1
00:00:00,380 --> 00:00:03,719
[Како можеме да ја контролираме 
пандемијата на коронавирус?]

2
00:00:03,719 --> 00:00:05,614
[Говорник:
Адам Кучарски, инфектолог]

3
00:00:05,614 --> 00:00:09,206
[1. Што значи да се спречи ширењето 
во епидемиолошки контекст?]

4
00:00:09,230 --> 00:00:12,843
Тоа значи да се насочите 
кон контролирање

5
00:00:12,867 --> 00:00:15,164
на самите случаи и нивните контакти.

6
00:00:15,188 --> 00:00:17,887
Значи, не го вознемирувате 
поширокото население,

7
00:00:17,911 --> 00:00:20,596
го примате новиот случај,
го изолирате,

8
00:00:20,620 --> 00:00:22,923
дознавате со кого биле во контакт,

9
00:00:22,947 --> 00:00:25,984
кој бил потенцијално изложен,

10
00:00:26,008 --> 00:00:28,430
и потоа може да ја следите 
нивната состојба,

11
00:00:28,430 --> 00:00:31,656
да ги ставите во карантин, 
за да нема понатамошен пренос.

12
00:00:31,680 --> 00:00:34,143
Тоа е фокусиран метод,
со точна цел,

13
00:00:34,167 --> 00:00:37,137
што функционираше одлично за САРС.

14
00:00:37,429 --> 00:00:39,277
Но, за оваа инфекција,

15
00:00:39,301 --> 00:00:42,825
бидејќи некои случаи се испуштаат
или не се забележуваат,

16
00:00:42,849 --> 00:00:45,992
мора да се задржат огромен број
ризични луѓе.

17
00:00:46,016 --> 00:00:47,508
Ако испуштите макар неколку,

18
00:00:47,532 --> 00:00:49,650
потенцијално може да дојде 
до епидемија.

19
00:00:49,650 --> 00:00:53,261
[2. Што следи кога спречување на ширењето 
не е доволно?]

20
00:00:53,285 --> 00:00:54,501
Во таков случај,

21
00:00:54,525 --> 00:00:58,259
потребни би биле огромни промени
во нашите социјални интеракции.

22
00:00:58,267 --> 00:00:59,923
Потребно би било,

23
00:00:59,923 --> 00:01:02,331
што се однесува на начините
на кои вирусот се шири,

24
00:01:02,331 --> 00:01:04,347
значи блиските контакти со другите,

25
00:01:04,371 --> 00:01:06,627
целото население мора, во просек,

26
00:01:06,651 --> 00:01:09,547
да ги намали таквите интеракции

27
00:01:09,571 --> 00:01:12,219
за околу 2/3
за да се стави под контрола.

28
00:01:12,243 --> 00:01:14,978
Тоа би можело да се оствари 
преку работење од дома,

29
00:01:15,002 --> 00:01:16,891
менување на начинот на живот

30
00:01:16,915 --> 00:01:20,609
и избегнување гужви и ресторани.

31
00:01:20,897 --> 00:01:23,676
Секако, мерките како
затворање на училиштата,

32
00:01:23,676 --> 00:01:25,924
и другите нешта 
што се обидуваат да го намалат

33
00:01:25,924 --> 00:01:27,818
мешањето на населението.

34
00:01:27,842 --> 00:01:31,850
[3. На кои ризици треба 
да се обрне внимание?]

35
00:01:31,850 --> 00:01:33,603
Не станува збор само 
со кого ќе се ракувате,

36
00:01:33,603 --> 00:01:35,755
туку со кого ќе се ракува
таа личност подоцна.

37
00:01:35,755 --> 00:01:38,683
Мора да мислиме 
и на второстепените контакти,

38
00:01:38,707 --> 00:01:40,698
можеби сметате дека сте помалку подложни

39
00:01:40,722 --> 00:01:42,485
и спаѓате во групата млади луѓе,

40
00:01:42,509 --> 00:01:45,634
но ова може да влијае

41
00:01:45,658 --> 00:01:48,319
и да биде смртносно за друга личност.

42
00:01:48,343 --> 00:01:51,055
Сметам дека треба
да бидеме општествено свесни,

43
00:01:51,055 --> 00:01:54,283
и свесни дека ова би значело
огромна промена во навиките,

44
00:01:54,307 --> 00:01:56,211
но и дека мора е вака,

45
00:01:56,211 --> 00:01:58,363
за да се ублажи можниот удар.

46
00:01:58,387 --> 00:02:02,123
[4. Колку луѓето треба да бидат 
оддалечени едни од други?]

47
00:02:02,147 --> 00:02:04,036
Тешко е да се одреди,

48
00:02:04,060 --> 00:02:07,576
но имајте предвид дека
не постојат конкретни докази

49
00:02:07,600 --> 00:02:10,259
дека се пренесува преку воздух 
и дека има широк домет -

50
00:02:10,283 --> 00:02:11,831
се мисли на кратки растојанија.

51
00:02:11,855 --> 00:02:13,157
Мислам дека

52
00:02:13,181 --> 00:02:16,395
ако се држите на неколку метри од некого

53
00:02:16,419 --> 00:02:18,580
вирусот нема да може да дојде до вас.

54
00:02:18,614 --> 00:02:20,578
Преносот е чест при 
поблиски интеракции,

55
00:02:20,602 --> 00:02:23,534
затоа гледаме толку случаи на пренос

56
00:02:23,558 --> 00:02:27,412
при јадење и блиски групи на луѓе.

57
00:02:27,436 --> 00:02:28,753
Може да си претставите,

58
00:02:28,777 --> 00:02:31,781
на овој начин вирусот може да го пренесете
на некоја површина

59
00:02:31,805 --> 00:02:33,443
па на нечии раце и лице

60
00:02:33,467 --> 00:02:37,488
и токму на ваквите ситуации 
мора да мислиме повеќе.

61
00:02:37,512 --> 00:02:40,197
[5. Какви безбедносни мерки

62
00:02:40,197 --> 00:02:41,807
треба да воведат земјите?]

63
00:02:41,831 --> 00:02:44,456
Она што луѓето се обидуваат
да го дознаат е,

64
00:02:44,480 --> 00:02:46,500
што точно делува.

65
00:02:46,562 --> 00:02:49,693
Дури во последните неколку недели

66
00:02:49,717 --> 00:02:52,527
добивме чувство дека 
можеме да го контролираме вирусот

67
00:02:52,551 --> 00:02:54,225
со постоечките интервенции,

68
00:02:54,249 --> 00:02:57,113
но секако, не може секој 
да го стори истото како Кина,

69
00:02:57,137 --> 00:02:58,336
некои од овие мерки

70
00:02:58,360 --> 00:03:02,074
со себе носат огромен социјален,
економски и психолошки товар

71
00:03:02,098 --> 00:03:03,353
за целата популација.

72
00:03:03,883 --> 00:03:06,022
Секако, тука е и временското ограничување.

73
00:03:06,046 --> 00:03:08,177
Во Кина, луѓето не излегуваа надвор
6 недели,

74
00:03:08,201 --> 00:03:09,577
тоа е тешко да се одржи,

75
00:03:09,601 --> 00:03:11,426
мора да мислиме на ваквите барања,

76
00:03:11,450 --> 00:03:14,022
што ги упатуваме до луѓето,

77
00:03:14,046 --> 00:03:18,088
што всушност ќе има најголемо влијание
на намалување на тој товар.

78
00:03:18,088 --> 00:03:21,655
[Повеќе информации на
www.cdc.gov/coronavirus]

79
00:03:21,655 --> 00:03:23,987
[Светска здравствена организација]