0:00:15.537,0:00:19.250
Słowo "gerrymandering" [br]padło parę razy

0:00:19.250,0:00:22.000
w trakcie wyborów prezydenckich.

0:00:22.000,0:00:24.215
Co ono oznacza?

0:00:24.215,0:00:29.649
Dawanie jednej partii politycznej[br]przewagi nad innym partiami

0:00:29.649,0:00:31.631
przy wytyczaniu granic[br]okręgów wyborczych.

0:00:31.631,0:00:34.982
Demokraci starają się uzyskać[br]przewagę nad Republikanami,

0:00:34.982,0:00:38.898
a Republikanie nad Demokratami.

0:00:38.898,0:00:42.532
Każda partia chce zdobyć głosy[br]jak największej liczby okręgów,

0:00:42.532,0:00:45.115
aby kontrolować budżet państwa

0:00:45.115,0:00:48.865
lub zyskać poparcie okręgów[br]na przyszłość.

0:00:48.865,0:00:53.249
Aby zrozumieć, jak do tego doszło

0:00:53.249,0:00:56.882
musimy się cofnąć do 1812 r.[br]w Massachusetts.

0:00:56.882,0:01:02.681
Elbridge Gerry, gubernator Massachusetts, [br]podpisał ustawę pozwalającą

0:01:02.681,0:01:06.417
na wyznaczanie nowych okręgów,[br]przez zmianę granic.

0:01:06.417,0:01:10.465
Haczyk? Nowe linie[br]faworyzowały partię Gerry'ego,

0:01:10.465,0:01:13.715
nieistniejącą już[br]Partię Demokratyczno-Republikańską.

0:01:13.715,0:01:18.432
Gerry chciał dostać[br]jak najwięcej miejsc w Senacie.

0:01:18.432,0:01:22.448
Im więcej członków partii głosuje,[br]tym większe szanse na wygraną.

0:01:22.448,0:01:27.231
Nowe granice obejmowały obszary[br]przychylne dla gubernatora.

0:01:27.231,0:01:31.697
Wyglądały tak dziwacznie,[br]że ktoś porównał je do salamandry.

0:01:31.697,0:01:34.648
W Boston Gazette dodano[br]do nazwiska Gerry'ego słowo salamandra

0:01:34.648,0:01:37.132
i stąd - "gerrymandering",

0:01:37.132,0:01:42.749
wytyczanie granic okręgów tak,[br]by dać danej partii przewagę.

0:01:42.749,0:01:46.583
Jak w praktyce wygląda gerrymandering?

0:01:46.583,0:01:49.115
Jak w praktyce wygląda gerrymandering?

0:01:49.115,0:01:51.167
Są dwa sposoby.

0:01:51.167,0:01:52.350
Grupowanie

0:01:52.350,0:01:54.381
i rozbijanie okręgu,

0:01:54.381,0:01:58.965
Grupowanie polega na upchaniu przeciwników

0:01:58.965,0:02:01.316
w jak najmniejszej liczbie okręgów.

0:02:01.316,0:02:04.466
Jeśli liczba okręgów odpowiada liczbie głosów,[br]im mniej ich będzie,

0:02:04.466,0:02:07.365
tym mniej głosów[br]zdobędzie opozycja.

0:02:07.365,0:02:11.966
Grupowanie zmniejsza siłę wyborczą[br]i wpływy przeciwnika.

0:02:11.966,0:02:14.048
Rozbijanie:

0:02:14.048,0:02:17.098
rozbija dany okręg na drobne części.

0:02:17.098,0:02:20.917
Sprawdza się to w okręgach[br]popierających opozycję,

0:02:20.917,0:02:23.931
rozlokowuje ich wtedy w taki sposób,

0:02:23.931,0:02:26.417
aby odebrać jej głosy.

0:02:26.417,0:02:30.149
Liczną grupę osób,[br]głosujących na jedną partię,

0:02:30.149,0:02:32.132
nazywamy elektoratem

0:02:32.132,0:02:35.249
i to właśnie trzeba rozbić.

0:02:35.249,0:02:39.432
Od czego zależy wybór metody?

0:02:39.432,0:02:42.116
Od potrzeb danej partii.

0:02:42.116,0:02:45.699
Żeby osłabić elektorat przeciwnika,[br]można zgrupować go w jednym okręgu,

0:02:45.699,0:02:49.333
a inne zapełnić głosami poparcia[br]dla własnej partii.

0:02:49.333,0:02:53.482
Partia rządząca [br]w czasie wyznaczania okręgów

0:02:53.482,0:02:56.632
może rozbić silny okręg

0:02:56.632,0:03:00.432
i rozbić elektorat opozycji[br]na kilka innych okręgów.

0:03:00.432,0:03:05.048
W 1812 roku gubernator Gerry[br]chcąc zyskać przewagę

0:03:05.048,0:03:09.600
wyznaczył okręgi tak dziwacznie, [br]że aż powstało nowe słowo

0:03:09.600,0:03:14.097
i koncept uzyskiwania[br]przewagi nad przeciwnikami.

0:03:14.097,0:03:17.866
Co kilka lat politycy głowią się,[br]jak wyznaczyć granice okręgów.

0:03:17.866,0:03:20.548
Kiedy przed następnymi wyborami

0:03:20.548,0:03:22.731
politycy będą prosić o głosy,

0:03:22.731,0:03:27.398
sprawdźcie jaki kształt ma wasz[br]i sąsiednie okręgi.

0:03:27.398,0:03:30.365
Jak rozległy jest wasz okręg[br]w skali kraju?

0:03:30.365,0:03:33.583
Czy wszystkie okręgi mają stosunkowo[br]podobny kształt?

0:03:33.583,0:03:36.549
Ile okręgów przylega do waszego?

0:03:36.549,0:03:39.182
I pamiętajcie sprawdzić,

0:03:39.182,0:03:41.599
czy wasz okręg nie przypomina[br]czasem salamandry.