1
00:00:13,328 --> 00:00:15,386
Tajemnice języka angielskiego:

2
00:00:17,586 --> 00:00:18,703
Jadeit,

3
00:00:18,703 --> 00:00:21,642
twardy, zazwyczaj zielony kamień.

4
00:00:21,642 --> 00:00:23,852
Do niedawna wierzono,

5
00:00:23,852 --> 00:00:25,099
że kamienie

6
00:00:25,099 --> 00:00:27,913
mają magiczne, medyczne właściwości.

7
00:00:27,913 --> 00:00:29,157
Były najefektywniejsze

8
00:00:29,157 --> 00:00:32,934
w leczeniu zaburzeń nerek.

9
00:00:32,934 --> 00:00:34,528
W XVI wieku

10
00:00:34,528 --> 00:00:37,156
Hiszpanie powrócili z Nowego Świata

11
00:00:37,156 --> 00:00:39,597
z minerałem w swoich ładowniach.

12
00:00:39,597 --> 00:00:42,941
Ochrzcili go "pierda de la ijada"

13
00:00:42,941 --> 00:00:44,523
albo kamieniem nerkowym.

14
00:00:44,523 --> 00:00:47,681
Szybko rozpowszechnił się po całej Europie

15
00:00:47,681 --> 00:00:50,157
jako lek na dolegliwości wewnętrzne

16
00:00:50,157 --> 00:00:52,620
i jako ozdobny ornament.

17
00:00:52,620 --> 00:00:55,618
Został przemianowany
na "jade" z francuskiego,

18
00:00:55,618 --> 00:00:57,851
słowo zostało pożyczone przez Anglików

19
00:00:57,851 --> 00:01:00,737
i jest używane do dziś.

20
00:01:00,737 --> 00:01:02,632
W XIX wieku

21
00:01:02,632 --> 00:01:04,596
francuscy mineralodzy odkryli,

22
00:01:04,596 --> 00:01:06,087
że "jade" zostało użyte

23
00:01:06,087 --> 00:01:08,923
do opisu dwóch innych minerałów:

24
00:01:08,923 --> 00:01:12,435
jadeitu, który wziął swoją nazwę od "jade"

25
00:01:12,435 --> 00:01:14,813
oraz bardziej popularnego nefrytu,

26
00:01:14,813 --> 00:01:18,052
które to słowo pochodzi 
od greckiego "nephros",

27
00:01:18,052 --> 00:01:19,983
czyli nerka.

28
00:01:19,983 --> 00:01:23,215
Poza opisem dwóch składników mineralnych

29
00:01:23,215 --> 00:01:26,272
jade ma też angielski homonim.

30
00:01:26,272 --> 00:01:28,007
Z korzeniami starszymi

31
00:01:28,007 --> 00:01:30,487
niż popularność kamienia lustrzanego,

32
00:01:30,487 --> 00:01:32,397
"jade" odnosiło się też

33
00:01:32,397 --> 00:01:34,923
do kobiety lekkich obyczajów

34
00:01:34,923 --> 00:01:37,357
lub ujeżdżonego konia.

35
00:01:37,357 --> 00:01:40,608
Czyli słowo "jaded" oznacza zużyty

36
00:01:40,608 --> 00:01:42,448
lub bez entuzjazmu,

37
00:01:42,448 --> 00:01:45,245
nie ma nic wspólnego
z kamieniami szlachetnymi

38
00:01:45,245 --> 00:01:47,622
i pochodzi z archaicznej

39
00:01:47,622 --> 00:01:50,213
definicji związanej z końmi.