1
00:00:01,042 --> 00:00:04,520
Mijn zevenjarige kleinzoon
slaapt in de kamer naast die van mij

2
00:00:04,544 --> 00:00:07,430
en regelmatig zegt hij
als hij 's ochtends wakker wordt:

3
00:00:07,796 --> 00:00:10,010
"Dit wordt vast
de beste dag van mijn leven."

4
00:00:10,565 --> 00:00:12,742
Maar soms roept hij midden in de nacht

5
00:00:12,766 --> 00:00:15,312
met een bibberende stem:

6
00:00:15,716 --> 00:00:18,546
"Oma, word jij een keer ziek
en ga je dan dood?"

7
00:00:19,198 --> 00:00:23,640
Dit illustreert denk ik aardig voor mij
en voor de meeste mensen die ik ken

8
00:00:23,664 --> 00:00:26,944
dat we allemaal vol zijn
van blijde verwachting

9
00:00:26,968 --> 00:00:28,187
en angst.

10
00:00:28,580 --> 00:00:32,802
Een paar dagen voor mijn 61e verjaardag

11
00:00:32,826 --> 00:00:37,487
heb ik alle dingen opgeschreven
die ik absoluut zeker weet.

12
00:00:38,017 --> 00:00:41,140
Er is zo weinig waarheid
te vinden tegenwoordig

13
00:00:41,164 --> 00:00:44,120
en het is goed om zeker te zijn
van een aantal dingen.

14
00:00:45,217 --> 00:00:48,138
Bijvoorbeeld: ik ben geen 47 meer,

15
00:00:48,845 --> 00:00:51,625
ook al is dat hoe oud ik me voel

16
00:00:51,649 --> 00:00:54,266
en denk ik graag dat dat mijn leeftijd is.

17
00:00:54,854 --> 00:00:57,527
Mijn vriend Paul zei altijd
toen hij tegen de 80 was

18
00:00:57,551 --> 00:01:01,134
dat hij zich voelde als een jonge vent
waar iets compleet verkeerd aan was.

19
00:01:01,158 --> 00:01:03,958
(Gelach)

20
00:01:05,032 --> 00:01:07,872
Onze persoonlijkheid
bevindt zich buiten tijd en ruimte,

21
00:01:07,896 --> 00:01:09,406
maar als ik de papieren bekijk

22
00:01:09,430 --> 00:01:12,765
dan kan ik inderdaad wel zien
dat ik geboren ben in 1954.

23
00:01:13,353 --> 00:01:16,305
Mijn binnenkant bevindt zich
buiten tijd en ruimte.

24
00:01:16,329 --> 00:01:18,374
Die kent geen leeftijd.

25
00:01:18,398 --> 00:01:21,747
Ik ben elke leeftijd die ik ooit
ben geweest en dat geldt ook voor jou.

26
00:01:21,771 --> 00:01:24,455
Nu moet ik daar trouwens
wel aan toevoegen

27
00:01:24,479 --> 00:01:27,110
dat ik beter niet had kunnen luisteren

28
00:01:27,134 --> 00:01:29,655
naar de huidverzorgingsregels
van de jaren 60,

29
00:01:29,679 --> 00:01:33,073
die inhielden dat je probeerde
zo veel mogelijk in de zon te zitten,

30
00:01:33,097 --> 00:01:35,643
ingesmeerd met een dikke laag babyolie,

31
00:01:35,667 --> 00:01:39,914
bakkend in de gloed van een reflecterend
aluminiumfolie scherm.

32
00:01:39,938 --> 00:01:41,652
(Gelach)

33
00:01:41,676 --> 00:01:44,274
Het was zo bevrijdend
de waarheid onder ogen te zien,

34
00:01:44,298 --> 00:01:47,646
dat ik niet langer in het laatste restje
middelbare leeftijd zat,

35
00:01:47,670 --> 00:01:51,652
dat ik besloot om elke waarheid
die ik ken op te schrijven.

36
00:01:52,046 --> 00:01:55,444
Mensen zijn zo verloren
en overspoeld tegenwoordig

37
00:01:55,468 --> 00:01:58,190
en ze vragen me vaak wat echt waar is.

38
00:01:58,214 --> 00:02:04,563
Dus ik hoop dat mijn lijstje met dingen
waarover ik vrijwel zeker ben,

39
00:02:04,587 --> 00:02:07,652
een simpele handleiding kan zijn

40
00:02:07,676 --> 00:02:11,323
voor iedereen die zich overspoeld
of op de proef gesteld voelt.

41
00:02:12,140 --> 00:02:14,022
Nummer één:

42
00:02:14,046 --> 00:02:17,607
de eerste en grootste waarheid
is dat alle waarheid een paradox is.

43
00:02:17,731 --> 00:02:21,726
Het leven is een kostbaar,
onvoorstelbaar mooi cadeau

44
00:02:22,070 --> 00:02:26,362
en tegelijkertijd echt niet te doen
in deze fysieke incarnatie.

45
00:02:26,776 --> 00:02:28,396
Echt geen goede match

46
00:02:28,420 --> 00:02:31,426
voor iedereen die van nature
extreem gevoelig is.

47
00:02:31,710 --> 00:02:34,574
Het is zo moeilijk en bizar
dat we ons soms afvragen

48
00:02:34,598 --> 00:02:36,244
of we voor de gek worden gehouden.

49
00:02:37,002 --> 00:02:41,956
Het zit het vol met hartverscheurende
lieflijkheid en pracht,

50
00:02:41,980 --> 00:02:43,755
verschrikkelijke armoede,

51
00:02:43,779 --> 00:02:47,173
overstromingen en baby's
en puistjes en Mozart,

52
00:02:47,347 --> 00:02:49,486
allemaal door elkaar geroerd.

53
00:02:49,510 --> 00:02:51,990
Geen perfect systeem volgens mij.

54
00:02:52,104 --> 00:02:55,420
(Gelach)

55
00:02:55,444 --> 00:02:58,839
Nummer twee:
bijna alles doet het weer

56
00:02:58,863 --> 00:03:01,204
als je de stekker er
een paar minuten uit laat --

57
00:03:01,228 --> 00:03:03,923
(Gelach)

58
00:03:03,947 --> 00:03:06,909
(Applaus)

59
00:03:07,253 --> 00:03:08,866
geldt ook voor jezelf.

60
00:03:10,975 --> 00:03:14,213
Drie: er is bijna niets buiten jezelf

61
00:03:14,237 --> 00:03:17,149
waar je op de lange termijn
echt iets aan hebt,

62
00:03:17,173 --> 00:03:19,137
tenzij je zit te wachten op een orgaan.

63
00:03:19,958 --> 00:03:24,896
Tevredenheid en gemoedsrust
kun je niet kopen, bereiken of veroveren.

64
00:03:24,920 --> 00:03:28,694
Dit is de vreselijkste waarheid
en die haat ik echt.

65
00:03:29,549 --> 00:03:31,483
Maar het is een taak voor de binnenkant

66
00:03:31,797 --> 00:03:34,615
en we kunnen vrede
of blijvende verbetering niet regelen

67
00:03:34,639 --> 00:03:36,927
voor de mensen van wie
we het meeste houden.

68
00:03:37,051 --> 00:03:39,131
Ze moeten het zelf doen,

69
00:03:39,155 --> 00:03:40,777
op hun eigen manier.

70
00:03:40,801 --> 00:03:44,428
Je kunt niet achter je volwassen
kinderen aan blijven rennen,

71
00:03:44,452 --> 00:03:49,038
met zonnebrandcrème en lippenbalsem,
tijdens hun heldenreis.

72
00:03:49,062 --> 00:03:51,179
Je moet ze laten gaan.

73
00:03:51,203 --> 00:03:53,598
Het is respectloos om dat niet te doen.

74
00:03:55,088 --> 00:03:56,947
Het probleem van iemand anders

75
00:03:56,971 --> 00:03:59,271
kan jij waarschijnlijk toch niet oplossen.

76
00:03:59,295 --> 00:04:00,487
(Gelach)

77
00:04:00,511 --> 00:04:03,254
Onze hulp helpt meestal toch niet veel.

78
00:04:03,748 --> 00:04:06,173
Onze hulp is vaak giftig.

79
00:04:06,824 --> 00:04:09,620
Helpen is een positieve benaming
voor controle uitoefenen.

80
00:04:10,836 --> 00:04:13,310
Houd toch eens op met al dat helpen.

81
00:04:13,334 --> 00:04:16,791
Stort je hulp en goedheid
toch niet zo over iedereen uit.

82
00:04:16,815 --> 00:04:19,327
(Gelach)

83
00:04:19,351 --> 00:04:21,012
(Applaus)

84
00:04:21,036 --> 00:04:23,009
Dat brengt ons bij nummer vier:

85
00:04:23,033 --> 00:04:26,817
iedereen is gestoord,
gebroken, aanhankelijk en bang,

86
00:04:26,941 --> 00:04:29,866
zelfs de mensen die het zo goed
voor elkaar lijken te hebben.

87
00:04:29,940 --> 00:04:32,379
Ze lijken veel meer op jou dan je denkt,

88
00:04:32,403 --> 00:04:36,661
dus vergelijk niet je eigen binnenkant
met andermans buitenkant.

89
00:04:37,075 --> 00:04:39,591
Daar word je nog erger van
dan je nu al bent.

90
00:04:39,965 --> 00:04:42,957
(Gelach)

91
00:04:44,272 --> 00:04:47,743
Je kunt ook niemand
redden of beter maken

92
00:04:47,767 --> 00:04:49,802
of van de drank afhelpen.

93
00:04:49,826 --> 00:04:52,580
Ik kwam zelf 30 jaar geleden
van mijn verslavingen af

94
00:04:52,604 --> 00:04:55,955
door mijn rampzalige gedrag
en manier van denken.

95
00:04:56,239 --> 00:04:58,245
Ik vroeg een paar vrienden om hulp

96
00:04:58,269 --> 00:05:00,203
en keerde me tot een hogere macht.

97
00:05:00,227 --> 00:05:04,286
God zou kunnen staan voor
'Gift Of Desperation' (wanhoopsgeschenk),

98
00:05:04,310 --> 00:05:05,739
G-O-D,

99
00:05:05,763 --> 00:05:07,795
of zoals een van die vrienden zei:

100
00:05:07,819 --> 00:05:12,786
ik takelde sneller af
dan ik mijn niveau kon verlagen.

101
00:05:12,810 --> 00:05:15,701
(Gelach)

102
00:05:19,145 --> 00:05:21,455
Dus God betekent
misschien wel, in dit geval,

103
00:05:21,479 --> 00:05:24,620
'ik kan niks beters meer bedenken'.

104
00:05:25,532 --> 00:05:29,468
Repareren, beschermen
en proberen te redden heeft geen nut,

105
00:05:29,722 --> 00:05:33,133
maar radicaal voor jezelf zorgen
maakt echt verschil

106
00:05:33,157 --> 00:05:36,773
en je straalt dat ook uit,

107
00:05:36,797 --> 00:05:38,442
als een zuchtje frisse lucht.

108
00:05:38,466 --> 00:05:41,047
Het is zo'n enorm geschenk voor de wereld.

109
00:05:41,071 --> 00:05:45,581
Krijg je reacties als:
"Zo, zij is zelfingenomen",

110
00:05:45,605 --> 00:05:48,361
dan glimlach je gewoon
als de Mona Lisa

111
00:05:48,595 --> 00:05:51,557
en zet je voor jullie beiden
een lekker kopje thee.


112
00:05:52,605 --> 00:05:57,058
Vol zijn van genegenheid
voor je eigen gekke, egocentrische,

113
00:05:57,312 --> 00:05:59,525
chagrijnige, vervelende zelf,

114
00:05:59,829 --> 00:06:01,128
is thuis zijn.

115
00:06:01,382 --> 00:06:03,414
Dat is waar wereldvrede begint.

116
00:06:05,038 --> 00:06:06,755
Nummer vijf:

117
00:06:06,779 --> 00:06:11,713
chocola met 75 procent cacao
is geen echt levensmiddel.

118
00:06:11,867 --> 00:06:14,819
(Gelach)

119
00:06:15,903 --> 00:06:19,563
Je kunt het het beste gebruiken
als lokmiddel in een slangenval

120
00:06:20,007 --> 00:06:24,157
of onder de poot van een wiebelige stoel.

121
00:06:24,591 --> 00:06:27,622
Het was nooit bedoeld als iets eetbaars.

122
00:06:29,865 --> 00:06:31,230
Nummer zes --

123
00:06:31,254 --> 00:06:34,228
(Gelach)

124
00:06:34,782 --> 00:06:36,038
schrijven.

125
00:06:36,874 --> 00:06:41,202
Alle schrijvers schrijven
ontzettend slechte eerste versies,

126
00:06:41,286 --> 00:06:43,439
maar ze blijven op hun stoel zitten.

127
00:06:43,463 --> 00:06:45,183
Dat is het geheim.

128
00:06:45,207 --> 00:06:48,287
Dat is waarschijnlijk het grootste
verschil tussen jou en hen.

129
00:06:48,431 --> 00:06:49,893
Zij doen het gewoon.

130
00:06:49,917 --> 00:06:52,483
Omdat ze dat met zichzelf
hebben afgesproken.

131
00:06:52,507 --> 00:06:54,550
Zij doen het als een ereschuld.

132
00:06:55,336 --> 00:06:57,630
Ze vertellen verhalen
die uit henzelf komen,

133
00:06:57,654 --> 00:07:00,164
dag na dag, stukje bij beetje.

134
00:07:00,188 --> 00:07:02,414
Toen mijn oudere broer
op de basisschool zat,

135
00:07:02,438 --> 00:07:05,296
had hij eens een eindopdracht over vogels,

136
00:07:05,296 --> 00:07:08,716
hij moest het de volgende dag inleveren
en was er nog niet aan begonnen.

137
00:07:08,740 --> 00:07:12,632
Dus mijn vader ging bij hem zitten
met een vogelgids,

138
00:07:12,846 --> 00:07:15,150
papier, potloden en splitpennen --

139
00:07:15,214 --> 00:07:20,354
voor iedereen die niet zo jong meer is
en nog weet wat splitpennen zijn --

140
00:07:20,838 --> 00:07:23,528
en hij zei tegen mijn broer:

141
00:07:23,692 --> 00:07:26,082
"Eén vogel tegelijk, jongen.

142
00:07:26,326 --> 00:07:28,551
Lees eerst maar over de pelikaan

143
00:07:28,665 --> 00:07:32,091
en daarna schrijf je over de pelikaan
in je eigen woorden.

144
00:07:32,545 --> 00:07:35,500
Dan ga je verder met de meesjes

145
00:07:35,724 --> 00:07:38,355
en vertel je erover in je eigen woorden.

146
00:07:38,519 --> 00:07:39,975
En dan de ganzen."

147
00:07:40,289 --> 00:07:43,881
Dus de twee belangrijkste dingen
omtrent schrijven zijn: één vogel tegelijk

148
00:07:43,881 --> 00:07:47,077
en ontzettend slechte eerste versies.

149
00:07:47,959 --> 00:07:49,634
Weet je niet waar je moet beginnen,

150
00:07:49,658 --> 00:07:52,887
vergeet niet dat iedere ervaring
die je hebt beleefd van jou is

151
00:07:52,911 --> 00:07:54,427
en dat je erover mag vertellen.

152
00:07:54,852 --> 00:07:58,014
Als mensen zeggen dat je ze
niet aardig genoeg hebt beschreven,

153
00:07:58,038 --> 00:07:59,898
hadden ze zich beter moeten gedragen.

154
00:07:59,922 --> 00:08:02,812
(Gelach)

155
00:08:02,836 --> 00:08:05,746
(Applaus)

156
00:08:07,145 --> 00:08:10,018
Je zult je zo ellendig voelen
als je ooit wakker wordt

157
00:08:10,042 --> 00:08:14,703
en je hebt nooit opgeschreven
wat je op je hart hebt:

158
00:08:15,312 --> 00:08:18,708
je verhalen, herinneringen,
ideeën en liedjes --

159
00:08:18,732 --> 00:08:20,385
jouw waarheid,

160
00:08:20,409 --> 00:08:22,234
jouw versie van de dingen --

161
00:08:22,258 --> 00:08:23,743
in je eigen woorden.

162
00:08:23,767 --> 00:08:26,242
Dat is eigenlijk alles
wat je ons kunt geven

163
00:08:26,266 --> 00:08:28,720
en dat is ook de reden
waarom je bent geboren.

164
00:08:30,488 --> 00:08:34,673
Zeven: uitgegeven worden
en kortstondige creatieve successen,

165
00:08:34,697 --> 00:08:36,887
daar moet je van herstellen.

166
00:08:37,744 --> 00:08:40,436
Daar gaan evenveel mensen
wel als niet aan dood.

167
00:08:40,610 --> 00:08:43,140
Het doet pijn, beschadigt je
en verandert je

168
00:08:43,164 --> 00:08:45,278
op manieren
die je je niet kan voorstellen.

169
00:08:45,707 --> 00:08:49,223
De meest aangetaste en slechte
mensen die ik ooit heb ontmoet,

170
00:08:49,247 --> 00:08:52,356
zijn mannelijke schrijvers
van enorme bestsellers.

171
00:08:53,093 --> 00:08:57,250
En toch, even terug naar nummer één,
dat alle waarheid paradoxaal is,

172
00:08:57,274 --> 00:08:59,809
het is ook heel speciaal
als je werk wordt uitgegeven,

173
00:08:59,823 --> 00:09:02,559
dat je verhalen worden gelezen en gehoord.

174
00:09:02,583 --> 00:09:05,338
Maar maak jezelf voorzichtig
los van het idee

175
00:09:05,362 --> 00:09:07,816
dat uitgeven een helende
werking zal hebben,

176
00:09:07,840 --> 00:09:11,744
dat het de gatenkaasachtige
holtes vanbinnen zal vullen.

177
00:09:11,948 --> 00:09:13,452
Dat kan het niet.

178
00:09:13,566 --> 00:09:14,926
Dat zal het niet.

179
00:09:14,950 --> 00:09:16,655
Maar schrijven kan dat wel.

180
00:09:16,679 --> 00:09:20,057
En zingen in een koor
of een bluegrassband ook.

181
00:09:20,301 --> 00:09:23,608
En dat geldt ook voor
muurschilderingen maken of vogelen

182
00:09:23,632 --> 00:09:26,800
of het zorgen voor oude honden
die niemand meer wil hebben.

183
00:09:28,570 --> 00:09:31,621
Nummer acht: familie.

184
00:09:32,883 --> 00:09:35,929
Families zijn moeilijk,
moeilijk, moeilijk,

185
00:09:36,003 --> 00:09:39,399
hoe gekoesterd en geweldig
ze ook kunnen zijn.

186
00:09:39,453 --> 00:09:41,519
Kijk maar weer naar nummer één.

187
00:09:41,603 --> 00:09:42,650
(Gelach)

188
00:09:42,674 --> 00:09:46,962
Als je je op een familiebijeenkomst
opeens moordzuchtig of suïcidaal voelt,

189
00:09:46,986 --> 00:09:48,002
(Gelach)

190
00:09:48,026 --> 00:09:50,027
vergeet dan niet dat het in alle gevallen

191
00:09:50,051 --> 00:09:55,845
een wonder is dat wij precies zo
zijn verwekt en geboren als we zijn.

192
00:09:56,520 --> 00:09:58,447
Aarde is vergevingsschool.

193
00:09:58,471 --> 00:10:00,581
Dat begint met het vergeven van jezelf,

194
00:10:00,605 --> 00:10:03,879
misschien moet je daar dan maar meteen
mee beginnen aan de eettafel.

195
00:10:04,640 --> 00:10:07,795
Dan kan je dit werk tenminste doen
in een broek die lekker zit.

196
00:10:08,309 --> 00:10:11,255
(Gelach)

197
00:10:11,279 --> 00:10:13,226
Toen William Blake zei dat we hier zijn

198
00:10:13,250 --> 00:10:16,008
om de stralen van de liefde
te leren verdragen,

199
00:10:16,262 --> 00:10:19,395
wist hij dat je familie
hier nauw bij betrokken zou zijn,

200
00:10:19,619 --> 00:10:23,313
zelfs als je er het liefst
gillend vandoor zou gaan.

201
00:10:23,811 --> 00:10:26,310
Maar ik weet zeker dat je het kunt.

202
00:10:26,394 --> 00:10:29,324
Je kan het Assepoester, je kan het --

203
00:10:29,798 --> 00:10:31,823
en je zult versteld staan.

204
00:10:33,164 --> 00:10:34,957
Negen: eten.

205
00:10:36,187 --> 00:10:38,725
Probeer het ietsjes beter te doen.

206
00:10:39,497 --> 00:10:41,387
Je weet vast wel wat ik bedoel.

207
00:10:41,411 --> 00:10:44,426
(Gelach)

208
00:10:51,159 --> 00:10:52,310
Nummer tien --

209
00:10:52,334 --> 00:10:54,558
(Gelach)

210
00:10:54,582 --> 00:10:55,767
genade.

211
00:10:56,428 --> 00:10:59,355
Genade is spirituele smeerolie

212
00:10:59,559 --> 00:11:01,009
of zwembandjes.

213
00:11:01,063 --> 00:11:04,154
Het mysterieuze van genade
is dat God evenveel houdt

214
00:11:04,194 --> 00:11:08,063
van Henry Kissinger
en Vladimir Poetin en mij,

215
00:11:08,237 --> 00:11:12,593
precies evenveel als Hij of Zij
van je pasgeboren kleinkind houdt.

216
00:11:12,988 --> 00:11:14,205
Wat denk je daarvan.

217
00:11:14,229 --> 00:11:16,006
(Gelach)

218
00:11:16,030 --> 00:11:19,367
De aanwezigheid van genade
is wat ons verandert, heelt

219
00:11:19,391 --> 00:11:21,259
en wat onze wereld heelt.

220
00:11:21,413 --> 00:11:25,184
Om genade te ontvangen,
roep "Help" en houd je goed vast.

221
00:11:25,208 --> 00:11:27,898
Genade vindt jou precies waar je bent,

222
00:11:27,922 --> 00:11:30,387
maar ze laat je daar niet staan.

223
00:11:30,471 --> 00:11:34,777
Genade ziet er niet uit
als Casper het Spookje, helaas.

224
00:11:35,220 --> 00:11:37,603
Maar je telefoon gaat of de post komt

225
00:11:37,627 --> 00:11:39,107
en tegen alle verwachtingen in

226
00:11:39,131 --> 00:11:42,110
krijg je je gevoel voor zelfspot terug.

227
00:11:42,571 --> 00:11:45,890
Lachen is eigenlijk
koolzuurhoudende heiligheid.

228
00:11:46,874 --> 00:11:49,566
Het helpt ons telkens
te kunnen ademhalen

229
00:11:49,590 --> 00:11:51,723
en weer bij onszelf terug te keren,

230
00:11:51,747 --> 00:11:55,484
en het versterkt ons geloof
in het leven en in elkaar.

231
00:11:56,495 --> 00:12:00,473
Vergeet niet: genade
heeft altijd het laatste woord.

232
00:12:01,652 --> 00:12:04,761
Elf: God betekent gewoon
'alles wat goed is'.

233
00:12:04,785 --> 00:12:06,966
Echt niets engs aan.

234
00:12:07,250 --> 00:12:11,620
Het betekent het hemelse
of een liefdevol, bezield inzicht

235
00:12:11,724 --> 00:12:15,339
of, volgens de beroemde Deteriorata,

236
00:12:15,473 --> 00:12:17,081
'de kosmische muffin'.

237
00:12:17,800 --> 00:12:20,589
Een goede naam voor God is: 'Niet ik'.

238
00:12:21,827 --> 00:12:24,573
Emerson zei dat
de gelukkigste persoon op aarde

239
00:12:24,597 --> 00:12:28,455
degene is die van de natuur
leert aanbidden.

240
00:12:28,799 --> 00:12:31,585
Dus ga naar buiten en kijk naar boven.

241
00:12:31,949 --> 00:12:36,452
Mijn pastoor zei dat je bijen
in een leeg jampotje gevangen kunt houden,

242
00:12:36,476 --> 00:12:38,189
omdat ze niet naar boven kijken,

243
00:12:38,213 --> 00:12:42,183
dus ze lopen maar wat verveeld rond,
steeds tegen het glas aan te stoten.

244
00:12:42,637 --> 00:12:45,005
Ga naar buiten.
Kijk naar boven.

245
00:12:45,029 --> 00:12:46,396
Het geheim van het leven.

246
00:12:47,477 --> 00:12:49,341
En ten slotte: de dood.

247
00:12:50,373 --> 00:12:51,653
Nummer twaalf.

248
00:12:52,646 --> 00:12:54,423
Wauw en jakkes.

249
00:12:55,375 --> 00:12:59,330
Het is zo moeilijk als de paar mensen
die je niet kunt missen, overlijden.

250
00:12:59,624 --> 00:13:03,261
Die verliezen, daar kom je nooit overheen
en wat de cultuur ook is,

251
00:13:03,285 --> 00:13:05,072
dat is ook niet de bedoeling.

252
00:13:05,176 --> 00:13:09,729
Wij christenen zien de dood meestal
als een enorm verhuisbericht,

253
00:13:10,343 --> 00:13:14,629
maar hoe dan ook, die persoon
zal weer volop leven, in jouw hart,

254
00:13:14,953 --> 00:13:16,905
als je dat niet afsluit tenminste.

255
00:13:16,969 --> 00:13:18,307
Leonard Cohen zei:

256
00:13:18,311 --> 00:13:21,454
"In alles zit wel een barst
en zo komt het licht naar binnen."

257
00:13:21,638 --> 00:13:25,216
En zo brengen we onze geliefden
weer helemaal tot leven.

258
00:13:27,240 --> 00:13:30,985
Ze zullen je ook
aan het lachen maken, hardop,

259
00:13:31,005 --> 00:13:34,191
op de meest ongepaste momenten

260
00:13:34,365 --> 00:13:36,399
en dat is het echte goede nieuws.

261
00:13:36,463 --> 00:13:40,798
Maar hun afwezigheid is ook
een levenslange nachtmerrie van heimwee.

262
00:13:40,942 --> 00:13:45,223
Rouw en vrienden, tijd en tranen
zullen tot op bepaalde hoogte helend zijn.

263
00:13:45,647 --> 00:13:49,788
Tranen baden, dopen,
hydrateren en verzorgen zowel jou

264
00:13:49,922 --> 00:13:52,221
als de grond waarop je loopt.

265
00:13:52,275 --> 00:13:55,006
Weet je wat het eerste was
dat God tegen Mozes zei?

266
00:13:56,028 --> 00:13:58,522
Hij zei: "Doe je schoenen uit."

267
00:13:59,079 --> 00:14:02,809
Want dit is heilige grond,
ook al lijkt het er totaal niet op.

268
00:14:03,143 --> 00:14:06,128
Raar misschien, maar dat is
de grootste waarheid die ik ken.

269
00:14:06,232 --> 00:14:10,004
Als je wat ouder bent, zoals ikzelf,

270
00:14:10,398 --> 00:14:14,204
dan kom je erachter dat de dood
net zo heilig is als de geboorte.

271
00:14:14,785 --> 00:14:17,779
En wees niet bang, leef lekker verder.

272
00:14:18,405 --> 00:14:22,540
Bijna iedere dood
is gemakkelijk en zacht,

273
00:14:22,924 --> 00:14:25,830
met de beste mensen om je heen,

274
00:14:25,964 --> 00:14:27,807
zo lang als je ze nodig hebt.

275
00:14:27,831 --> 00:14:29,471
Je zult niet alleen zijn.

276
00:14:30,686 --> 00:14:34,354
Zij helpen je oversteken naar
wat er ook maar op ons staat te wachten.

277
00:14:34,871 --> 00:14:36,478
Ram Dass zei:

278
00:14:36,632 --> 00:14:41,662
"Uiteindelijk brengt iedereen
elkaar alleen maar thuis."

279
00:14:43,024 --> 00:14:44,612
Dat is het denk ik,

280
00:14:44,636 --> 00:14:46,738
maar als ik nog iets anders bedenk,

281
00:14:46,762 --> 00:14:48,224
dan laat ik het je weten.

282
00:14:48,248 --> 00:14:49,451
Dankjewel.

283
00:14:49,475 --> 00:14:51,054
(Applaus)

284
00:14:51,078 --> 00:14:52,354
Bedankt.

285
00:14:52,378 --> 00:14:54,056
(Applaus)

286
00:14:54,210 --> 00:14:56,364
Ik was heel verbaasd
dat ik was uitgenodigd,

287
00:14:56,388 --> 00:14:58,981
want het is niet echt mijn terrein,

288
00:14:58,985 --> 00:15:01,292
technologie, design of entertainment.

289
00:15:01,306 --> 00:15:04,627
Mijn terrein is meer geloof en schrijven

290
00:15:04,651 --> 00:15:07,481
en samen vooruit proberen te komen.

291
00:15:07,505 --> 00:15:09,388
Dus ik was verbaasd,

292
00:15:09,412 --> 00:15:13,375
maar ze zeiden dat ik een talk mocht doen
en dat vond ik hartstikke leuk.

293
00:15:13,419 --> 00:15:15,435
(Video) Weet je niet
waar je moet beginnen,

294
00:15:15,435 --> 00:15:18,624
vergeet niet dat iedere ervaring
die je hebt beleefd van jou is

295
00:15:18,624 --> 00:15:20,312
en dat je erover mag vertellen.

296
00:15:20,336 --> 00:15:23,441
Anne Lamott: Mensen zijn heel bang
en voelen zich zo verslagen

297
00:15:23,465 --> 00:15:24,653
in Amerika tegenwoordig

298
00:15:24,677 --> 00:15:27,818
en ik wou mensen gewoon helpen
om de humor er van in te zien

299
00:15:27,842 --> 00:15:31,320
en zich te realiseren hoeveel eigenlijk
helemaal geen probleem is.

300
00:15:31,464 --> 00:15:33,660
En als je iets wilt doen,

301
00:15:35,539 --> 00:15:39,102
doe dan iets heel gezonds
of liefdevols of vriendelijks,

302
00:15:39,126 --> 00:15:41,987
dan krijg je ook een liefdevol
en vriendelijk gevoel.