ទស្សនវិទូ ប្លាតុង Pythagorian ព្រលយពាក្យប្រស្នា ដែលជាកូនសោមាស ដែលបានបង្រួមគ្រប់អាថិ៍កំបាំងនៃចក្រវាឡ។ កូនសោមាសនេះនឹងឲ្យយើងវិលមកវិញទាន់ពេលម្តងទៀត ហើយម្តងទៀតដោយ ឆ្លងកាត់ការរុករករបស់យើង។ កូនសោមាសគឺជាអង្គបញ្ញានៃស្លាកសញ្ញា, ជាប្រភពនៃឱមដំបូងគេ។ គេអាចនិយាយថាស្លាកសញ្ញាគឺជាចិត្ដវិញ្ញាណរបស់ព្រះ។ ជាចំនុចខ្សោយនៃញាណរបស់យើងដែល កត់សំគាល់តែការសម្តែងចេញមកក្រៅ នៃយន្តការស្រដៀងគ្នាដូចក្នុងកាយយើងដែរ។ ប្រភពស៊ីមេទ្រីសំណាញ់ញាណព្រះ គឺជាអាថ៍កំបាំងអស្ចារ្យបំផុតនៃភពរបស់យើង។ អ្នកប្រាជ្ញដ៏មហិមានៃប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើនរូប ដូចជា ទស្សនៈវិទូផៃថាហ្កូ (Pythagoras), ខេផ្លើ ឡេអូណាដូ ដាវីនស៊ី, ថែលឡា និងទស្សនៈវិទូ អែនស្តែន បានទៅដល់របានៃអាថ៍កំបាំងនេះ។ អែនស្តែនបានពោលថា "អ្វីដែលស្រស់ស្អាតបំផុតដែលយើងអាចជួបប្រទះគឺភាពអាថ៌កំបាំង។ ភាពអាថ៌កំបាំងជាប្រភពនៃការពិតគ្រប់យ៉ាង ទាំងខាងសិល្បៈនិងវិទ្យាសាស្រ្ត ។ គាត់ចង់សំដៅដល់អ្នកណាដែលមានអារម្មណ៍បែបនេះ ជាមនុស្សចម្លែកម្នាក់, ជាមនុស្សដែលមិនអាចបៀមទុកការឆ្ងល់ និងភាពស្ញប់ស្ញែងឲ្យកាន់តែយូ ឲ្យនៅល្អទាល់តែសេចក្តីស្លាប់មកដល់ឡើយ។ គឺទាល់តែភ្នែករបស់គាត់ត្រូវបានគេបិទ "។ យើងស្ថិតនៅទីតាំងនៃក្មេងតូចម្នាក់ កំពង់ចូលទៅក្នុងបណ្ណាល័យដ៏ធំមួយ ដែលពេញ ដោយសៀវភៅដ៏ច្រើនភាសាផ្សេងគ្នា ។ ក្មេងនេះដឹងថាត្រូវតែមាននរណាម្នាក់ បានសរសេរសៀវភៅទាំងនោះ។ តែមិនដឹងថាអានដោយរបៀបណាទេ។ មិនទាំងយល់ភាសាផ្សេងៗ ក្នុងសៀវភៅដែលគេបានសរសេ។ ក្មេងនេះ សង្ស័យពីលំដាប់លំដោយដ៏អាថ៍កំបាំងក្នុងសសេរសៀវភៅនេះ ប៉ុន្តែមិនដឹងថាសៀវភៅចង់និយាយពីអ្វីទេ។ នោះហាក់បីដូចជាខ្ញុំ មានឥរិយាបទងឿងឆ្ងល់ ពីថាតើមនុស្សដែលមានបញ្ញាដ៏ខ្លាំងអាចក្លាយជាព្រះ(អាទិទេព)ដែរឬទេ? យើងឃើញចក្រវាឡបានរៀបចំយ៉ាងល្អអស្ចារ្យ ហើយគោរពតាមច្បាប់មួយដ៏ជាក់លាក់។ ចិត្តដ៏មានកម្រិតរបស់យើង មិនអាចយល់ពីកម្លាំង អាថ៍កំបាំងដែលផ្លាស់ទីកញ្ចុំផ្កាយនេះបានឡើយ។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តគ្រប់រូប មើលទៅយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងចក្រវាឡ ប៉ុន្តែពួកអ្នកត្រង់គ្រប់រូប បែជាមើលយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងកាយខ្លួនគេ, ទីបំផុតក៏បានមកជួបរឿងដូចគ្នា៖ គឺជាវង់គូទខ្យងដំបូង។ មួយពាន់ឆ្នាំ មុនពេលការបង្កើត ឧបករណ៍ឃ្លាំមើលបុរាណនៅឯថ្មព្យួរ (Stonehenge), ដែលជាវង់គូទខ្យងនេះ ជានិមិត្តរូបដ៏លេចធ្លោនៅលើផែនដី។ វង់គូទខ្យងបុរាណអាចត្រូវបានរកឃើញគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃផែនដី។ រាប់ពាន់នៃវង់គូទខ្យងបុរាណដូចគ្នានេះ អាចត្រូវបានរកឃើញនៅទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុប, ទ្វីបអាមេរិកខាងជើង មានរដ្ឋម៉ិកស៊ិកកូថ្មី, រដ្ឋយូថាហ៍, ប្រទេសអូស្រ្តាលី, ប្រទេសចិន, ប្រទេសរុស្ស៊ី។ ស្ទើរតែគ្រប់វប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចនៅលើផែនដី។ វង់គូទខ្យងបុរាណបានធ្វើនិមិត្តរូបនៃការលូតលាស់, ការរីកធំ ហើយថាមពលចក្រវាឡមានទម្រង់ដូចព្រះអាទិត្យ និងឋានសួគ៌។ ទម្រង់នៃវង់គូទខ្យងនេះកំពង់តែឆ្លុះបញ្ចាំង លោកធាតុធំនៃចក្រវាឡដែលពន្លាដោយខ្លួនវាផ្ទាល់។ ក្នុងប្រពៃណីជនជាតិដើមវង់គូទខ្យងគឺជាប្រភពថាមពល, ជាមាតាដំបូង ។ វង់គូទខ្យងជាយុគថ្មរំលីងនៅ ញូហ្ក្រេង (Newgrange), នៅប្រទេសអៀរឡង់ ប្រាំពាន់ឆ្នាំមុន។ ពួកគេមានអាយុប្រាំរយឆ្នាំ ច្រើនជាងមហាពីរ៉ាមីតនៅជីហ្សាទៅទៀត ហើយពួកគេគឺគ្រាន់ជាប្រស្នាដល់ពួកអ្នកសង្កេតដារាសាស្រ្តនៃសង្គមទំនើបតែប៉ុណ្ណោះ។ ត្រឡប់ទៅពេលមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត,វង់គូទខ្យង ជាពេលដែលមនុស្សជាច្រើន បានតភ្ជាប់ទៅនឹងផែនដីទៅនឹងវដ្តសង្សារ និងវង់គូទខ្យងនៃធម្មជាតិ។ ជាពេលមួយដែលមនុស្សត្រូវបានគេស្គាល់ថាប្រើការគិតតិចទួចប៉ុណ្ណោះ។ វង់គូទខ្យងគឺជាអ្វីដែលយើងយល់ថា ជាកម្លាំងបង្វិលនៃចក្រវាឡនេះ។ ប្រាណា ឬកម្លាំងដែលបង្កើតថ្មី, ពីខ្យល់គួច ប្រែប្រួលរហូតដល់ជាទម្រង់វត្ថុរឹងនានា។ ដូចបានឃើញនៅគ្រប់កម្រិត រវាងរចនាសម្ពន្ធធំ និងតូច, ពីវង់នៃកញ្ចុំផ្កាយ ទៅដល់ប្រព័ន្ធអាកាសធាតុ, ទៅដល់ទឹកនៅក្នុងអាងងូតទឹករបស់លោកអ្នក, ទៅដល់ឌីអ៊ិនអេ (DNA) របស់លោកអ្នក, រហូតទៅដល់បទពិសោធន៍ដោយផ្ទាល់នូវថាមពលរបស់ខ្លួនលោកអ្នក។ វង់គូទខ្យងដំបូងនេះមិនម៉ែនជាគំនិតទេ, តែជាអ្វីមួយ ដែលធ្វើឱ្យគ្រប់លក្ខខណ្ឌនិងគ្រប់គំនិតអាចទៅរួច។ ប្រភេទផ្សេងគ្នានៃវង់គូទខ្យង និងហ៊ីលីស៊ី(helices)ត្រូវបានរកឃើញក្នុងពិភពធម្មជាតិ។ ដូចជាខ្យង។ រ៉េស៊ីស្តង់សមុទ្ររ។ សំណាញ់ពីងពាង។ ហ្វូស៊ីល។ កន្ទុយសេះសមុទ្រ ។ និងខ្យង។ វង់គូទខ្យងជាច្រើនបានលេចមុខនៅក្នុងធម្មជាតិដែលអាចសង្កេតឃើញបានដូចជាវង់គូទខ្យងលោការីត ឬវង់គូទខ្យងលូតលាស់ ដូចអ្នករំកិលចេញពីមណ្ឌលវង់គូទខ្យងទទួលបានស្វ័យគុណកាន់តែធំ។ ដូចសំណាញ់អលង្ការរបស់ព្រះឥន្ទ្រដែរ, វង់គូទខ្យងលោការីតគឺស្រដៀងៗគ្នាវា ឬ ហោឡូហ្ក្រាហ្វិក(Holographic) ដែលមានលក្ខណៈគ្រប់ផ្នែក ឆ្លុះគ្នាក្នុងសំណាញ់ទាំងមូល ។ កាល២៤០០ ឆ្នាំមុននៅក្នុងប្រទេសក្រិកបុរាណ, លោកផ្លាតូ បានពិចារណាឃើញថា ប្រភាគនៃរូបរាង្គដែលប្រែប្រួលរហូត ជាមូលប័ត្រចក្រវាឡដ៏ប្រសើរបំផុត។ សមាមាត្រមាសនេះ, ឬប្រភាគព្រះជាអាថ៌កំបាំងដ៏អស្ចារ្យនៃធម្មជាតិ។ សមាមាត្រមាសអាចត្រូវបានបញ្ជាក់ថា ជាសមាមាត្រនៃ A +B ស្មើ A គឺដូចគ្នាសមាមាត្រនៃ A ស្មើ B ដែរ។ ចំពោះលោកផ្លាតូ ព្រលឹងរបស់ពិភពលោក ភ្ជាប់ទៅនឹងអង្គបញ្ញាដែលសុខដុមជាមួយគ្នា។ លំនាំបញ្ចកោណដូចគ្នានឹងត្រីផ្កាយនេះដែរ ឬដូចក្នុងជ្រុងនៃអូក្រា, អាចត្រូវបានគេឃើញដូចលំនាំនៃ ប្រព័ន្ធផ្កាយវេនុស (Venus) ដែលគេតាមប្រមាញ់លើមេឃ ក្នុងពេលយប់អស់រយៈពេល ៨ឆ្នាំ។ ពិភពរូបដែលអាចមានអង្គបញ្ញាខាងលើ និងពិភពសម្ភារៈដែលអាចមើលឃើញ វត្ថុនៅខាងក្រោម, តាមរយៈគោលការណ៍ភាពស្រដៀងគ្នាដោយខ្លួនឯងតាមធរណីមាត្រ ។ ពីលំនាំដូចគូទខ្យងដែលស្រដៀងគ្នាដោយខ្លួនឯង នៃការផ្កាខាត់ណា ទៅដៃរបស់កាឡាក់ស៊ី, ទៅវង់គូទខ្យងលោការីត មាននៅគ្រប់ទីកន្លែង និង គ្រប់លំនាំគំរូ កាឡាក់ស៊ី មីគីវេ ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់យើងមានដៃដូចគូទខ្យងជាច្រើន ដែលមាន វង់គូទខ្យងលោការីតជាមួយទីលានប្រហែល ១២ដឺក្រេ។ ទីលាននៃវង់គូទខ្យងកាន់តែធំ, នាំឲ្យការប្តូរវេនកាន់តែតឹងរ៉ឹងជាងមុន។ នៅពេលដែលអ្នកសង្កេតមើលលូតលាស់ដើមឈើមួយដើមនៅក្នុងវីដេអូបង្រួមពេល ដែលលោកអ្នកឃើញភាស្តុតាំងដើមឈើនោះ រេរាំវង់ដូចគូទខ្យងនៃជីវិត។ វង់គូទខ្យងដូចមាសគឺជាវង់គូទខ្យងលោការីតដែលលូតលាស់ទៅក្រៅ ដោយកត្តាសមាមាត្រដូចមាសនេះ។ សមាមាត្រមាសនេះមានទំនាក់ទំនង បែបគណិតវិទ្យាដ៏ពិសេសមួយដែលលេចឡើង ម្តងហើយ ម្តងទៀតនៅក្នុងធម្មជាតិ។ លំនាំនេះគឺជាលំហូរសង្កេតនោះគឺជាអ្វីដែលត្រូវបានគេហៅថាស៊េរីហ្វីបូណាឈី (Fibonacc) ដែរ ឬលំដាប់លំដោយនៃ Fibonacci ។ ស៊េរីហ្វីបូណាឈី ពន្លាបែបនេះ ដែលចំនួននិមួយៗជាការបូកសរុបពីរមុន ទាំងពីតួលេខ ។ គណិតវិទូជាតិអាល្លឺម៉ង់និងជាតារាវិទូ លោកខែពប្ល័ បានរកឃើញលំនាំគូទខ្យងស្រដៀងគ្នាដោយខ្លូនវា ដែលអាចសង្កេតតាមវិធីដែលស្លឹកឈើ ត្រូវបានរៀបចំនៅលើទ្រនុងនៃដើមឈើ។ ឬ ការរៀបចំនៃលំអង និងស្រទាប់ផ្កានៅក្នុងផ្កានានា។ លោក លេអូណាដូ ដា វីនស៊ី បានសង្កេតឃើញគម្លាតនៃស្លឹកឈើ ជាញឹកញាប់ មានលំនាំតាមវង់គូទខ្យង ។ លំនាំទាំងនេះហៅថា លំនាំ «ភីឡូតាស៊ី» ឬ លំនាំតម្រៀបស្លឹកឈើ ការរៀបចំ ភីឡូតាស៊ី អាចត្រូវបានគេឃើញនៅក្នុងការរៀបចំខ្លួនឯង ឌីអិនអេនូក្លេអូថៃ (DNA nucleotides) ហើយនៅក្នុងអ្វីគ្រប់យ៉ាង ចាប់ពីមែកធាង ក្រុមគ្រួសារបន្តពូជរបស់ទន្សាយ, រហូតដល់ផ្លែស្រល់, ពីខែកថៃ (cacti), រហូតដល់បន្ទះទឹកកកស្ដើងៗ ព្រមទាំងភាវរស់សាមញ្ញដូចជាដៃតម (diatoms)។ ដៃតម គឺជាផ្នែកមួយនៃប្រភេទរួមបំផុតនៃភីតូផ្លុងតុង (phytoplankton); ជាសភាវៈរស់ ដែលមានកោសិកាតែមួយគត់ ដែលផ្តល់នូវម្ហូបអាហារសម្រាប់សព្វសត្វរាប់មិនអស់ ទូទាំងខ្សែសង្វាក់ម្ហូបអាហារ។ តើលោកអ្នកចាំបាច់ដឹងពីគណិតវិទ្យាច្រើនប៉ុន្មាន ចំពោះវត្តមាន ផ្កាព្រះអាទិត្យ ឬសត្វឃ្មុំ? ធម្មជាតិមិនបានប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយនាយកដ្ឋានរូបវិទ្យា ដើម្បីដាំដុះឲ្យក្លាយជាផ្កាខាត់ណាឡើយ។ រចនាសម្ព័ន្ធកើតឡើងដោយស្វ័យប្រវត្តិនៅក្នុងធម្មជាតិ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រនៅក្នុងវិស័យនៃបច្ចេកវិទ្យាណាណូ ប្រើពាក្យតម្លើងខ្លួនឯង ពន្យល់អំពីរបៀបដ៏ស្មុគស្មាញដែលត្រូវបានបង្កើតរូប ដូចជានៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងនៃការបង្កើតរូបរាង្គ DNA ជាឆកោន។ វិស្វកម្មនៃបច្ចេកវិទ្យាណាណូធូប, ពន្យល់ថាកាបូនត្រូវបានរួម រៀបចំស្រដៀងគ្នានៃវត្ថុធាតុនានា។ ធម្មជាតិសាងរាង្គធរណីមាត្រម្តងហើយ និងម្តងទៀត, ដោយគ្មានប្រឹងប្រែង។ ដោយស្វ័យប្រវត្តិ, ដោយគ្មានម៉ាស៊ីនគិតលេខ។ ធម្មជាតិគឺមានប្រសិទ្ធិភាពនិងជាក់លាក់ណាស់។ នេះបើយោងតាមអ្នកនិពន្ធ និងជាស្ថាបត្យករដ៏ល្បីឈ្មោះ លោក Buckminster Fuller, លំនាំទាំងនេះជាមុខងារនៃលំហពេលវេលា។ ឌីអិនអេ និងសំបុកឃ្មុំនេះ មានរាង្គដែលពួកគេចំពោះហេតុផល ដូចគ្នានឹងពពុះរាង្គមូល។ រូបរាង្គដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពបំផុតសម្រាប់តម្រូវថាមពលដ៏តិចបំផុត។ លំហខ្លួនវាមានរាង្គ និងអនុញ្ញាតកំណត់នូវ រចនាសម្ព័ន្ធជាក់លាក់សម្រាប់វត្ថុធាតុ, តែងតែត្រូវការកំណត់លក្ខណៈ ទៅនឹងអ្វីដែលមានប្រសិទ្ធិភាព។ លំនាំទាំងនេះគឺ រឹងម៉ាំបំផុតនិងវិធីដ៏មានប្រសិទ្ធភាពបំផុត ដើម្បីកសាងរចនាសម្ព័ន្ធស្ថាបត្យកម្ម ដូចជាដូម Dome geodesic នេះ។ លំនាំដូចគូទខ្យងលោការីត អនុញ្ញាតឱ្យរុក្ខជាតិនានា ទាក់ទាញជាអតិបរមាដល់សត្វល្អិតបឺតលម្អង, អនុញ្ញាតឱ្យរុក្ខជាតិប៉ះជាអតិបរមាទៅពន្លឺព្រះអាទិត្យនិងទឹកភ្លៀង បន្ទាប់មកអនុញ្ញាតឱ្យលំនាំនេះស្រោចស្រប់ជាវង់គូទខ្យងយ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាព រហូតដល់ឫសរបស់រុក្ខជាតិ។ សត្វត្មាតប្រើលំនាំវង់គូទខ្យងលោការីតនេះដើម្បី ឆាបយកចំណីបន្ទាប់របស់ពួកគេ។ ការហើរជាវង់គូទខ្យងគឺនៅក្នុងវិធីដែលមានប្រសិទ្ធិភាពបំផុតក្នុងការប្រមាញ់។ មនុស្សម្នាក់ដែលមានសមត្ថភាពមើលឃើញវង់គូទខ្យងនៃជីវិត ដែលកំពុងរេរាំក្នុងអាកាសា រហូតដល់ទម្រង់ជាសម្ភារៈ ត្រូវទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពម្នាក់ដែលមើលឃើញសោភណភាពនិងភាពស៊ីមេទ្រីនៅក្នុងធម្មជាតិ។ កវីនិពន្ធ លោក វីលៀម ប្លែក បាននិយាយថា «សកលលោកលូតលាស់ដូចផ្ការីក ពីកណ្តាលផែនដី, រហូតដល់អស់កល្ប។ វាពង្រីកពីផ្កាយ ទៅដល់សំបកលោកីយ ហើយបានជួបភាពអស់កល្ប ម្តងហើយម្តងទៀត ទាំងខាងក្នុងនិងទាំងខាងក្រៅ»។ ការសិក្សាពីគំរូនៅក្នុងធម្មជាតិនេះគឺមិនមែនជាអ្វីដែលខុសគ្នាខ្លាំងទេចំពោះបស្ចឹមប្រទេស, , ប៉ុន្តែនៅប្រទេសចិនបុរាណ, វិទ្យាសាស្រ្តត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «លី»។ លី ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការបញ្ជាថាមវន្តនិងគំរូនៅក្នុងធម្មជាតិ។ ប៉ុន្តែវាមិនមានលំនាំការគិតជាអ្វីមួយដែលមិនប្រែប្រួល, អ្វីដែលបង្កកបាន ឬ មិនផ្លាស់ប្តូរ, ដូចពោះនេះទេ។ វាជាលំនាំថាមវន្តជានិមិត្តរូបក្នុងគ្រប់កិច្ចការទាំងអស់ដែលមានជីវិត។ ទ្រនុងអាកទែរនៃស្លឹកខៀវខ្ចី, ដែលធ្វើពីក្រឡាអណ្តើក និងលំនាំសរសៃលើថ្ម គឺគ្រប់ការសម្ដែងសិល្បៈ និងភាសាដ៏អាថ៌កំបាំងរបស់ធម្មជាតិ ។ ប្រព័ន្ធព្រៃនេះគឺជាគំរូ លីជាច្រើន។ វាត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងគ្រោងសាងផ្កាថ្ម, ជាផ្សិតដូច ម៉ូរេល, ជាគ្រោងសាងស្ពៃក្ដោប និងជាខួរក្បាលរបស់មនុស្ស។ គំរូកោសិកាជាផ្សេងទៀត ដែលមានលំនាំរួមនៅក្នុងធម្មជាតិ។ មានច្រើននៃគ្រោងសាងកោសិកាផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែគ្រប់គ្រោងសាងមានលក្ខណៈ របៀបរៀបរយស្រដៀងគ្នា ដែលបានកំណត់តាមគោលបំណង និងមុខងាររបស់ពួកគេ។ ភាពងាយស្រួល ត្រូវបានគេប្រើដើម្បីសង្កត់ចិត្តឲ្យទទួលយកដំណើរប្រែទម្រង់ជាបន្តបន្ទាប់, ប៉ុន្តែអ្វីដែលជាការគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះគឺជាទម្រង់ទេពនិមន្តិដ៏ជាក់លាក់ ហាក់ដូចជាត្រូវបានត្បាញទៅជាក្រណាត់តាមធម្មជាតិគ្រប់ទម្រង់។ លំនាំមែកធាងគឺជាលំនាំ លី មួយផ្សេងទៀត ឬជាលំនាំទេពនិមន្តិ ដែលអាចសង្កេតបាននៅគ្រប់កម្រិត និងគ្រប់មាត្រដ្ឋានប្រែកថល។ ឧទាហរណ៍, រូបភាពមិនគួរឱ្យជឿនៃការក្លែងធ្វើដោយកុំព្យូទ័រដ៏កំពូលមួយដែលគេស្គាល់ថាជា «ដំណើរការសហស្សវត្សរ៍» បង្ហាញការរួមចំណែកនៃរូបធាតុងងឹតនៅក្នុងចក្រវាឡដែលស្ថិតនៅ។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ រូបធាតុងងឹតជាអ្វីដែលយើងកាលពីមុនគិតថាជាលំហទទេ។ ចក្រវាឡមែនទែនដូចជាខួរក្បាលយក្សមួយ។ ចក្រវាឡគិតជានិរន្តដោយការប្រើប្រភេទចក្រវាឡមែនទែនដូចជាខួរក្បាលយក្សមួយ។ ចក្រវាឡគិតជានិរន្តដោយការប្រើប្រភេទនៃថាមពលងងឹត ឬថាមពលដែលលាក់កំបាំង ដែលវិទ្យាសាស្រ្តកំពុងតែចាប់ផ្តើមស្វែងយល់។ តាមរយៈបណ្តាញដ៏ធំសម្បើមនេះ, ថាមពលមិនអាចយល់បានផ្លាស់ទី ដោយផ្តល់នូវកម្លាំងចលករសម្រាប់ការពង្រីក និងការរីកលូតលាស់របស់ចក្រវាឡ។ ធម្មជាតិបានបង្កើតលំនាំមែកធាងដោយស្វ័យប្រវត្តិ ពេលដែលយើងស្ថិតត្រូវលក្ខខណ្ឌ។ ធម្មជាតិគឺជាម៉ាស៊ីនដែលបង្កើតស្នាដៃសិល្បៈ ឬជាម៉ាស៊ីនដែលបង្កើតសោភណភាព នេះ, អគ្គិសនីកំពុងត្រូវបានប្រើដើម្បីដាំដុះ មែកធាងគ្រីស្តាល់ប្រាក់។ តឹកតាំងត្រូវបានបង្រួមពេល ស្មើនឹង ពួកគេត្រូវបានដាំដុះជាច្រើនម៉ោង។ ស្តាល់នេះបានបង្កើតនៅលើកាតូតជាអាលុយមីញ៉ូ ខណៈដែលដែកជាអេឡេចត្រូ ត្រូវបានដាក់ក្នុងរបាយប្រាក់នីត្រាត។ ការបង្កើតនេះគឺរៀបចំការដោយខ្លួនឯង ។ អ្នកកំពុងមើលស្នាដៃសិល្បៈដែលបង្កើតឡើង ដោយធម្មជាតិដោយខ្លួនឯង។ លោក យ៉ូហាន វ៉ូហ្កេង វ៉ុន ហ្កោត បានពោលថា៖ «សោភណភាពគឺការសម្តែងនៃច្បាប់អាថ៌កំបាំងធម្មជាតិ «សោភណភាពគឺការសម្តែងនៃច្បាប់អាថ៌កំបាំងធម្មជាតិ ដែលគេបានលាក់យើងជារៀងរហូតមក» ។ ក្នុងន័យនេះ, អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងនៅក្នុងធម្មជាតិមានជីវិត, ដែលចាត់ចែងដោយខ្លួនឯង ។ នៅពេលដែលបង្កើនវ៉ុលកាន់តែខ្ពស់ មែកប្រែកថល បានក្លាយទៅជាបែកមែកកាន់តែច្បាស់បន្ថែមទៀត។ គឺកើតឡើងភ្លាមៗ។ ក្នុងរាងកាយមនុស្ស, ក៏មានគ្រោងសាងដូចដើមឈើដែរ និងលំនាំត្រូវបានរកឃើញដូចនេះដែរ។ គឺបែបនេះ, ជាការពិតណាស់, ប្រព័ន្ធប្រសាទដែល ក្បួនពេទ្យរបស់បស្ចឹមប្រទេសក៏ដឹងអំពីនេះដែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងក្បួនពេទ្យរបស់ជនជាតិចិន, អាយុវេទនិងជនជាតិទីបេ យល់ថា ថាមពល ម៉ឺរីដៀន(meridians)ជាធាតុដ៏សំខាន់ ដើម្បីយល់ពីរបៀបមុខងារនៃរាងកាយធ្វើការ។ «ណាឌី (Nadi),» ឬថាមពលម៉ឺរីដៀន មានទម្រង់គ្រោងសាងដូចដើមឈើដែរ។ ការពិនិត្យសាកសព នឹងមិនបង្ហាញចក្រាឬណាឌី នេះនោះទេ ប៉ុន្តែថាមិនមានន័យថាណាឌីមិនមាននោះទេ។ អ្នកត្រូវតែកែច្នៃឧបករណ៍របស់អ្នកដែលអ្នកប្រើដើម្បីមើលឲ្យឃើញ។ ដំបូងអ្នកត្រូវតែរៀនធ្វើចិត្តរបស់អ្នកឲ្យស្ងប់ ។ បន្ទាប់មកលុះត្រាតែ អ្នកសំគាល់ភាពស្្ងប់ទាំងនេះ ដំបូងនៅក្នុងខ្លួនដោយផ្លាល់សិន។ នៅក្នុងទ្រឹស្តីអគ្គិសនី, ការរារាំងកាន់តែតិចក្នុងខ្សែភ្លើង, កាន់តែធ្វើឲ្យខ្សែភ្លើងងាយស្រួលអាចដឹកនាំថាមពល។ នៅពេលដែលអ្នកប្រមួលផលភាពស្ងប់សុខតាមរយៈសមាធិ វាបង្កើតនូវសភាវៈនៃការមិនរារាំងនៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។ ប្រាណា (Prana) ឬជីឬថាមពលក្នុងខ្លួនជាជីវិតដ៏សាមញ្ញ នៅក្នុងកាយរបស់អ្នក។ អ្វីដែលអ្នកមានអារម្មណ៍ថានៅពេលដែលអ្នកនាំ វិញ្ញាណរបស់អ្នកមកឲ្យតាំងនៅក្នុងកាយ ខ្សែភ្លើងដ៏ល្អិតឆ្មានៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នក ដែលដឹកប្រាណា, ដឹកណាឌី(Nadi) ដែលប្រែក្លាយជាអាចផ្លាស់ទីថាមពលប្រាណា កាន់តែច្រើនឡើងៗ តាមរយៈការចក្រា ។ ខ្សែភ្លើងរបស់អ្នកក្លាយជាកាន់តែរឹងមាំ បើអ្នកកាន់តែប្រើវា, ដូចអ្នកអនុញ្ញាតឱ្យថាមពលហូរដែរ។ មិនធ្លាប់មាន កន្លែងដែលវិញ្ញាណត្រូវបានដាក់ជំនួសដោយជី, ឬថាមពលនឹងចាប់ផ្តើមហូរ ហើយផ្កាចាប់ផ្តើមរីកដោយតភ្ជាប់គ្នាក្នុងកាយ។ នៅក្នុងខួរក្បាលនិងប្រព័ន្ធប្រសាទ, ដែលលំនាំតភ្ជាប់ខ្សែភ្លើងក្នុងកាយ ប្រែទៅបង្កើតដ៏ដែលៗ។ ដោយបន្តជំនួសការផ្ចត់អារម្មណ៍ខាងក្នុងកាយ និងដោយបន្តការបន្ថយការរារាំងវេទនាអារម្មណ៍ ដែលអ្នកបានជួបប្រទះ, នោះអ្នកនឹងបង្កើនសមត្ថភាពថាមពលរបស់អ្នក។ ក្នុងសាសនាតាវ, ដែលជានិមិត្តរូប យិនយ៉ាង តំណាងឱ្យ អន្តរចាក់ធ្លុះនៃ កម្លាំងវង់គូទខ្យងនៃធម្មជាតិ។ យិនយ៉ាង គឺមិនមែនពីរ ហើយក៏មិនមែនមួយដែរ។ គោលគំនិតពីបុរាណស្តីពី«ហារា (Hara)» គឺត្រូវបានតំណាងឲ្យ យិនយ៉ាង ឬកួចដូចគូទខ្យង។ ជាមណ្ឌលថាមពលមានទីតាំងចំពោះខាងក្រោមផ្ចិត ។ ហារាមានន័យត្រង់ថា ជាសមុទ្រ ឬជាមហាសាគរនៃថាមពល។ នៅប្រទេសចិន, ហារា ត្រូវបានគេហៅថា ដានធៀន (dantien)។ មានក្នុងទម្រង់ជាច្រើននៃសិល្បៈក្បាច់គុនអាស៊ី ជាអ្នកចម្បាំងប្រដាប់ដោយហារាដ៏ខ្លាំង ដែលនិយាយថាមានថាមពលហូរមិនដាច់។ នៅក្នុងប្រពៃណីសាមូរ៉ៃ មនុស្សម្នាក់ ធ្វើអត្តឃាតក្នុងពិធីសាសនាឬ សឺពូគូ (seppuku) ជាហារាគិរី, ដែលជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេបញ្ចេញសំឡេងខុសទៅជា " ហ៊ែរី គែរី" ។ មានន័យថាដើម្បីឃាត់ហារារបស់អ្នកណាម្នាក់ លុះត្រាតែកាត់ផ្តាច់ ឆានែលជី ឬថាមពលរបស់ម្នាក់នោះ។ ចលនាចេញពីមណ្ឌលនេះនឹងបង្កើតចលនាសមរម្យជាមូលដ្ឋាន ដែលអ្នកមើលឃើញ មិនត្រឹមតែនៅក្នុងសិល្បៈក្បាច់គុនទេ, ប៉ុន្តែក៏ឃើញនៅក្នុងកីឡាករវាយកូនគោលល្បីៗផងដែរ, អ្នករបាំបាឡេ, និងអ្នករបាំខ្យល់កួចស៊ូភ្វី។ គឺជាការប្រមូលផលពីចំណុចតែមួយគត់, ជាវិញ្ញាណដែលមានវិន័យដែលជាសារៈសំខាន់នៃហារានេះ; ភាពនឹងស្ងៀមមានក្នុងភ្នែកព្យុះហារីខែន។ គឺជាសភាវគតិក្នុងពោះក្នុងការតភ្ជាប់ ប្រភពថាមពលរបស់មនុស្សម្នាក់។ មនុស្សណាម្នាក់ដែលមានហារាល្អ ដោយបានភ្ជាប់ទៅនឹងផែនដី ហើយជាបញ្ញាប្រកបដោយវិចារណញាណដែលតភ្ជាប់នឹង ជាតិសព្វសត្វទាំងអស់បាន។ ដើម្បីគិតជាមួយក្បាលពោះរបស់អ្នក "ហារា ដឺ កងហ្កានាសា (kanganasaii)", គឺត្រូវជ្រៀតចូលក្នុងបញ្ញាខាងក្នុងរបស់អ្នក។ នេះជនជាតិអាប៊រីហ្កីនី (Aboriginees) បុព្វបុរសអូស្រ្តាលី បានផ្តោតលើតំបន់នេះដូចគ្នា គ្រាន់តែនៅខាងក្រោមផ្ចិតដែលជាកន្លែងដែល ខ្សែពស់ឥន្ធនូដ៏ធំ បានរុំបញ្ចូលតាមស្រទាប់។ ជាថ្មីម្តងទៀតតំណាងនូវថាមពលផ្លាស់ប្តូរ ដ៏ធំនៃមនុស្សជាតិ។ មិនមែនចៃដន្យទេ ដែលវាស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ហារា ជាកន្លែងដែលជីវិតថ្មីចាប់ផ្តើម។ ប្រព័ន្ធប្រសាទបញ្ចូលនេះ, ពេលខ្លះសំដៅទៅ "ខួរក្បាលនៃក្បាលពោះ" ដែលមានសមត្ថភាពនៃការរក្សាបាននូវម៉ាទ្រីស ដ៏ស្មុគស្មាញមួយនៃការតភ្ជាប់ ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងខួរក្បាលនៅក្នុងក្បាល ដែលមានកោសិកាប្រសាទ និងសារធាតុបញ្ជូនសញ្ញាសរសៃប្រសាទរបស់ខ្លួនវា។ វាអាចធ្វើសកម្មភាពដោយស្វ័យប្រវត្តិ, នោះគឺជាអង្គបញ្ញាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់វា។ អ្នកអាចនិយាយបានថាខួរក្បាលៗពោះ គឺជាកំណែប្រែកថលរបស់ខួរក្បាល ឬប្រហែលជាខួរក្បាលជាកំណែប្រែកថល របស់ខួរក្បាលខាងក្រោម។ ខ្លាឃ្មុំដែលមានសុខភាពល្អ មានហារារ៉ឹងម៉ាំ។ នៅពេលដែលខ្លាឃ្មុំដែលបានដឹងពីកន្លែងដែលត្រូវដើររកចំណីឱសថ វាទៅតាមជីបចរជីតាមរយៈញាណរបស់វា, ដែលនៅ(ផ្ចិត)កណ្តាលហារា ឬក្បាលពោះ។ នេះគឺជាការតភ្ជាប់របស់ខ្លាឃ្មុំទៅទីកន្លែងដែលសុបិន្ត; ជាកន្លែងដែលប្រពៃណីដើម ដែលជាកន្លែងដែលចំណេះដឹងទាំងអស់ចាប់កំណើត និងក្លាយទៅជាគូទខ្យងនៃជីវិត។ ប៉ុន្ដែតើប្រជាជនបុរាណបានដឹងអំពីវង់គូទខ្យងយ៉ាងដូចម្តេច ករណីដែលវិទ្យាសាស្ដ្រសម័យទំនើប បច្ចុប្បន្នទើបតែចាប់ផ្តើមទទួលស្គាល់ពីសារៈសំខាន់របស់ប្រភព? សួរសត្វឃ្មុំ, ចំពោះដែលពួកវាមិនដែលភ្លេចពីរបៀបចែចងស្នេហាឡើយ។ សត្វឃ្មុំមានទំនាក់ទំនងពិសេសនឹងប្រភព ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធមានសហជីវិតបានជួយបង្កើតសោភណភាព និងភាពសម្បូរបែបឲ្យលូតលាស់ឡើង។ ពួកឃ្មុំជាស្ពានចម្លងរវាងរូបធាតុធំ និងរូបធាតុតូច។ នេះជាបេះដូងមួយដែលតភ្ជាប់គ្រប់អ្វីទាំងអស់, ជាសំបុកគំនិតបើអ្នកមានឆន្ទះ។ ដូចជាបើកចំហខួរក្បាល, ជាសំបុកដែលបញ្ជូនចេញ នូវក្តីសុបិន្តរបស់ខ្លួនទៅកាន់ ពិភពលោកិយឲ្យសម្តែងចេញ។ នៅក្នុងធម្មជាតិសត្វជាច្រើនបានដឹងពី របៀបធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នា, ដឹងពីរបៀបផ្លាស់ទីតាមស្មារតីតែមួយ, តាមទិសតែមួយ។ ប៉ុន្តែមិនម៉ែនសព្វសត្វដទៃទៀត ទទួលផលប្រយោជន៍ដូចគ្នាទាំងអស់នោះទេ។ ឧទាហរណ៍, សត្វកណ្ដូបនឹងត្របាក់លេប អ្វីគ្រប់យ៉ាងនៅតាមផ្លូវរបស់ខ្លួន។ កណ្ដូបមិនមានជម្រើស ប៉ុន្តែត្រូវតែប្រព្រឹត្ដជាសត្វកណ្ដូប។ កណ្ដូបមិនដែលផលិតទឹកឃ្មុំ ឬ ក្រេបលម្អងរុក្ខជាតិ តាមរបៀបដែលសត្វឃ្មុំធ្វើទេ។ ឥរិយាបថរបស់សត្វកណ្ដូបគឺរឹងត្អឹង, ប៉ុន្តែមនុស្សបានមានលក្ខណៈពិសេសប្លែកពីសត្វ ដែលយើងអាចប្រព្រឹត្ដតាមសត្វឃ្មុំក៏បាន ឬក៏យើងអាចប្រព្រឹត្ដតាមកណ្ដូបក៏បាន។ យើងមានសេរីភាពដើម្បីផ្លាស់ប្តូរនិងរៀបចំមាគ៌ា ពីរបៀបដែលយើងធ្វើអន្តរកម្មជាមួយពិភពលោកនេះ។ យើងអាចជ្រើសយកដោយមានសហជីវិត ឬដូចជាសត្វព្រូន។ សព្វថ្ងៃមនុស្សព្យាយាមយល់ពីវង់គូទខ្យង ប្រកបដោយគំនិតសមហេតុផល ប៉ុន្តែការគិតមិនដែលតភ្ជាប់ យើងទៅវង់គូទខ្យងនៃជីវិតឡើង។ យើងតែងតែត្រូវបានតភ្ជាប់ឲ្យ។ ការគិតជាអ្វីដែលឲ្យយើងស្ថិតក្នុងការបំភាន់នៃភាពដាច់ចេញពីគ្នា, ពីវង្វង់អត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួនរបស់យើង។ ការគិតជាការបង្កើតនូវការបែងចែក។ បង្កើតនូវបទពិសោធនៃភាពទន់ខ្សោយ។ យើងកាន់តែតម្រឹមជាមួយនឹងការគិត, ធ្វើឲ្យយើងកាន់តែរំកិលចេញពីប្រភព។ ទំនៀមទម្លាប់បុរាណត្រូវបានគេ តម្រង់ទិសការគិតតិចទួច តែតម្រឹមខ្លួនពួកគេ ជាមួយនឹងវង់គូទខ្យងតាមវិធីដោយផ្ទាល់និងដោយបុគ្គល ច្រើនជាងដែលយើងធ្វើសព្វថ្ងៃនេះ។ នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ, គុណដាលីនី(Kundalini) គឺជាតំណាងនៃថាមពលខាងក្នុងរបស់មនុស្សម្នាក់ ដែលធ្វើចលនាដូចសត្វពស់ ឬ ធ្វើចលនាអង្គាញ់ឡើងតាមឆ្អឹងខ្នង។ ក្នុងប្រពៃណីយោគីបុរាណរបស់ឥណ្ឌា ពិភពខាងក្នុងកាយ(នគរកាយ) របស់មនុស្ស ដែលនៅពេលនោះត្រូវបានគេប្រៀបធៀបទៅនឹង វប្បធម៌ប្រទេសនានាដែលយកហារាជាកណ្ដាល ។ ដើម្បីធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពអំណាចនៃវង់គូទខ្យង ជាមួយភាពស្ងៀមនឹងមានវិញ្ញាណ ជាសាក្សីត្រូវតែតម្រឹមជាមួយសក្តានុពល ដែលផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងពេញទំហ៊ឹងរបស់លោកអ្នក។ ដើម្បីបង្កើតស្រទាប់ផ្កានៅក្នុងមនុស្សឲ្យមានពហុលក្ខណៈដ៏ពិសេស ដែលអ្នកត្រូវបានគេរចនាឲ្យមាន ។ «អ៊ីដា(Ida)» ជាភេទស្រ្តី ឬមណ្ឌលព្រះច័ន្ទត្រូវបាន ភ្ជាប់ទៅនឹងខួរក្បាលខាងស្តាំ ហើយ «ភីងហ្កាឡា» ជាមណ្ឌលភេទប្រុស ឬព្រះអាទិត្យត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងខួរក្បាលខាងឆ្វេង។ នៅពេលដែលមណ្ឌលទាំងពីរនេះមានតុល្យភាព, បន្ទាប់មកថាមពលហូរឡើងដល់មណ្ឌលទីបី, ស៊ូស៊ូមនា(Sushumna) ឡើងតាមខួរឆ្អឹងខ្នង, ដែលនឹងផ្តល់ថាមពលឲ្យចក្រា ហើយនឹងបើកសោសក្តានុពលនូវ ការផ្តាស់ប្តូរដ៏ពេញទំហ៊ឹងរបស់មនុស្សណាម្នាក់ ពាក្យ "ចក្រា" គឺជាពាក្យសំស្រ្កឹតនៅសម័យបុរាណមានន័យថាកងចក្រនៃថាមពល។ គុណដាលីនី គ្មានអ្វីក្រៅវង់គូទខ្យងដំបូង ដែលជារបាំជីវិតនៃជាតិជាមនុស្សរបស់លោកអ្នក នាំឲ្យមានការបដិសន្ធិក្នុងភព។ មានការរៀបរយថាមពលខុសៗគ្នា ជាងអ្វីដែលយើងយល់ថាធម្មតាៗ។ ដូចស្ពានមួយចម្លងពី "វត្ថុធាតុធំ" រហូតដល់ថាមពលដ៏ល្អិតសុខុម។ អ្នកគឺជាស្ពាននោះ។ គុណដាលីនី មិនមែនជាថាមពលដែលអាចបង្ខំបាន ដោយឆន្ទៈ, ដោយការខំប្រឹង និងដោយការរង្កៀសចិត្តបានឡើយ។ វាគឺស្រដៀងទៅនឹងការលូតលាស់នៃផ្កាមួយទង។ អ្វីដែលយើងអាចធ្វើបានដូចជាអ្នកថែសួនល្អ ត្រូវរៀបចំដាក់ជី និងលក្ខខណ្ឌដីឲ្យត្រឹមត្រូវ, ហើយអនុញ្ញាតឱ្យធម្មជាតិទទួលយកទីលានរបស់ខ្លួនវាចុះ។ ប្រសិនបើអ្នកបានបង្ខំផ្កាឲ្យរីកទាំងនៅខ្ចី, អ្នកនឹងបំផ្លាញផ្កានោះ។ ផ្កាលូតលាស់ជាមួយនឹងការអង្គបញ្ញាខ្លួនវាផ្ទាល់ ដែលត្រួសត្រាយចាត់ចែងដោយខ្លួនវាផ្ទាល់។ សមុទ្រចិត្ត(អញ)ដែលញៀននឹងពិភពលោកខាងក្រៅ ជាអ្វីដែលកាត់ផ្តាច់លោកអ្នកមិនឲ្យជួបនូវ ធម្មជាតិរំញ័រពិតខាងក្នុងកាយរបស់អ្នក។ នៅពេលវិញ្ញាណត្រូវបានគេប្រាប់ត្រឡប់មករកកាយវិញ វាក្លាយទៅជាដូចកាំរស្មីព្រះអាទិត្យ ហើយផ្កាឈូកខាងក្នុងកាយក៏ចាប់ផ្តើមលូតលាស់ដែរ។ ដូចបានដាស់ គុណដាលីនី ខាងក្នុងកាយរបស់អ្នកណាម្នាក់ៗ នោះចាប់ផ្តើមមើលឃើញ សញ្ញាណនៃវង់គូទខ្យងមានក្នុងគ្រប់វត្ថុទាំងអស់។ មានគ្រប់លំនាំទាំងខាងក្នុង និងទាំងខាងក្រៅកាយ វង់គូទខ្យងនេះជាតំណរវាងពិភពខាងក្នុង(នគរកាយ)របស់យើង និងពិភពខាងក្រៅរបស់យើង។