Mijn zevenjarige kleinzoon slaapt in de kamer naast die van mij en regelmatig zegt hij als hij 's ochtends wakker wordt: "Dit wordt vast de beste dag van mijn leven." Maar soms roept hij midden in de nacht met een bibberende stem: "Oma, word jij een keer ziek en ga je dan dood?" Dit illustreert denk ik aardig voor mij en voor de meeste mensen die ik ken dat we allemaal vol zijn van blijde verwachting en angst. Een paar dagen voor mijn 61e verjaardag heb ik alle dingen opgeschreven die ik absoluut zeker weet. Er is zo weinig waarheid te vinden tegenwoordig en het is goed om zeker te zijn van een aantal dingen. Bijvoorbeeld: ik ben geen 47 meer, ook al is dat hoe oud ik me voel en denk ik graag dat dat mijn leeftijd is. Mijn vriend Paul zei altijd toen hij tegen de 80 was dat hij zich voelde als een jonge vent waar iets compleet verkeerd aan was. (Gelach) Onze persoonlijkheid bevindt zich buiten tijd en ruimte, maar als ik de papieren bekijk dan kan ik inderdaad wel zien dat ik geboren ben in 1954. Mijn binnenkant bevindt zich buiten tijd en ruimte. Die kent geen leeftijd. Ik ben elke leeftijd die ik ooit ben geweest en dat geldt ook voor jou. Nu moet ik daar trouwens wel aan toevoegen dat ik beter niet had kunnen luisteren naar de huidverzorgingsregels van de jaren 60, die inhielden dat je probeerde zo veel mogelijk in de zon te zitten, ingesmeerd met een dikke laag babyolie, bakkend in de gloed van een reflecterend aluminiumfolie scherm. (Gelach) Het was zo bevrijdend de waarheid onder ogen te zien, dat ik niet langer in het laatste restje middelbare leeftijd zat, dat ik besloot om elke waarheid die ik ken op te schrijven. Mensen zijn zo verloren en overspoeld tegenwoordig en ze vragen me vaak wat echt waar is. Dus ik hoop dat mijn lijstje met dingen waarover ik vrijwel zeker ben, een simpele handleiding kan zijn voor iedereen die zich overspoeld of op de proef gesteld voelt. Nummer één: de eerste en grootste waarheid is dat alle waarheid een paradox is. Het leven is een kostbaar, onvoorstelbaar mooi cadeau en tegelijkertijd echt niet te doen in deze fysieke incarnatie. Echt geen goede match voor iedereen die van nature extreem gevoelig is. Het is zo moeilijk en bizar dat we ons soms afvragen of we voor de gek worden gehouden. Het zit het vol met hartverscheurende lieflijkheid en pracht, verschrikkelijke armoede, overstromingen en baby's en puistjes en Mozart, allemaal door elkaar geroerd. Geen perfect systeem volgens mij. (Gelach) Nummer twee: bijna alles doet het weer als je de stekker er een paar minuten uit laat -- (Gelach) (Applaus) geldt ook voor jezelf. Drie: er is bijna niets buiten jezelf waar je op de lange termijn echt iets aan hebt, tenzij je zit te wachten op een orgaan. Tevredenheid en gemoedsrust kun je niet kopen, bereiken of veroveren. Dit is de vreselijkste waarheid en die haat ik echt. Maar het is een taak voor de binnenkant en we kunnen vrede of blijvende verbetering niet regelen voor de mensen van wie we het meeste houden. Ze moeten het zelf doen, op hun eigen manier. Je kunt niet achter je volwassen kinderen aan blijven rennen, met zonnebrandcrème en lippenbalsem, tijdens hun heldenreis. Je moet ze laten gaan. Het is respectloos om dat niet te doen. Het probleem van iemand anders kan jij waarschijnlijk toch niet oplossen. (Gelach) Onze hulp helpt meestal toch niet veel. Onze hulp is vaak giftig. Helpen is een positieve benaming voor controle uitoefenen. Houd toch eens op met al dat helpen. Stort je hulp en goedheid toch niet zo over iedereen uit. (Gelach) (Applaus) Dat brengt ons bij nummer vier: iedereen is gestoord, gebroken, aanhankelijk en bang, zelfs de mensen die het zo goed voor elkaar lijken te hebben. Ze lijken veel meer op jou dan je denkt, dus vergelijk niet je eigen binnenkant met andermans buitenkant. Daar word je nog erger van dan je nu al bent. (Gelach) Je kunt ook niemand redden of beter maken of van de drank afhelpen. Ik kwam zelf 30 jaar geleden van mijn verslavingen af door mijn rampzalige gedrag en manier van denken. Ik vroeg een paar vrienden om hulp en keerde me tot een hogere macht. God zou kunnen staan voor 'Gift Of Desperation' (wanhoopsgeschenk), G-O-D, of zoals een van die vrienden zei: ik takelde sneller af dan ik mijn niveau kon verlagen. (Gelach) Dus God betekent misschien wel, in dit geval, 'ik kan niks beters meer bedenken'. Repareren, beschermen en proberen te redden heeft geen nut, maar radicaal voor jezelf zorgen maakt echt verschil en je straalt dat ook uit, als een zuchtje frisse lucht. Het is zo'n enorm geschenk voor de wereld. Krijg je reacties als: "Zo, zij is zelfingenomen", dan glimlach je gewoon als de Mona Lisa en zet je voor jullie beiden een lekker kopje thee. Vol zijn van genegenheid voor je eigen gekke, egocentrische, chagrijnige, vervelende zelf, is thuis zijn. Dat is waar wereldvrede begint. Nummer vijf: chocola met 75 procent cacao is geen echt levensmiddel. (Gelach) Je kunt het het beste gebruiken als lokmiddel in een slangenval of onder de poot van een wiebelige stoel. Het was nooit bedoeld als iets eetbaars. Nummer zes -- (Gelach) schrijven. Alle schrijvers schrijven ontzettend slechte eerste versies, maar ze blijven op hun stoel zitten. Dat is het geheim. Dat is waarschijnlijk het grootste verschil tussen jou en hen. Zij doen het gewoon. Omdat ze dat met zichzelf hebben afgesproken. Zij doen het als een ereschuld. Ze vertellen verhalen die uit henzelf komen, dag na dag, stukje bij beetje. Toen mijn oudere broer op de basisschool zat, had hij eens een eindopdracht over vogels, hij moest het de volgende dag inleveren en was er nog niet aan begonnen. Dus mijn vader ging bij hem zitten met een vogelgids, papier, potloden en splitpennen -- voor iedereen die niet zo jong meer is en nog weet wat splitpennen zijn -- en hij zei tegen mijn broer: "Eén vogel tegelijk, jongen. Lees eerst maar over de pelikaan en daarna schrijf je over de pelikaan in je eigen woorden. Dan ga je verder met de meesjes en vertel je erover in je eigen woorden. En dan de ganzen." Dus de twee belangrijkste dingen omtrent schrijven zijn: één vogel tegelijk en ontzettend slechte eerste versies. Weet je niet waar je moet beginnen, vergeet niet dat iedere ervaring die je hebt beleefd van jou is en dat je erover mag vertellen. Als mensen zeggen dat je ze niet aardig genoeg hebt beschreven, hadden ze zich beter moeten gedragen. (Gelach) (Applaus) Je zult je zo ellendig voelen als je ooit wakker wordt en je hebt nooit opgeschreven wat je op je hart hebt: je verhalen, herinneringen, ideeën en liedjes -- jouw waarheid, jouw versie van de dingen -- in je eigen woorden. Dat is eigenlijk alles wat je ons kunt geven en dat is ook de reden waarom je bent geboren. Zeven: uitgegeven worden en kortstondige creatieve successen, daar moet je van herstellen. Daar gaan evenveel mensen wel als niet aan dood. Het doet pijn, beschadigt je en verandert je op manieren die je je niet kan voorstellen. De meest aangetaste en slechte mensen die ik ooit heb ontmoet, zijn mannelijke schrijvers van enorme bestsellers. En toch, even terug naar nummer één, dat alle waarheid paradoxaal is, het is ook heel speciaal als je werk wordt uitgegeven, dat je verhalen worden gelezen en gehoord. Maar maak jezelf voorzichtig los van het idee dat uitgeven een helende werking zal hebben, dat het de gatenkaasachtige holtes vanbinnen zal vullen. Dat kan het niet. Dat zal het niet. Maar schrijven kan dat wel. En zingen in een koor of een bluegrassband ook. En dat geldt ook voor muurschilderingen maken of vogelen of het zorgen voor oude honden die niemand meer wil hebben. Nummer acht: familie. Families zijn moeilijk, moeilijk, moeilijk, hoe gekoesterd en geweldig ze ook kunnen zijn. Kijk maar weer naar nummer één. (Gelach) Als je je op een familiebijeenkomst opeens moordzuchtig of suïcidaal voelt, (Gelach) vergeet dan niet dat het in alle gevallen een wonder is dat wij precies zo zijn verwekt en geboren als we zijn. Aarde is vergevingsschool. Dat begint met het vergeven van jezelf, misschien moet je daar dan maar meteen mee beginnen aan de eettafel. Dan kan je dit werk tenminste doen in een broek die lekker zit. (Gelach) Toen William Blake zei dat we hier zijn om de stralen van de liefde te leren verdragen, wist hij dat je familie hier nauw bij betrokken zou zijn, zelfs als je er het liefst gillend vandoor zou gaan. Maar ik weet zeker dat je het kunt. Je kan het Assepoester, je kan het -- en je zult versteld staan. Negen: eten. Probeer het ietsjes beter te doen. Je weet vast wel wat ik bedoel. (Gelach) Nummer tien -- (Gelach) genade. Genade is spirituele smeerolie of zwembandjes. Het mysterieuze van genade is dat God evenveel houdt van Henry Kissinger en Vladimir Poetin en mij, precies evenveel als Hij of Zij van je pasgeboren kleinkind houdt. Wat denk je daarvan. (Gelach) De aanwezigheid van genade is wat ons verandert, heelt en wat onze wereld heelt. Om genade te ontvangen, roep "Help" en houd je goed vast. Genade vindt jou precies waar je bent, maar ze laat je daar niet staan. Genade ziet er niet uit als Casper het Spookje, helaas. Maar je telefoon gaat of de post komt en tegen alle verwachtingen in krijg je je gevoel voor zelfspot terug. Lachen is eigenlijk koolzuurhoudende heiligheid. Het helpt ons telkens te kunnen ademhalen en weer bij onszelf terug te keren, en het versterkt ons geloof in het leven en in elkaar. Vergeet niet: genade heeft altijd het laatste woord. Elf: God betekent gewoon 'alles wat goed is'. Echt niets engs aan. Het betekent het hemelse of een liefdevol, bezield inzicht of, volgens de beroemde Deteriorata, 'de kosmische muffin'. Een goede naam voor God is: 'Niet ik'. Emerson zei dat de gelukkigste persoon op aarde degene is die van de natuur leert aanbidden. Dus ga naar buiten en kijk naar boven. Mijn pastoor zei dat je bijen in een leeg jampotje gevangen kunt houden, omdat ze niet naar boven kijken, dus ze lopen maar wat verveeld rond, steeds tegen het glas aan te stoten. Ga naar buiten. Kijk naar boven. Het geheim van het leven. En ten slotte: de dood. Nummer twaalf. Wauw en jakkes. Het is zo moeilijk als de paar mensen die je niet kunt missen, overlijden. Die verliezen, daar kom je nooit overheen en wat de cultuur ook is, dat is ook niet de bedoeling. Wij christenen zien de dood meestal als een enorm verhuisbericht, maar hoe dan ook, die persoon zal weer volop leven, in jouw hart, als je dat niet afsluit tenminste. Leonard Cohen zei: "In alles zit wel een barst en zo komt het licht naar binnen." En zo brengen we onze geliefden weer helemaal tot leven. Ze zullen je ook aan het lachen maken, hardop, op de meest ongepaste momenten en dat is het echte goede nieuws. Maar hun afwezigheid is ook een levenslange nachtmerrie van heimwee. Rouw en vrienden, tijd en tranen zullen tot op bepaalde hoogte helend zijn. Tranen baden, dopen, hydrateren en verzorgen zowel jou als de grond waarop je loopt. Weet je wat het eerste was dat God tegen Mozes zei? Hij zei: "Doe je schoenen uit." Want dit is heilige grond, ook al lijkt het er totaal niet op. Raar misschien, maar dat is de grootste waarheid die ik ken. Als je wat ouder bent, zoals ikzelf, dan kom je erachter dat de dood net zo heilig is als de geboorte. En wees niet bang, leef lekker verder. Bijna iedere dood is gemakkelijk en zacht, met de beste mensen om je heen, zo lang als je ze nodig hebt. Je zult niet alleen zijn. Zij helpen je oversteken naar wat er ook maar op ons staat te wachten. Ram Dass zei: "Uiteindelijk brengt iedereen elkaar alleen maar thuis." Dat is het denk ik, maar als ik nog iets anders bedenk, dan laat ik het je weten. Dankjewel. (Applaus) Bedankt. (Applaus) Ik was heel verbaasd dat ik was uitgenodigd, want het is niet echt mijn terrein, technologie, design of entertainment. Mijn terrein is meer geloof en schrijven en samen vooruit proberen te komen. Dus ik was verbaasd, maar ze zeiden dat ik een talk mocht doen en dat vond ik hartstikke leuk. (Video) Weet je niet waar je moet beginnen, vergeet niet dat iedere ervaring die je hebt beleefd van jou is en dat je erover mag vertellen. Anne Lamott: Mensen zijn heel bang en voelen zich zo verslagen in Amerika tegenwoordig en ik wou mensen gewoon helpen om de humor er van in te zien en zich te realiseren hoeveel eigenlijk helemaal geen probleem is. En als je iets wilt doen, doe dan iets heel gezonds of liefdevols of vriendelijks, dan krijg je ook een liefdevol en vriendelijk gevoel.