1
00:00:00,371 --> 00:00:02,567
Steve Ramirez:
Yüksek lisansımın ilk yılında,

2
00:00:02,567 --> 00:00:03,931
kendimi yatak odasında

3
00:00:03,931 --> 00:00:06,231
bir sürü Ben & Jerry's yerken,

4
00:00:06,231 --> 00:00:07,915
kalitesiz TV programları izlerken

5
00:00:07,915 --> 00:00:11,142
ve belki, hani belki
Taylor Swift dinlerken buldum.

6
00:00:11,142 --> 00:00:13,043
Ayrılık döneminden yeni çıkmıştım.

7
00:00:13,043 --> 00:00:14,330
(Gülüşmeler)

8
00:00:14,330 --> 00:00:16,526
Uzun bir süre boyunca tek yaptığım,

9
00:00:16,526 --> 00:00:20,342
üst üste o kişiye dair anıları yad etmek

10
00:00:20,342 --> 00:00:22,995
ve beni içten içe kemiren,
derinlerdeki o saçma histen

11
00:00:22,995 --> 00:00:25,368
kurtulmayı ummaktı.

12
00:00:25,368 --> 00:00:28,001
Şimdi, aslına bakarsanız,
ben bir nörologum,

13
00:00:28,001 --> 00:00:30,053
bu sebeple o insanın anısının

14
00:00:30,053 --> 00:00:33,193
ve o anıyı renklendiren korkunç,
duygusal çağrışımların

15
00:00:33,193 --> 00:00:36,767
büyük oranda beyindeki farklı sistemler
aracılığıyla sağlandığını biliyorum.

16
00:00:36,767 --> 00:00:38,892
Sonra kendi kendime,
beynin için girebilsek

17
00:00:38,892 --> 00:00:40,282
ve o mide bulandırıcı hissi

18
00:00:40,282 --> 00:00:43,662
o kişinin anısını da bozmadan çıkarabilsek
nasıl olurdu diye soruverdim.

19
00:00:43,662 --> 00:00:46,093
Devamında, o an için
fazla uçtuğumu fark ettim.

20
00:00:46,093 --> 00:00:48,456
İlk olarak, beynin içine girsek

21
00:00:48,456 --> 00:00:51,089
ve başlangıç olarak bir anıya
odaklansak nasıl olurdu?

22
00:00:51,089 --> 00:00:53,803
O anıyı tekrar hayata
geçirerek yola koyulabilir miyiz,

23
00:00:53,803 --> 00:00:57,471
hatta belki de, o anının
içeriği ile birazcık oynasak ya?

24
00:00:57,471 --> 00:00:59,810
Bu arada, şu anda dünya
üzerinde bir insan var ki

25
00:00:59,810 --> 00:01:01,755
umarım bu konuşmayı izlemiyordur.

26
00:01:01,755 --> 00:01:05,696
(Gülüşmeler)

27
00:01:05,696 --> 00:01:08,985
Bu işte bir pürüz var, gerçekten de öyle.

28
00:01:08,985 --> 00:01:11,773
Bu fikirler size muhtemelen
bazı filmleri anımsatacak;

29
00:01:11,773 --> 00:01:14,457
''Total Recall,''
"Eternal Sunshine of the Spotless Mind"

30
00:01:14,457 --> 00:01:15,470
belki de "Inception."

31
00:01:15,470 --> 00:01:17,136
Ama bizim çalıştığı film yıldızları

32
00:01:17,136 --> 00:01:18,609
laboratuvar ünlüleri.

33
00:01:18,609 --> 00:01:20,469
Xu Liu: Deney fareleri.

34
00:01:20,469 --> 00:01:21,597
(Gülüşmeler)

35
00:01:21,597 --> 00:01:24,751
Nörologlar olarak, hafızanın
nasıl çalıştığını anlamak için

36
00:01:24,751 --> 00:01:28,161
laboratuvarda farelerle çalışıyoruz.

37
00:01:28,161 --> 00:01:30,730
Bugün sizleri, beyindeki bir anıyı

38
00:01:30,730 --> 00:01:33,946
gerçekten de ışık hızında
etkinleştirebildiğimize

39
00:01:33,946 --> 00:01:36,116
ikna etmeyi umuyoruz.

40
00:01:36,116 --> 00:01:39,222
Bunu yapabilmek için
izlenecek iki basit yol var.

41
00:01:39,222 --> 00:01:42,732
Birincisi, beyinde bir anı
bulup onu işaretlersiniz

42
00:01:42,732 --> 00:01:46,362
ve sonra onu bir düğme
aracılığıyla etkinleştirirsiniz.

43
00:01:46,362 --> 00:01:47,807
Bu kadar basit.

44
00:01:47,807 --> 00:01:49,629
(Gülüşmeler)

45
00:01:49,629 --> 00:01:51,474
SR : İkna oldunuz mu?

46
00:01:51,474 --> 00:01:55,195
Anlayacağınız, beyinde bir anıyı
seçebilmek o kadar da kolay değilmiş.

47
00:01:55,195 --> 00:01:57,378
XL : Gerçekten bu, örneğin

48
00:01:57,378 --> 00:02:00,402
samanlıkta iğne aramaktan çok daha zor,

49
00:02:00,402 --> 00:02:02,991
çünkü bildiğiniz gibi,
iğne en azından fiziksel olarak

50
00:02:02,991 --> 00:02:05,491
elle tutulabilecek bir şeydir,

51
00:02:05,491 --> 00:02:07,468
ancak hafıza öyle değil.

52
00:02:07,468 --> 00:02:10,506
Ayrıca beynimizdeki hücrelerin sayısı,

53
00:02:10,506 --> 00:02:15,572
ortalama bir samanlıktaki
samanların sayısını açık ara alt eder.

54
00:02:15,572 --> 00:02:18,451
Yani evet, bu iş
gerçekten de zorlu gözüküyor.

55
00:02:18,451 --> 00:02:22,130
Yine de şanslıyız ki beynin
kendisinden yardım alabiliriz.

56
00:02:22,130 --> 00:02:24,585
Aslında en basitinden
yapmamız gereken tek şey,

57
00:02:24,585 --> 00:02:26,578
beynin anı oluşturmasına müsaade etmek,

58
00:02:26,578 --> 00:02:30,408
çünkü devamında beyin,
bize o anı için hangi hücrelerin

59
00:02:30,408 --> 00:02:32,174
etkin olduğunu söyleyecektir.

60
00:02:32,174 --> 00:02:34,971
SR: Peki ben eski sevgilimle
ilgili anıları hatırlarken

61
00:02:34,971 --> 00:02:36,625
beynimde neler dönüyordu?

62
00:02:36,625 --> 00:02:39,027
Etik ilkelerini bir an için kenara koyup

63
00:02:39,027 --> 00:02:41,075
beynimi şu anda didikleyecek olsaydınız,

64
00:02:41,075 --> 00:02:43,363
ben o anı anımsarken,
beynimin muazzam derecede

65
00:02:43,363 --> 00:02:45,891
büyük bir bölümünün
aktif olduğunu görürdünüz.

66
00:02:45,891 --> 00:02:48,803
Özellikle yoğun bir şekilde
aktif olan beyin bölgesine

67
00:02:48,803 --> 00:02:50,810
hipokampus adı veriyoruz,

68
00:02:50,810 --> 00:02:53,905
dibimizden ayırmadığımız, bizim
için önem teşkil eden anılarımızı

69
00:02:53,905 --> 00:02:55,861
uzun yıllar boyunca işler kılan bölgedir,

70
00:02:55,861 --> 00:02:58,255
ki bu özelliği de bu bölgeyi,
bir anıyı tekrar

71
00:02:58,255 --> 00:03:01,340
etkinleştirebilmek için deneyip
göreceğimiz ideal bir alan yapar.

72
00:03:01,340 --> 00:03:03,684
XL: Hipokampusun içine
daha yakından baktığımızda,

73
00:03:03,684 --> 00:03:05,782
elbette çok fazla hücre göreceğiz,

74
00:03:05,782 --> 00:03:08,813
ancak belirli bir anıya hangi hücrelerin

75
00:03:08,813 --> 00:03:10,289
dahil olduğunu bulabiliriz,

76
00:03:10,289 --> 00:03:12,907
çünkü bir hücre her aktif olduğunda,

77
00:03:12,907 --> 00:03:14,371
mesela bir anı oluştururken,

78
00:03:14,371 --> 00:03:18,128
daha sonra o hücrelerin aktif olduğunu

79
00:03:18,128 --> 00:03:20,830
bize gösterebilecek ayak izleri bırakır.

80
00:03:20,830 --> 00:03:22,990
SR: Gece vakti binada yanan ışıkların,

81
00:03:22,990 --> 00:03:26,538
birisinin o anda muhtemelen orada
çalıştığını gösterdiği mantığındaki gibi,

82
00:03:26,538 --> 00:03:29,326
kelimenin tam anlamıyla hücre
içerisinde, yalnızca hücrenin

83
00:03:29,326 --> 00:03:31,180
aktif olduğunu zamanlarda çalışan

84
00:03:31,180 --> 00:03:33,315
biyolojik sensörler vardır.

85
00:03:33,315 --> 00:03:35,691
Bunlar, aktif olan hücreyi
göstermek için var olan

86
00:03:35,691 --> 00:03:37,539
bir tür yanan biyolojik pencerelerdir.

87
00:03:37,539 --> 00:03:39,998
XL: Bu sensörün bir kısmını kırptık

88
00:03:39,998 --> 00:03:43,145
ve hücreleri kontrol eden
bir anahtara bağladık

89
00:03:43,145 --> 00:03:47,045
ve bu anahtarı yapay
bir virüsün içine koyduk

90
00:03:47,045 --> 00:03:49,633
ve farenin beynine enjekte ettik.

91
00:03:49,633 --> 00:03:52,267
Böylece ne zaman bir anı oluşturulsa,

92
00:03:52,267 --> 00:03:54,615
o anı için aktif olan her bir hücre

93
00:03:54,615 --> 00:03:57,357
aynı zamanda bu anahtarı da kurmuş oldu.

94
00:03:57,357 --> 00:03:59,412
SR: Mesela korku anısı
oluşturduktan sonra,

95
00:03:59,412 --> 00:04:01,822
hipokampus şu şekilde gözüküyor.

96
00:04:01,822 --> 00:04:03,962
Burada gördüğünüz mavi deniz,

97
00:04:03,962 --> 00:04:05,914
yoğun olarak konuşlanmış beyin hücreleri,

98
00:04:05,914 --> 00:04:07,459
ancak yeşil beyin hücreleri,

99
00:04:07,459 --> 00:04:09,965
yeşil beyin hücreleri,
belirli korku anısına bağlanan

100
00:04:09,965 --> 00:04:11,398
asıl hücrelerdir.

101
00:04:11,398 --> 00:04:13,377
Şu anda, korkunun anlık oluşumunun

102
00:04:13,377 --> 00:04:15,764
kristalleşmesine şahit oluyorsunuz.

103
00:04:15,764 --> 00:04:19,261
Aslında, anının yalnızca
bir kesitine bakıyorsunuz.

104
00:04:19,261 --> 00:04:21,669
XL: Şimdi konuştuğumuz
anahtara dönecek olursak,

105
00:04:21,669 --> 00:04:24,639
tercihen, anahtarın çok hızlı
hareket etmesi gerekiyor.

106
00:04:24,639 --> 00:04:27,218
İşleyişi saatler veya dakikalar almamalı.

107
00:04:27,218 --> 00:04:31,482
Beynin hızında hareket etmeli,
yani milisaniye hızında.

108
00:04:31,482 --> 00:04:32,912
SR: Ne düşünüyorsun Xu?

109
00:04:32,912 --> 00:04:35,754
Beyin hücrelerini etkinleştirmek
ya da etkisizleştirmek için

110
00:04:35,754 --> 00:04:37,582
farmakolojik ilaç kullanabilir miyiz?

111
00:04:37,582 --> 00:04:41,415
XL : Meh. İlaçlar oldukça
karışıktırlar, her yere yayılırlar

112
00:04:41,415 --> 00:04:44,423
ve hücrelere etki etmeleri yüzyılı alır.

113
00:04:44,423 --> 00:04:48,072
Bu da, eş zamanlı hücre kontrolü
yapmamıza izin vermez.

114
00:04:48,072 --> 00:04:52,366
Peki o zaman Steve,
beyne elektrik vermeye ne dersin?

115
00:04:52,366 --> 00:04:54,671
SR: Elektrik oldukça hızlıdır,

116
00:04:54,671 --> 00:04:56,580
ancak elektriği, yalnızca anıya tutunan

117
00:04:56,580 --> 00:04:58,764
hücrelere büyük ihtimalle gönderemeyiz

118
00:04:58,764 --> 00:05:00,642
ve beyni kızartabiliriz.

119
00:05:00,642 --> 00:05:03,837
XL: Evet, doğru söylüyorsun.
Yani öyle görünüyor ki,

120
00:05:03,837 --> 00:05:06,448
beyni ışık hızında etkileyebilmek için

121
00:05:06,448 --> 00:05:09,743
cidden daha iyi bir
yol bulmamız gerekiyor.

122
00:05:09,743 --> 00:05:14,829
SR: Ne tesadüftür ki ışık,
ışık hızında yol alır.

123
00:05:14,829 --> 00:05:18,312
Yani belki de hücreleri sadece
ışığı kullanarak etkinleştirebilir

124
00:05:18,312 --> 00:05:19,809
veya etkisizleştirebiliriz.

125
00:05:19,809 --> 00:05:21,164
XL: Bu oldukça hızlı olur.

126
00:05:21,164 --> 00:05:22,949
SR: Ki normalde beyin hücreleri

127
00:05:22,949 --> 00:05:24,567
ışık sinyallerine yanıt vermezler,

128
00:05:24,567 --> 00:05:26,335
yani ışık sinyallerine yanıt verenler

129
00:05:26,335 --> 00:05:28,679
ışığa duyarlı anahtarlara
sahip olanlar olacaktır.

130
00:05:28,679 --> 00:05:31,535
Bunu yapabilmek için önce
beyin hücrelerini, lazer ışınlarına

131
00:05:31,535 --> 00:05:33,397
yanıt vermesi için kandırmamız gerekir.

132
00:05:33,437 --> 00:05:34,687
XL : Evet, doğru duydunuz.

133
00:05:34,687 --> 00:05:36,699
Beynin içine lazer ışınlamaya çalışıyoruz.

134
00:05:36,699 --> 00:05:37,414
(Gülüşmeler)

135
00:05:37,414 --> 00:05:40,738
SR : Bunu yapabilmemizi sağlayan
tekniğin adı optogenetik.

136
00:05:40,738 --> 00:05:44,020
Optogenetik bize beyin hücrelerini
açıp kapatmaya yarayan

137
00:05:44,020 --> 00:05:45,528
ışık anahtarını verir

138
00:05:45,528 --> 00:05:48,045
ve bunu anahtarın ismi "channelrhodopsin,"

139
00:05:48,045 --> 00:05:50,582
beyin hücresine bağlı
yeşil noktalar olarak görülüyor.

140
00:05:50,582 --> 00:05:53,971
"Channelrhodopsin"i, beyin hücrelerine
yapay olarak yerleştirilebilen,

141
00:05:53,971 --> 00:05:56,588
bir çeşit ışık duyarlı anahtar
olarak düşünebilirsiniz,

142
00:05:56,588 --> 00:05:58,422
böylece bu anahtarı artık

143
00:05:58,422 --> 00:06:01,435
üzerine tıklayarak etkinleştirebilir
veya etkisizleştirebiliriz

144
00:06:01,435 --> 00:06:04,363
ve bu takdirde, ışık sinyalleri
aracılığıyla tıklayabiliyoruz.

145
00:06:04,363 --> 00:06:07,689
XL: Işık duyarlı channelrhodopsin anahtarı

146
00:06:07,689 --> 00:06:09,897
bahsettiğimiz sensöre yerleştiriyoruz

147
00:06:09,897 --> 00:06:12,352
ve bunu beyne enjekte ediyoruz.

148
00:06:12,352 --> 00:06:15,563
Her anı oluşumu gerçekleştiğinde,

149
00:06:15,563 --> 00:06:17,990
belirli o anı için aktif olan
herhangi bir hücre de,

150
00:06:17,990 --> 00:06:21,274
aynı zamanda bu ışığa duyarlı
anahtarı kurmuş olacak,

151
00:06:21,274 --> 00:06:23,675
böylece bu hücreleri,

152
00:06:23,675 --> 00:06:27,939
burada gördüğünüz gibi,
lazeri çevirerek kontrol edebiliriz.

153
00:06:27,939 --> 00:06:30,803
SR: Şimdi bütün bunları bir
denemeye tabi tutalım.

154
00:06:30,803 --> 00:06:32,938
Yapabileceğimiz şey, farelerimizi alıp

155
00:06:32,938 --> 00:06:35,866
onları tamamen buradaki
kutuya benzeyen bir kutuya koyup

156
00:06:35,866 --> 00:06:38,586
ardından onlara çok hafif
bir ayak şoku verebiliriz,

157
00:06:38,586 --> 00:06:41,031
böylece bu kutuya dair
bir korku anısı oluştururlar.

158
00:06:41,031 --> 00:06:43,150
Burada kötü bir şeyin
yaşandığını öğrenirler.

159
00:06:43,150 --> 00:06:44,562
Bizim sistemimizde,

160
00:06:44,562 --> 00:06:47,493
bu anıyı oluştururken
hipokampuste aktif olan hücreler,

161
00:06:47,493 --> 00:06:50,376
yalnızca channelrhodopsini
içerecek olan hücrelerdir.

162
00:06:50,376 --> 00:06:53,393
XL: Bir fare kadar küçüksen,

163
00:06:53,393 --> 00:06:56,988
bütün dünya peşindeymiş
hissine kapılırsın.

164
00:06:56,988 --> 00:06:58,736
Bu sebeple en iyi savunma tekniğimiz

165
00:06:58,736 --> 00:07:01,218
fark edilmemek olacaktır.

166
00:07:01,218 --> 00:07:03,251
Bir fare ne zaman korksa,

167
00:07:03,251 --> 00:07:05,607
her zaman aynı tepkisel
davranışı sergileyecektir,

168
00:07:05,607 --> 00:07:06,846
kutunun köşesinde duracak,

169
00:07:06,846 --> 00:07:09,664
vücudunun hiçbir bölgesini
kıpırdatmamaya çalışacak.

170
00:07:09,664 --> 00:07:12,959
Diğer bir deyişle bu poza
donma adını veriyoruz.

171
00:07:12,959 --> 00:07:17,253
Bir fare, bu kutuda kötü
bir şey yaşandığını hatırlarsa

172
00:07:17,253 --> 00:07:19,876
ve biz onu tekrar o kutuya koyarsak,

173
00:07:19,876 --> 00:07:21,680
donma moduna geçecektir,

174
00:07:21,680 --> 00:07:23,965
çünkü kutudaki potansiyel tehlikelerce

175
00:07:23,965 --> 00:07:26,660
fark edilmek istemiyor olacaktır.

176
00:07:26,660 --> 00:07:28,585
SR: Donmayı şu şekilde de düşünebiliriz;

177
00:07:28,585 --> 00:07:30,320
kendi halinizde
sokakta yürüyorsunuz

178
00:07:30,320 --> 00:07:32,385
ve aniden eski kız
veya erkek arkadaşınızla

179
00:07:32,385 --> 00:07:34,147
karşılaşacak oluyorsunuz

180
00:07:34,147 --> 00:07:35,731
ve o dehşet verici iki saniyede,

181
00:07:35,741 --> 00:07:37,927
şunları düşünüveriyorsunuz;
''Ne yapacağım ben?

182
00:07:37,927 --> 00:07:40,735
Selam vereyim mi, elini sıkayım mı?
Arkamı dönüp koşayım mı?

183
00:07:40,735 --> 00:07:42,654
Burada oturup yokmuşum
gibi yapayım mı?''

184
00:07:42,654 --> 00:07:45,208
Aniden gelip sizi kudretsiz
bırakan bu düşünce yığını,

185
00:07:45,208 --> 00:07:47,484
beraberinde gelen
far görmüş tavşan halleri.

186
00:07:47,484 --> 00:07:50,775
XL: Tabii eğer fareyi önceki
gibi tamamen farklı,

187
00:07:50,775 --> 00:07:53,936
yeni bir kutuya koyarsanız,

188
00:07:53,936 --> 00:07:56,083
bu kutudan korkmayacaktır,

189
00:07:56,083 --> 00:08:00,812
çünkü bu yeni ortamda ona
tehdit oluşturan bir unsur yok.

190
00:08:00,812 --> 00:08:03,992
Peki ya fareyi bu yeni kutuya koysak,

191
00:08:03,992 --> 00:08:07,603
ama aynı zamanda,
öncesinde yaptığımız gibi

192
00:08:07,603 --> 00:08:10,762
lazerleri kullanarak korku anısını
yeniden canlandırsak nasıl olur?

193
00:08:10,762 --> 00:08:13,136
Tamamen farklı olan bu yeni ortama,

194
00:08:13,136 --> 00:08:17,133
ilk kutuda yaşanan
korku anısını taşıyabilir miyiz?

195
00:08:17,133 --> 00:08:19,868
SR: Pekâlâ, buyrun sizlere
milyon dolarlık deney.

196
00:08:19,868 --> 00:08:22,781
O günün anılarını tekrardan
hayata geçirecek olursam;

197
00:08:22,781 --> 00:08:24,964
Red Sox'ın kazandığını hatırlıyorum,

198
00:08:24,964 --> 00:08:26,873
yemyeşil bir bahar günüydü,

199
00:08:26,873 --> 00:08:28,690
nehir boyunca mekik dokunulacak

200
00:08:28,690 --> 00:08:31,024
ve belki de sonra North End'e

201
00:08:31,024 --> 00:08:33,414
biraz cannoli tatlısı
almaya gidilecek bir gündü.

202
00:08:33,414 --> 00:08:36,286
Öte yandan Xu ve ben,

203
00:08:36,286 --> 00:08:39,775
tamamen penceresiz, kapkara bir
odadaydık, gözümüzü kesinlikle oynatmıyor,

204
00:08:39,775 --> 00:08:43,026
göz kırpmasını uzaktan yakından
andıracak hiçbir hareket yapmıyorduk,

205
00:08:43,026 --> 00:08:45,362
çünkü gözlerimiz bilgisayar
ekranına kitlenmişti.

206
00:08:45,362 --> 00:08:49,148
Bu fareyi gözlemliyor, kendi tekniğimizi
ilk defa kullanarak hafızasındaki anıyı

207
00:08:49,148 --> 00:08:50,491
canlandırmaya çalışıyorduk.

208
00:08:50,491 --> 00:08:52,369
XL: Şöyle bir durumla karşılaştık.

209
00:08:52,369 --> 00:08:54,571
Fareyi bu kutuya ilk koyduğumuzda,

210
00:08:54,571 --> 00:08:57,684
çevresini anlamaya çalışıyor,
etrafı koklayıp geziyor,

211
00:08:57,684 --> 00:08:59,373
kendi halinde takılıyordu,

212
00:08:59,373 --> 00:09:01,074
çünkü doğası gereği,

213
00:09:01,074 --> 00:09:03,053
fareler gerçekten meraklı hayvandırlar.

214
00:09:03,053 --> 00:09:05,875
Bu yeni kutunun içerisinde
neler döndüğünü merak ediyorlar.

215
00:09:05,875 --> 00:09:07,206
Gerçekten tuhaf.

216
00:09:07,206 --> 00:09:10,657
Şu anda gördüğünüz gibi,
lazeri açtığımız anda

217
00:09:10,657 --> 00:09:13,689
fare birden donma moduna geçiverdi.

218
00:09:13,689 --> 00:09:18,120
Öylece durdu ve kesinlikle
kımıldamamaya çalıştı.

219
00:09:18,120 --> 00:09:19,748
Gerçekten dondu.

220
00:09:19,748 --> 00:09:22,331
Gerçekten de ilk kutuda
yaşadığı korku anısını,

221
00:09:22,331 --> 00:09:24,395
tamamen yeni bir çevreye taşımayı

222
00:09:24,395 --> 00:09:27,762
başarmışız gibi gözüküyor.

223
00:09:27,762 --> 00:09:29,874
Steve ile ben buna şahit olurken,

224
00:09:29,874 --> 00:09:32,007
en az farenin kendisi kadar şoka girdik.

225
00:09:32,007 --> 00:09:33,269
(Gülüşmeler)

226
00:09:33,269 --> 00:09:36,576
Deney sonrası, ikimiz de
hiçbir şey söylemeden

227
00:09:36,576 --> 00:09:38,329
odayı terk ettik.

228
00:09:38,329 --> 00:09:41,725
Uzun süren tuhaf bir süre ardından,

229
00:09:41,725 --> 00:09:43,937
Steve sessizliği bozdu.

230
00:09:43,937 --> 00:09:46,278
SR: ''İşe yaradı mı yani?''

231
00:09:46,278 --> 00:09:49,252
XL: ''Evet,'' dedim.
''Cidden işe yaradı!''

232
00:09:49,252 --> 00:09:51,369
Çok heyecanlanmıştık.

233
00:09:51,369 --> 00:09:53,993
Sonrasında Nature dergisinde

234
00:09:53,993 --> 00:09:55,689
bulgularımızı yayınladık.

235
00:09:55,689 --> 00:09:58,160
İşimizin yayımından bugüne,

236
00:09:58,160 --> 00:10:00,575
internetin her bir köşesinden

237
00:10:00,575 --> 00:10:02,700
çeşitli yorumlar alıyoruz.

238
00:10:02,700 --> 00:10:06,450
Bazılarını inceleyelim.

239
00:10:06,450 --> 00:10:08,907
[''OHAA SONUNDA... dahası gelecek, sanal gerçeklik, sinirsel manipülasyon, sanal rüya öykünmesi.. sinirsel kodlama, 'anı yazımı ve yeniden yazımı', sinir hastalıkları. Gelecek cidden mükemmel olacak.'']

240
00:10:08,907 --> 00:10:11,017
SR: Muhtemelen ilk
olarak, insanların bu tarz

241
00:10:11,017 --> 00:10:14,170
işler hakkında gerçekten güçlü
fikirleri olduğunu fark edeceksiniz.

242
00:10:14,170 --> 00:10:16,364
Bu ilk alıntının aktardığı olumlu etkiye

243
00:10:16,364 --> 00:10:17,500
kesinlikle katılıyorum,

244
00:10:17,500 --> 00:10:19,988
çünkü sıfır ile
Morgan Freeman'ın sesi aralığında,

245
00:10:19,988 --> 00:10:22,111
karşımıza çıkan en mükafatlandırıcı

246
00:10:22,111 --> 00:10:23,661
çağrışımlardan biri bu.

247
00:10:23,661 --> 00:10:25,857
(Gülüşmeler)

248
00:10:25,857 --> 00:10:28,098
Ama şimdi göreceksiniz ki
tek seçenek bu değil.

249
00:10:28,098 --> 00:10:29,372
[''Böyle şeyler ödümü koparıyor. Birkaç yıl içerisinde insanlar üzerinde de bunu böyle kolayca yaparlarsa ya? TANRIM, HAPI YUTTUK!'']

250
00:10:29,372 --> 00:10:31,360
XL: Cidden ikinci yoruma bakacak olursak,

251
00:10:31,360 --> 00:10:33,397
hepimiz bunun olumlu bir düşünce olmadığı

252
00:10:33,397 --> 00:10:35,772
konusunda uzlaşabiliriz.

253
00:10:35,772 --> 00:10:37,957
Yine de bu yorum,

254
00:10:37,957 --> 00:10:40,143
henüz fareler ile çalışıyor
olmamıza rağmen,

255
00:10:40,143 --> 00:10:43,660
hafıza kontrolünün muhtemel
etik ikilemleri üzerine

256
00:10:43,660 --> 00:10:46,651
düşünmeye ve tartışmaya

257
00:10:46,651 --> 00:10:48,599
itiyor bizleri.

258
00:10:48,599 --> 00:10:50,799
SR: Şimdi üçüncü alıntının etkisiyle,

259
00:10:50,799 --> 00:10:53,853
son dönemde, laboratuvarda
üzerine çalıştığımız Inception Projesi

260
00:10:53,853 --> 00:10:56,481
olarak adlandırdığımız bir
projeden bahsetmek istiyoruz.

261
00:10:56,481 --> 00:10:58,444
[''Bunun hakkında bir film çekmeliler. İnsanların zihinlerine, kendi kazançları için kullanacakları fikir yerleştirdikleri bir film. Adı da Inception olsun.'']

262
00:10:58,444 --> 00:11:02,178
Bir anıyı tekrardan
canlandırabildiğimize göre,

263
00:11:02,178 --> 00:11:05,130
bunu yapıp o anıyı kurcalarsak,
değiştirirsek ne olur?

264
00:11:05,130 --> 00:11:08,163
Onu sahte bir anıya
bile çevirebilir miyiz?

265
00:11:08,163 --> 00:11:12,262
XL: Anılar çok yönlü ve dinamiktirler,

266
00:11:12,262 --> 00:11:15,241
ama sadeleştirmek adına,
anıyı film klibiymişçesine

267
00:11:15,241 --> 00:11:16,643
hayal edelim.

268
00:11:16,643 --> 00:11:19,313
Şu ana kadar sizlere,
klipteki ''oynat'' tuşunu

269
00:11:19,313 --> 00:11:21,244
kontrol edebileceğimizi anlattık,

270
00:11:21,244 --> 00:11:25,829
böylece bu video klibi her zaman
ve her yerde oynatabiliyoruz.

271
00:11:25,829 --> 00:11:28,360
Peki ya gerçekten beynin içine girip,

272
00:11:28,360 --> 00:11:31,220
bu film klibini düzenleyebilmemiz
gerçekten mümkün mü,

273
00:11:31,220 --> 00:11:34,116
aslından farklı bir şeye
dönüştürebilir miyiz?

274
00:11:34,116 --> 00:11:36,294
Evet, yapabiliriz.

275
00:11:36,294 --> 00:11:38,424
Gördük ki tek yapmamız gereken şey,

276
00:11:38,424 --> 00:11:42,699
öncesinde yaptığımız gibi lazerleri
kullanarak anıyı yeniden canlandırmak,

277
00:11:42,699 --> 00:11:46,138
ama aynı zamanda, yeni bir bilgi ekler

278
00:11:46,138 --> 00:11:50,112
ve bu yeni bilgiyi, eski anıya
dahil etmesini sağlarsak

279
00:11:50,112 --> 00:11:52,550
bu durum anıyı değiştirecektir.

280
00:11:52,550 --> 00:11:56,213
Remiks kasetler hazırlamak gibi bir şey.

281
00:11:56,213 --> 00:11:59,071
SR: Bunu nasıl yapıyoruz?

282
00:11:59,071 --> 00:12:01,028
Beyinde korku anısı bulmaktansa,

283
00:12:01,028 --> 00:12:02,524
hayvanlarımızı alıp

284
00:12:02,524 --> 00:12:05,547
onları, örneğin buradaki mavi kutu
gibi bir kutunun içine koyduk

285
00:12:05,547 --> 00:12:08,081
ve mavi kutuyu temsil eden
beyin hücrelerini buluyoruz

286
00:12:08,081 --> 00:12:10,984
ve ışık demetine tepki gösterecek
şekilde onları kandırıyoruz,

287
00:12:10,984 --> 00:12:12,625
tıpkı öncesinde söylediğimiz gibi.

288
00:12:12,625 --> 00:12:14,489
Sonraki gün, hayvanlarımızı alıp

289
00:12:14,489 --> 00:12:17,818
daha önce hiç bulunmadıkları
kırmızı bir kutunun içine yerleştiriyoruz.

290
00:12:17,818 --> 00:12:19,594
Mavi kutunun anısını hatırlatmak için

291
00:12:19,594 --> 00:12:21,323
beyne ışın yolluyoruz.

292
00:12:21,323 --> 00:12:23,287
Hayvan mavi kutunun anısını hatırlarken,

293
00:12:23,287 --> 00:12:24,961
ona hafif ayak şokları

294
00:12:24,961 --> 00:12:27,604
uygularsak ne olur?

295
00:12:27,604 --> 00:12:30,297
Burada, mavi kutunun anısı ile

296
00:12:30,297 --> 00:12:32,212
ayak şoku arasında suni bir

297
00:12:32,212 --> 00:12:33,715
bağlantı kurmaya çalışıyoruz.

298
00:12:33,715 --> 00:12:35,494
Bu ikisini birleştirmeye çalışıyoruz.

299
00:12:35,494 --> 00:12:37,037
Yapıp yapamadığımızı görmek için

300
00:12:37,037 --> 00:12:38,365
hayvanımızı tekrardan alıp

301
00:12:38,365 --> 00:12:40,311
mavi kutunun içerisine yerleştiriyoruz.

302
00:12:40,311 --> 00:12:43,049
Tekrardan, mavi kutunun anısını
yeniden canlandırdık

303
00:12:43,049 --> 00:12:45,216
ve bu sırada hafif bir ayak şoku verildi

304
00:12:45,216 --> 00:12:47,586
ve hayvan birden dondu.

305
00:12:47,586 --> 00:12:51,058
Sanki daha önce burada hafif bir
şekilde elektrik çarpmış gibi hissediyor,

306
00:12:51,058 --> 00:12:53,790
ama aslında böyle bir şey yaşanmadı.

307
00:12:53,790 --> 00:12:55,652
Böylece sahte bir anı oluşturuldu,

308
00:12:55,652 --> 00:12:57,663
çünkü teknik olarak kötü hiçbir şeyin

309
00:12:57,663 --> 00:12:58,917
yaşanmadığı bir yerde,

310
00:12:58,917 --> 00:13:01,266
yanlış noktada korku duydu.

311
00:13:01,266 --> 00:13:03,719
XL: Pekâlâ, şu ana değin yalnızca

312
00:13:03,719 --> 00:13:06,085
ışık kontrollü açma tuşundan bahsettik.

313
00:13:06,085 --> 00:13:09,373
Aslında, ışık kontrollü
kapama tuşuna da sahibiz

314
00:13:09,373 --> 00:13:11,453
ve ışık kontrollü kapama tuşunu kurarak

315
00:13:11,453 --> 00:13:13,931
bir anıyı, istediğimiz yerde ve zamanda

316
00:13:13,931 --> 00:13:19,519
kapatabileceğimizi düşünebilmek
de çok zor olmasa gerek.

317
00:13:19,519 --> 00:13:21,733
Bugün üzerine konuştuğumuz her şey,

318
00:13:21,733 --> 00:13:26,410
nörolojinin felsefi yönlü prensibine
dayanıyor, ki bunda da zihin

319
00:13:26,410 --> 00:13:30,528
aşikar gizemli özellikleri ile,

320
00:13:30,528 --> 00:13:34,173
aslında bizlerin üzerinde oynama
yapabileceği maddesel şeylerden oluşur.

321
00:13:34,173 --> 00:13:35,648
SR: Şahsen ben,

322
00:13:35,648 --> 00:13:37,359
istediğimiz her türlü anıyı yeniden

323
00:13:37,359 --> 00:13:39,385
canlandırabileceğimiz bir dünya görüyorum.

324
00:13:39,385 --> 00:13:42,643
İstemediğimiz anılardan kurtulabileceğimiz
bir dünya da olacak bu.

325
00:13:42,643 --> 00:13:44,999
Şu anda bile, anı düzenlemesi
yapmanın gerçekliğin

326
00:13:44,999 --> 00:13:46,858
bir parçası olduğu bir dünya görüyorum,

327
00:13:46,858 --> 00:13:47,823
çünkü bizler,

328
00:13:47,823 --> 00:13:50,398
bilim kurgu ağacından sorular
toplayıp onları deneysel

329
00:13:50,398 --> 00:13:52,778
gerçekliğe yatırabildiğimiz
bir zamanda yaşıyoruz.

330
00:13:52,778 --> 00:13:54,351
XL: Artık laboratuvarda insanlar

331
00:13:54,351 --> 00:13:56,737
ve dünyadanın farklı yerlerindeki insanlar

332
00:13:56,737 --> 00:14:00,554
anıları canlandırmak ve düzenlemek
için benzer yöntemler kullanıyorlar,

333
00:14:00,554 --> 00:14:04,395
yeni veya eski, olumlu veya olumsuz

334
00:14:04,395 --> 00:14:07,067
hafızanın nasıl işlediğini anlamamız için

335
00:14:07,067 --> 00:14:08,931
her türden anılar.

336
00:14:08,931 --> 00:14:10,835
SR: Mesela, laboratuvarımızdaki bir grup

337
00:14:10,835 --> 00:14:13,353
korku anısını oluşturan
beyin hücrelerini buldular

338
00:14:13,353 --> 00:14:16,118
ve onları hoş anılara dönüştürdüler,
işte böyle.

339
00:14:16,138 --> 00:14:19,230
Bu tarz süreçleri düzenlemek derken
tam olarak bunu kastediyordum.

340
00:14:19,230 --> 00:14:21,002
Hatta laboratuvardaki bir eleman,

341
00:14:21,002 --> 00:14:23,723
erkek faredeki dişi fare anıları
yeniden canlandırabilmiş,

342
00:14:23,723 --> 00:14:26,138
hatta diyorlar ki zevkli bir
deneyime dönüştürmüş.

343
00:14:26,138 --> 00:14:30,615
XL: Kesinlikle, bilimin herhangi
keyfi hız limitleri olmadığı,

344
00:14:30,615 --> 00:14:34,420
çok heyecan verici bir dönemde yaşıyoruz,

345
00:14:34,420 --> 00:14:37,607
yalnızca bizlerin
hayal gücüne bağlı kalıyor.

346
00:14:37,607 --> 00:14:39,884
SR: Sonuç olarak bütün
bunlardan ne çıkarıyoruz?

347
00:14:39,884 --> 00:14:41,795
Bu teknolojiyi daha ileri nasıl taşırız?

348
00:14:41,795 --> 00:14:43,562
Bu sorular, yalnızca laboratuvar ile

349
00:14:43,562 --> 00:14:45,237
sınırlı kalmamalı,

350
00:14:45,237 --> 00:14:47,809
bugünkü konuşmanın bir amacı da,

351
00:14:47,809 --> 00:14:50,128
herkesi modern nörobilimde
mümkün olan şeyler ile

352
00:14:50,128 --> 00:14:51,512
harekete geçirmekti,

353
00:14:51,512 --> 00:14:53,022
ama şimdi, bir o kadar da,

354
00:14:53,022 --> 00:14:56,354
herkesi bu iletişim ağına
davet etmek istiyoruz.

355
00:14:56,354 --> 00:14:58,443
Hep beraber bir takım
olarak, bütün bunların

356
00:14:58,443 --> 00:15:01,547
ne anlama geldiğini ve buradan nereye
erişebileceğimizi düşünelim,

357
00:15:01,547 --> 00:15:03,345
çünkü Xu ve ben, her birimizin önünde

358
00:15:03,345 --> 00:15:05,531
alacağımız büyük kararlar
olduğunu düşünüyoruz.

359
00:15:05,531 --> 00:15:06,916
Teşekkürler.
XL: Teşekkürler.

360
00:15:06,916 --> 00:15:08,550
(Alkışlar)