0:00:00.371,0:00:02.567
Steve Ramirez:[br]Yüksek lisansımın ilk yılında,

0:00:02.567,0:00:03.931
kendimi yatak odasında

0:00:03.931,0:00:06.231
bir sürü Ben & Jerry's yerken,

0:00:06.231,0:00:07.915
kalitesiz TV programları izlerken

0:00:07.915,0:00:11.142
ve belki, hani belki[br]Taylor Swift dinlerken buldum.

0:00:11.142,0:00:13.043
Ayrılık döneminden yeni çıkmıştım.

0:00:13.043,0:00:14.330
(Gülüşmeler)

0:00:14.330,0:00:16.526
Uzun bir süre boyunca tek yaptığım,

0:00:16.526,0:00:20.342
üst üste o kişiye dair anıları yad etmek

0:00:20.342,0:00:22.995
ve beni içten içe kemiren,[br]derinlerdeki o saçma histen

0:00:22.995,0:00:25.368
kurtulmayı ummaktı.

0:00:25.368,0:00:28.001
Şimdi, aslına bakarsanız,[br]ben bir nörologum,

0:00:28.001,0:00:30.053
bu sebeple o insanın anısının

0:00:30.053,0:00:33.193
ve o anıyı renklendiren korkunç,[br]duygusal çağrışımların

0:00:33.193,0:00:36.767
büyük oranda beyindeki farklı sistemler[br]aracılığıyla sağlandığını biliyorum.

0:00:36.767,0:00:38.892
Sonra kendi kendime,[br]beynin için girebilsek

0:00:38.892,0:00:40.282
ve o mide bulandırıcı hissi

0:00:40.282,0:00:43.662
o kişinin anısını da bozmadan çıkarabilsek[br]nasıl olurdu diye soruverdim.

0:00:43.662,0:00:46.093
Devamında, o an için[br]fazla uçtuğumu fark ettim.

0:00:46.093,0:00:48.456
İlk olarak, beynin içine girsek

0:00:48.456,0:00:51.089
ve başlangıç olarak bir anıya[br]odaklansak nasıl olurdu?

0:00:51.089,0:00:53.803
O anıyı tekrar hayata[br]geçirerek yola koyulabilir miyiz,

0:00:53.803,0:00:57.471
hatta belki de, o anının[br]içeriği ile birazcık oynasak ya?

0:00:57.471,0:00:59.810
Bu arada, şu anda dünya[br]üzerinde bir insan var ki

0:00:59.810,0:01:01.755
umarım bu konuşmayı izlemiyordur.

0:01:01.755,0:01:05.696
(Gülüşmeler)

0:01:05.696,0:01:08.985
Bu işte bir pürüz var, gerçekten de öyle.

0:01:08.985,0:01:11.773
Bu fikirler size muhtemelen[br]bazı filmleri anımsatacak;

0:01:11.773,0:01:14.457
''Total Recall,''[br]"Eternal Sunshine of the Spotless Mind"

0:01:14.457,0:01:15.470
belki de "Inception."

0:01:15.470,0:01:17.136
Ama bizim çalıştığı film yıldızları

0:01:17.136,0:01:18.609
laboratuvar ünlüleri.

0:01:18.609,0:01:20.469
Xu Liu: Deney fareleri.

0:01:20.469,0:01:21.597
(Gülüşmeler)

0:01:21.597,0:01:24.751
Nörologlar olarak, hafızanın[br]nasıl çalıştığını anlamak için

0:01:24.751,0:01:28.161
laboratuvarda farelerle çalışıyoruz.

0:01:28.161,0:01:30.730
Bugün sizleri, beyindeki bir anıyı

0:01:30.730,0:01:33.946
gerçekten de ışık hızında[br]etkinleştirebildiğimize

0:01:33.946,0:01:36.116
ikna etmeyi umuyoruz.

0:01:36.116,0:01:39.222
Bunu yapabilmek için[br]izlenecek iki basit yol var.

0:01:39.222,0:01:42.732
Birincisi, beyinde bir anı[br]bulup onu işaretlersiniz

0:01:42.732,0:01:46.362
ve sonra onu bir düğme[br]aracılığıyla etkinleştirirsiniz.

0:01:46.362,0:01:47.807
Bu kadar basit.

0:01:47.807,0:01:49.629
(Gülüşmeler)

0:01:49.629,0:01:51.474
SR : İkna oldunuz mu?

0:01:51.474,0:01:55.195
Anlayacağınız, beyinde bir anıyı[br]seçebilmek o kadar da kolay değilmiş.

0:01:55.195,0:01:57.378
XL : Gerçekten bu, örneğin

0:01:57.378,0:02:00.402
samanlıkta iğne aramaktan çok daha zor,

0:02:00.402,0:02:02.991
çünkü bildiğiniz gibi,[br]iğne en azından fiziksel olarak

0:02:02.991,0:02:05.491
elle tutulabilecek bir şeydir,

0:02:05.491,0:02:07.468
ancak hafıza öyle değil.

0:02:07.468,0:02:10.506
Ayrıca beynimizdeki hücrelerin sayısı,

0:02:10.506,0:02:15.572
ortalama bir samanlıktaki[br]samanların sayısını açık ara alt eder.

0:02:15.572,0:02:18.451
Yani evet, bu iş[br]gerçekten de zorlu gözüküyor.

0:02:18.451,0:02:22.130
Yine de şanslıyız ki beynin[br]kendisinden yardım alabiliriz.

0:02:22.130,0:02:24.585
Aslında en basitinden[br]yapmamız gereken tek şey,

0:02:24.585,0:02:26.578
beynin anı oluşturmasına müsaade etmek,

0:02:26.578,0:02:30.408
çünkü devamında beyin,[br]bize o anı için hangi hücrelerin

0:02:30.408,0:02:32.174
etkin olduğunu söyleyecektir.

0:02:32.174,0:02:34.971
SR: Peki ben eski sevgilimle[br]ilgili anıları hatırlarken

0:02:34.971,0:02:36.625
beynimde neler dönüyordu?

0:02:36.625,0:02:39.027
Etik ilkelerini bir an için kenara koyup

0:02:39.027,0:02:41.075
beynimi şu anda didikleyecek olsaydınız,

0:02:41.075,0:02:43.363
ben o anı anımsarken,[br]beynimin muazzam derecede

0:02:43.363,0:02:45.891
büyük bir bölümünün[br]aktif olduğunu görürdünüz.

0:02:45.891,0:02:48.803
Özellikle yoğun bir şekilde[br]aktif olan beyin bölgesine

0:02:48.803,0:02:50.810
hipokampus adı veriyoruz,

0:02:50.810,0:02:53.905
dibimizden ayırmadığımız, bizim[br]için önem teşkil eden anılarımızı

0:02:53.905,0:02:55.861
uzun yıllar boyunca işler kılan bölgedir,

0:02:55.861,0:02:58.255
ki bu özelliği de bu bölgeyi,[br]bir anıyı tekrar

0:02:58.255,0:03:01.340
etkinleştirebilmek için deneyip[br]göreceğimiz ideal bir alan yapar.

0:03:01.340,0:03:03.684
XL: Hipokampusun içine[br]daha yakından baktığımızda,

0:03:03.684,0:03:05.782
elbette çok fazla hücre göreceğiz,

0:03:05.782,0:03:08.813
ancak belirli bir anıya hangi hücrelerin

0:03:08.813,0:03:10.289
dahil olduğunu bulabiliriz,

0:03:10.289,0:03:12.907
çünkü bir hücre her aktif olduğunda,

0:03:12.907,0:03:14.371
mesela bir anı oluştururken,

0:03:14.371,0:03:18.128
daha sonra o hücrelerin aktif olduğunu

0:03:18.128,0:03:20.830
bize gösterebilecek ayak izleri bırakır.

0:03:20.830,0:03:22.990
SR: Gece vakti binada yanan ışıkların,

0:03:22.990,0:03:26.538
birisinin o anda muhtemelen orada[br]çalıştığını gösterdiği mantığındaki gibi,

0:03:26.538,0:03:29.326
kelimenin tam anlamıyla hücre[br]içerisinde, yalnızca hücrenin

0:03:29.326,0:03:31.180
aktif olduğunu zamanlarda çalışan

0:03:31.180,0:03:33.315
biyolojik sensörler vardır.

0:03:33.315,0:03:35.691
Bunlar, aktif olan hücreyi[br]göstermek için var olan

0:03:35.691,0:03:37.539
bir tür yanan biyolojik pencerelerdir.

0:03:37.539,0:03:39.998
XL: Bu sensörün bir kısmını kırptık

0:03:39.998,0:03:43.145
ve hücreleri kontrol eden[br]bir anahtara bağladık

0:03:43.145,0:03:47.045
ve bu anahtarı yapay[br]bir virüsün içine koyduk

0:03:47.045,0:03:49.633
ve farenin beynine enjekte ettik.

0:03:49.633,0:03:52.267
Böylece ne zaman bir anı oluşturulsa,

0:03:52.267,0:03:54.615
o anı için aktif olan her bir hücre

0:03:54.615,0:03:57.357
aynı zamanda bu anahtarı da kurmuş oldu.

0:03:57.357,0:03:59.412
SR: Mesela korku anısı[br]oluşturduktan sonra,

0:03:59.412,0:04:01.822
hipokampus şu şekilde gözüküyor.

0:04:01.822,0:04:03.962
Burada gördüğünüz mavi deniz,

0:04:03.962,0:04:05.914
yoğun olarak konuşlanmış beyin hücreleri,

0:04:05.914,0:04:07.459
ancak yeşil beyin hücreleri,

0:04:07.459,0:04:09.965
yeşil beyin hücreleri,[br]belirli korku anısına bağlanan

0:04:09.965,0:04:11.398
asıl hücrelerdir.

0:04:11.398,0:04:13.377
Şu anda, korkunun anlık oluşumunun

0:04:13.377,0:04:15.764
kristalleşmesine şahit oluyorsunuz.

0:04:15.764,0:04:19.261
Aslında, anının yalnızca[br]bir kesitine bakıyorsunuz.

0:04:19.261,0:04:21.669
XL: Şimdi konuştuğumuz[br]anahtara dönecek olursak,

0:04:21.669,0:04:24.639
tercihen, anahtarın çok hızlı[br]hareket etmesi gerekiyor.

0:04:24.639,0:04:27.218
İşleyişi saatler veya dakikalar almamalı.

0:04:27.218,0:04:31.482
Beynin hızında hareket etmeli,[br]yani milisaniye hızında.

0:04:31.482,0:04:32.912
SR: Ne düşünüyorsun Xu?

0:04:32.912,0:04:35.754
Beyin hücrelerini etkinleştirmek[br]ya da etkisizleştirmek için

0:04:35.754,0:04:37.582
farmakolojik ilaç kullanabilir miyiz?

0:04:37.582,0:04:41.415
XL : Meh. İlaçlar oldukça[br]karışıktırlar, her yere yayılırlar

0:04:41.415,0:04:44.423
ve hücrelere etki etmeleri yüzyılı alır.

0:04:44.423,0:04:48.072
Bu da, eş zamanlı hücre kontrolü[br]yapmamıza izin vermez.

0:04:48.072,0:04:52.366
Peki o zaman Steve,[br]beyne elektrik vermeye ne dersin?

0:04:52.366,0:04:54.671
SR: Elektrik oldukça hızlıdır,

0:04:54.671,0:04:56.580
ancak elektriği, yalnızca anıya tutunan

0:04:56.580,0:04:58.764
hücrelere büyük ihtimalle gönderemeyiz

0:04:58.764,0:05:00.642
ve beyni kızartabiliriz.

0:05:00.642,0:05:03.837
XL: Evet, doğru söylüyorsun.[br]Yani öyle görünüyor ki,

0:05:03.837,0:05:06.448
beyni ışık hızında etkileyebilmek için

0:05:06.448,0:05:09.743
cidden daha iyi bir[br]yol bulmamız gerekiyor.

0:05:09.743,0:05:14.829
SR: Ne tesadüftür ki ışık,[br]ışık hızında yol alır.

0:05:14.829,0:05:18.312
Yani belki de hücreleri sadece[br]ışığı kullanarak etkinleştirebilir

0:05:18.312,0:05:19.809
veya etkisizleştirebiliriz.

0:05:19.809,0:05:21.164
XL: Bu oldukça hızlı olur.

0:05:21.164,0:05:22.949
SR: Ki normalde beyin hücreleri

0:05:22.949,0:05:24.567
ışık sinyallerine yanıt vermezler,

0:05:24.567,0:05:26.335
yani ışık sinyallerine yanıt verenler

0:05:26.335,0:05:28.679
ışığa duyarlı anahtarlara[br]sahip olanlar olacaktır.

0:05:28.679,0:05:31.535
Bunu yapabilmek için önce[br]beyin hücrelerini, lazer ışınlarına

0:05:31.535,0:05:33.397
yanıt vermesi için kandırmamız gerekir.

0:05:33.437,0:05:34.687
XL : Evet, doğru duydunuz.

0:05:34.687,0:05:36.699
Beynin içine lazer ışınlamaya çalışıyoruz.

0:05:36.699,0:05:37.414
(Gülüşmeler)

0:05:37.414,0:05:40.738
SR : Bunu yapabilmemizi sağlayan[br]tekniğin adı optogenetik.

0:05:40.738,0:05:44.020
Optogenetik bize beyin hücrelerini[br]açıp kapatmaya yarayan

0:05:44.020,0:05:45.528
ışık anahtarını verir

0:05:45.528,0:05:48.045
ve bunu anahtarın ismi "channelrhodopsin,"

0:05:48.045,0:05:50.582
beyin hücresine bağlı[br]yeşil noktalar olarak görülüyor.

0:05:50.582,0:05:53.971
"Channelrhodopsin"i, beyin hücrelerine[br]yapay olarak yerleştirilebilen,

0:05:53.971,0:05:56.588
bir çeşit ışık duyarlı anahtar[br]olarak düşünebilirsiniz,

0:05:56.588,0:05:58.422
böylece bu anahtarı artık

0:05:58.422,0:06:01.435
üzerine tıklayarak etkinleştirebilir[br]veya etkisizleştirebiliriz

0:06:01.435,0:06:04.363
ve bu takdirde, ışık sinyalleri[br]aracılığıyla tıklayabiliyoruz.

0:06:04.363,0:06:07.689
XL: Işık duyarlı channelrhodopsin anahtarı

0:06:07.689,0:06:09.897
bahsettiğimiz sensöre yerleştiriyoruz

0:06:09.897,0:06:12.352
ve bunu beyne enjekte ediyoruz.

0:06:12.352,0:06:15.563
Her anı oluşumu gerçekleştiğinde,

0:06:15.563,0:06:17.990
belirli o anı için aktif olan[br]herhangi bir hücre de,

0:06:17.990,0:06:21.274
aynı zamanda bu ışığa duyarlı[br]anahtarı kurmuş olacak,

0:06:21.274,0:06:23.675
böylece bu hücreleri,

0:06:23.675,0:06:27.939
burada gördüğünüz gibi,[br]lazeri çevirerek kontrol edebiliriz.

0:06:27.939,0:06:30.803
SR: Şimdi bütün bunları bir[br]denemeye tabi tutalım.

0:06:30.803,0:06:32.938
Yapabileceğimiz şey, farelerimizi alıp

0:06:32.938,0:06:35.866
onları tamamen buradaki[br]kutuya benzeyen bir kutuya koyup

0:06:35.866,0:06:38.586
ardından onlara çok hafif[br]bir ayak şoku verebiliriz,

0:06:38.586,0:06:41.031
böylece bu kutuya dair[br]bir korku anısı oluştururlar.

0:06:41.031,0:06:43.150
Burada kötü bir şeyin[br]yaşandığını öğrenirler.

0:06:43.150,0:06:44.562
Bizim sistemimizde,

0:06:44.562,0:06:47.493
bu anıyı oluştururken[br]hipokampuste aktif olan hücreler,

0:06:47.493,0:06:50.376
yalnızca channelrhodopsini[br]içerecek olan hücrelerdir.

0:06:50.376,0:06:53.393
XL: Bir fare kadar küçüksen,

0:06:53.393,0:06:56.988
bütün dünya peşindeymiş[br]hissine kapılırsın.

0:06:56.988,0:06:58.736
Bu sebeple en iyi savunma tekniğimiz

0:06:58.736,0:07:01.218
fark edilmemek olacaktır.

0:07:01.218,0:07:03.251
Bir fare ne zaman korksa,

0:07:03.251,0:07:05.607
her zaman aynı tepkisel[br]davranışı sergileyecektir,

0:07:05.607,0:07:06.846
kutunun köşesinde duracak,

0:07:06.846,0:07:09.664
vücudunun hiçbir bölgesini[br]kıpırdatmamaya çalışacak.

0:07:09.664,0:07:12.959
Diğer bir deyişle bu poza[br]donma adını veriyoruz.

0:07:12.959,0:07:17.253
Bir fare, bu kutuda kötü[br]bir şey yaşandığını hatırlarsa

0:07:17.253,0:07:19.876
ve biz onu tekrar o kutuya koyarsak,

0:07:19.876,0:07:21.680
donma moduna geçecektir,

0:07:21.680,0:07:23.965
çünkü kutudaki potansiyel tehlikelerce

0:07:23.965,0:07:26.660
fark edilmek istemiyor olacaktır.

0:07:26.660,0:07:28.585
SR: Donmayı şu şekilde de düşünebiliriz;

0:07:28.585,0:07:30.320
kendi halinizde[br]sokakta yürüyorsunuz

0:07:30.320,0:07:32.385
ve aniden eski kız[br]veya erkek arkadaşınızla

0:07:32.385,0:07:34.147
karşılaşacak oluyorsunuz

0:07:34.147,0:07:35.731
ve o dehşet verici iki saniyede,

0:07:35.741,0:07:37.927
şunları düşünüveriyorsunuz;[br]''Ne yapacağım ben?

0:07:37.927,0:07:40.735
Selam vereyim mi, elini sıkayım mı?[br]Arkamı dönüp koşayım mı?

0:07:40.735,0:07:42.654
Burada oturup yokmuşum[br]gibi yapayım mı?''

0:07:42.654,0:07:45.208
Aniden gelip sizi kudretsiz[br]bırakan bu düşünce yığını,

0:07:45.208,0:07:47.484
beraberinde gelen[br]far görmüş tavşan halleri.

0:07:47.484,0:07:50.775
XL: Tabii eğer fareyi önceki[br]gibi tamamen farklı,

0:07:50.775,0:07:53.936
yeni bir kutuya koyarsanız,

0:07:53.936,0:07:56.083
bu kutudan korkmayacaktır,

0:07:56.083,0:08:00.812
çünkü bu yeni ortamda ona[br]tehdit oluşturan bir unsur yok.

0:08:00.812,0:08:03.992
Peki ya fareyi bu yeni kutuya koysak,

0:08:03.992,0:08:07.603
ama aynı zamanda,[br]öncesinde yaptığımız gibi

0:08:07.603,0:08:10.762
lazerleri kullanarak korku anısını[br]yeniden canlandırsak nasıl olur?

0:08:10.762,0:08:13.136
Tamamen farklı olan bu yeni ortama,

0:08:13.136,0:08:17.133
ilk kutuda yaşanan[br]korku anısını taşıyabilir miyiz?

0:08:17.133,0:08:19.868
SR: Pekâlâ, buyrun sizlere[br]milyon dolarlık deney.

0:08:19.868,0:08:22.781
O günün anılarını tekrardan[br]hayata geçirecek olursam;

0:08:22.781,0:08:24.964
Red Sox'ın kazandığını hatırlıyorum,

0:08:24.964,0:08:26.873
yemyeşil bir bahar günüydü,

0:08:26.873,0:08:28.690
nehir boyunca mekik dokunulacak

0:08:28.690,0:08:31.024
ve belki de sonra North End'e

0:08:31.024,0:08:33.414
biraz cannoli tatlısı[br]almaya gidilecek bir gündü.

0:08:33.414,0:08:36.286
Öte yandan Xu ve ben,

0:08:36.286,0:08:39.775
tamamen penceresiz, kapkara bir[br]odadaydık, gözümüzü kesinlikle oynatmıyor,

0:08:39.775,0:08:43.026
göz kırpmasını uzaktan yakından[br]andıracak hiçbir hareket yapmıyorduk,

0:08:43.026,0:08:45.362
çünkü gözlerimiz bilgisayar[br]ekranına kitlenmişti.

0:08:45.362,0:08:49.148
Bu fareyi gözlemliyor, kendi tekniğimizi[br]ilk defa kullanarak hafızasındaki anıyı

0:08:49.148,0:08:50.491
canlandırmaya çalışıyorduk.

0:08:50.491,0:08:52.369
XL: Şöyle bir durumla karşılaştık.

0:08:52.369,0:08:54.571
Fareyi bu kutuya ilk koyduğumuzda,

0:08:54.571,0:08:57.684
çevresini anlamaya çalışıyor,[br]etrafı koklayıp geziyor,

0:08:57.684,0:08:59.373
kendi halinde takılıyordu,

0:08:59.373,0:09:01.074
çünkü doğası gereği,

0:09:01.074,0:09:03.053
fareler gerçekten meraklı hayvandırlar.

0:09:03.053,0:09:05.875
Bu yeni kutunun içerisinde[br]neler döndüğünü merak ediyorlar.

0:09:05.875,0:09:07.206
Gerçekten tuhaf.

0:09:07.206,0:09:10.657
Şu anda gördüğünüz gibi,[br]lazeri açtığımız anda

0:09:10.657,0:09:13.689
fare birden donma moduna geçiverdi.

0:09:13.689,0:09:18.120
Öylece durdu ve kesinlikle[br]kımıldamamaya çalıştı.

0:09:18.120,0:09:19.748
Gerçekten dondu.

0:09:19.748,0:09:22.331
Gerçekten de ilk kutuda[br]yaşadığı korku anısını,

0:09:22.331,0:09:24.395
tamamen yeni bir çevreye taşımayı

0:09:24.395,0:09:27.762
başarmışız gibi gözüküyor.

0:09:27.762,0:09:29.874
Steve ile ben buna şahit olurken,

0:09:29.874,0:09:32.007
en az farenin kendisi kadar şoka girdik.

0:09:32.007,0:09:33.269
(Gülüşmeler)

0:09:33.269,0:09:36.576
Deney sonrası, ikimiz de[br]hiçbir şey söylemeden

0:09:36.576,0:09:38.329
odayı terk ettik.

0:09:38.329,0:09:41.725
Uzun süren tuhaf bir süre ardından,

0:09:41.725,0:09:43.937
Steve sessizliği bozdu.

0:09:43.937,0:09:46.278
SR: ''İşe yaradı mı yani?''

0:09:46.278,0:09:49.252
XL: ''Evet,'' dedim.[br]''Cidden işe yaradı!''

0:09:49.252,0:09:51.369
Çok heyecanlanmıştık.

0:09:51.369,0:09:53.993
Sonrasında Nature dergisinde

0:09:53.993,0:09:55.689
bulgularımızı yayınladık.

0:09:55.689,0:09:58.160
İşimizin yayımından bugüne,

0:09:58.160,0:10:00.575
internetin her bir köşesinden

0:10:00.575,0:10:02.700
çeşitli yorumlar alıyoruz.

0:10:02.700,0:10:06.450
Bazılarını inceleyelim.

0:10:06.450,0:10:08.907
[''OHAA SONUNDA... dahası gelecek, sanal gerçeklik, sinirsel manipülasyon, sanal rüya öykünmesi.. sinirsel kodlama, 'anı yazımı ve yeniden yazımı', sinir hastalıkları. Gelecek cidden mükemmel olacak.'']

0:10:08.907,0:10:11.017
SR: Muhtemelen ilk[br]olarak, insanların bu tarz

0:10:11.017,0:10:14.170
işler hakkında gerçekten güçlü[br]fikirleri olduğunu fark edeceksiniz.

0:10:14.170,0:10:16.364
Bu ilk alıntının aktardığı olumlu etkiye

0:10:16.364,0:10:17.500
kesinlikle katılıyorum,

0:10:17.500,0:10:19.988
çünkü sıfır ile[br]Morgan Freeman'ın sesi aralığında,

0:10:19.988,0:10:22.111
karşımıza çıkan en mükafatlandırıcı

0:10:22.111,0:10:23.661
çağrışımlardan biri bu.

0:10:23.661,0:10:25.857
(Gülüşmeler)

0:10:25.857,0:10:28.098
Ama şimdi göreceksiniz ki[br]tek seçenek bu değil.

0:10:28.098,0:10:29.372
[''Böyle şeyler ödümü koparıyor. Birkaç yıl içerisinde insanlar üzerinde de bunu böyle kolayca yaparlarsa ya? TANRIM, HAPI YUTTUK!'']

0:10:29.372,0:10:31.360
XL: Cidden ikinci yoruma bakacak olursak,

0:10:31.360,0:10:33.397
hepimiz bunun olumlu bir düşünce olmadığı

0:10:33.397,0:10:35.772
konusunda uzlaşabiliriz.

0:10:35.772,0:10:37.957
Yine de bu yorum,

0:10:37.957,0:10:40.143
henüz fareler ile çalışıyor[br]olmamıza rağmen,

0:10:40.143,0:10:43.660
hafıza kontrolünün muhtemel[br]etik ikilemleri üzerine

0:10:43.660,0:10:46.651
düşünmeye ve tartışmaya

0:10:46.651,0:10:48.599
itiyor bizleri.

0:10:48.599,0:10:50.799
SR: Şimdi üçüncü alıntının etkisiyle,

0:10:50.799,0:10:53.853
son dönemde, laboratuvarda[br]üzerine çalıştığımız Inception Projesi

0:10:53.853,0:10:56.481
olarak adlandırdığımız bir[br]projeden bahsetmek istiyoruz.

0:10:56.481,0:10:58.444
[''Bunun hakkında bir film çekmeliler. İnsanların zihinlerine, kendi kazançları için kullanacakları fikir yerleştirdikleri bir film. Adı da Inception olsun.'']

0:10:58.444,0:11:02.178
Bir anıyı tekrardan[br]canlandırabildiğimize göre,

0:11:02.178,0:11:05.130
bunu yapıp o anıyı kurcalarsak,[br]değiştirirsek ne olur?

0:11:05.130,0:11:08.163
Onu sahte bir anıya[br]bile çevirebilir miyiz?

0:11:08.163,0:11:12.262
XL: Anılar çok yönlü ve dinamiktirler,

0:11:12.262,0:11:15.241
ama sadeleştirmek adına,[br]anıyı film klibiymişçesine

0:11:15.241,0:11:16.643
hayal edelim.

0:11:16.643,0:11:19.313
Şu ana kadar sizlere,[br]klipteki ''oynat'' tuşunu

0:11:19.313,0:11:21.244
kontrol edebileceğimizi anlattık,

0:11:21.244,0:11:25.829
böylece bu video klibi her zaman[br]ve her yerde oynatabiliyoruz.

0:11:25.829,0:11:28.360
Peki ya gerçekten beynin içine girip,

0:11:28.360,0:11:31.220
bu film klibini düzenleyebilmemiz[br]gerçekten mümkün mü,

0:11:31.220,0:11:34.116
aslından farklı bir şeye[br]dönüştürebilir miyiz?

0:11:34.116,0:11:36.294
Evet, yapabiliriz.

0:11:36.294,0:11:38.424
Gördük ki tek yapmamız gereken şey,

0:11:38.424,0:11:42.699
öncesinde yaptığımız gibi lazerleri[br]kullanarak anıyı yeniden canlandırmak,

0:11:42.699,0:11:46.138
ama aynı zamanda, yeni bir bilgi ekler

0:11:46.138,0:11:50.112
ve bu yeni bilgiyi, eski anıya[br]dahil etmesini sağlarsak

0:11:50.112,0:11:52.550
bu durum anıyı değiştirecektir.

0:11:52.550,0:11:56.213
Remiks kasetler hazırlamak gibi bir şey.

0:11:56.213,0:11:59.071
SR: Bunu nasıl yapıyoruz?

0:11:59.071,0:12:01.028
Beyinde korku anısı bulmaktansa,

0:12:01.028,0:12:02.524
hayvanlarımızı alıp

0:12:02.524,0:12:05.547
onları, örneğin buradaki mavi kutu[br]gibi bir kutunun içine koyduk

0:12:05.547,0:12:08.081
ve mavi kutuyu temsil eden[br]beyin hücrelerini buluyoruz

0:12:08.081,0:12:10.984
ve ışık demetine tepki gösterecek[br]şekilde onları kandırıyoruz,

0:12:10.984,0:12:12.625
tıpkı öncesinde söylediğimiz gibi.

0:12:12.625,0:12:14.489
Sonraki gün, hayvanlarımızı alıp

0:12:14.489,0:12:17.818
daha önce hiç bulunmadıkları[br]kırmızı bir kutunun içine yerleştiriyoruz.

0:12:17.818,0:12:19.594
Mavi kutunun anısını hatırlatmak için

0:12:19.594,0:12:21.323
beyne ışın yolluyoruz.

0:12:21.323,0:12:23.287
Hayvan mavi kutunun anısını hatırlarken,

0:12:23.287,0:12:24.961
ona hafif ayak şokları

0:12:24.961,0:12:27.604
uygularsak ne olur?

0:12:27.604,0:12:30.297
Burada, mavi kutunun anısı ile

0:12:30.297,0:12:32.212
ayak şoku arasında suni bir

0:12:32.212,0:12:33.715
bağlantı kurmaya çalışıyoruz.

0:12:33.715,0:12:35.494
Bu ikisini birleştirmeye çalışıyoruz.

0:12:35.494,0:12:37.037
Yapıp yapamadığımızı görmek için

0:12:37.037,0:12:38.365
hayvanımızı tekrardan alıp

0:12:38.365,0:12:40.311
mavi kutunun içerisine yerleştiriyoruz.

0:12:40.311,0:12:43.049
Tekrardan, mavi kutunun anısını[br]yeniden canlandırdık

0:12:43.049,0:12:45.216
ve bu sırada hafif bir ayak şoku verildi

0:12:45.216,0:12:47.586
ve hayvan birden dondu.

0:12:47.586,0:12:51.058
Sanki daha önce burada hafif bir[br]şekilde elektrik çarpmış gibi hissediyor,

0:12:51.058,0:12:53.790
ama aslında böyle bir şey yaşanmadı.

0:12:53.790,0:12:55.652
Böylece sahte bir anı oluşturuldu,

0:12:55.652,0:12:57.663
çünkü teknik olarak kötü hiçbir şeyin

0:12:57.663,0:12:58.917
yaşanmadığı bir yerde,

0:12:58.917,0:13:01.266
yanlış noktada korku duydu.

0:13:01.266,0:13:03.719
XL: Pekâlâ, şu ana değin yalnızca

0:13:03.719,0:13:06.085
ışık kontrollü açma tuşundan bahsettik.

0:13:06.085,0:13:09.373
Aslında, ışık kontrollü[br]kapama tuşuna da sahibiz

0:13:09.373,0:13:11.453
ve ışık kontrollü kapama tuşunu kurarak

0:13:11.453,0:13:13.931
bir anıyı, istediğimiz yerde ve zamanda

0:13:13.931,0:13:19.519
kapatabileceğimizi düşünebilmek[br]de çok zor olmasa gerek.

0:13:19.519,0:13:21.733
Bugün üzerine konuştuğumuz her şey,

0:13:21.733,0:13:26.410
nörolojinin felsefi yönlü prensibine[br]dayanıyor, ki bunda da zihin

0:13:26.410,0:13:30.528
aşikar gizemli özellikleri ile,

0:13:30.528,0:13:34.173
aslında bizlerin üzerinde oynama[br]yapabileceği maddesel şeylerden oluşur.

0:13:34.173,0:13:35.648
SR: Şahsen ben,

0:13:35.648,0:13:37.359
istediğimiz her türlü anıyı yeniden

0:13:37.359,0:13:39.385
canlandırabileceğimiz bir dünya görüyorum.

0:13:39.385,0:13:42.643
İstemediğimiz anılardan kurtulabileceğimiz[br]bir dünya da olacak bu.

0:13:42.643,0:13:44.999
Şu anda bile, anı düzenlemesi[br]yapmanın gerçekliğin

0:13:44.999,0:13:46.858
bir parçası olduğu bir dünya görüyorum,

0:13:46.858,0:13:47.823
çünkü bizler,

0:13:47.823,0:13:50.398
bilim kurgu ağacından sorular[br]toplayıp onları deneysel

0:13:50.398,0:13:52.778
gerçekliğe yatırabildiğimiz[br]bir zamanda yaşıyoruz.

0:13:52.778,0:13:54.351
XL: Artık laboratuvarda insanlar

0:13:54.351,0:13:56.737
ve dünyadanın farklı yerlerindeki insanlar

0:13:56.737,0:14:00.554
anıları canlandırmak ve düzenlemek[br]için benzer yöntemler kullanıyorlar,

0:14:00.554,0:14:04.395
yeni veya eski, olumlu veya olumsuz

0:14:04.395,0:14:07.067
hafızanın nasıl işlediğini anlamamız için

0:14:07.067,0:14:08.931
her türden anılar.

0:14:08.931,0:14:10.835
SR: Mesela, laboratuvarımızdaki bir grup

0:14:10.835,0:14:13.353
korku anısını oluşturan[br]beyin hücrelerini buldular

0:14:13.353,0:14:16.118
ve onları hoş anılara dönüştürdüler,[br]işte böyle.

0:14:16.138,0:14:19.230
Bu tarz süreçleri düzenlemek derken[br]tam olarak bunu kastediyordum.

0:14:19.230,0:14:21.002
Hatta laboratuvardaki bir eleman,

0:14:21.002,0:14:23.723
erkek faredeki dişi fare anıları[br]yeniden canlandırabilmiş,

0:14:23.723,0:14:26.138
hatta diyorlar ki zevkli bir[br]deneyime dönüştürmüş.

0:14:26.138,0:14:30.615
XL: Kesinlikle, bilimin herhangi[br]keyfi hız limitleri olmadığı,

0:14:30.615,0:14:34.420
çok heyecan verici bir dönemde yaşıyoruz,

0:14:34.420,0:14:37.607
yalnızca bizlerin[br]hayal gücüne bağlı kalıyor.

0:14:37.607,0:14:39.884
SR: Sonuç olarak bütün[br]bunlardan ne çıkarıyoruz?

0:14:39.884,0:14:41.795
Bu teknolojiyi daha ileri nasıl taşırız?

0:14:41.795,0:14:43.562
Bu sorular, yalnızca laboratuvar ile

0:14:43.562,0:14:45.237
sınırlı kalmamalı,

0:14:45.237,0:14:47.809
bugünkü konuşmanın bir amacı da,

0:14:47.809,0:14:50.128
herkesi modern nörobilimde[br]mümkün olan şeyler ile

0:14:50.128,0:14:51.512
harekete geçirmekti,

0:14:51.512,0:14:53.022
ama şimdi, bir o kadar da,

0:14:53.022,0:14:56.354
herkesi bu iletişim ağına[br]davet etmek istiyoruz.

0:14:56.354,0:14:58.443
Hep beraber bir takım[br]olarak, bütün bunların

0:14:58.443,0:15:01.547
ne anlama geldiğini ve buradan nereye[br]erişebileceğimizi düşünelim,

0:15:01.547,0:15:03.345
çünkü Xu ve ben, her birimizin önünde

0:15:03.345,0:15:05.531
alacağımız büyük kararlar[br]olduğunu düşünüyoruz.

0:15:05.531,0:15:06.916
Teşekkürler.[br]XL: Teşekkürler.

0:15:06.916,0:15:08.550
(Alkışlar)