WEBVTT

00:00:00.888 --> 00:00:04.642
Chris Anderson: Hallo.
Welkom bij deze TED-dialogen.

00:00:04.666 --> 00:00:08.253
De eerste in een serie die we gaan maken

00:00:08.277 --> 00:00:11.589
in reactie op de huidige politieke onrust.

00:00:12.265 --> 00:00:13.434
Hebben jullie dat ook?

00:00:13.458 --> 00:00:17.069
Ik maak me behoorlijk ongerust
over de groeiende verdeeldheid in ons land

00:00:17.093 --> 00:00:18.589
en in de wereld.

00:00:18.613 --> 00:00:20.973
Mensen luisteren niet meer naar elkaar.

00:00:21.564 --> 00:00:22.727
Echt niet.

00:00:22.751 --> 00:00:26.487
Het is alsof we een ander
gesprek moeten hebben,

00:00:26.511 --> 00:00:32.439
een gebaseerd op -- ik weet niet,
op rede, luisteren, begrijpen,

00:00:32.463 --> 00:00:34.130
op een bredere context.

00:00:34.840 --> 00:00:37.867
Dat gaan we tenminste proberen
in deze TED-dialogen,

00:00:37.891 --> 00:00:39.083
vanaf vandaag.

00:00:39.107 --> 00:00:41.733
En we konden geen betere
gesprekspartner hebben

00:00:41.757 --> 00:00:44.566
om hiermee te beginnen.

00:00:44.590 --> 00:00:48.440
Dit is een geest
die denkt als geen andere,

00:00:48.464 --> 00:00:50.235
op aarde, voeg ik eraan toe.

00:00:50.259 --> 00:00:51.418
Serieus.

00:00:52.728 --> 00:00:53.892
Echt waar.

00:00:53.916 --> 00:00:58.854
Hij legt onze geschiedenis uit
met onderliggende ideeën

00:00:58.878 --> 00:01:01.048
en op een adembenemende manier.

00:01:01.072 --> 00:01:04.480
Sommigen zullen
zijn boek 'Sapiens' wel kennen.

00:01:04.504 --> 00:01:06.248
Heeft iemand het hier gelezen?

00:01:06.272 --> 00:01:07.484
(Applaus)

00:01:07.508 --> 00:01:10.653
Ik las het in een ruk uit.

00:01:10.677 --> 00:01:14.551
De manier waarop hij
de geschiedenis van de mensheid vertelt

00:01:14.575 --> 00:01:18.377
aan de hand van grote ideeën,
maakt dat je anders gaat denken --

00:01:18.401 --> 00:01:20.136
ik vond het verbijsterend.

00:01:20.160 --> 00:01:21.384
Dit is het vervolg erop,

00:01:21.408 --> 00:01:24.484
volgens mij komt het
volgende week in de VS uit.

00:01:24.508 --> 00:01:25.659
Yuval Noah Harari: Ja.

00:01:25.683 --> 00:01:26.857
CA: 'Homo Deus'.

00:01:26.881 --> 00:01:29.946
Dit is de geschiedenis
van de komende 100 jaar.

00:01:30.521 --> 00:01:32.371
Ik heb het mogen lezen.

00:01:32.395 --> 00:01:34.785
Uitermate dramatisch

00:01:34.809 --> 00:01:39.074
en voor sommigen zeer alarmerend.

00:01:39.605 --> 00:01:40.848
Moet je lezen.

00:01:40.872 --> 00:01:45.374
We zouden echt geen
beter gezelschap kunnen hebben

00:01:45.374 --> 00:01:50.450
om te proberen begrijpen
wat er op dit moment gebeurt.

00:01:50.474 --> 00:01:54.631
Ik verwelkom dus van harte
Yuval Noah Harari.

00:01:54.655 --> 00:01:58.048
(Applaus)

00:02:02.900 --> 00:02:06.645
We hebben gezelschap van onze vrienden
op Facebook en het internet.

00:02:06.669 --> 00:02:08.246
Hallo, Facebook.

00:02:08.270 --> 00:02:12.196
En voor jullie: terwijl ik
Yuval vragen ga stellen,

00:02:12.220 --> 00:02:13.872
stel vooral je eigen vragen,

00:02:13.896 --> 00:02:16.543
niet zozeer over het schandaal van de dag,

00:02:16.567 --> 00:02:21.336
maar meer over de vraag:
waar gaan we naartoe?

00:02:22.517 --> 00:02:24.283
Klaar? Oké.
Daar gaan we.

00:02:24.307 --> 00:02:25.582
Dus, Yuval:

00:02:25.606 --> 00:02:29.326
New York, 2017 en we hebben
een nieuwe president.

00:02:29.350 --> 00:02:32.471
Er gaat een schokgolf door de wereld.

00:02:32.495 --> 00:02:33.964
Wat is er aan de hand?

00:02:35.115 --> 00:02:37.361
YNH: Wat er gebeurd is,

00:02:37.385 --> 00:02:39.675
is dat we ons verhaal kwijt zijn.

00:02:40.144 --> 00:02:42.611
Mensen denken in verhalen

00:02:42.635 --> 00:02:46.297
en we proberen de wereld te begrijpen
door het in verhalen te vangen.

00:02:46.321 --> 00:02:47.738
De afgelopen decennia

00:02:47.762 --> 00:02:50.632
hadden we een heel simpel
en aantrekkelijk verhaal

00:02:50.656 --> 00:02:52.405
over wat er in de wereld gebeurde.

00:02:52.429 --> 00:02:55.593
Het verhaal vertelde ons

00:02:55.617 --> 00:02:58.233
dat de economie geglobaliseerd werd,

00:02:58.257 --> 00:03:00.400
de politiek geliberaliseerd

00:03:00.424 --> 00:03:04.423
en die combinatie zou zorgen
voor een paradijs op aarde.

00:03:04.447 --> 00:03:07.546
We hoefden alleen maar
de economie verder te globaliseren

00:03:07.570 --> 00:03:09.381
en de politiek te liberaliseren

00:03:09.405 --> 00:03:11.310
en alles zou geweldig worden.

00:03:11.334 --> 00:03:14.066
En in 2016

00:03:14.090 --> 00:03:18.050
stopte een groot deel,
zelfs van de Westerse wereld,

00:03:18.074 --> 00:03:20.464
met het geloven in dat verhaal.

00:03:20.464 --> 00:03:22.636
Om goede of slechte redenen --
maakt niet uit.

00:03:22.660 --> 00:03:24.881
Mensen geloofden niet meer in het verhaal

00:03:24.905 --> 00:03:28.681
en als je geen verhaal hebt,
begrijp je niet wat er aan de hand is.

00:03:29.212 --> 00:03:33.179
CA: Je geloofde deels
dat dat verhaal effectief was,

00:03:33.203 --> 00:03:34.397
dat het werkte.

00:03:34.421 --> 00:03:35.898
YNH: Tot op zekere hoogte, ja.

00:03:35.922 --> 00:03:37.984
Naar sommige maatstaven

00:03:38.008 --> 00:03:40.593
leven we nu in de beste tijd ooit

00:03:40.617 --> 00:03:42.044
voor de mensheid.

00:03:42.068 --> 00:03:44.508
Voor het eerst in de historie

00:03:44.532 --> 00:03:48.945
sterven er meer mensen
aan te veel eten dan aan te weinig;

00:03:48.969 --> 00:03:50.741
dat is toch knap?

00:03:50.765 --> 00:03:53.448
(Gelach)

00:03:53.472 --> 00:03:55.173
Ook voor het eerst in de historie

00:03:55.197 --> 00:03:59.332
sterven er meer mensen
aan ouderdom dan aan infectieziekten.

00:03:59.356 --> 00:04:02.150
Er is ook minder geweld.

00:04:02.174 --> 00:04:03.604
Voor het eerst in de historie

00:04:03.628 --> 00:04:08.959
plegen er meer mensen zelfmoord
dan dat er sneuvelen door misdaad,

00:04:08.983 --> 00:04:10.823
terrorisme of oorlog bij elkaar.

00:04:10.847 --> 00:04:15.007
Statistisch gezien ben je zelf
je grootste vijand.

00:04:15.031 --> 00:04:17.036
Van alle mensen in de wereld

00:04:17.060 --> 00:04:20.183
word je nog het meest waarschijnlijk
door jezelf gedood --

00:04:20.207 --> 00:04:21.474
(Gelach)

00:04:21.498 --> 00:04:24.542
en dat is toch ook weer goed nieuws --

00:04:24.566 --> 00:04:26.190
(Gelach)

00:04:26.214 --> 00:04:30.515
vergeleken met het geweld
dat we vroeger zagen.

00:04:30.539 --> 00:04:32.775
CA: Maar dit proces
van verbanden leggen

00:04:32.799 --> 00:04:36.698
heeft geleid tot een hoop mensen
die zich in de steek gelaten voelen

00:04:36.722 --> 00:04:38.353
en die hebben gereageerd.

00:04:38.377 --> 00:04:40.363
Vandaar die bom

00:04:40.387 --> 00:04:42.698
die het hele systeem omver werpt.

00:04:42.722 --> 00:04:46.114
Wat denk jij van wat er gebeurd is?

00:04:46.138 --> 00:04:49.416
Het is net of de oude manier
van denken over politiek,

00:04:49.440 --> 00:04:52.296
van links en rechts,
vervangen is door iets anders.

00:04:52.320 --> 00:04:53.917
Hoe moeten we dat zien?

00:04:53.941 --> 00:04:58.325
YNH: Ja, het oude 20e-eeuwse
politieke model van rechts en links

00:04:58.349 --> 00:05:00.056
is niet meer van toepassing

00:05:00.080 --> 00:05:04.582
en de echte scheiding nu
is tussen mondiaal en nationaal,

00:05:04.606 --> 00:05:06.395
wereldwijd en lokaal.

00:05:06.419 --> 00:05:09.276
Je ziet in heel de wereld

00:05:09.300 --> 00:05:11.445
dat dit het nieuwe probleem is.

00:05:11.469 --> 00:05:14.905
We hebben waarschijnlijk
nieuwe politieke modellen nodig

00:05:14.929 --> 00:05:19.989
en nieuwe manieren
om over politiek te denken.

00:05:20.499 --> 00:05:26.029
De essentie is dat we nu
mondiale ecologie

00:05:26.053 --> 00:05:29.994
en mondiale economie hebben,
maar nationale politiek

00:05:30.018 --> 00:05:31.755
en dat werkt niet.

00:05:31.779 --> 00:05:34.005
Dat maakt het politieke systeem
ondoeltreffend,

00:05:34.029 --> 00:05:37.553
omdat het geen controle heeft
over de machten die ons leven bepalen.

00:05:37.577 --> 00:05:40.856
Dit kun je op twee manieren oplossen:

00:05:40.880 --> 00:05:45.454
of je ont-globaliseert de economie en
maakt er weer een nationaal gebeuren van

00:05:45.478 --> 00:05:47.646
of je globaliseert het politieke systeem.

00:05:48.948 --> 00:05:53.613
CA: Ik denk dat een hoop liberalen

00:05:53.637 --> 00:06:00.073
Trump en zijn regering zien
als iets ontegenzeggelijk slechts,

00:06:00.097 --> 00:06:02.756
verschrikkelijk op elke manier.

00:06:02.780 --> 00:06:09.203
Zie jij er een onderliggend verhaal
of politieke filosofie in

00:06:09.227 --> 00:06:11.031
dat op zijn minst te begrijpen is?

00:06:11.055 --> 00:06:13.100
Hoe zou jij die filosofie verwoorden?

00:06:13.124 --> 00:06:15.423
Is het simpelweg nationalisme?

00:06:16.254 --> 00:06:21.654
YNH: Ik denk dat het
onderliggende gevoel of idee is

00:06:21.678 --> 00:06:26.170
dat het politieke systeem --
er is gewoon iets gebroken.

00:06:26.194 --> 00:06:29.964
Het vertegenwoordigt
de gewone mens niet meer.

00:06:29.988 --> 00:06:33.488
Het geeft niet om de gewone mensen

00:06:33.512 --> 00:06:38.331
en ik denk dat die diagnose
van de politieke ziekte ook klopt.

00:06:38.355 --> 00:06:41.714
Over de antwoorden
ben ik veel minder zeker.

00:06:41.738 --> 00:06:45.221
Ik denk dat we nu de impulsieve
menselijke reactie zien:

00:06:45.245 --> 00:06:47.803
als iets niet werkt, 
laten we teruggaan naar vroeger.

00:06:47.827 --> 00:06:49.448
Je ziet het in de hele wereld,

00:06:49.472 --> 00:06:53.898
dat bijna niemand
in het hele politieke systeem

00:06:53.922 --> 00:06:58.115
een toekomstvisie heeft
van waar de mensheid op afstevent.

00:06:58.139 --> 00:07:01.165
Bijna overal zie je
die achterwaartse visie:

00:07:01.189 --> 00:07:03.235
"Laten we Amerika 'weer' groots maken",

00:07:03.259 --> 00:07:06.688
zoals het was -- ik weet niet --
in de jaren 50 of 80, ooit,

00:07:06.712 --> 00:07:07.882
laten we teruggaan.

00:07:07.906 --> 00:07:12.627
Kijk naar Rusland en 100 jaar na Lenin

00:07:12.651 --> 00:07:14.522
is Putins visie voor de toekomst

00:07:14.546 --> 00:07:17.743
feitelijk: laten we teruggaan
naar het tsaristische rijk.

00:07:17.767 --> 00:07:20.159
En in Israel, waar ik vandaan kom,

00:07:20.183 --> 00:07:23.435
is de meest populaire
politieke visie recentelijk:

00:07:23.459 --> 00:07:25.310
"Laten we de tempel weer opbouwen."

00:07:25.334 --> 00:07:28.312
Laten we dus 2000 jaar teruggaan.

00:07:28.336 --> 00:07:33.162
Mensen denken dus
dat we het ooit zijn kwijtgeraakt

00:07:33.186 --> 00:07:36.924
in het verleden,
alsof je de weg kwijt bent in de stad

00:07:36.948 --> 00:07:40.098
en je zegt: we gaan terug naar het punt
waar we het nog wel wisten

00:07:40.122 --> 00:07:41.484
en beginnen opnieuw.

00:07:41.508 --> 00:07:43.081
Ik denk dat dit niet werkt,

00:07:43.105 --> 00:07:46.007
maar voor veel mensen is dit instinctief.

00:07:46.031 --> 00:07:47.803
CA: Maar waarom zou het niet werken?

00:07:47.803 --> 00:07:51.346
'Amerika Eerst' is toch
een alleszins aantrekkelijke slogan?

00:07:51.370 --> 00:07:55.247
Patriottisme heeft hele nobele kanten.

00:07:55.271 --> 00:07:58.012
Het heeft de samenwerking aangemoedigd

00:07:58.036 --> 00:07:59.626
bij grote groepen mensen.

00:07:59.650 --> 00:08:03.532
Waarom werkt een wereld niet
die georganiseerd is in landen

00:08:03.556 --> 00:08:06.333
die zichzelf voorop stellen?

00:08:07.373 --> 00:08:10.692
YNH: Vele eeuwen, duizenden jaren zelfs,

00:08:10.716 --> 00:08:13.478
werkte patriottisme heel goed.

00:08:13.502 --> 00:08:15.381
Het leidde natuurlijk wel tot oorlogen,

00:08:15.405 --> 00:08:18.360
maar laten we ons niet blindstaren
op de slechtere kanten.

00:08:18.384 --> 00:08:21.926
Er zitten veel positieve
kanten aan patriottisme

00:08:21.950 --> 00:08:25.724
en het vermogen om een grote groep mensen

00:08:25.748 --> 00:08:27.162
om elkaar te laten geven,

00:08:27.186 --> 00:08:28.792
met elkaar te laten sympathiseren

00:08:28.816 --> 00:08:32.030
en ergens samen aan te werken.

00:08:32.054 --> 00:08:34.749
Denk maar terug aan de eerste naties,

00:08:34.773 --> 00:08:36.597
duizenden jaren geleden.

00:08:36.621 --> 00:08:40.028
Het volk dat langs
de Gele Rivier in China leefde,

00:08:40.052 --> 00:08:42.495
bestond uit heel veel
verschillende stammen

00:08:42.519 --> 00:08:46.889
wier overleven en welvaart
allemaal afhing van de rivier.

00:08:46.913 --> 00:08:51.222
Maar ze leden ook allemaal
onder de periodieke overstromingen

00:08:51.246 --> 00:08:52.846
en periodes van droogte.

00:08:52.870 --> 00:08:55.905
Geen enkele stam
kon er echt iets aan doen,

00:08:55.929 --> 00:09:00.089
omdat ze allemaal slechts een klein
stukje van de rivier in handen hadden.

00:09:00.113 --> 00:09:02.877
In een lang en gecompliceerd proces

00:09:02.901 --> 00:09:06.825
zijn ze langzaamaan gaan samenwerken,
wat heeft geleid tot de Chinese natie,

00:09:06.849 --> 00:09:09.483
welke de hele Gele Rivier in handen had

00:09:09.507 --> 00:09:14.954
en honderdduizenden mensen
kon samenbrengen

00:09:14.978 --> 00:09:19.229
om dammen en kanalen te bouwen,
de rivier te reguleren,

00:09:19.253 --> 00:09:22.440
de ergste overstromingen
en droogtes te voorkomen

00:09:22.464 --> 00:09:25.564
en het welvaartsniveau
van iedereen te verhogen.

00:09:25.588 --> 00:09:28.205
Dit heeft op heel veel
plaatsen in de wereld gewerkt.

00:09:28.229 --> 00:09:31.355
Maar in de 21ste eeuw

00:09:31.379 --> 00:09:34.814
wordt dat allemaal fundamenteel
veranderd door de technologie.

00:09:34.838 --> 00:09:37.552
We leven nu --
alle mensen in de wereld --

00:09:37.576 --> 00:09:41.393
allemaal langs dezelfde cyberrivier

00:09:41.417 --> 00:09:47.023
en geen enkele natie
kan deze rivier alleen reguleren.

00:09:47.047 --> 00:09:51.090
We leven allemaal op deze ene planeet

00:09:51.114 --> 00:09:53.875
die wordt bedreigd door onze eigen acties.

00:09:53.899 --> 00:09:57.915
Als je niet een soort 
mondiale samenwerking hebt,

00:09:57.939 --> 00:10:03.082
is nationalisme niet het juiste niveau
om de problemen aan te pakken,

00:10:03.106 --> 00:10:06.809
of het nu klimaatverandering is
of technologische ontwrichting.

00:10:07.761 --> 00:10:09.952
CA: Dus het was een mooi idee

00:10:09.976 --> 00:10:13.924
in een wereld waar de meeste dingen,
de meeste problemen,

00:10:13.948 --> 00:10:16.304
speelden op nationaal vlak,

00:10:16.328 --> 00:10:19.126
maar jij zegt dat de belangrijkste
problemen op dit moment

00:10:19.150 --> 00:10:22.294
niet op nationaal
maar op mondiaal niveau spelen.

00:10:22.318 --> 00:10:26.127
YNH: Precies. Alle grote problemen

00:10:26.151 --> 00:10:28.540
zijn nu in essentie mondiaal

00:10:28.564 --> 00:10:30.055
en dat kun je alleen oplossen

00:10:30.079 --> 00:10:33.976
met een vorm van mondiale samenwerking.

00:10:34.000 --> 00:10:35.629
Niet alleen klimaatverandering,

00:10:35.653 --> 00:10:39.057
al is dat het voor de hand liggende 
voorbeeld dat mensen geven.

00:10:39.081 --> 00:10:42.159
Ik denk eerder aan
technologische ontwrichting.

00:10:42.183 --> 00:10:45.233
Als je bijvoorbeeld denkt
aan kunstmatige intelligentie,

00:10:45.257 --> 00:10:48.250
die in de komende 20, 30 jaar

00:10:48.274 --> 00:10:52.158
honderden miljoenen mensen
uit de arbeidsmarkt zal duwen --

00:10:52.182 --> 00:10:54.433
dan is dat een probleem 
op mondiaal niveau.

00:10:54.457 --> 00:10:57.960
Het zal de economieën
van alle landen ontwrichten.

00:10:57.984 --> 00:11:01.647
En als je bijvoorbeeld
denkt over biotechniek,

00:11:01.671 --> 00:11:04.626
waar mensen bang zijn om bijvoorbeeld

00:11:04.650 --> 00:11:07.311
onderzoek te doen
naar genetische manipulatie bij mensen,

00:11:07.335 --> 00:11:12.624
dan helpt het niet
dat een individueel land, zeg de VS,

00:11:12.648 --> 00:11:15.972
alle genetische experimenten verbiedt

00:11:15.996 --> 00:11:19.626
als China en Noord-Korea
er vrolijk mee doorgaan.

00:11:19.650 --> 00:11:22.390
De VS kan het dus niet alleen oplossen

00:11:22.414 --> 00:11:27.297
en al snel wordt de druk op de VS
om hetzelfde te doen enorm,

00:11:27.321 --> 00:11:32.211
want we hebben het over technologie
met veel potentie, maar met hoog risico.

00:11:32.235 --> 00:11:36.943
Als iemand anders het doet,
kan ik niet achterblijven.

00:11:36.967 --> 00:11:42.655
De enige manier om
gentechnologie te reguleren,

00:11:42.679 --> 00:11:44.772
effectief te reguleren,

00:11:44.796 --> 00:11:46.808
is op wereldwijde schaal.

00:11:46.832 --> 00:11:51.870
Als je alleen nationale regels hebt,
zal niemand willen achterblijven.

00:11:51.894 --> 00:11:53.902
CA: Interessant.

00:11:53.926 --> 00:11:55.857
Dat is misschien één sleutel

00:11:55.881 --> 00:11:59.353
om een constructief gesprek mee te starten

00:11:59.377 --> 00:12:01.050
tussen de verschillende kampen,

00:12:01.074 --> 00:12:04.216
want ik denk dat we het allemaal
eens zijn dat het startpunt --

00:12:04.240 --> 00:12:06.937
een hoop boosheid
die ons hier heeft gebracht --

00:12:06.961 --> 00:12:09.709
was dat we terecht bang zijn
arbeidsplaatsen te verliezen.

00:12:09.733 --> 00:12:13.374
Het werk is weg,
we zijn het traditionele leven kwijt

00:12:13.398 --> 00:12:16.773
en het is geen wonder
dat mensen daar woedend over zijn.

00:12:16.797 --> 00:12:21.349
Over het algemeen heeft men mondialisatie,
de mondiale elite er de schuld van gegeven

00:12:21.373 --> 00:12:24.120
dat ze hen dit aandoen
zonder hun goedkeuring te vragen,

00:12:24.144 --> 00:12:26.239
en dat lijkt een legitieme klacht.

00:12:26.263 --> 00:12:29.572
Maar als ik je zo hoor, is de kernvraag:

00:12:29.596 --> 00:12:35.057
wat is de echte oorzaak van het verlies
aan arbeidsplaatsen, nu en in de toekomst?

00:12:35.081 --> 00:12:37.857
Als de oorzaak mondialisatie is,

00:12:37.881 --> 00:12:42.003
is er veel voor te zeggen
je grenzen te sluiten,

00:12:42.027 --> 00:12:46.007
mensen buiten te houden,
handelsverdragen te veranderen enz.

00:12:46.031 --> 00:12:47.387
Maar jij zegt volgens mij

00:12:47.411 --> 00:12:52.202
dat dat niet de belangrijkste oorzaak
van verlies van arbeidsplaatsen zal zijn.

00:12:52.226 --> 00:12:55.940
Het gaat zich afspelen
in technologische vraagstukken

00:12:55.964 --> 00:12:57.976
en dat kunnen we alleen maar oplossen

00:12:58.000 --> 00:13:00.095
als we wereldwijd samenwerken.

00:13:00.119 --> 00:13:01.638
YNH: Ja, dat denk ik wel,

00:13:01.662 --> 00:13:04.903
over dit moment ben ik niet zeker,
maar kijkend naar de toekomst

00:13:04.927 --> 00:13:08.004
zullen het geen Mexicanen
of Chinezen zijn die het werk afnemen

00:13:08.028 --> 00:13:09.595
van de mensen in Pennsylvania,

00:13:09.619 --> 00:13:11.362
maar de robots en algoritmes.

00:13:11.386 --> 00:13:15.570
Dus tenzij je een muur bouwt
op de grens met Californië --

00:13:15.594 --> 00:13:16.728
(Gelach)

00:13:16.752 --> 00:13:20.443
wordt de muur op de grens met Mexico
zeer ondoeltreffend.

00:13:20.467 --> 00:13:26.815
Ik was verbaasd toen ik
de verkiezingsdebatten zag,

00:13:26.839 --> 00:13:32.576
verbaasd dat Trump de mensen
niet bang probeerde te maken

00:13:32.600 --> 00:13:35.176
door te zeggen dat de robots
hun werk zouden afnemen.

00:13:35.200 --> 00:13:37.499
Zelfs als het niet waar is,
maakt dat niet uit.

00:13:37.523 --> 00:13:40.856
Je had er heel effectief
mensen mee bang kunnen maken

00:13:40.856 --> 00:13:42.435
en voor je kunnen winnen:

00:13:42.435 --> 00:13:44.028
"De robots nemen je werk over!"

00:13:44.028 --> 00:13:46.263
Niemand gebruikte dat.

00:13:46.287 --> 00:13:48.979
Ik vond dat eng,

00:13:49.003 --> 00:13:51.565
want dat betekende

00:13:51.565 --> 00:13:55.221
dat wat er ook gebeurt
in universiteiten en laboratoriums,

00:13:55.245 --> 00:13:58.010
waar het debat al volop aan de gang is,

00:13:58.034 --> 00:14:02.128
dat de dagelijkse politiek
en de gewone bevolking

00:14:02.152 --> 00:14:04.262
zich er niet bewust van is

00:14:04.286 --> 00:14:08.796
dat er zich een enorme technologische
ontwrichting aankondigt --

00:14:08.820 --> 00:14:12.942
niet over 200 jaar,
maar over 10, 20, 30 jaar --

00:14:12.966 --> 00:14:15.536
en dat we daar nu iets aan moeten doen,

00:14:15.560 --> 00:14:21.836
ondermeer omdat wat we onze kinderen
nu op scholen en universiteiten leren,

00:14:21.860 --> 00:14:27.861
volstrekt nutteloos kan blijken
op de arbeidsmarkt in 2040, 2050.

00:14:27.885 --> 00:14:31.243
Dat is dus niet iets waar we
in 2040 over na moeten denken.

00:14:31.267 --> 00:14:34.860
We moeten vandaag beslissen
wat we onze kinderen onderwijzen.

00:14:34.884 --> 00:14:37.537
CA: Absoluut.

00:14:38.595 --> 00:14:42.512
Je hebt vaak geschreven
over momenten in de geschiedenis

00:14:42.536 --> 00:14:49.395
waarop de mensheid per ongeluk
een nieuw tijdperk instapte.

00:14:49.806 --> 00:14:52.674
Er waren beslissingen genomen
en technologieën ontwikkeld

00:14:52.698 --> 00:14:55.069
en toen veranderde de wereld ineens,

00:14:55.093 --> 00:14:57.434
soms ten kwade voor iedereen.

00:14:57.434 --> 00:14:59.759
Een van de voorbeelden
die je geeft in 'Sapiens'

00:14:59.759 --> 00:15:01.774
is de hele agrarische revolutie,

00:15:01.798 --> 00:15:05.352
die voor iemand die op het land werkt

00:15:05.376 --> 00:15:08.556
een zware 12-urige werkdag betekende,

00:15:08.580 --> 00:15:14.828
in plaats van de zes uur in de jungle
en een veel interessanter leven.

00:15:14.852 --> 00:15:15.894
(Gelach)

00:15:15.918 --> 00:15:19.107
Dus staan we hier weer op zo'n drempel,

00:15:19.131 --> 00:15:23.619
klaar om een toekomst in te slaapwandelen
waar niemand op zit te wachten?

00:15:24.058 --> 00:15:26.791
YNH: Ja.

00:15:26.815 --> 00:15:28.652
Gedurende de agrarische revolutie

00:15:28.676 --> 00:15:33.096
gaven immense technologische
en economische revoluties

00:15:33.120 --> 00:15:35.985
het menselijk collectief
ineens meer macht,

00:15:36.009 --> 00:15:38.962
maar als je naar
de individuele levens kijkt,

00:15:38.986 --> 00:15:42.480
werd het leven van een
kleine elite veel beter,

00:15:42.504 --> 00:15:46.742
maar het leven van de meeste mensen
werd vele malen slechter.

00:15:46.766 --> 00:15:49.471
Dit kan in de 21ste eeuw opnieuw gebeuren.

00:15:49.495 --> 00:15:54.361
Nieuwe technologieën zullen
het menselijk collectief machtiger maken.

00:15:54.385 --> 00:15:57.105
Maar het kan er weer op uitdraaien

00:15:57.129 --> 00:16:01.586
dat een kleine elite
alle vruchten ervan gaat plukken

00:16:01.610 --> 00:16:05.796
en dat de rest van de mensheid
veel slechter af zal zijn

00:16:05.820 --> 00:16:07.121
dan ze daarvoor waren,

00:16:07.145 --> 00:16:09.933
zeker veel slechter dan de elite.

00:16:10.657 --> 00:16:13.312
CA: Die elite hoeven
niet eens mensen te zijn.

00:16:13.336 --> 00:16:15.093
Het kunnen cyborgs zijn --

00:16:15.117 --> 00:16:17.324
YNH: Ja, verbeterde
supermensen bijvoorbeeld.

00:16:17.348 --> 00:16:18.603
Cyborgs, misschien.

00:16:18.627 --> 00:16:20.984
Het zouden niet-organische
elites kunnen zijn.

00:16:21.008 --> 00:16:23.536
Het zouden zelfs onbewuste
algoritmes kunnen zijn.

00:16:23.560 --> 00:16:28.471
We zien nu in de wereld
autoriteit zich verplaatsen

00:16:28.495 --> 00:16:30.764
van mensen naar algoritmes.

00:16:30.788 --> 00:16:34.312
Meer en meer beslissingen --
over privé-levens,

00:16:34.336 --> 00:16:37.008
over economische zaken,
over politieke zaken --

00:16:37.032 --> 00:16:39.511
worden al genomen door algoritmes.

00:16:39.535 --> 00:16:42.169
Als je de bank om een lening vraagt,

00:16:42.193 --> 00:16:46.890
wordt de beslissing waarschijnlijk genomen
door een algoritme, niet door een mens.

00:16:46.914 --> 00:16:53.101
De algemene indruk is dat Homo sapiens
het niet meer in de hand heeft.

00:16:53.125 --> 00:16:57.685
De wereld is zo complex, 
er is zoveel data,

00:16:57.709 --> 00:17:00.263
dingen veranderen zo snel,

00:17:00.287 --> 00:17:03.888
dat het ding dat zich op de savanne
in Afrika heeft ontwikkeld,

00:17:03.912 --> 00:17:05.617
tienduizenden jaren geleden --

00:17:05.643 --> 00:17:09.140
teneinde om te kunnen gaan
met een specifieke omgeving,

00:17:09.164 --> 00:17:12.646
een specifieke hoeveelheid
informatie en data --

00:17:12.672 --> 00:17:17.008
de realiteit van de 21ste eeuw
niet kan bijhouden

00:17:17.031 --> 00:17:19.929
en dat het enige wat dat wel kan

00:17:19.953 --> 00:17:22.025
'big-data'-algoritmes zijn.

00:17:22.049 --> 00:17:28.230
Geen wonder dus dat meer en meer
autoriteit verschuift richting algoritmes.

00:17:28.857 --> 00:17:32.706
CA: We zijn in New York voor de eerste
in een serie TED-dialogen

00:17:32.730 --> 00:17:35.027
met Yuval Harari,

00:17:35.051 --> 00:17:38.895
en we zijn ook live op Facebook.

00:17:38.919 --> 00:17:40.570
Fijn om jullie erbij te hebben.

00:17:40.594 --> 00:17:42.696
We gaan op een aantal
van jullie vragen in

00:17:42.720 --> 00:17:44.434
en op de vragen van de mensen hier,

00:17:44.458 --> 00:17:45.623
over een paar minuten,

00:17:45.647 --> 00:17:47.611
dus blijf ze sturen.

00:17:47.635 --> 00:17:51.532
Yuval, als je het punt wilt maken

00:17:51.556 --> 00:17:57.691
dat we nationalisme moeten vergeten
vanwege het komende technologische ...

00:17:59.218 --> 00:18:01.059
gevaar, zeg maar,

00:18:01.083 --> 00:18:03.028
wat zich op zovele manieren aankondigt,

00:18:03.052 --> 00:18:05.495
dan moeten we hier
een mondiaal gesprek over hebben.

00:18:05.519 --> 00:18:08.491
Het is zo lastig om mensen te laten inzien

00:18:08.491 --> 00:18:11.132
dat kunstmatige intelligentie
een bedreiging vormt enz.

00:18:11.156 --> 00:18:13.882
Iets dat mensen --
in ieder geval veel mensen --

00:18:13.906 --> 00:18:15.941
direct veel meer zorgen baart,

00:18:15.965 --> 00:18:17.549
is misschien klimaatverandering

00:18:17.573 --> 00:18:22.466
of onderwerpen als vluchtelingen,
kernwapens enzovoort.

00:18:22.490 --> 00:18:27.536
Wil je zeggen dat we op dit moment

00:18:27.560 --> 00:18:31.109
die zaken moeten uitstellen?

00:18:31.133 --> 00:18:33.293
Je had het over klimaatverandering,

00:18:33.317 --> 00:18:36.973
maar Trump zegt
dat hij daar niet in gelooft.

00:18:36.997 --> 00:18:39.436
Dus kun je eigenlijk je sterkste argument

00:18:39.460 --> 00:18:42.206
niet gebruiken om dit punt te maken.

00:18:42.230 --> 00:18:44.416
YNH: Ja, als het gaat
om klimaatverandering

00:18:44.440 --> 00:18:48.147
is het op het eerste oog verrassend

00:18:48.171 --> 00:18:50.675
dat er een hele sterke correlatie is

00:18:50.699 --> 00:18:54.021
tussen nationalisme en klimaatverandering.

00:18:54.045 --> 00:18:58.632
Bijna iedereen die klimaatverandering
ontkent, is namelijk een nationalist.

00:18:58.656 --> 00:19:00.737
Op het eerste oog denk je: waarom?

00:19:00.761 --> 00:19:01.914
Wat is het verband?

00:19:01.938 --> 00:19:04.724
Waarom ontkennen socialisten
klimaatverandering niet?

00:19:04.748 --> 00:19:07.099
Maar aan de andere kant
ligt het voor de hand --

00:19:07.123 --> 00:19:10.867
want nationalisme heeft geen oplossing
voor klimaatverandering.

00:19:10.891 --> 00:19:14.087
Als je een nationalist
wilt zijn in de 21ste eeuw

00:19:14.111 --> 00:19:15.983
moet je dat probleem wel ontkennen.

00:19:16.007 --> 00:19:20.494
Als je het wel erkent, moet je accepteren

00:19:20.518 --> 00:19:23.294
dat er weliswaar ruimte is
voor patriottisme,

00:19:23.318 --> 00:19:27.469
er is nog steeds ruimte
voor speciale loyaliteit

00:19:27.493 --> 00:19:32.127
en verplichtingen jegens je eigen volk,
jegens je eigen land.

00:19:32.151 --> 00:19:35.971
Ik denk dat er niemand is
die dat vaarwel zegt.

00:19:35.995 --> 00:19:38.996
Maar om klimaatverandering aan te pakken

00:19:39.020 --> 00:19:43.231
hebben we extra loyaliteiten
en verplichtingen nodig

00:19:43.255 --> 00:19:45.260
op een niveau hoger dan de natie.

00:19:45.284 --> 00:19:47.727
Dat hoeft niet onmogelijk te zijn,

00:19:47.751 --> 00:19:51.443
want mensen hebben
meerdere lagen loyaliteit.

00:19:51.467 --> 00:19:53.871
Je bent loyaal jegens je familie

00:19:53.895 --> 00:19:55.408
en jegens je gemeenschap

00:19:55.432 --> 00:19:56.761
en jegens je land,

00:19:56.785 --> 00:20:00.413
dus waarom ook niet
jegens de mensheid als geheel?

00:20:00.437 --> 00:20:03.836
Er zijn natuurlijk momenten
waarop het moeilijk is

00:20:03.860 --> 00:20:05.643
de juiste prioriteiten te leggen,

00:20:05.667 --> 00:20:07.490
maar het leven is niet eenvoudig.

00:20:07.514 --> 00:20:08.665
Pak het aan.

00:20:08.689 --> 00:20:11.333
(Gelach)

00:20:11.357 --> 00:20:15.855
CA: Oké, nu wat vragen
uit het publiek.

00:20:15.879 --> 00:20:17.797
Er is een microfoon.

00:20:17.821 --> 00:20:21.038
Gebruik hem, en Facebook:
ook blijven sturen.

00:20:21.062 --> 00:20:24.496
Howard Morgan:
Een van de grote veranderingen

00:20:24.520 --> 00:20:26.306
in dit land en andere landen

00:20:26.330 --> 00:20:28.544
is de inkomensongelijkheid,

00:20:28.568 --> 00:20:32.782
de dramatische verandering
in inkomensverdeling in de VS

00:20:32.806 --> 00:20:34.508
vergeleken met 50 jaar geleden,

00:20:34.532 --> 00:20:35.683
en in heel de wereld.

00:20:35.707 --> 00:20:38.850
Kunnen we daar eigenlijk iets aan doen?

00:20:38.874 --> 00:20:41.715
Dat beïnvloedt namelijk veel
van de onderliggende oorzaken.

00:20:44.283 --> 00:20:49.597
YNH: Ik heb nog geen goed idee
gehoord om dat aan te pakken,

00:20:49.621 --> 00:20:53.349
opnieuw, omdat men vaak
op nationaal niveau blijft denken,

00:20:53.373 --> 00:20:55.141
terwijl het een mondiaal probleem is.

00:20:55.165 --> 00:20:58.143
Een idee waar we bijvoorbeeld
nu veel over horen,

00:20:58.167 --> 00:20:59.999
is een universeel basisinkomen.

00:21:00.023 --> 00:21:01.254
Maar dat is een probleem.

00:21:01.254 --> 00:21:02.850
Het is wel een goed begin,

00:21:02.874 --> 00:21:06.596
maar het probleem is dat niet duidelijk is
wat 'universeel' betekent,

00:21:06.620 --> 00:21:08.461
of wat 'basis' inhoudt.

00:21:08.485 --> 00:21:11.866
Als de meeste mensen het over
een universeel basisinkomen hebben,

00:21:11.890 --> 00:21:14.675
bedoelen ze een nationaal basisinkomen.

00:21:14.699 --> 00:21:16.443
Maar het probleem is mondiaal.

00:21:16.467 --> 00:21:22.117
Stel dat kunstmatige intelligentie
en 3D-printers miljoenen banen vernietigen

00:21:22.141 --> 00:21:23.297
in Bangladesh,

00:21:23.321 --> 00:21:26.569
bij de mensen die mijn shirts
en mijn schoenen maken.

00:21:26.593 --> 00:21:27.899
Wat gebeurt er dan?

00:21:27.923 --> 00:21:34.462
Gaat de VS belasting heffen
bij Google en Apple in Californië

00:21:34.486 --> 00:21:39.067
om daarmee een basisinkomen te betalen
aan de werklozen in Bangladesh?

00:21:39.091 --> 00:21:41.727
Al je dat denkt, kun je net zo goed denken

00:21:41.751 --> 00:21:45.414
dat Sinterklaas
het probleem gaat oplossen.

00:21:45.438 --> 00:21:50.564
Dus zolang we geen echt internationaal
universeel basisinkomen hebben,

00:21:50.588 --> 00:21:53.723
gaan de fundamentele problemen niet weg.

00:21:53.747 --> 00:21:56.479
Ook het woord 'basis' is niet duidelijk,

00:21:56.503 --> 00:21:59.136
want wat zijn fundamentele
menselijke behoeften?

00:21:59.160 --> 00:22:01.970
Duizend jaar geleden
was eten en onderdak genoeg.

00:22:01.994 --> 00:22:05.605
Vandaag vinden we ook onderwijs
een fundamentele behoefte,

00:22:05.629 --> 00:22:07.202
die er deel van moet uitmaken.

00:22:07.226 --> 00:22:11.005
Maar hoeveel? Zes jaar?
Twaalf jaar? Doctorandus?

00:22:11.029 --> 00:22:12.862
Gezondheidszorg, precies zo.

00:22:12.886 --> 00:22:15.571
Zeg dat er over 20, 30, 40 jaar

00:22:15.595 --> 00:22:19.368
dure behandelingen zijn
die het mensenleven kunnen verlengen

00:22:19.392 --> 00:22:21.307
tot 120 -- ik zeg maar wat.

00:22:21.331 --> 00:22:26.522
Hoort dat bij het basisinkomen of niet?

00:22:26.546 --> 00:22:27.975
Het is heel lastig,

00:22:27.999 --> 00:22:34.257
want in een wereld waarin mensen
niet meer kunnen werken,

00:22:34.281 --> 00:22:37.862
krijgen mensen alleen
nog een basisinkomen.

00:22:37.886 --> 00:22:43.013
Dus het vraagstuk heeft
een heel moeilijke ethische kant.

00:22:43.037 --> 00:22:46.341
CA: Vraag is ook hoe de wereld 
het zich gaat kunnen permitteren,

00:22:46.365 --> 00:22:47.525
wie het gaat betalen.

00:22:47.549 --> 00:22:50.361
Hier een vraag 
via Facebook van Lisa Larson:

00:22:50.385 --> 00:22:52.960
"Hoe is het nationalisme in de VS nu

00:22:52.984 --> 00:22:56.399
vergeleken met dat tussen 
de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

00:22:56.423 --> 00:22:57.844
in de vorige eeuw?"

00:22:57.868 --> 00:23:02.316
YNH: Het goede nieuws met betrekking 
tot de gevaren van het nationalisme

00:23:02.340 --> 00:23:06.263
is dat onze positie nu veel beter is 
dan een eeuw geleden.

00:23:06.287 --> 00:23:08.959
Een eeuw geleden, in 1917,

00:23:08.983 --> 00:23:12.116
waren miljoenen Europeanen 
elkaar aan het doden.

00:23:12.140 --> 00:23:16.491
In 2016, met Brexit,
verloor voor zover ik me herinner

00:23:16.515 --> 00:23:21.752
één enkel persoon haar leven:
een parlementslid door een extremist.

00:23:21.776 --> 00:23:23.309
Slechts één enkel persoon.

00:23:23.333 --> 00:23:26.608
Als Brexit over Britse 
onafhankelijkheid ging,

00:23:26.608 --> 00:23:30.793
is dat de kalmste
onafhankelijkheidsoorlog ooit.

00:23:30.817 --> 00:23:36.606
Stel nu dat Schotland na Brexit

00:23:36.630 --> 00:23:38.806
uit het Verenigd Koninkrijk wil.

00:23:38.830 --> 00:23:40.814
In de 18e eeuw,

00:23:40.838 --> 00:23:44.070
als Schotland wilde -- 
en ze wilden het meerdere malen --

00:23:44.094 --> 00:23:47.627
breken met de controle van Londen,

00:23:47.651 --> 00:23:51.949
dan stuurde de regering in Londen 
een leger naar het noorden

00:23:51.973 --> 00:23:55.444
om Edinburgh plat te branden
en de Highland-stammen af te slachten.

00:23:55.468 --> 00:24:01.024
Mijn gok is dat als in 2018 de Schotten 
voor onafhankelijkheid stemmen,

00:24:01.048 --> 00:24:04.457
de Londense regering geen leger 
naar het noorden zal sturen

00:24:04.481 --> 00:24:06.084
om Edinburgh plat te branden.

00:24:06.108 --> 00:24:10.375
Zeer weinig mensen zijn nu bereid 
om te doden of gedood te worden

00:24:10.399 --> 00:24:13.121
voor Schotse of Britse onafhankelijkheid.

00:24:13.145 --> 00:24:18.165
Met al dat gepraat over de opkomst
van het nationalisme

00:24:18.189 --> 00:24:20.432
en teruggaan naar de jaren 1930,

00:24:20.456 --> 00:24:24.231
naar de 19e eeuw, 
is, in het Westen althans,

00:24:24.255 --> 00:24:30.839
de macht van nationale sentimenten 
vandaag de dag veel, veel kleiner

00:24:30.863 --> 00:24:32.403
dan ze een eeuw geleden was.

00:24:32.427 --> 00:24:36.264
CA: Hoewel je nu een aantal mensen 
zich in het openbaar zorgen hoort maken

00:24:36.288 --> 00:24:39.044
of dat zou kunnen gaan veranderen,

00:24:39.068 --> 00:24:42.466
dat het tot uitbarstingen van geweld 
in de VS zou kunnen komen,

00:24:42.490 --> 00:24:44.461
afhankelijk van hoe de dingen evolueren.

00:24:44.461 --> 00:24:45.724
Moeten we daarmee inzitten

00:24:45.724 --> 00:24:47.674
of denk je echt dat er iets is veranderd?

00:24:47.674 --> 00:24:50.245
YNH: Nee, we moeten ons zorgen maken.

00:24:50.245 --> 00:24:51.814
We moeten aan twee dingen denken.

00:24:51.814 --> 00:24:53.775
Allereerst, wees niet hysterisch.

00:24:53.775 --> 00:24:56.786
We zijn nog niet terug 
in de Eerste Wereldoorlog.

00:24:56.810 --> 00:24:59.750
Maar wees aan de andere kant 
ook niet zelfgenoegzaam.

00:24:59.774 --> 00:25:05.148
We kwamen van 1917 tot 2017,

00:25:05.172 --> 00:25:07.354
niet door een goddelijk wonder,

00:25:07.378 --> 00:25:09.402
maar gewoon door menselijke beslissingen,

00:25:09.426 --> 00:25:12.089
en als we nu verkeerde 
beslissingen beginnen te maken,

00:25:12.113 --> 00:25:14.792
zouden we in een paar jaar

00:25:14.792 --> 00:25:18.128
terug in een soortgelijke situatie 
als in 1917 kunnen geraken.

00:25:18.152 --> 00:25:20.473
Een van de dingen 
die ik als historicus weet,

00:25:20.497 --> 00:25:24.172
is dat je de menselijke domheid 
nooit moet onderschatten.

00:25:24.196 --> 00:25:27.079
(Gelach)

00:25:27.103 --> 00:25:30.187
Het is een van de sterkste 
krachten in de geschiedenis,

00:25:30.211 --> 00:25:32.538
menselijke domheid en menselijk geweld.

00:25:32.562 --> 00:25:35.931
Mensen doen de gekste dingen 
zonder enige duidelijke reden,

00:25:35.931 --> 00:25:38.611
maar nogmaals, tegelijkertijd 
is menselijke wijsheid

00:25:38.611 --> 00:25:42.029
een andere zeer sterke 
kracht in de menselijke geschiedenis.

00:25:42.053 --> 00:25:43.219
We hebben ze allebei.

00:25:43.243 --> 00:25:46.145
CA: We hebben hier bij ons 
moraalpsycholoog Jonathan Haidt,

00:25:46.169 --> 00:25:47.792
die, denk ik, een vraag heeft.

00:25:48.871 --> 00:25:50.354
Jonathan Haidt: Bedankt Yuval.

00:25:50.378 --> 00:25:52.861
Je lijkt een fan van mondiaal bestuur,

00:25:52.885 --> 00:25:56.359
maar als je kijkt naar de wereldkaart 
van Transparency International,

00:25:56.359 --> 00:25:59.757
die de omvang van de corruptie 
van de politieke instellingen weergeeft,

00:25:59.781 --> 00:26:02.991
zie je een enorme zee van rood 
met hier en daar kleine stukjes geel

00:26:02.991 --> 00:26:04.550
van die met goede instellingen.

00:26:04.550 --> 00:26:07.015
Als we dan een soort 
mondiaal bestuur gaan krijgen,

00:26:07.039 --> 00:26:10.390
waarom denk je dan dat het uiteindelijk 
meer op Denemarken zou lijken

00:26:10.390 --> 00:26:11.934
dan op Rusland of Honduras,

00:26:11.958 --> 00:26:13.459
en zijn er geen alternatieven

00:26:13.483 --> 00:26:14.653
zoals met de CFC's?

00:26:14.653 --> 00:26:18.554
Er zijn manieren om mondiale problemen 
met nationale regeringen op te lossen.

00:26:18.554 --> 00:26:20.872
Hoe zou die wereldregering 
er eigenlijk uitzien

00:26:20.872 --> 00:26:22.673
en waarom denk je dat het zou werken?

00:26:22.707 --> 00:26:26.467
YNH: Nou, ik weet niet 
hoe ze eruit zou zien.

00:26:26.491 --> 00:26:29.543
Niemand heeft er al een model voor.

00:26:29.567 --> 00:26:32.195
De belangrijkste reden 
waarom we ze nodig hebben,

00:26:32.219 --> 00:26:36.513
is omdat veel van deze zaken 
verlies-verliessituaties zijn.

00:26:36.537 --> 00:26:39.429
Wanneer je een win-winsituatie 
zoals handel hebt,

00:26:39.453 --> 00:26:42.369
kunnen beide partijen profiteren 
van een handelsovereenkomst

00:26:42.393 --> 00:26:44.657
en dan is dit een model
waar je mee kunt werken.

00:26:44.681 --> 00:26:47.027
Ook zonder enige vorm van wereldregering

00:26:47.051 --> 00:26:49.905
hebben nationale regeringen 
er elk belang bij mee te werken.

00:26:49.929 --> 00:26:53.900
Maar met een verlies-verliessituatie 
als klimaatverandering

00:26:53.924 --> 00:26:55.565
is het veel moeilijker

00:26:55.589 --> 00:27:00.475
zonder enige overkoepelende
instantie, echte autoriteit.

00:27:00.499 --> 00:27:03.261
Hoe er toe te komen 
en hoe ze eruit zou zien,

00:27:03.285 --> 00:27:04.645
weet ik niet.

00:27:04.669 --> 00:27:07.470
En zeker is er geen duidelijke reden

00:27:07.470 --> 00:27:10.234
om te denken dat ze eruit 
zou zien als Denemarken

00:27:10.234 --> 00:27:12.322
of dat het een democratie zou zijn.

00:27:12.346 --> 00:27:14.932
Waarschijnlijk niet.

00:27:14.956 --> 00:27:20.987
Wij hebben geen werkbare 
democratische modellen

00:27:21.011 --> 00:27:23.107
voor een wereldregering.

00:27:23.131 --> 00:27:26.196
Misschien zou het meer 
op het oude China lijken

00:27:26.220 --> 00:27:27.919
dan op het moderne Denemarken.

00:27:27.943 --> 00:27:33.166
Maar toch, gezien de gevaren
waar we mee worden geconfronteerd,

00:27:33.190 --> 00:27:38.310
denk ik dat de noodzaak van het hebben 
van een echte mogelijkheid

00:27:38.334 --> 00:27:42.462
om moeilijke beslissingen 
op mondiaal niveau af te dwingen

00:27:42.486 --> 00:27:46.616
belangrijker is dan bijna al het andere.

00:27:47.591 --> 00:27:49.689
CA: Een vraag van Facebook hier

00:27:49.713 --> 00:27:51.706
en dan geven we de microfoon aan Andrew.

00:27:51.706 --> 00:27:53.826
Kat Hebron op Facebook

00:27:53.850 --> 00:27:55.518
vraagt vanuit Vail:

00:27:55.542 --> 00:27:59.753
"Hoe gaan de ontwikkelde landen 
de miljoenen klimaatmigranten beheren?"

00:28:00.818 --> 00:28:02.972
YNH: Ik weet het niet.

00:28:02.996 --> 00:28:04.888
CA: Daar heb je je antwoord, Kat.

00:28:04.912 --> 00:28:06.792
YNH: Zij weten het misschien ook niet.

00:28:06.792 --> 00:28:09.176
Ze zullen misschien
het probleem ontkennen.

00:28:09.176 --> 00:28:12.245
CA: Maar immigratie is weer 
een ander voorbeeld van een probleem

00:28:12.245 --> 00:28:14.356
dat heel moeilijk per land
is op te lossen.

00:28:14.356 --> 00:28:16.016
Een natie kan haar deuren sluiten,

00:28:16.040 --> 00:28:18.904
maar dat verschuift misschien 
de problemen naar de toekomst.

00:28:18.904 --> 00:28:22.470
YNH: Ja, ik bedoel -- 
dat is weer een zeer goed voorbeeld,

00:28:22.494 --> 00:28:24.723
vooral omdat het vandaag

00:28:24.747 --> 00:28:26.578
zo veel makkelijker is om te migreren

00:28:26.602 --> 00:28:30.291
dan het was in de middeleeuwen 
of in de oudheid.

00:28:30.315 --> 00:28:34.778
CA: Yuval, vele technologen geloven zeker

00:28:34.802 --> 00:28:37.153
dat de politieke zorgen 
wat overdreven zijn,

00:28:37.177 --> 00:28:40.874
dat politieke leiders eigenlijk 
niet zo veel invloed hebben

00:28:40.898 --> 00:28:42.064
in de wereld,

00:28:42.088 --> 00:28:45.821
dat onze echte bestemming 
nu eerder door de wetenschap,

00:28:45.821 --> 00:28:47.527
door uitvindingen, door bedrijven,

00:28:47.551 --> 00:28:51.943
door andere dingen dan 
door politieke leiders wordt bepaald,

00:28:51.967 --> 00:28:54.378
dat die eigenlijk niet 
zo heel veel kunnen doen,

00:28:54.402 --> 00:28:56.760
dus maken we ons 
eigenlijk zorgen over niets.

00:28:58.005 --> 00:29:00.241
YNH: Nou, ten eerste, 
moet worden benadrukt

00:29:00.265 --> 00:29:05.262
dat het vermogen van politieke leiders 
om goed te doen zeer beperkt is,

00:29:05.286 --> 00:29:08.329
maar hun vermogen 
om kwaad te doen onbeperkt is.

00:29:08.353 --> 00:29:10.953
Er is een fundamenteel onevenwicht.

00:29:10.977 --> 00:29:14.545
Je kan nog steeds op de knop drukken
en iedereen opblazen.

00:29:14.569 --> 00:29:16.155
Dat soort mogelijkheid heb je.

00:29:16.179 --> 00:29:19.748
Maar als je bijvoorbeeld 
de ongelijkheid wilt verminderen,

00:29:19.772 --> 00:29:21.649
dan is dat heel, heel moeilijk.

00:29:21.673 --> 00:29:23.069
Maar een oorlog beginnen,

00:29:23.093 --> 00:29:24.944
is nog steeds heel gemakkelijk.

00:29:24.968 --> 00:29:28.560
Dus is er een ingebouwde onbalans 
in het politieke systeem van vandaag

00:29:28.584 --> 00:29:30.195
wat erg frustrerend is,

00:29:30.219 --> 00:29:35.120
waar je niet veel goeds kunt doen, 
maar nog wel veel schade kunt berokkenen.

00:29:35.144 --> 00:29:39.288
Dit maakt dat het politieke systeem 
nog steeds een zeer grote bekommernis is.

00:29:39.632 --> 00:29:42.283
CA: Als je kijkt naar wat 
er vandaag de dag gebeurt

00:29:42.283 --> 00:29:43.741
en je je historicushoed opzet,

00:29:43.765 --> 00:29:47.291
kijk je dan terug naar de momenten 
dat alles nog goed ging

00:29:47.315 --> 00:29:52.648
en een individuele leider 
zijn land achteruit hielp?

00:29:53.307 --> 00:29:55.470
YNH: Er zijn nogal wat voorbeelden,

00:29:55.470 --> 00:29:58.583
maar ik moet benadrukken
dat het nooit één individuele leider is.

00:29:58.583 --> 00:30:00.437
Iemand plaatste hem daar

00:30:00.461 --> 00:30:03.744
en iemand stelde hem in staat 
om ermee door te gaan.

00:30:03.768 --> 00:30:07.851
Dus is het nooit alleen maar 
de schuld van één enkel individu.

00:30:07.875 --> 00:30:12.488
Er staan een heleboel mensen 
achter elk dergelijk individu.

00:30:12.512 --> 00:30:15.990
CA: Kan de microfoon even naar Andrew?

00:30:19.132 --> 00:30:22.730
Andrew Solomon: Je hebt het vaak 
over het mondiale tegenover het nationale,

00:30:22.730 --> 00:30:23.830
maar in toenemende mate

00:30:23.830 --> 00:30:27.013
lijkt de situatie in de wereld 
in handen van de identiteitsgroepen.

00:30:27.037 --> 00:30:29.347
Kijk naar de mensen 
die in de Verenigde Staten

00:30:29.371 --> 00:30:30.998
zijn aangeworven door ISIS.

00:30:31.022 --> 00:30:33.213
Andere groepen vormden zich

00:30:33.237 --> 00:30:34.803
over de nationale grenzen heen,

00:30:34.803 --> 00:30:37.384
maar vertegenwoordigen 
toch belangrijke autoriteiten.

00:30:37.408 --> 00:30:39.836
Hoe moeten zij in het systeem 
geïntegreerd worden

00:30:39.860 --> 00:30:43.573
en hoe wordt een gevarieerde set 
van identiteiten coherent gemaakt

00:30:43.597 --> 00:30:45.935
onder nationaal
danwel mondiaal leiderschap?

00:30:47.380 --> 00:30:50.601
YNH: Nou, het probleem 
van zulke uiteenlopende identiteiten

00:30:50.625 --> 00:30:52.681
is ook een probleem van het nationalisme.

00:30:53.229 --> 00:30:57.584
Nationalisme gelooft 
in een enkele, monolithische identiteit,

00:30:57.608 --> 00:31:01.724
en exclusieve of in ieder geval
meer extreme versies van nationalisme

00:31:01.748 --> 00:31:05.317
geloven in een exclusieve 
loyaliteit aan een enkele identiteit.

00:31:05.341 --> 00:31:08.257
En daarom heeft nationalisme 
veel problemen gehad

00:31:08.281 --> 00:31:11.157
met mensen die hun identiteit verdelen

00:31:11.181 --> 00:31:13.244
over de verschillende groepen.

00:31:13.268 --> 00:31:18.143
Dus is het niet alleen een probleem
voor een, laten we zeggen, mondiale visie.

00:31:18.540 --> 00:31:22.392
Ik denk, weeral, 
dat de geschiedenis laat zien

00:31:22.416 --> 00:31:28.543
dat je niet per se moet denken 
in dergelijke exclusieve termen.

00:31:28.567 --> 00:31:31.975
Als je denkt dat er slechts één enkele 
identiteit is voor een persoon,

00:31:31.999 --> 00:31:33.553
"Ik ben alleen maar X,

00:31:33.553 --> 00:31:37.063
ik kan geen verschillende dingen zijn, 
ik kan alleen maar dat zijn",

00:31:37.063 --> 00:31:39.159
daar begint het probleem.

00:31:39.183 --> 00:31:41.971
Je hebt godsdiensten, je hebt naties

00:31:41.995 --> 00:31:45.177
die soms exclusieve loyaliteit vragen,

00:31:45.201 --> 00:31:46.932
maar het is niet de enige optie.

00:31:46.956 --> 00:31:49.338
Er zijn vele godsdiensten en vele volkeren

00:31:49.362 --> 00:31:53.240
die tegelijkertijd verschillende 
identiteiten toelaten.

00:31:53.264 --> 00:31:57.621
CA: Maar is er een uitleg van wat 
er in het afgelopen jaar gebeurd is,

00:31:57.645 --> 00:32:02.825
dat een groep mensen, 
als je wilt, de buik vol kregen

00:32:02.849 --> 00:32:06.016
van de liberale elites, 
bij gebrek aan een betere term,

00:32:06.040 --> 00:32:10.413
geobsedeerd over de vele verschillende 
identiteiten, en zij dachten:

00:32:10.437 --> 00:32:14.296
maar hoe zit het met mijn identiteit? 
Ik word hier helemaal genegeerd.

00:32:14.320 --> 00:32:17.294
En ik dacht nog wel dat 
ik bij de meerderheid hoorde.

00:32:17.318 --> 00:32:20.299
Dat leidde eigenlijk tot 
een groot deel van de woede.

00:32:20.918 --> 00:32:24.063
YNH: Ja. Identiteit 
is altijd problematisch,

00:32:24.087 --> 00:32:28.397
omdat de identiteit altijd 
gebaseerd is op fictieve verhalen

00:32:28.421 --> 00:32:31.310
die vroeg of laat botsen 
met de werkelijkheid.

00:32:31.890 --> 00:32:33.408
Bijna alle identiteiten,

00:32:33.432 --> 00:32:36.843
ik bedoel boven het niveau 
van de basisgemeenschap

00:32:36.867 --> 00:32:38.336
van enkele tientallen mensen,

00:32:38.360 --> 00:32:40.289
zijn gebaseerd op een fictief verhaal.

00:32:40.313 --> 00:32:41.768
Ze zijn de waarheid niet.

00:32:41.768 --> 00:32:43.293
Ze geven de realiteit niet weer.

00:32:43.317 --> 00:32:46.411
Het is gewoon een verhaal 
dat mensen bedenken en elkaar vertellen

00:32:46.435 --> 00:32:47.926
en beginnen te geloven.

00:32:47.950 --> 00:32:53.270
Daarom zijn alle identiteiten
zeer instabiel.

00:32:53.294 --> 00:32:55.821
Ze zijn geen biologische realiteit.

00:32:55.845 --> 00:32:57.851
Soms denken nationalisten bijvoorbeeld

00:32:57.875 --> 00:33:00.802
denk dat de natie 
een biologische entiteit is.

00:33:00.826 --> 00:33:04.439
Ze is gemaakt van de combinatie 
van bodem en bloed

00:33:04.463 --> 00:33:06.165
en schept de natie.

00:33:06.189 --> 00:33:09.281
Maar dit is een fictief verhaal.

00:33:09.305 --> 00:33:11.868
CA: Bodem en bloed 
geeft kleverige troep.

00:33:11.892 --> 00:33:13.714
(Gelach)

00:33:13.738 --> 00:33:16.762
YNH: Zo is het 
en het knoeit ook met je geest

00:33:16.786 --> 00:33:21.570
wanneer je teveel denkt dat je een 
combinatie bent van bodem en bloed.

00:33:21.594 --> 00:33:24.461
Als je kijkt vanuit 
biologisch perspectief

00:33:24.485 --> 00:33:27.963
bestond uiteraard geen 
van de landen van vandaag

00:33:27.987 --> 00:33:30.230
5 000 jaar geleden.

00:33:30.254 --> 00:33:34.112
Homo sapiens is een
sociaal dier, dat is zeker.

00:33:34.136 --> 00:33:36.563
Maar miljoenen jaren lang

00:33:36.587 --> 00:33:41.226
leefden Homo sapiens en onze hominide 
voorouders in kleine gemeenschappen

00:33:41.250 --> 00:33:43.579
van enkele tientallen personen.

00:33:43.603 --> 00:33:45.730
Iedereen kende iedereen.

00:33:45.754 --> 00:33:49.775
Terwijl de moderne naties 
ingebeelde gemeenschappen zijn

00:33:49.799 --> 00:33:52.350
in de zin dat ik al 
deze mensen niet eens ken.

00:33:52.374 --> 00:33:55.222
Ik kom uit een relatief 
klein land, Israël,

00:33:55.246 --> 00:33:57.389
en van de acht miljoen Israëli's

00:33:57.413 --> 00:33:59.403
heb ik de meesten nog nooit ontmoet.

00:33:59.427 --> 00:34:01.735
Ik zal de meesten ook nooit ontmoeten.

00:34:01.759 --> 00:34:04.321
Hier bestaan ze eigenlijk.

00:34:04.345 --> 00:34:07.094
CA: Maar in termen van deze identiteit,

00:34:07.118 --> 00:34:12.554
deze groep die zich buitengesloten voelt 
en misschien hun werk is kwijtgeraakt

00:34:12.579 --> 00:34:14.873
-- ik bedoel in 'Homo Deus' --

00:34:14.897 --> 00:34:18.007
deze groep die steeds groter wordt,

00:34:18.032 --> 00:34:21.654
want zo veel mensen verliezen hun werk

00:34:21.678 --> 00:34:26.058
door de technologie,
dat we zouden kunnen eindigen

00:34:26.081 --> 00:34:29.253
mer een heel grote 
-- noem het een 'nutteloze klasse' --

00:34:29.277 --> 00:34:31.380
een klasse die altijd al

00:34:31.404 --> 00:34:34.135
door de economie 
als overbodig werd beschouwd.

00:34:34.159 --> 00:34:35.357
YNH: Ja.

00:34:35.380 --> 00:34:38.312
CA: Hoe waarschijnlijk is dat?

00:34:38.335 --> 00:34:41.080
Is dat iets waar we 
doodsbang voor moeten zijn?

00:34:41.103 --> 00:34:43.763
En kunnen we er iets aan doen?

00:34:43.786 --> 00:34:46.134
YNH: We moeten er 
zeer zorgvuldig over nadenken.

00:34:46.134 --> 00:34:49.029
Niemand weet echt hoe 
de arbeidsmarkt eruit zal zien

00:34:49.053 --> 00:34:50.743
in 2040, 2050.

00:34:50.766 --> 00:34:53.815
Er is een kans dat er veel 
nieuwe banen zullen verschijnen,

00:34:53.815 --> 00:34:55.253
maar zeker is dat niet.

00:34:55.277 --> 00:34:57.488
Zelfs als er al nieuwe banen bijkomen,

00:34:57.512 --> 00:34:59.496
zal het niet altijd gemakkelijk zijn

00:34:59.520 --> 00:35:02.519
voor een 50-jarige 
werkloze vrachtwagenchauffeur

00:35:02.543 --> 00:35:05.576
die werkloos werd gemaakt 
door zichzelf-besturende voertuigen,

00:35:05.600 --> 00:35:09.253
zal het niet gemakkelijk voor een 
werkloze vrachtwagenchauffeur zijn

00:35:09.277 --> 00:35:14.063
om zichzelf om te scholen 
tot ontwerper van virtuele werelden.

00:35:14.087 --> 00:35:18.269
Voorheen, in de loop
van de industriële revolutie,

00:35:18.293 --> 00:35:22.450
wanneer machines mensen vervingen 
in een bepaald type van werk,

00:35:22.474 --> 00:35:26.755
kwam de oplossing meestal 
van laaggeschoolde arbeid

00:35:26.779 --> 00:35:29.367
in nieuwe vormen van bedrijfsleven.

00:35:29.391 --> 00:35:32.793
Toen er minder landarbeiders nodig waren,

00:35:32.817 --> 00:35:38.231
kwamen er industriële banen bij
voor laaggeschoolden.

00:35:38.255 --> 00:35:41.724
Toen dit meer en meer 
door machines werd ingenomen,

00:35:41.748 --> 00:35:44.718
verhuisden mensen naar 
laaggekwalificeerde dienstenbanen.

00:35:44.742 --> 00:35:48.102
Als mensen zeggen dat er in de toekomst 
nieuwe banen zullen komen

00:35:48.126 --> 00:35:50.459
die mensen beter kunnen doen dan AI,

00:35:50.459 --> 00:35:52.409
die mensen beter kunnen doen dan robots,

00:35:52.433 --> 00:35:55.073
dan denken ze meestal 
aan hooggekwalificeerde banen,

00:35:55.097 --> 00:35:58.968
zoals softwareontwerpers 
van virtuele werelden.

00:35:58.992 --> 00:36:04.386
Nu zie ik niet hoe 
een werkloze caissière van Wal-Mart

00:36:04.410 --> 00:36:09.033
zich op haar 50ste nog bijschoolt 
tot ontwerper van virtuele werelden

00:36:09.057 --> 00:36:10.528
en zeker zie ik niet in

00:36:10.552 --> 00:36:14.019
hoe miljoenen werkloze 
Bengalese textielarbeiders

00:36:14.043 --> 00:36:15.654
dat zullen kunnen.

00:36:15.678 --> 00:36:17.888
Ik bedoel dat als ze het 
al zouden gaan doen,

00:36:17.888 --> 00:36:20.778
we vandaag al moeten beginnen 
met Bengalezen te onderwijzen

00:36:20.802 --> 00:36:22.556
hoe je software ontwerpt

00:36:22.580 --> 00:36:23.823
en dat doen we niet.

00:36:23.847 --> 00:36:26.338
Wat gaan ze dus doen over 20 jaar?

00:36:26.362 --> 00:36:30.276
CA: Het voelt alsof je echt 
de nadruk legt op een vraag

00:36:30.300 --> 00:36:34.407
die me de afgelopen maanden 
meer en meer bezighoudt.

00:36:34.407 --> 00:36:37.592
Het is bijna een te moeilijke vraag 
om in het openbaar te stellen,

00:36:37.592 --> 00:36:41.297
maar als er iemand is die er wat zinnigs 
over kan vertellen, ben jij het wel,

00:36:41.297 --> 00:36:42.556
dus vraag ik je:

00:36:42.556 --> 00:36:44.248
"Waar dienen mensen voor?"

00:36:45.232 --> 00:36:47.166
YNH: Voor zover wij weten,
nergens voor.

00:36:47.190 --> 00:36:48.902
(Gelach)

00:36:48.926 --> 00:36:54.452
Er bestaat geen groot kosmisch drama, 
geen groot kosmisch plan,

00:36:54.476 --> 00:36:57.317
waarin wij een rol moeten spelen.

00:36:57.341 --> 00:37:00.365
We moeten zelf onze rol bepalen

00:37:00.389 --> 00:37:03.381
en ze dan zo goed mogelijk spelen.

00:37:03.405 --> 00:37:08.383
Dit is het verhaal van alle religies, 
ideologieën enzovoort geweest,

00:37:08.407 --> 00:37:11.885
maar als wetenschapper kan ik het beste 
zeggen dat het niet waar is.

00:37:11.909 --> 00:37:17.267
Er is geen universeel drama 
met een rol voor Homo sapiens.

00:37:17.291 --> 00:37:18.972
Dus --

00:37:18.996 --> 00:37:21.489
CA: Ik kom nog even terug

00:37:21.513 --> 00:37:22.707
op je eigen boek,

00:37:22.731 --> 00:37:24.055
want in 'Homo Deus'

00:37:24.079 --> 00:37:29.138
geef je echt een van de meest 
coherente en begrijpelijke beschouwingen

00:37:29.162 --> 00:37:31.394
over voelen, over bewustzijn,

00:37:31.418 --> 00:37:34.376
die unieke soort 
menselijke vaardigheid.

00:37:34.400 --> 00:37:37.143
Je wijst erop dat het iets 
anders is dan intelligentie

00:37:37.143 --> 00:37:39.251
die we in machines inbouwen

00:37:39.275 --> 00:37:42.933
en dat het eigenlijk 
iets heel mysterieus is.

00:37:42.957 --> 00:37:46.334
Hoe kun je er zeker van zijn 
dat er geen doel is,

00:37:46.358 --> 00:37:50.409
als we niet eens begrijpen 
wat dat zelfbewustzijn is?

00:37:50.433 --> 00:37:53.009
Zou je niet kunnen denken

00:37:53.033 --> 00:37:54.969
dat het de bedoeling van mensen is

00:37:54.969 --> 00:37:57.369
om het zelfbewustzijn
van het universum te zijn,

00:37:57.369 --> 00:38:00.792
om de middelpunten van vreugde, 
liefde, geluk en hoop te zijn?

00:38:00.816 --> 00:38:03.971
Misschien krijgen we machines
die dat echt gaan helpen versterken,

00:38:03.971 --> 00:38:06.539
ook al worden ze misschien 
zelf niet voelend?

00:38:06.563 --> 00:38:07.714
Is dat gek?

00:38:07.738 --> 00:38:11.221
Ik begon dat te hopen 
bij het lezen van je boek.

00:38:11.245 --> 00:38:15.102
YNH: Ik denk zeker dat de interessantste 
vraag vandaag in de wetenschap

00:38:15.126 --> 00:38:17.549
de kwestie van bewustzijn en geest is.

00:38:17.573 --> 00:38:21.071
We worden steeds beter en beter 
in het begrijpen van hersenen

00:38:21.095 --> 00:38:22.355
en intelligentie,

00:38:22.379 --> 00:38:25.176
maar het lukt ons niet zo goed 
om meer inzicht te krijgen

00:38:25.176 --> 00:38:27.283
in wat geest en bewustzijn zijn.

00:38:27.307 --> 00:38:30.669
Mensen verwarren vaak 
intelligentie en bewustzijn,

00:38:30.693 --> 00:38:32.992
vooral op plaatsen als Silicon Valley,

00:38:33.016 --> 00:38:36.773
wat begrijpelijk is omdat dat 
bij de mens nu eenmaal samengaat.

00:38:36.797 --> 00:38:40.376
Intelligentie is in principe het vermogen 
om problemen op te lossen.

00:38:40.400 --> 00:38:42.942
Bewustzijn is het vermogen 
om dingen te voelen,

00:38:42.966 --> 00:38:47.442
om vreugde, verdriet, verveling, 
pijn enzovoort te voelen.

00:38:47.442 --> 00:38:50.225
Bij Homo sapiens
en ook bij alle andere zoogdieren

00:38:50.225 --> 00:38:52.265
-- het is niet uniek voor de mens --

00:38:52.265 --> 00:38:54.912
bij alle zoogdieren 
en vogels en andere dieren,

00:38:54.936 --> 00:38:57.586
gaan intelligentie en bewustzijn samen.

00:38:57.610 --> 00:39:01.188
Wij lossen vaak problemen op
door dingen te voelen.

00:39:01.212 --> 00:39:02.705
Dus verwarren we ze wel eens.

00:39:02.729 --> 00:39:04.854
Maar het zijn verschillende dingen.

00:39:04.854 --> 00:39:07.306
Tegenwoordig, in plaatsen
als Silicon Valley,

00:39:07.330 --> 00:39:10.956
creëren we kunstmatige intelligentie,

00:39:10.980 --> 00:39:12.802
maar geen kunstmatig bewustzijn.

00:39:12.826 --> 00:39:16.206
Er is een verbazingwekkende ontwikkeling 
in computerintelligentie

00:39:16.230 --> 00:39:17.792
in de afgelopen 50 jaar

00:39:17.816 --> 00:39:22.017
en precies nul ontwikkeling 
in computerbewustzijn

00:39:22.041 --> 00:39:25.727
en er zijn geen aanwijzingen 
dat computers bewust gaan worden

00:39:25.751 --> 00:39:28.282
binnen afzienbare tijd.

00:39:28.306 --> 00:39:33.956
Dus eerst en vooral, als er al een 
kosmische rol voor bewustzijn bestaat,

00:39:33.980 --> 00:39:36.110
is ze niet uniek voor de Homo sapiens.

00:39:36.134 --> 00:39:38.453
Koeien zijn bewust, varkens zijn bewust,

00:39:38.477 --> 00:39:41.310
chimpansees zijn bewust, 
kippen zijn bewust,

00:39:41.334 --> 00:39:45.187
als we die weg opgaan, moeten we 
in de eerste plaats onze horizon verruimen

00:39:45.211 --> 00:39:49.936
en ons duidelijk realiseren dat wij niet
de enige bewuste wezens op aarde zijn

00:39:49.960 --> 00:39:51.755
en als het gaat om bewustzijn --

00:39:51.779 --> 00:39:55.091
als het gaat om intelligentie
is er een goede reden om te denken

00:39:55.115 --> 00:39:58.411
dat wij de meest intelligente 
van het hele stel zijn.

00:39:58.435 --> 00:40:01.009
Maar als het gaat om het bewustzijn,

00:40:01.033 --> 00:40:04.191
om te zeggen dat de mens 
bewuster is dan walvissen,

00:40:04.215 --> 00:40:08.362
of bewuster dan bavianen of katten,

00:40:08.386 --> 00:40:10.680
daar zie ik geen bewijs voor.

00:40:10.704 --> 00:40:14.311
Dus de eerste stap is 
dat in die richting uit te breiden.

00:40:14.335 --> 00:40:18.317
En dan de tweede vraag: 
waar dient het voor?

00:40:18.341 --> 00:40:20.123
Ik zou ze omdraaien

00:40:20.147 --> 00:40:24.383
en zou zeggen dat ik denk 
dat bewustzijn nergens voor dient.

00:40:24.407 --> 00:40:28.579
Ik denk dat we onze rol
in het universum niet hoeven te vinden.

00:40:28.603 --> 00:40:34.416
Het belangrijkste is om onszelf 
te bevrijden van het lijden.

00:40:34.440 --> 00:40:37.433
Wat voelende wezens kenmerkt

00:40:37.457 --> 00:40:40.177
in tegenstelling tot robots, stenen

00:40:40.201 --> 00:40:41.384
of wat dan ook,

00:40:41.408 --> 00:40:45.199
is dat voelende wezens 
lijden, kunnen lijden.

00:40:45.223 --> 00:40:47.563
Waarop ze zich moeten concentreren,

00:40:47.587 --> 00:40:49.221
is niet het vinden van hun plaats

00:40:49.221 --> 00:40:51.731
in het een of andere 
mysterieuze kosmische drama.

00:40:51.731 --> 00:40:55.550
Ze moeten zich richten op 
het begrijpen van wat lijden is,

00:40:55.574 --> 00:40:58.933
wat de oorzaak is en hoe je 
ervan bevrijd kan worden.

00:40:59.122 --> 00:41:03.319
CA: Je hebt dit grote probleem 
voor je zeer goed verwoord.

00:41:03.319 --> 00:41:06.487
We mogen een storm van vragen 
van het publiek hier verwachten,

00:41:06.511 --> 00:41:08.431
misschien ook wel van Facebook

00:41:08.455 --> 00:41:10.128
en misschien wat opmerkingen ook.

00:41:10.152 --> 00:41:11.948
Dus laten we snel gaan.

00:41:11.972 --> 00:41:13.402
Daar komt er al een.

00:41:15.052 --> 00:41:17.861
Steek je hand op als je de microfoon wil

00:41:17.885 --> 00:41:19.304
en we brengen hem.

00:41:19.328 --> 00:41:22.447
Vraag: In je werk praat je veel
over de fictieve verhalen

00:41:22.471 --> 00:41:23.815
die we voor waar accepteren,

00:41:23.839 --> 00:41:25.966
en we laten er ons leven 
door laten bepalen.

00:41:25.966 --> 00:41:28.079
Als je dat voor jezelf weet,

00:41:28.103 --> 00:41:31.849
hoe bepaalt dat dan de verhalen 
die jij voor jouw leven kiest

00:41:31.873 --> 00:41:35.613
en verwar je ze niet met de waarheid, 
net als wij allemaal?

00:41:36.246 --> 00:41:37.827
YNH: Ik probeer dat niet te doen.

00:41:37.827 --> 00:41:40.249
Voor mij is misschien 
wel de belangrijkste vraag,

00:41:40.273 --> 00:41:42.751
als wetenschapper en als persoon,

00:41:42.775 --> 00:41:46.650
hoe het verschil te zien 
tussen fictie en werkelijkheid,

00:41:46.674 --> 00:41:49.270
omdat de werkelijkheid er is.

00:41:49.294 --> 00:41:51.376
Ik zeg niet dat alles fictie is.

00:41:51.400 --> 00:41:54.452
Het is gewoon heel moeilijk 
voor de mens om het verschil te zien

00:41:54.476 --> 00:41:56.093
tussen fictie en werkelijkheid

00:41:56.117 --> 00:42:01.062
en het is in de loop van de geschiedenis 
steeds moeilijker geworden,

00:42:01.086 --> 00:42:03.537
omdat de ficties 
die we hebben gecreëerd --

00:42:03.561 --> 00:42:06.729
naties, goden, geld en bedrijven --

00:42:06.753 --> 00:42:08.263
nu de wereld controleren.

00:42:08.287 --> 00:42:10.014
Zelfs gewoon maar denken,

00:42:10.014 --> 00:42:13.013
"Ach, dat hebben we 
gewoon maar zelf bedacht",

00:42:13.013 --> 00:42:14.104
is erg moeilijk.

00:42:14.128 --> 00:42:16.408
Maar de werkelijkheid is er.

00:42:17.043 --> 00:42:19.048
Voor mij is de beste...

00:42:19.072 --> 00:42:21.195
Er zijn verschillende manieren

00:42:21.219 --> 00:42:23.989
om fictie en werkelijkheid
te onderscheiden.

00:42:24.013 --> 00:42:27.439
De eenvoudigste, de beste 
die ik kortweg kan vertellen,

00:42:27.463 --> 00:42:29.044
is de test van het lijden.

00:42:29.068 --> 00:42:30.621
Als het kan lijden, is het echt.

00:42:31.012 --> 00:42:33.046
Als het niet kan lijden, 
is het niet echt.

00:42:33.046 --> 00:42:34.375
Een natie kan niet lijden.

00:42:34.399 --> 00:42:35.969
Dat is heel, heel duidelijk.

00:42:35.993 --> 00:42:37.931
Zelfs als een land een oorlog verliest

00:42:37.955 --> 00:42:42.020
en we zeggen: "Duitsland leed een 
nederlaag in de Eerste Wereldoorlog",

00:42:42.044 --> 00:42:43.143
is dat een metafoor.

00:42:43.143 --> 00:42:45.890
Duitsland kan niet lijden. 
Duitsland heeft geen verstand.

00:42:45.890 --> 00:42:47.467
Duitsland heeft geen bewustzijn.

00:42:47.491 --> 00:42:51.149
Duitsers kunnen lijden, ja, 
maar Duitsland niet.

00:42:51.173 --> 00:42:54.142
Ook wanneer een bank failliet gaat,

00:42:54.166 --> 00:42:55.937
kan de bank niet lijden.

00:42:55.961 --> 00:42:59.352
Wanneer de dollar devalueert, 
zal de dollar niet lijden.

00:42:59.376 --> 00:43:01.626
Mensen kunnen lijden. 
Dieren kunnen lijden.

00:43:01.650 --> 00:43:02.806
Dat is echt.

00:43:02.830 --> 00:43:07.359
Dus om te beginnen zou ik
als je echt de werkelijkheid wilt zien,

00:43:07.383 --> 00:43:09.657
het door de bril 
van het lijden te bekijken.

00:43:09.657 --> 00:43:12.425
Als je echt kan begrijpen wat lijden is,

00:43:12.449 --> 00:43:14.672
geeft dit je de sleutel

00:43:14.696 --> 00:43:16.713
om te begrijpen wat werkelijkheid is.

00:43:16.737 --> 00:43:19.204
CA: Hier een Facebook-vraag 
die daarbij aansluit,

00:43:19.204 --> 00:43:21.965
van iemand ergens
in een taal die ik niet kan lezen.

00:43:21.965 --> 00:43:23.085
YNH: Het is Hebreeuws.

00:43:23.085 --> 00:43:25.122
CA: Hebreeuws. Jouw beurt.

00:43:25.122 --> 00:43:26.256
Kan je de naam lezen?

00:43:26.270 --> 00:43:28.935
YNH: Lauterbach Goren.

00:43:28.959 --> 00:43:30.803
CA: Nou, bedankt voor het insturen.

00:43:30.827 --> 00:43:35.382
De vraag: "Is het post-waarheidstijdperk 
echt een geheel nieuw tijdperk,

00:43:35.406 --> 00:43:39.793
of gewoon een climax of moment 
in een nooit eindigende trend?

00:43:40.701 --> 00:43:44.030
YNH: Persoonlijk zegt mij dit hele 
idee van post-waarheid niets.

00:43:44.054 --> 00:43:46.156
Mijn fundamentele reactie 
als historicus is:

00:43:46.156 --> 00:43:48.361
als dit het tijdperk 
van de post-waarheid is,

00:43:48.361 --> 00:43:50.951
wanneer was dan verdorie 
het tijdperk van de waarheid?

00:43:50.951 --> 00:43:51.956
CA: Juist.

00:43:51.980 --> 00:43:53.300
(Gelach)

00:43:53.324 --> 00:43:58.007
YNH: Waren het de jaren 80, 
de jaren 50, de middeleeuwen?

00:43:58.031 --> 00:44:02.423
We hebben in zekere zin altijd geleefd
in een tijdperk van post-waarheid.

00:44:02.883 --> 00:44:05.194
CA: Daar zou ik op willen doorgaan,

00:44:05.218 --> 00:44:07.888
omdat ik denk dat waar mensen over praten

00:44:07.912 --> 00:44:14.872
een wereld is met minder 
journalistieke bronnen,

00:44:14.896 --> 00:44:18.544
toen er tradities waren 
van het controleren van feiten.

00:44:18.568 --> 00:44:22.513
Dat het in het charter 
van deze organisaties werd vastgelegd

00:44:22.537 --> 00:44:24.704
dat de waarheid ertoe deed.

00:44:24.728 --> 00:44:26.477
Dus als je gelooft in een realiteit,

00:44:26.501 --> 00:44:28.724
dan is wat je schrijft informatie.

00:44:28.748 --> 00:44:32.569
Men geloofde dat die informatie 
echt moest aansluiten op de realiteit

00:44:32.593 --> 00:44:35.554
en als je een kop schreef, 
was dat een oprechte poging

00:44:35.578 --> 00:44:37.881
om iets weer te geven
wat echt gebeurd was.

00:44:37.905 --> 00:44:39.756
Dat lukte niet altijd even goed.

00:44:39.780 --> 00:44:41.789
Maar ik denk dat de zorg is dat je nu

00:44:41.813 --> 00:44:44.481
een ongelooflijk krachtig 
technologisch systeem hebt

00:44:44.481 --> 00:44:48.325
dat, voor een tijdje tenminste, 
massaal om het even wat versterkt

00:44:48.349 --> 00:44:51.129
zonder ermee in te zitten 
of het ook waar is,

00:44:51.153 --> 00:44:53.751
alleen of het de nodige 
klikken en aandacht aantrekt

00:44:53.751 --> 00:44:55.947
en dat dat misschien
wel eens giftig kon zijn.

00:44:55.971 --> 00:44:58.407
Dat is toch een redelijke zorg?

00:44:58.431 --> 00:45:00.717
YNH: Ja, de technologie verandert

00:45:00.741 --> 00:45:03.543
en het is nu makkelijker 
om zowel waarheid

00:45:03.543 --> 00:45:05.993
als fictie en leugen te verspreiden.

00:45:05.993 --> 00:45:07.996
Het werkt in beide richtingen.

00:45:08.020 --> 00:45:12.599
Maar het is ook makkelijker dan ooit 
om de waarheid te verspreiden.

00:45:12.623 --> 00:45:16.308
Maar ik denk niet
dat er iets wezenlijks nieuw is

00:45:16.332 --> 00:45:21.052
wat betreft de verspreiding 
van ficties en fouten.

00:45:21.076 --> 00:45:25.110
Er is niets dat -- ik weet het niet -- 
Joseph Goebbels al niet wist

00:45:25.134 --> 00:45:30.573
over al dit gedoe 
over nep-nieuws en post-waarheid.

00:45:30.597 --> 00:45:34.315
Zijn beroemde uitspraak was 
dat als je een leugen vaak genoeg herhaalt

00:45:34.339 --> 00:45:36.510
mensen zullen denken 
dat het de waarheid is

00:45:36.510 --> 00:45:38.540
en hoe groter de leugen, hoe beter,

00:45:38.564 --> 00:45:44.587
omdat de mensen zelfs niet durven denken 
dat zoiets enorms een leugen kan zijn.

00:45:44.611 --> 00:45:50.269
Ik denk dat we al duizenden jaren 
met nep-nieuws te maken hebben.

00:45:50.293 --> 00:45:52.194
Denk maar aan de Bijbel.

00:45:52.218 --> 00:45:53.605
(Gelach)

00:45:53.629 --> 00:45:55.726
CA: Maar een punt van zorg is

00:45:55.726 --> 00:45:58.957
dat nep-nieuws geassocieerd 
wordt met tirannieke regimes

00:45:58.981 --> 00:46:01.558
en als je nep-nieuws ziet opduiken

00:46:01.582 --> 00:46:04.384
dan is dat als een kanarie 
in de kolenmijn

00:46:04.384 --> 00:46:08.124
en dat er mogelijk donkere 
tijden zitten aan te komen.

00:46:08.124 --> 00:46:12.812
YNH: Ja. Ik bedoel
dat het opzettelijk gebruik

00:46:12.812 --> 00:46:15.812
van nep-nieuws een veeg teken is.

00:46:15.812 --> 00:46:20.393
Ik zeg niet dat het niet slecht is, 
ik zeg alleen dat het niet nieuw is.

00:46:20.820 --> 00:46:23.574
CA: Op Facebook is er veel 
interesse over de kwestie

00:46:23.598 --> 00:46:28.598
van mondiaal bestuur versus nationalisme.

00:46:29.292 --> 00:46:30.800
Een vraag van Phil Dennis:

00:46:30.824 --> 00:46:34.320
"Hoe krijgen we mensen, overheden, 
zover dat ze de macht gaan afstaan?"

00:46:34.344 --> 00:46:38.143
Euh... de tekst is zo groot

00:46:38.143 --> 00:46:40.213
dat ik de volledige vraag niet kan lezen.

00:46:40.213 --> 00:46:41.616
Maar is dat noodzakelijk?

00:46:41.616 --> 00:46:44.022
Gaat daar een oorlog voor nodig zijn?

00:46:44.046 --> 00:46:47.736
Sorry Phil -- ik verhaspelde je vraag, 
maar dat komt door de tekst hier.

00:46:47.760 --> 00:46:50.580
YNH: Een optie waar 
sommige mensen over praten,

00:46:50.580 --> 00:46:54.623
is dat alleen een ramp 
de mensheid wakker kan schudden

00:46:54.647 --> 00:46:59.911
en de weg openen naar een echt 
systeem van mondiaal bestuur.

00:46:59.935 --> 00:47:04.083
Ze beweren dat het zonder 
catastrofe niet zal lukken,

00:47:04.107 --> 00:47:06.908
maar we moeten nu al 
de fundamenten leggen

00:47:06.932 --> 00:47:09.432
zodat, wanneer het op een ramp uitdraait,

00:47:09.456 --> 00:47:11.638
we snel kunnen reageren.

00:47:11.662 --> 00:47:15.662
Maar mensen zullen er gewoon 
niet voor gemotiveerd zijn

00:47:15.686 --> 00:47:17.698
voordat die ramp toeslaat.

00:47:17.722 --> 00:47:19.987
Een ander ding dat ik wil benadrukken,

00:47:20.011 --> 00:47:25.065
is dat iedereen die echt 
geïnteresseerd is in mondiaal bestuur

00:47:25.089 --> 00:47:27.990
het altijd heel, heel duidelijk moet maken

00:47:28.014 --> 00:47:31.622
dat ze lokale identiteiten 
en gemeenschappen

00:47:31.622 --> 00:47:34.622
niet gaat vervangen of afschaffen,

00:47:34.622 --> 00:47:37.578
dat ze beiden moeten deeluitmaken

00:47:37.602 --> 00:47:40.909
van één enkel pakket.

00:47:40.933 --> 00:47:44.311
CA: Daar wil ik meer over horen,

00:47:44.335 --> 00:47:47.388
omdat 'mondiaal bestuur'

00:47:47.412 --> 00:47:51.285
bijna de belichaming is van het kwaad 
in de ogen van veel mensen,

00:47:51.285 --> 00:47:53.451
van wat nu alternatief rechts 
wordt genoemd.

00:47:53.451 --> 00:47:56.899
Het lijkt eng, afstandelijk 
en het heeft ze in de steek gelaten,

00:47:56.899 --> 00:48:00.469
en dus globalisten,
mondiaal bestuur -- nee, ga weg!

00:48:00.493 --> 00:48:04.175
Velen zien de verkiezingen 
als de ultieme slag in het gelaat

00:48:04.199 --> 00:48:05.677
voor iedereen die dat gelooft.

00:48:05.701 --> 00:48:09.252
Hoe kunnen we het verhaal aanpassen,

00:48:09.276 --> 00:48:12.251
zodat het niet zo eng en ver weg lijkt?

00:48:12.275 --> 00:48:15.019
Steun meer op het idee 
dat het compatibel is

00:48:15.043 --> 00:48:17.664
met lokale identiteit, 
lokale gemeenschappen.

00:48:17.688 --> 00:48:20.288
YNH: Nou, ik denk dat we 
opnieuw moeten uitgaan

00:48:20.312 --> 00:48:23.444
van de biologische realiteit

00:48:23.468 --> 00:48:25.479
van Homo sapiens.

00:48:25.503 --> 00:48:29.621
De biologie vertelt ons
twee dingen over de Homo sapiens

00:48:29.645 --> 00:48:31.902
die zeer relevant zijn voor dit probleem:

00:48:31.926 --> 00:48:34.955
allereerst, dat wij 
volledig afhankelijk zijn

00:48:34.979 --> 00:48:37.574
van het ecologische systeem om ons heen

00:48:37.598 --> 00:48:41.057
en dat het vandaag de dag 
gaat over een wereldwijd systeem.

00:48:41.081 --> 00:48:43.078
Daar kun je niet aan ontsnappen.

00:48:43.078 --> 00:48:46.084
Tegelijkertijd vertelt de biologie 
ook over Homo sapiens

00:48:46.108 --> 00:48:48.355
dat we sociale dieren zijn,

00:48:48.379 --> 00:48:53.016
maar wel sociaal op een zeer,
zeer lokaal niveau.

00:48:53.040 --> 00:48:56.585
Het is gewoon een simpel 
feit van het mens zijn

00:48:56.609 --> 00:49:01.406
dat we geen intieme 
vertrouwdheid kunnen hebben

00:49:01.430 --> 00:49:05.305
met meer dan ongeveer 150 individuen.

00:49:05.329 --> 00:49:09.626
De omvang van de natuurlijke groep,

00:49:09.650 --> 00:49:12.752
de natuurlijke gemeenschap 
van Homo sapiens,

00:49:12.776 --> 00:49:16.120
bestaat uit niet meer dan 150 individuen

00:49:16.144 --> 00:49:22.543
en alles erbuiten is eigenlijk gebaseerd 
op allerlei denkbeeldige verhalen

00:49:22.567 --> 00:49:24.614
en grootschalige instellingen.

00:49:24.638 --> 00:49:29.014
Ik denk dat we een manier kunnen vinden,

00:49:29.038 --> 00:49:33.608
weeral op basis van een 
biologisch begrip van onze soort,

00:49:33.632 --> 00:49:35.714
om de twee aan elkaar te koppelen

00:49:35.738 --> 00:49:38.814
en te begrijpen dat we in de 21e eeuw

00:49:38.838 --> 00:49:44.374
zowel het mondiaal niveau 
als de lokale gemeenschap nodig hebben.

00:49:44.398 --> 00:49:46.415
Ik zou zelfs verder gaan dan dat

00:49:46.439 --> 00:49:49.762
en zeggen dat het begint 
met het lichaam zelf.

00:49:50.500 --> 00:49:54.842
De gevoelens van vervreemding 
en eenzaamheid die mensen vandaag hebben

00:49:54.866 --> 00:49:58.082
en waardoor ze hun plaats 
in de wereld niet vinden,

00:49:58.106 --> 00:50:03.835
komen, denk ik, niet in de eerste plaats 
van het mondiale kapitalisme.

00:50:04.285 --> 00:50:07.311
Het voornaamste probleem is 
dat in de afgelopen honderd jaar

00:50:07.335 --> 00:50:11.039
mensen 'ontlichaamd' zijn,

00:50:11.063 --> 00:50:14.222
steeds meer vervreemd 
zijn van hun lichaam.

00:50:14.246 --> 00:50:17.142
Als jager-verzamelaar of zelfs als boer

00:50:17.166 --> 00:50:21.364
moet je om te overleven 
voortdurend in contact zijn

00:50:21.388 --> 00:50:23.571
met je lichaam en je zintuigen,

00:50:23.595 --> 00:50:24.776
elk moment.

00:50:24.800 --> 00:50:27.297
Als je in het bos op zoek gaat
naar paddestoelen

00:50:27.297 --> 00:50:29.348
en je geen aandacht geeft 
aan wat je hoort,

00:50:29.372 --> 00:50:30.832
ruikt of proeft,

00:50:30.832 --> 00:50:32.423
ben je een vogel voor de kat.

00:50:32.447 --> 00:50:34.598
Je moet voortdurend alert zijn.

00:50:34.622 --> 00:50:39.218
In de laatste honderd jaar 
verliezen mensen hun vermogen

00:50:39.242 --> 00:50:42.114
om in contact te staan 
met hun lichaam en hun zintuigen,

00:50:42.138 --> 00:50:44.324
om te horen, te ruiken, te voelen.

00:50:44.348 --> 00:50:47.474
Steeds meer aandacht gaat naar schermen,

00:50:47.498 --> 00:50:49.018
naar wat elders gebeurt,

00:50:49.042 --> 00:50:50.263
of in een andere tijd.

00:50:50.287 --> 00:50:52.718
Dat, denk ik, is de diepe reden

00:50:52.742 --> 00:50:56.636
voor de gevoelens van vervreemding, 
eenzaamheid, enzovoort.

00:50:56.660 --> 00:50:59.162
Daarom is een deel van de oplossing

00:50:59.186 --> 00:51:03.450
niet terugvallen op 
een soort massanationalisme,

00:51:03.474 --> 00:51:07.598
maar terug in contact komen 
met ons eigen lichaam.

00:51:07.622 --> 00:51:10.885
Als je weer contact maakt met je lichaam,

00:51:10.909 --> 00:51:13.403
zul je je ook veel meer 
thuis voelen in de wereld.

00:51:13.403 --> 00:51:15.543
CA: Nou, afhankelijk
van hoe de dingen gaan,

00:51:15.543 --> 00:51:17.812
kunnen we binnenkort 
allemaal terug het bos in.

00:51:17.812 --> 00:51:20.161
We krijgen nog een vraag uit de zaal

00:51:20.185 --> 00:51:21.688
en nog een van Facebook.

00:51:21.712 --> 00:51:25.093
Ama Adi-Dako: Hallo. Ik kom uit Ghana, 
West-Afrika, en mijn vraag is:

00:51:25.117 --> 00:51:29.719
ik vraag me af hoe je het idee 
van mondiaal bestuur gaat verkopen

00:51:29.743 --> 00:51:32.754
aan landen die vroeger hebben geleden

00:51:32.778 --> 00:51:34.823
aan de effecten van de globalisering,

00:51:34.847 --> 00:51:37.593
en ook, als we praten 
over mondiaal bestuur,

00:51:37.617 --> 00:51:41.241
klinkt het voor mij dat het zeker 
zal komen uit een zeer verwesterd idee

00:51:41.265 --> 00:51:43.649
van hoe we ons dat 
'mondiale' moeten voorstellen.

00:51:43.649 --> 00:51:46.753
Hoe gaan we dat mondiaal idee 
presenteren en verantwoorden

00:51:46.777 --> 00:51:49.770
tegenover het geheel
nationalistische idee,

00:51:49.794 --> 00:51:53.129
aan mensen in landen 
als Ghana, Nigeria, Togo

00:51:53.153 --> 00:51:55.329
en andere dergelijke landen?

00:51:56.131 --> 00:52:02.545
YNH: Ik zou beginnen met te zeggen 
dat de geschiedenis zeer oneerlijk is

00:52:02.569 --> 00:52:06.491
en dat we dat moeten beseffen.

00:52:07.004 --> 00:52:10.053
Veel van de landen
die het meest te lijden hadden

00:52:10.077 --> 00:52:14.216
van de laatste 200 jaar aan globalisering,

00:52:14.240 --> 00:52:16.200
imperialisme en industrialisatie

00:52:16.224 --> 00:52:21.934
zijn precies de landen die ook
waarschijnlijk het meest zullen lijden

00:52:21.958 --> 00:52:24.747
aan de volgende golf.

00:52:24.771 --> 00:52:28.765
Daar moeten we heel, 
heel duidelijk over zijn.

00:52:29.477 --> 00:52:32.528
Als we geen mondiale regering gaan krijgen

00:52:32.552 --> 00:52:35.755
en we last krijgen 
van de klimaatverandering,

00:52:35.779 --> 00:52:38.036
van technologische ontwrichtingen,

00:52:38.060 --> 00:52:41.661
zullen niet de Verenigde Staten 
het ergste lijden.

00:52:41.685 --> 00:52:46.781
Het ergste leed zal zijn 
in Ghana, in Soedan, in Syrië,

00:52:46.805 --> 00:52:49.542
in Bangladesh en dergelijke plaatsen.

00:52:49.566 --> 00:52:55.602
Dus denk ik dat die landen 
een nog grotere stimulans hebben

00:52:55.626 --> 00:53:00.353
om iets te doen aan de volgende 
golf van ontwrichting,

00:53:00.377 --> 00:53:02.902
of ze nu ecologisch of technologisch is.

00:53:02.926 --> 00:53:05.772
Als je nadenkt over
technologische ontwrichting,

00:53:05.796 --> 00:53:10.412
dus als AI en 3D-printers 
en robots de banen gaan afnemen

00:53:10.436 --> 00:53:12.805
van miljarden mensen,

00:53:12.829 --> 00:53:15.954
maak ik me veel minder 
zorgen over de Zweden

00:53:15.978 --> 00:53:19.583
dan over de mensen 
in Ghana of Bangladesh.

00:53:19.607 --> 00:53:24.835
En daarom, omdat 
de geschiedenis zo oneerlijk is

00:53:24.859 --> 00:53:29.205
en de resultaten van een calamiteit

00:53:29.229 --> 00:53:31.597
niet iedereen gelijkelijk zullen treffen,

00:53:31.621 --> 00:53:36.054
zullen, zoals altijd, de rijken

00:53:36.078 --> 00:53:39.550
de ergste gevolgen van de 
klimaatverandering kunnen ontlopen

00:53:39.574 --> 00:53:42.419
en de armen gaan dat niet kunnen.

00:53:43.347 --> 00:53:46.755
CA: Hier een interessante vraag 
van Cameron Taylor op Facebook:

00:53:46.779 --> 00:53:48.900
"Aan het einde van 'Sapiens' zei je

00:53:48.924 --> 00:53:50.987
dat we de vraag moeten stellen:

00:53:51.011 --> 00:53:53.367
'Wat willen we willen?'

00:53:53.391 --> 00:53:56.378
Nou, wat denk je dat 
we moeten willen willen?"

00:53:56.402 --> 00:53:59.933
YNH: Ik denk dat we 
de waarheid moeten willen weten

00:53:59.957 --> 00:54:02.607
om de werkelijkheid te begrijpen.

00:54:03.207 --> 00:54:08.321
Meestal willen we 
de werkelijkheid veranderen,

00:54:08.345 --> 00:54:12.063
om ze aan te passen aan onze 
eigen verlangens, onze eigen wensen,

00:54:12.087 --> 00:54:15.807
en ik denk dat we dat 
eerst moeten willen begrijpen.

00:54:15.831 --> 00:54:19.595
Als je kijkt naar de geschiedenis 
op lange termijn,

00:54:19.619 --> 00:54:22.009
dan zie je dat al duizenden jaren lang

00:54:22.009 --> 00:54:25.715
wij mensen de wereld om ons heen steeds 
meer onder controle hebben gekregen.

00:54:25.739 --> 00:54:29.233
We proberen hem vorm te geven en
aan onze eigen verlangens aan te passen.

00:54:29.257 --> 00:54:32.445
We hebben controle gekregen 
over de andere dieren,

00:54:32.469 --> 00:54:34.000
over de rivieren, de bossen,

00:54:34.024 --> 00:54:37.517
en ze volledig omgevormd,

00:54:37.541 --> 00:54:40.902
met als gevolg 
een ecologische vernietiging

00:54:40.926 --> 00:54:44.104
terwijl we toch onvoldaan blijven.

00:54:44.128 --> 00:54:47.930
De volgende stap is dat we
onze blik naar binnen richten

00:54:47.954 --> 00:54:52.502
en zeggen: "Oké, het onder controle 
krijgen van de wereld om ons heen

00:54:52.526 --> 00:54:53.864
heeft ons onvoldaan gelaten.

00:54:53.864 --> 00:54:57.583
Laten we nu proberen om de controle 
over de wereld in onszelf te verkrijgen."

00:54:57.583 --> 00:54:59.300
Dit is het echt grote project

00:54:59.324 --> 00:55:03.620
van wetenschap, technologie 
en industrie in de 21e eeuw --

00:55:03.644 --> 00:55:07.166
om te proberen controle 
te krijgen over de wereld in ons,

00:55:07.190 --> 00:55:12.113
om te leren hoe lichamen, hersenen
en geest te bewerken en te produceren.

00:55:12.137 --> 00:55:14.793
Dat gaan waarschijnlijk 
de belangrijkste producten

00:55:14.793 --> 00:55:16.803
van de 21ste-eeuwse economie worden.

00:55:16.803 --> 00:55:20.624
Als mensen denken over de toekomst, 
dan denken ze heel vaak in termen als,

00:55:20.648 --> 00:55:24.595
"Ik wil controle over mijn lichaam 
en mijn hersenen krijgen."

00:55:24.619 --> 00:55:27.429
Ik denk dat dat zeer gevaarlijk is.

00:55:27.453 --> 00:55:30.719
Als we iets uit onze
voorgeschiedenis hebben geleerd,

00:55:30.743 --> 00:55:34.656
is het dat, ja, we krijgen 
de macht om te manipuleren,

00:55:34.680 --> 00:55:37.470
maar omdat we de complexiteit

00:55:37.494 --> 00:55:39.929
van het ecologisch systeem 
niet echt begrijpen,

00:55:39.929 --> 00:55:43.013
worden we nu geconfronteerd 
met een ecologische ramp.

00:55:43.037 --> 00:55:48.443
Als we nu gaan proberen
om de wereld in ons te manipuleren,

00:55:48.467 --> 00:55:50.599
zonder hem echt te begrijpen,

00:55:50.623 --> 00:55:54.939
vooral zonder inzicht in de complexiteit 
van ons mentale systeem,

00:55:54.963 --> 00:55:59.623
kunnen we een soort interne 
ecologische ramp veroorzaken,

00:55:59.647 --> 00:56:03.190
een mentale kernsmelting als het ware.

00:56:04.270 --> 00:56:06.712
CA: Als we hier alles 
op een rijtje zetten --

00:56:06.736 --> 00:56:09.416
de huidige politiek, 
de komende technologie,

00:56:09.440 --> 00:56:11.930
de zorgen zoals die je 
zojuist hebt geschetst --

00:56:11.930 --> 00:56:14.553
ik bedoel dat het lijkt alsof je zelf

00:56:14.553 --> 00:56:16.634
maar een sombere kijk 
hebt op de toekomst.

00:56:16.634 --> 00:56:18.380
Je bent er behoorlijk ongerust over.

00:56:18.380 --> 00:56:19.486
Is dat juist?

00:56:19.486 --> 00:56:25.888
Als er iets ons hoopvol zou kunnen 
stemmen, wat zou dat dan kunnen zijn?

00:56:25.912 --> 00:56:30.075
YNH: Ik richt mij 
op de gevaarlijkste mogelijkheden,

00:56:30.099 --> 00:56:33.120
mede omdat dit mijn taak 
of verantwoordelijkheid is

00:56:33.144 --> 00:56:34.925
als historicus of sociaalcriticus.

00:56:34.949 --> 00:56:39.711
Ik bedoel, de industrie richt zich 
vooral op de positieve kanten,

00:56:39.735 --> 00:56:43.096
dus is het de taak van historici, 
filosofen en sociologen

00:56:43.120 --> 00:56:47.561
de gevaarlijkere kanten van deze 
nieuwe technologieën aan te duiden.

00:56:47.585 --> 00:56:50.068
Ik denk niet dat 
een ervan onvermijdelijk is.

00:56:50.092 --> 00:56:53.131
Technologie is nooit deterministisch.

00:56:53.155 --> 00:56:55.152
Je kunt dezelfde technologie gebruiken

00:56:55.152 --> 00:56:57.887
om zeer verschillende 
samenlevingen te creëren.

00:56:57.911 --> 00:56:59.949
Als je kijkt naar de 20e eeuw,

00:56:59.973 --> 00:57:02.754
de technologieën 
van de Industriële Revolutie

00:57:02.778 --> 00:57:05.835
-- treinen, elektriciteit en dat alles --

00:57:05.859 --> 00:57:09.151
konden worden gebruikt om een 
communistische dictatuur te creëren

00:57:09.151 --> 00:57:11.740
of een fascistisch regime 
of een liberale democratie.

00:57:11.764 --> 00:57:14.292
De treinen vertelden je niet 
wat je ermee kon doen.

00:57:14.316 --> 00:57:18.768
Ook nu zullen kunstmatige intelligentie, 
bioengineering en dat allemaal

00:57:18.792 --> 00:57:22.306
niet één enkele toekomst vooraf bepalen.

00:57:22.886 --> 00:57:26.063
De mensheid kan de uitdaging aan,

00:57:26.087 --> 00:57:27.778
en het beste voorbeeld

00:57:27.802 --> 00:57:31.542
van de mensheid die de uitdaging
van een nieuwe technologie aankan,

00:57:31.566 --> 00:57:33.289
zijn de nucleaire wapens.

00:57:33.313 --> 00:57:36.322
Eind jaren 40, 50,

00:57:36.346 --> 00:57:38.485
waren veel mensen ervan overtuigd

00:57:38.509 --> 00:57:42.815
dat vroeg of laat de Koude Oorlog 
zou uitdraaien op een nucleaire ramp,

00:57:42.839 --> 00:57:45.108
de menselijke beschaving zou vernietigen.

00:57:45.108 --> 00:57:46.308
Maar dat gebeurde niet.

00:57:46.308 --> 00:57:52.562
In feite hebben nucleaire wapens 
de mensen er wereldwijd toe aangezet

00:57:52.586 --> 00:57:57.327
om de internationale 
politiek te veranderen

00:57:57.351 --> 00:57:59.720
om het geweld terug te dringen.

00:57:59.744 --> 00:58:02.983
Een groot aantal landen 
verwijderde oorlog in principe

00:58:03.007 --> 00:58:04.881
uit hun politieke toolkit.

00:58:04.905 --> 00:58:09.175
Ze probeerden niet langer om hun belangen 
na te streven met oorlogsvoering.

00:58:09.580 --> 00:58:12.850
Niet alle landen deden dat, 
maar toch wel veel.

00:58:12.874 --> 00:58:16.808
Dat is misschien wel 
de belangrijkste reden

00:58:16.832 --> 00:58:22.934
waarom internationaal geweld 
sinds 1945 drastisch daalde,

00:58:22.958 --> 00:58:26.296
en, zoals ik al zei, gaan vandaag 
meer mensen dood door zelfmoord

00:58:26.320 --> 00:58:28.527
dan in een oorlog.

00:58:28.551 --> 00:58:33.380
Dit geeft ons denk ik een goed voorbeeld

00:58:33.404 --> 00:58:39.136
dat de mens zelfs de meest 
angstaanjagende technologie aankan

00:58:39.829 --> 00:58:42.852
en dat er zelfs iets 
goeds kan uit voortkomen.

00:58:42.876 --> 00:58:47.163
Het probleem is dat we maar heel 
weinig ruimte voor fouten hebben.

00:58:47.187 --> 00:58:49.396
Als we er niet in slagen,

00:58:49.420 --> 00:58:52.567
zouden we misschien wel 
eens geen tweede kans krijgen

00:58:52.567 --> 00:58:54.337
om het opnieuw te proberen.

00:58:54.337 --> 00:58:56.344
CA: Dat is een zeer krachtige opmerking,

00:58:56.344 --> 00:58:58.733
waarop we, denk ik, 
onze conclusie moeten baseren.

00:58:58.757 --> 00:59:01.868
Voordat ik stop, wil ik nog iets 
zeggen tegen de mensen hier,

00:59:01.892 --> 00:59:07.438
aan de wereldwijde TED-gemeenschap 
en iedereen die online meekijkt:

00:59:07.462 --> 00:59:10.355
help ons met deze dialogen.

00:59:10.379 --> 00:59:12.929
Als je zoals wij gelooft

00:59:12.953 --> 00:59:15.933
dat we nodig anders 
met elkaar moeten gaan praten,

00:59:15.957 --> 00:59:18.190
nu meer dan ooit, help ons dan daarmee.

00:59:18.214 --> 00:59:20.237
Reik de hand naar andere mensen,

00:59:21.269 --> 00:59:24.169
probeer te praten met mensen 
waar je het niet mee eens bent,

00:59:24.169 --> 00:59:25.216
ze te begrijpen,

00:59:25.240 --> 00:59:26.770
zet alles op een rijtje

00:59:26.794 --> 00:59:30.686
en help ons erachter te komen 
hoe deze gesprekken voort te zetten

00:59:30.710 --> 00:59:32.964
om een wezenlijke bijdrage te leveren

00:59:32.988 --> 00:59:35.733
aan wat er nu in de wereld aan de hand is.

00:59:35.757 --> 00:59:39.076
Ik denk dat iedereen zich nu meer actief,

00:59:39.100 --> 00:59:41.410
meer bezorgd, meer betrokken voelt

00:59:41.434 --> 00:59:43.963
met de politiek van het moment.

00:59:43.987 --> 00:59:46.441
De inzet lijkt vrij hoog,

00:59:46.465 --> 00:59:50.977
dus help ons te reageren 
op een wijze, verstandige manier.

00:59:51.001 --> 00:59:52.596
Yuval Harari, dank je.

00:59:52.620 --> 00:59:55.928
(Applaus)