1
00:00:01,271 --> 00:00:04,421
Dziękuję.

2
00:00:04,421 --> 00:00:07,504
Nigdy bym się nie spodziewał,

3
00:00:07,504 --> 00:00:11,687
że kiedykolwiek będę udzielał rad

4
00:00:11,687 --> 00:00:16,304
absolwentom wyższej uczelni.

5
00:00:16,304 --> 00:00:20,104
Sam nigdy żadnej nie ukończyłem.

6
00:00:20,104 --> 00:00:24,921
Nigdy nawet nie zacząłem studiów. Uciekłem od szkoły najszybciej, jak się dało,

7
00:00:24,921 --> 00:00:28,905
bo przytłaczała mnie perspektywa kolejnych czterech lat przymusowej nauki,

8
00:00:28,905 --> 00:00:33,636
zanim będę mógł zostać pisarzem.

9
00:00:33,636 --> 00:00:36,104
Wyszedłem więc na świat, zacząłem pisać, im więcej pisałem, tym lepiej mi to szło,

10
00:00:36,104 --> 00:00:39,704
więc pisałem dalej i chyba nikt nigdy nie miał nic przeciwko temu,

11
00:00:39,704 --> 00:00:43,803
że wszystko było zmyślone, po prostu czytali, co napisałem

12
00:00:43,803 --> 00:00:48,138
i płacili mi za to, albo i nie,

13
00:00:48,138 --> 00:00:50,621
a czasem nawet zlecali mi napisanie czegoś więcej.

14
00:00:50,621 --> 00:00:57,414
Co pozwoliło mi zachować zdrowy szacunek dla wyższej edukacji,

15
00:00:57,414 --> 00:01:00,287
z którego moi przyjaciele i krewni, którzy studiowali na uniwersytetach,

16
00:01:00,287 --> 00:01:03,722
dawno się już wyleczyli.

17
00:01:03,722 --> 00:01:06,805
Z obecnej perspektywy, to była fantastyczna jazda.

18
00:01:06,805 --> 00:01:09,154
Nie jestem pewien, czy mogę nazwać to karierą,

19
00:01:09,154 --> 00:01:13,204
ponieważ oznaczałoby to, że miałem jakiś plan,

20
00:01:13,204 --> 00:01:15,987
a to nieprawda.

21
00:01:15,987 --> 00:01:19,406
Najbliższą planowi rzeczą była lista wszystkich rzeczy, które pragnąłem zrobić,

22
00:01:19,406 --> 00:01:23,637
a którą stworzyłem mając piętnaście lat. Chciałem napisać powieść dla dorosłych,

23
00:01:23,637 --> 00:01:27,321
książkę dla dzieci, komiks, film, nagrać audiobook,

24
00:01:27,321 --> 00:01:31,838
napisać odcinek "Doktora Who"... i tak dalej.

25
00:01:31,838 --> 00:01:34,637
To nie była żadna kariera. Po prostu robiłem kolejne rzeczy z tamtej listy.

26
00:01:34,637 --> 00:01:39,786
Więc chciałbym opowiedzieć wam o wszystkim, czego sam nie wiedziałem zaczynając,

27
00:01:39,786 --> 00:01:43,354
i o paru rzeczach, które, jak wydaje mi się teraz, jednak wiedziałem.

28
00:01:43,354 --> 00:01:47,471
I podzielę się z wami najlepszą radą, jaką kiedykolwiek otrzymałem,

29
00:01:47,471 --> 00:01:50,721
a której nie posłuchałem ani trochę.

30
00:01:50,721 --> 00:01:54,938
Po pierwsze, jako początkujący artyści

31
00:01:54,938 --> 00:01:59,403
nie macie pojęcia, co robicie.

32
00:01:59,403 --> 00:02:02,521
Fantastycznie. Ludzie, którzy mają takie pojęcie znają zasady

33
00:02:02,521 --> 00:02:07,430
i wiedzą, co jest możliwe, a co nie.

34
00:02:07,430 --> 00:02:10,463
Wy nie wiecie. I nie powinniście.

35
00:02:10,463 --> 00:02:14,246
Reguły tego, co w sztuce jest możliwe, a co nie zostały stworzone przez ludzi,

36
00:02:14,246 --> 00:02:19,113
którzy nigdy nie sprawdzali, co się stanie, gdy je złamią.

37
00:02:19,113 --> 00:02:22,330
Wy możecie. Jeśli nie wiecie, że coś jest niemożliwe,

38
00:02:22,330 --> 00:02:25,747
będzie wam łatwiej tego dokonać. A że nikt wcześniej tego nie robił,

39
00:02:25,747 --> 00:02:29,247
to nikt nie ustalił zasad, które powstrzymałyby was przed zrobieniem tego jeszcze raz.

40
00:02:29,247 --> 00:02:39,746
(Oklaski)

41
00:02:39,746 --> 00:02:41,666
Po drugie, jeżeli macie pomysł na to,

42
00:02:41,666 --> 00:02:45,283
co chcielibyście stworzyć, do czego zostaliście stworzeni,

43
00:02:45,283 --> 00:02:48,830
to po prostu zróbcie to. Trudniej to zrobić, niż powiedzieć,

44
00:02:48,830 --> 00:02:53,098
ale czasem okazuje się, że jednak łatwiej, niż myśleliście.

45
00:02:53,098 --> 00:02:56,563
Ponieważ zazwyczaj są takie rzeczy, które trzeba zrobić,

46
00:02:56,563 --> 00:03:00,646
zanim dotrze się do celu. Ja chciałem pisać komiksy i powieści,

47
00:03:00,646 --> 00:03:03,630
historie i filmy, więc zostałem dziennikarzem,

48
00:03:03,630 --> 00:03:08,746
bo dziennikarzom wolno zadawać pytania, iść i dowiedzieć się, jak działa świat,

49
00:03:08,746 --> 00:03:11,546
a poza tym, wymagało to ode mnie, żebym pisał,

50
00:03:11,546 --> 00:03:16,496
w dodatku pisał dobrze, i płacono mi za to, że uczyłem się pisać zwięźle,

51
00:03:16,496 --> 00:03:20,813
dosadnie, czasem wbrew przeciwnościom

52
00:03:20,813 --> 00:03:23,463
i na określony termin.

53
00:03:23,463 --> 00:03:27,930
Czasem droga do tego, czego pragniecie będzie oczywista,

54
00:03:27,930 --> 00:03:31,146
a czasem prawie nie będzie dało się stwierdzić, czy to, co robicie jest właściwe,

55
00:03:31,146 --> 00:03:36,080
ponieważ będziecie musieli znaleźć równowagę między swymi celami i nadziejami a wyżywieniem się,

56
00:03:36,080 --> 00:03:40,730
spłacaniem kredytów, szukaniem pracy, kompromisami.

57
00:03:40,730 --> 00:03:43,496
Mnie osobiście pomogło

58
00:03:43,496 --> 00:03:47,680
wyobrażanie sobie swojego celu,

59
00:03:47,680 --> 00:03:55,597
czyli bycia autorem, głównie fikcji literackiej, pisania dobrych książek, komiksów, scenariuszy

60
00:03:55,597 --> 00:04:00,881
i utrzymywania się z tego,

61
00:04:00,881 --> 00:04:04,699
wyobrażanie sobie tego jako góry. Odległej góry. Mojego celu.

62
00:04:04,699 --> 00:04:10,514
I wiedziałem, że jeżeli tylko zboczę z drogi w kierunku góry, wszystko będzie dobrze.

63
00:04:10,514 --> 00:04:13,947
A kiedy naprawdę nie wiedziałem, co mam zrobić, mogłem przystanąć

64
00:04:13,947 --> 00:04:20,248
i zastanowić się, czy nie schodzę na manowce.

65
00:04:20,248 --> 00:04:23,248
Odrzucałem stanowiska w redakcjach czasopism,

66
00:04:23,248 --> 00:04:26,866
sensowne zajęcia, które przyniosłyby mi sensowne pieniądze, ponieważ wiedziałem,

67
00:04:26,866 --> 00:04:32,198
że choć atrakcyjne, dla mnie oznaczałyby oddalanie się od mojej góry.

68
00:04:32,198 --> 00:04:35,633
Gdyby zaoferowano mi je wcześniej, może bym je przyjął,

69
00:04:35,633 --> 00:04:41,098
ponieważ wtedy przeniosłyby mnie bliżej góry, niż byłem w danej chwili.

70
00:04:41,098 --> 00:04:43,365
Uczyłem się pisać - pisząc.

71
00:04:43,365 --> 00:04:46,215
Starałem się robić cokolwiek, co wydawało mi się przygodą,

72
00:04:46,215 --> 00:04:53,664
i przestawałem, kiedy zaczynało sprawiać wrażenie pracy, dzięki czemu nie czułem się, jakbym pracował.

73
00:04:53,664 --> 00:04:56,348
Po trzecie, kiedy zaczynacie,

74
00:04:56,348 --> 00:04:59,843
musicie nauczyć się radzić sobie z porażką.

75
00:04:59,843 --> 00:05:04,660
Musicie się uodpornić, nauczyć, że nie każdy projekt przetrwa.

76
00:05:04,660 --> 00:05:07,011
Życie freelancera, życie artysty, czasem wygląda

77
00:05:07,011 --> 00:05:10,943
jak wysyłanie listów w butelkach, na bezludnej wyspie, licząc,

78
00:05:10,943 --> 00:05:15,910
że ktoś jakąś znajdzie, otworzy, przeczyta

79
00:05:15,910 --> 00:05:19,644
i wrzuci do butelki coś, co może wróci do was z kolejnym przypływem:

80
00:05:19,644 --> 00:05:23,909
wyrazy uznania, zlecenie, pieniądze, miłość.

81
00:05:23,909 --> 00:05:27,777
Musicie pogodzić się z tym, że może tylko jedna na sto rzeczy, które wypuścicie w świat,

82
00:05:27,777 --> 00:05:31,576
wróci do was.

83
00:05:31,576 --> 00:05:34,194
Problem porażki. Problem zniechęcenia,

84
00:05:34,194 --> 00:05:38,393
braku nadziei, głodu. Chcecie, by wszystko od razu się udało,

85
00:05:38,393 --> 00:05:43,225
a życie jest pełne niepowodzeń. Moja pierwsza książka - związana z dziennikarstwem

86
00:05:43,225 --> 00:05:46,310
i napisana wyłącznie dla pieniędzy, zaliczkę za którą

87
00:05:46,310 --> 00:05:51,326
przeznaczyłem na elektryczną maszynę do pisania - powinna była zostać bestsellerem.

88
00:05:51,326 --> 00:05:54,027
Powinna przynieść mi sporo pieniędzy. Gdyby wydawca nie był zmuszony

89
00:05:54,027 --> 00:05:57,177
zlikwidować firmę pomiędzy wyprzedaniem pierwszego wydania,

90
00:05:57,177 --> 00:06:00,976
a drugim, do którego nigdy nie doszło, i zanim wypłacono mi

91
00:06:00,976 --> 00:06:05,592
jakiekolwiek tantiemy, to tak by się stało. Wzruszyłem ramionami,

92
00:06:05,592 --> 00:06:08,760
a nadal miałem swoją maszynę do pisania i dość pieniędzy,

93
00:06:08,760 --> 00:06:12,760
żeby przez parę miesięcy płacić czynsz, i postanowiłem, że w przyszłości zrobię, co się da,

94
00:06:12,760 --> 00:06:17,259
żeby nie pisać książek tylko dla pieniędzy. Jeżeli z pieniędzy nic nie wyjdzie,

95
00:06:17,259 --> 00:06:20,443
to nic nie będę miał. A jeżeli będę dumny ze swojej pracy,

96
00:06:20,443 --> 00:06:23,710
a pieniędzy nie dostanę, to przynajmniej będę mógł cieszyć się tą pracą.

97
00:06:23,710 --> 00:06:28,878
Od czasu do czasu zapominam o tej zasadzie, a zawsze, gdy tak się dzieje,

98
00:06:28,878 --> 00:06:33,092
Wszechświat kopie mnie w tyłek dla przypomnienia.

99
00:06:33,092 --> 00:06:36,901
Nie wiem, czy ktoś oprócz mnie też ma ten problem,

100
00:06:36,901 --> 00:06:40,176
ale nic, co zrobiłem wyłącznie dla pieniędzy,

101
00:06:40,176 --> 00:06:45,861
nie było nic warte, chyba że jako gorzkie doświadczenie.

102
00:06:45,861 --> 00:06:50,243
Najczęściej pieniędzy za to też nie oglądałem.

103
00:06:50,243 --> 00:06:52,926
(Śmiech) Na rzeczach, które robiłem, bo mnie ekscytowały,

104
00:06:52,926 --> 00:06:55,761
bo chciałem zobaczyć, jak ożywają, nigdy mnie nie zawiodły,

105
00:06:55,761 --> 00:06:59,890
i nigdy nie żałowałem poświęconego na nie czasu.

106
00:06:59,890 --> 00:07:05,063
Trudno poradzić sobie z porażką. Z sukcesem jeszcze trudniej,

107
00:07:05,063 --> 00:07:08,753
ponieważ przed tym nikt was nie ostrzega.

108
00:07:08,753 --> 00:07:11,787
Pierwszy problem z każdym, nawet małym sukcesem,

109
00:07:11,787 --> 00:07:15,270
to nieodparte przekonanie, że coś uchodzi wam na sucho

110
00:07:15,270 --> 00:07:21,171
i że za moment ktoś was przyłapie. (śmiech)

111
00:07:21,171 --> 00:07:24,020
(wiwaty)

112
00:07:24,020 --> 00:07:26,804
To Syndrom Szarlatana, ochrzczony przez moją żonę, Amandę,

113
00:07:26,804 --> 00:07:30,739
mianem Policji na Kanciarzy. W moim przypadku

114
00:07:30,739 --> 00:07:34,338
wyobrażałem sobie, że ktoś zapuka do drzwi i otworzę facetowi z notesem,

115
00:07:34,338 --> 00:07:38,788
nie wiem, po co mu ten notes ale w mojej głowie zawsze go miał,

116
00:07:38,788 --> 00:07:43,637
i powie mi, że to koniec, że mnie złapali,

117
00:07:43,637 --> 00:07:49,054
i teraz będę musiał znaleźć sobie poważną pracę,

118
00:07:49,054 --> 00:07:52,352
która nie polega na pisaniu zmyślonych historii,

119
00:07:52,352 --> 00:07:55,405
ani na czytaniu książek. A ja pójdę grzecznie

120
00:07:55,405 --> 00:07:58,438
i znajdę sobie pracę,

121
00:07:58,438 --> 00:08:02,622
w której będę musiał wstawać wcześnie i nosić krawat,

122
00:08:02,622 --> 00:08:06,154
w której już nie będzie wolno zmyślać.

123
00:08:06,154 --> 00:08:09,370
Problemy z sukcesem są prawdziwe, i przy odrobinie szczęścia

124
00:08:09,370 --> 00:08:14,321
doświadczycie ich. Przestaniecie zgadzać się na wszystko,

125
00:08:14,321 --> 00:08:15,586
ponieważ teraz butelki, które wrzuciliście do oceanu

126
00:08:15,586 --> 00:08:19,154
będą zawsze wracały i będziecie musieli

127
00:08:19,154 --> 00:08:22,321
nauczyć się odmawiać. Widziałem, jak niektórzy moi znajomi i przyjaciele,

128
00:08:22,321 --> 00:08:27,102
niektórzy starsi ode mnie, stają się nieszczęśliwi.

129
00:08:27,102 --> 00:08:30,571
Mówili, że już nie potrafią sobie wyobrazić świata,

130
00:08:30,571 --> 00:08:34,388
w którym robią to, co zawsze chcieli robić,

131
00:08:34,388 --> 00:08:39,204
ponieważ teraz są uzależnieni od pewnej kwoty, którą muszą zarobić, by utrzymać pozycję.

132
00:08:39,204 --> 00:08:42,771
Nie umieliby robić rzeczy, które naprawdę się liczą i które były dla nich ważne.

133
00:08:42,771 --> 00:08:46,516
I to jest taka sama tragedia,

134
00:08:46,516 --> 00:08:50,854
jak każda inna porażka. A największym problemem sukcesu

135
00:08:50,854 --> 00:08:53,738
jest fakt, że świat ciągle knuje,

136
00:08:53,738 --> 00:08:59,054
jak was powstrzymać, ponieważ odnosicie sukcesy.

137
00:08:59,054 --> 00:09:02,020
Pewnego dnia wstałem i zdałem sobie sprawę,

138
00:09:02,020 --> 00:09:07,204
że zostałem człowiekiem, który zawodowo odpisuje na maile,

139
00:09:07,204 --> 00:09:10,120
a pisze w ramach hobby.

140
00:09:10,120 --> 00:09:13,420
Ograniczyłem więc liczbę odpowiedzi i z ulgą odkryłem,

141
00:09:13,420 --> 00:09:17,571
że mam więcej czasu na pisanie.

142
00:09:17,571 --> 00:09:22,287
Po czwarte, mam nadzieję, że będziecie popełniać błędy.

143
00:09:22,287 --> 00:09:26,371
To będzie znaczyło, że coś robicie. A błędy bywają użyteczne.

144
00:09:26,371 --> 00:09:29,987
Kiedyś zrobiłem literówkę w imieniu Karolina,

145
00:09:29,987 --> 00:09:34,171
zamieniłem miejscami A i O,

146
00:09:34,171 --> 00:09:37,420
i pomyślałem: "Koralina,

147
00:09:37,420 --> 00:09:41,572
ktoś mógłby się tak nazywać..."

148
00:09:41,572 --> 00:09:46,615
Pamiętajcie, że niezależnie od dziedziny, w której działacie: muzyka, fotografia, sztuka,

149
00:09:46,615 --> 00:09:50,321
kreskówki, pisarstwo, taniec, śpiew,

150
00:09:50,321 --> 00:09:53,421
projektowanie - cokolwiek robicie, posiadacie jedną, unikalną rzecz.

151
00:09:53,421 --> 00:09:58,471
Zdolność tworzenia sztuki.

152
00:09:58,471 --> 00:10:03,087
Mnie, jak wielu innym ludziom to ratowało życie.

153
00:10:03,087 --> 00:10:05,971
Niezawodnie. Przeprowadzi was przez dobre czasy

154
00:10:05,971 --> 00:10:11,305
i pomoże przetrwać te ciężkie. A życie bywa ciężkie.

155
00:10:11,305 --> 00:10:12,971
Coś może nie wyjść - w życiu, w miłości,

156
00:10:12,971 --> 00:10:18,020
w interesach, w przyjaźni, w zdrowiu i na wszystkie inne sposoby,

157
00:10:18,020 --> 00:10:22,655
na które życie potrafi się pokręcić. I kiedy zrobi się ciężko,

158
00:10:22,655 --> 00:10:26,072
oto, co powinniście zrobić.

159
00:10:26,072 --> 00:10:29,504
Twórzcie dobrą sztukę.

160
00:10:29,504 --> 00:10:33,454
Poważnie. Mąż ucieka z posłanką?

161
00:10:33,454 --> 00:10:38,918
Twórzcie sztukę.

162
00:10:38,918 --> 00:10:42,537
Zmutowany wąż boa odgryzł ci nogę?

163
00:10:42,537 --> 00:10:46,187
Twórz sztukę.

164
00:10:46,187 --> 00:10:48,019
Ściga cię Urząd Skarbowy? Twórz sztukę.

165
00:10:48,019 --> 00:10:52,104
Twój kot wybuchł? Twórz sztukę.

166
00:10:52,104 --> 00:10:57,254
Ktoś w Internecie twierdzi, że twoja twórczość jest głupia, zła

167
00:10:57,254 --> 00:11:02,022
albo wtórna? Twórz sztukę.

168
00:11:02,022 --> 00:11:05,837
Najpewniej w końcu los się odmieni, czas wyleczy rany,

169
00:11:05,837 --> 00:11:08,387
ale to właściwie bez znaczenia.

170
00:11:08,387 --> 00:11:14,620
Róbcie to, czego nikt nie potrafi tak dobrze, jak wy. Twórzcie świetną sztukę.

171
00:11:14,620 --> 00:11:16,655
Twórzcie w złe dni

172
00:11:16,655 --> 00:11:19,738
tak samo, jak w dobre.

173
00:11:19,738 --> 00:11:23,655
A po piąte, kiedy już się za to weźmiecie, niech ta sztuka będzie wasza. Róbcie to,

174
00:11:23,655 --> 00:11:26,387
czego nikt inny nie potrafi. Początkowo pragnienie naśladownictwa jest bardzo silne.

175
00:11:26,387 --> 00:11:31,187
To nic złego. Większość znajduje własny głos dopiero,

176
00:11:31,187 --> 00:11:35,305
gdy już poużywamy głosów innych ludzi. Ale jedyna rzecz,

177
00:11:35,305 --> 00:11:40,473
której nie ma nikt poza wami, to wy.

178
00:11:40,473 --> 00:11:43,720
Wasze głosy, wasze umysły, wasze historie,

179
00:11:43,720 --> 00:11:46,753
wasze wizje. Więc piszcie, rysujcie, budujcie,

180
00:11:46,753 --> 00:11:51,904
grajcie i tańczcie, i żyjcie tak, jak tylko wy potraficie.