[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.05,0:00:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Odkrycie struktury DNA
Dialogue: 0,0:00:09.60,0:00:14.17,Default,,0000,0000,0000,,było jednym z najważniejszych\Nosiągnięć naukowych w ubiegłym stuleciu,
Dialogue: 0,0:00:14.17,0:00:16.22,Default,,0000,0000,0000,,a właściwie w historii ludzkości.
Dialogue: 0,0:00:16.22,0:00:20.16,Default,,0000,0000,0000,,Znana obecnie podwójna helisa kojarzy się\Nprawie wyłącznie z Watsonem i Crickiem,
Dialogue: 0,0:00:20.16,0:00:21.33,Default,,0000,0000,0000,,dwójką z naukowców,\N
Dialogue: 0,0:00:21.33,0:00:23.99,Default,,0000,0000,0000,,którzy za jej odkrycie\Ndostali Nagrodę Nobla.
Dialogue: 0,0:00:23.99,0:00:26.58,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest jeszcze jedna osoba,\Nktórą może znacie,
Dialogue: 0,0:00:26.58,0:00:28.38,Default,,0000,0000,0000,,Rosalind Franklin.
Dialogue: 0,0:00:28.38,0:00:32.57,Default,,0000,0000,0000,,Może słyszeliście, że jej badania \Nwsparły genialną ideę Watsona i Cricka
Dialogue: 0,0:00:32.57,0:00:36.85,Default,,0000,0000,0000,,lub to, że ubierała się prosto\Ni była wojowniczą uczoną,
Dialogue: 0,0:00:36.85,0:00:41.86,Default,,0000,0000,0000,,bo tak opisał ją Watson\Nw "Podwójnej helisie".
Dialogue: 0,0:00:41.86,0:00:43.85,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki biografom Franklin,
Dialogue: 0,0:00:43.85,0:00:47.19,Default,,0000,0000,0000,,którzy zbadali jej życie i rozmawiali\Nz wieloma bliskimi jej osobami,
Dialogue: 0,0:00:47.19,0:00:50.92,Default,,0000,0000,0000,,wiemy, że ten opis jest daleki od prawdy,
Dialogue: 0,0:00:50.92,0:00:54.85,Default,,0000,0000,0000,,a jej osiągnięcia naukowe są\Nw dużej mierze niedocenione.
Dialogue: 0,0:00:54.85,0:00:56.72,Default,,0000,0000,0000,,Oto jej prawdziwa historia.
Dialogue: 0,0:00:56.72,0:01:01.48,Default,,0000,0000,0000,,Rosalind Elsie Franklin urodziła się\Nw Londynie w 1920 roku.
Dialogue: 0,0:01:01.48,0:01:04.61,Default,,0000,0000,0000,,Już jako nastolatka chciała zostać uczoną,
Dialogue: 0,0:01:04.61,0:01:08.76,Default,,0000,0000,0000,,co nie było typowym ani łatwym zawodem\Ndla dziewcząt w tamtych czasach.
Dialogue: 0,0:01:08.76,0:01:11.04,Default,,0000,0000,0000,,Tak czy inaczej celowała\Nw naukach ścisłych.
Dialogue: 0,0:01:11.04,0:01:14.32,Default,,0000,0000,0000,,Dostała stypendium,\Nżeby studiować chemię w Cambridge,
Dialogue: 0,0:01:14.32,0:01:16.25,Default,,0000,0000,0000,,gdzie zrobiła doktorat,
Dialogue: 0,0:01:16.25,0:01:19.40,Default,,0000,0000,0000,,a potem prowadziła badania\Nnad strukturą węgla,
Dialogue: 0,0:01:19.40,0:01:21.16,Default,,0000,0000,0000,,co pozwoliło udoskonalić maski gazowe
Dialogue: 0,0:01:21.16,0:01:23.70,Default,,0000,0000,0000,,dla Brytyjczyków\Npodczas II Wojny Światowej.
Dialogue: 0,0:01:23.70,0:01:26.26,Default,,0000,0000,0000,,W 1951 roku trafiła do King's College,
Dialogue: 0,0:01:26.26,0:01:29.60,Default,,0000,0000,0000,,gdzie korzystała z technik rentgenowskich\Ndo badania struktury DNA,
Dialogue: 0,0:01:29.60,0:01:32.41,Default,,0000,0000,0000,,jednego z najbardziej \Ngorących tematów w nauce.
Dialogue: 0,0:01:32.41,0:01:35.42,Default,,0000,0000,0000,,Franklin unowocześniła laboratorium \Ni zabrała się do pracy,
Dialogue: 0,0:01:35.42,0:01:37.50,Default,,0000,0000,0000,,naświetlania promieniami X\No dużym natężeniu
Dialogue: 0,0:01:37.50,0:01:40.12,Default,,0000,0000,0000,,maleńkich, mokrych kryształków DNA.
Dialogue: 0,0:01:40.12,0:01:43.80,Default,,0000,0000,0000,,Kultura akademicka w tamtych czasach\Nnie była przyjazna kobietom,
Dialogue: 0,0:01:43.80,0:01:46.56,Default,,0000,0000,0000,,a Franklin była izolowana w środowisku.
Dialogue: 0,0:01:46.56,0:01:48.61,Default,,0000,0000,0000,,Weszła w konflikt z Maurice Wilkinsem,
Dialogue: 0,0:01:48.61,0:01:52.82,Default,,0000,0000,0000,,pracownikiem laboratorium, który uznał,\Nże przydzielono mu ją jako asystentkę.
Dialogue: 0,0:01:52.82,0:01:54.47,Default,,0000,0000,0000,,Jednak Franklin pracowała dalej
Dialogue: 0,0:01:54.47,0:02:01.19,Default,,0000,0000,0000,,i w 1952 roku zrobiła zdjęcie 51,\Nnajbardziej znany rentgenogram DNA.
Dialogue: 0,0:02:01.19,0:02:03.63,Default,,0000,0000,0000,,Uzyskanie zdjęcia zajęło 100 godzin,
Dialogue: 0,0:02:03.63,0:02:07.48,Default,,0000,0000,0000,,a obliczenia do jego analizy\Nmiały potrwać rok.
Dialogue: 0,0:02:07.48,0:02:10.45,Default,,0000,0000,0000,,W międzyczasie James Watson,\Namerykański biolog,
Dialogue: 0,0:02:10.45,0:02:12.79,Default,,0000,0000,0000,,i brytyjski fizyk Francis Crick
Dialogue: 0,0:02:12.79,0:02:15.73,Default,,0000,0000,0000,,również zajmowali się\Nbadaniami nad strukturą DNA.
Dialogue: 0,0:02:15.73,0:02:17.25,Default,,0000,0000,0000,,Bez wiedzy Franklin
Dialogue: 0,0:02:17.25,0:02:21.67,Default,,0000,0000,0000,,Wilkins zabrał zdjęcie 51\Ni pokazał je Watsonowi i Crickowi.
Dialogue: 0,0:02:21.67,0:02:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast obliczania\Ndokładnej pozycji każdego atomu,
Dialogue: 0,0:02:25.08,0:02:27.94,Default,,0000,0000,0000,,zrobili szybką analizę\Ndanych zebranych przez Franklin
Dialogue: 0,0:02:27.94,0:02:31.44,Default,,0000,0000,0000,,i użyli jej do budowy\Nkilku potencjalnych struktur.
Dialogue: 0,0:02:31.44,0:02:34.22,Default,,0000,0000,0000,,W końcu trafili na właściwą.
Dialogue: 0,0:02:34.22,0:02:38.96,Default,,0000,0000,0000,,DNA składa się z dwóch spiralnych,\Nprzeciwlegle ułożonych nici
Dialogue: 0,0:02:38.96,0:02:42.52,Default,,0000,0000,0000,,z połączeniami w środku,\Njak szczeble drabiny.
Dialogue: 0,0:02:42.52,0:02:46.81,Default,,0000,0000,0000,,Watson i Crick opublikowali swój model\Nw kwietniu 1953 roku.
Dialogue: 0,0:02:46.81,0:02:50.22,Default,,0000,0000,0000,,W tym samym czasie\NFranklin skończyła obliczenia,
Dialogue: 0,0:02:50.22,0:02:51.66,Default,,0000,0000,0000,,doszła do tego samego wniosku
Dialogue: 0,0:02:51.66,0:02:54.40,Default,,0000,0000,0000,,i oddała swój tekst do druku.
Dialogue: 0,0:02:54.40,0:02:56.72,Default,,0000,0000,0000,,W czasopiśmie opublikowano oba teksty,
Dialogue: 0,0:02:56.72,0:02:58.88,Default,,0000,0000,0000,,ale praca Franklin znalazła się dalej,
Dialogue: 0,0:02:58.88,0:03:02.88,Default,,0000,0000,0000,,co wyglądało jakby jej eksperymenty\Npotwierdzały odkrycie Watsona i Cricka,
Dialogue: 0,0:03:02.88,0:03:05.38,Default,,0000,0000,0000,,a nie stanowiły jego inspiracji.
Dialogue: 0,0:03:05.38,0:03:08.05,Default,,0000,0000,0000,,Jednak Franklin przestała już\Nzajmować się badaniem DNA,
Dialogue: 0,0:03:08.05,0:03:11.02,Default,,0000,0000,0000,,a w 1958 roku zmarła na raka,
Dialogue: 0,0:03:11.02,0:03:15.11,Default,,0000,0000,0000,,nigdy nie dowiedziawszy się, \Nże Watson i Crick widzieli jej zdjęcia.
Dialogue: 0,0:03:15.11,0:03:19.33,Default,,0000,0000,0000,,Watson, Crick i Wilkins dostali\NNagrodę Nobla w 1962 roku
Dialogue: 0,0:03:19.33,0:03:21.42,Default,,0000,0000,0000,,za pracę nad DNA.
Dialogue: 0,0:03:21.42,0:03:25.01,Default,,0000,0000,0000,,Uważa się często, że Franklin\Ndostałaby Nagrodę Nobla,
Dialogue: 0,0:03:25.01,0:03:28.54,Default,,0000,0000,0000,,gdyby przyznawano ją pośmiertnie.
Dialogue: 0,0:03:28.54,0:03:31.64,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie otrzymałaby ją dwukrotnie.
Dialogue: 0,0:03:31.64,0:03:36.98,Default,,0000,0000,0000,,Badania nad strukturą wirusów sprawiły,\Nże jej kolega dostał Nobla w 1982 roku.
Dialogue: 0,0:03:37.59,0:03:39.64,Default,,0000,0000,0000,,Pora opowiedzieć\Nhistorię dzielnej kobiety,
Dialogue: 0,0:03:39.64,0:03:42.64,Default,,0000,0000,0000,,która walczyła z seksizmem w nauce
Dialogue: 0,0:03:42.64,0:03:47.51,Default,,0000,0000,0000,,i której praca zrewolucjonizowała\Nmedycynę, biologię i rolnictwo.
Dialogue: 0,0:03:47.51,0:03:51.04,Default,,0000,0000,0000,,Nadszedł czas, żeby docenić\NRosalind Elsie Franklin,
Dialogue: 0,0:03:51.04,0:03:53.53,Default,,0000,0000,0000,,niedocenioną matkę podwójnej helisy.