0:00:06.864,0:00:10.657
Khi nhắc tới tiếng Anh,[br]ta thường nghĩ tới một ngôn ngữ đơn nhất

0:00:10.657,0:00:14.997
nhưng thứ tiếng Anh địa phương [br]tại hàng chục quốc gia trên thế giới

0:00:14.997,0:00:17.050
có gì giống nhau,

0:00:17.050,0:00:18.980
hay giống những tác phẩm của Chaucer?

0:00:18.980,0:00:23.028
Và chúng có liên hệ gì với những từ ngữ [br]kỳ lạ trong bài thơ Beowulf?

0:00:23.028,0:00:25.271
Câu trả lời là[br]như hầu hết các ngôn ngữ khác,

0:00:25.271,0:00:28.326
tiếng Anh được phát triển[br]bởi nhiều thế hệ người nói,

0:00:28.326,0:00:31.307
và trải qua [br]nhiều thay đối lớn theo thời gian.

0:00:31.307,0:00:33.340
Đi ngược lại quá trình này,

0:00:33.340,0:00:35.779
chúng ta có thể lần theo [br]tiếng Anh hiện đại

0:00:35.779,0:00:38.403
tìm về nguồn gốc cổ xưa của chúng.

0:00:38.403,0:00:40.536
Trong khi tiếng Anh hiện đại[br]có nhiều từ tương tự

0:00:40.536,0:00:42.938
với các ngôn ngữ gốc Latin khác,

0:00:42.938,0:00:44.582
như tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha,

0:00:44.582,0:00:47.723
đa số những từ này[br]không có gốc giống như chúng.

0:00:47.723,0:00:50.271
Thật ra, những từ này[br]được đưa vào ngôn ngữ

0:00:50.271,0:00:55.087
cùng với cuộc xâm lấn của người Norman[br]vào Anh năm 1066.

0:00:55.087,0:00:57.632
Khi người Norman vốn nói tiếng Pháp[br]làm chủ đất Anh

0:00:57.632,0:00:59.649
và trở thành giai cấp thống trị,

0:00:59.649,0:01:01.793
họ đem ngôn ngữ của họ vào,

0:01:01.793,0:01:05.267
thêm số lượng lớn từ vựng[br]tiếng Pháp và tiếng Latin

0:01:05.267,0:01:08.286
vào thứ tiếng Anh[br]vốn đã được nói từ trước.

0:01:08.286,0:01:11.049
Ngày nay, ta gọi đó là tiếng Anh cổ.

0:01:11.049,0:01:13.495
Đó cũng chính là ngôn ngữ[br]của bài thơ Beowulf.

0:01:13.495,0:01:15.609
Hẳn từ ngữ trong đó sẽ khá lạ,

0:01:15.609,0:01:19.915
nhưng bạn cũng có thể thấy quen quen [br]nếu bạn biết một ít tiếng Đức.

0:01:19.915,0:01:23.807
Bởi vì tiếng Anh cổ[br]thuộc cùng họ với tiếng Đức,

0:01:23.807,0:01:27.595
được đưa vào Anh[br]vào thế kỷ thứ 5 và thứ 6

0:01:27.595,0:01:31.179
bởi người Angle, Saxon, và người Jute.

0:01:31.179,0:01:35.901
Những người này nói phương ngữ tiếng Đức[br]hay còn gọi là tiếng Anglo-Saxon.

0:01:35.901,0:01:38.931
Những chiến binh Viking [br]vào thế kỷ thứ 8 và 11

0:01:38.931,0:01:42.943
lại đem thêm từ mượn[br]từ tiếng Bắc Đức cổ vào ngôn ngữ.

0:01:42.943,0:01:45.771
Cũng không dễ để nhận ra gốc từ[br]của tiếng Anh hiện đại

0:01:45.771,0:01:47.634
dưới những lớp từ mượn

0:01:47.634,0:01:51.738
từ tiếng Pháp, Latin, Bắc Đức cổ[br]và những ngôn ngữ khác.

0:01:51.738,0:01:56.904
Nhưng ngôn ngữ học có thể giúp chúng ta [br]nhận ra, dựa trên cấu trúc ngữ pháp,

0:01:56.904,0:01:58.733
các kiểu thay đổi về âm,

0:01:58.733,0:02:01.175
và những từ vựng cơ bản.

0:02:01.175,0:02:03.682
Lấy ví dụ, sau thế kỷ thứ 6,

0:02:03.682,0:02:09.011
các từ tiếng Đức bắt đầu bằng âm "p"[br]đã được chuyển thành âm "pf"

0:02:09.011,0:02:13.109
trong khi tiếng Anh cổ [br]vẫn giữ nguyên âm "p".

0:02:13.109,0:02:16.977
Trường hợp khác, những từ[br]có âm "sk" trong tiếng Thụy Điển

0:02:16.977,0:02:20.394
được chuyển thành "sh" trong tiếng Anh.

0:02:20.394,0:02:23.236
Vẫn còn một số từ tiếng Anh còn âm "sk",

0:02:23.236,0:02:25.257
như "skirt" và "skull",

0:02:25.257,0:02:27.988
nhưng đó là những từ mượn trực tiếp[br]từ tiếng Bắc Đức cổ

0:02:27.988,0:02:31.781
được du nhập sau thời kỳ[br]chuyển âm "sk" thành "sh".

0:02:31.781,0:02:33.710
Những ví dụ này cho ta thấy

0:02:33.710,0:02:37.628
cũng như rất nhiều ngôn ngữ Roman[br]có gốc Latin,

0:02:37.628,0:02:41.603
tiếng Anh, tiếng Thụy Điển, tiếng Đức,[br]và các ngôn ngữ khác

0:02:41.603,0:02:46.006
có nguồn gốc chung từ tổ tiên là [br]tiếng Đức nguyên thủy

0:02:46.006,0:02:48.854
được nói vào khoảng 500 năm TCN.

0:02:48.854,0:02:52.301
Bởi loại ngôn ngữ cổ này [br]không hề được viết ra,

0:02:52.301,0:02:56.184
ta chỉ có thể tái hiện nó bằng cách[br]so sánh các phân nhánh của nó,

0:02:56.184,0:02:59.302
nhờ vào xem xét những giai đoạn[br]thay đổi của chúng.

0:02:59.302,0:03:03.671
Chúng ta không thể sử dụng [br]cùng một phương pháp để đi xa hơn nữa,

0:03:03.671,0:03:09.741
và truy tìm nguồn gốc của tiếng Đức nguyên thủy[br]về ngôn ngữ tiền Ấn-Âu

0:03:09.741,0:03:11.922
được nói vào 6000 năm trước

0:03:11.922,0:03:16.512
ở thảo nguyên Pontic[br]mà giờ là Ukraine và Nga.

0:03:16.512,0:03:20.843
Đây là tổ tiên [br]của dòng họ ngôn ngữ Ấn-Âu

0:03:20.843,0:03:25.371
vốn bao gồm hầu hết mọi ngôn ngữ cổ[br]từng được nói ở châu Âu,

0:03:25.371,0:03:28.711
cũng như phần lớn Nam Á và Tây Á.

0:03:28.711,0:03:31.453
Và với những nghiên cứu thêm,

0:03:31.453,0:03:35.890
chúng ta có thể tìm ra sự tương đồng

0:03:35.890,0:03:39.864
giữa các từ có liên hệ với nhau[br]trong các phân nhánh Ấn-Âu.

0:03:39.864,0:03:42.085
So sánh tiếng Anh với tiếng Latin,

0:03:42.085,0:03:45.690
ta thấy âm "t" trong tiếng Anh[br]là âm "d" của tiếng Latin,

0:03:45.690,0:03:49.728
và âm "f" là âm"p" của tiếng Latin[br]đối với phụ âm đầu của từ.

0:03:49.728,0:03:53.681
Một vài từ tiếng Anh có họ hàng xa[br]như tiếng Hindi, tiếng Ba Tư

0:03:53.681,0:03:58.109
và tiếng Celtic vốn bị lãng quên ở[br]khu vực là nước Anh ngày nay.

0:03:58.109,0:04:02.769
Bản thân ngôn ngữ tiền Ấn-Âu[br]cũng có nguồn gốc từ một ngôn ngữ cổ hơn,

0:04:02.769,0:04:07.908
đáng tiếc là quá xa để các bằng chứng[br]lịch sử và khảo cổ

0:04:07.908,0:04:10.088
có thể dẫn chúng ta đi.

0:04:10.088,0:04:12.280
Còn rất nhiều bí ẩn không thể giải đáp,

0:04:12.280,0:04:15.658
như có chăng mối liên hệ nào[br]giữa tiếng Ấn-Âu

0:04:15.658,0:04:17.842
với các tập ngôn ngữ khác,

0:04:17.842,0:04:22.522
và các ngôn ngữ được nói ở châu Âu [br]trước khi có tiếng Ấn-Âu là gì.

0:04:22.522,0:04:27.418
Nhưng điều thú vị ở đây là [br]gần 3 tỉ người khắp thế giới,

0:04:27.418,0:04:29.980
đa số không hiểu tiếng của nhau,

0:04:29.980,0:04:36.360
lại đang nói cùng những từ[br]được hình thành từ 6000 năm lịch sử.