0:00:00.000,0:00:02.000
Nung ako'y siyam na taong gulang

0:00:02.000,0:00:04.000
Sumama ako sa isang summer camp.

0:00:04.000,0:00:06.000
At inimpake ng aking ina ang isang maletang

0:00:06.000,0:00:08.000
punong-puno ng libro,

0:00:08.000,0:00:10.000
na para sa akin ay pawang natural lamang na gawin.

0:00:10.000,0:00:12.000
Dahil sa aming pamilya,

0:00:12.000,0:00:15.000
ang pagbabasa ay isang pangunahing gawain.

0:00:15.000,0:00:17.000
Siguro ay sa tingin n'yo na kami'y mapag-isa

0:00:17.000,0:00:20.000
ngunit para sa amin, iba lang itong paraan sa pakikipagkapwa.

0:00:20.000,0:00:22.000
May mainit na awra ng iyong pamilya

0:00:22.000,0:00:24.000
nasa tabi mo,

0:00:24.000,0:00:26.000
pero ikaw rin ay malayang malakbay sa mga adventureland

0:00:26.000,0:00:28.000
ng iyong utak mo.

0:00:28.000,0:00:30.000
At sa tingin ko

0:00:30.000,0:00:32.000
na maging ganito ang aking karanasan sa camp, pero mas maganda pala.

0:00:32.000,0:00:35.000
(Tawanan)

0:00:35.000,0:00:38.000
Ini-imagine ko na mayroong sampung babaing umu-upo sa loob ng kabina

0:00:38.000,0:00:40.000
na komportabling nagbabasa ng mga libro sa kanilang damit pantulog.

0:00:40.000,0:00:42.000
(Tawanan)

0:00:42.000,0:00:45.000
Ang isang camp ay para na ring inuman na walang alak.

0:00:45.000,0:00:48.000
At sa unang araw

0:00:48.000,0:00:50.000
kami ay tinipon ng aming counselor

0:00:50.000,0:00:52.000
at tinuruan niya kami ng isang cheer na gawin daw namin

0:00:52.000,0:00:54.000
bawat nalalabing araw ng summer

0:00:54.000,0:00:56.000
para makintal ang diwa ng camp.

0:00:56.000,0:00:58.000
Ganito yun nangyari:

0:00:58.000,0:01:00.000
"R-O-W-D-I-E,

0:01:00.000,0:01:02.000
ganyan namin binaybay and rowdie.

0:01:02.000,0:01:05.000
Rowdie, rowdie, tara na mag-rowdie."

0:01:07.000,0:01:09.000
Yeah.

0:01:09.000,0:01:11.000
Hindi ko matanto sa aking buhay

0:01:11.000,0:01:13.000
at kung bakit dapat

0:01:13.000,0:01:16.000
o bakit ibahin pagkabaybay ang salita.

0:01:16.000,0:01:22.000
(Tawanan)

0:01:22.000,0:01:25.000
Pero ni-recite ko pa rin ang cheer. Sabay akong bumigkas sa lahat.

0:01:25.000,0:01:27.000
Ginawa ko ang lahat ng aking makakaya.

0:01:27.000,0:01:29.000
At hinintay ko lang ang tamang oras

0:01:29.000,0:01:32.000
na ako'y lumiban at magbasa ng aking mga libro.

0:01:32.000,0:01:34.000
Ngunit nang una kung kumuha ng aklat sa aking maleta,

0:01:34.000,0:01:36.000
ang pinaka-cool na babae ay tumungo sa akin

0:01:36.000,0:01:39.000
at nagtanong, "Bakit ka napaka-malungkutin?" --

0:01:39.000,0:01:41.000
malungkot, ay talagang pagiging kasalungat

0:01:41.000,0:01:43.000
ng R-O-W-D-I-E.

0:01:43.000,0:01:45.000
At sa pangalawang pagkataong ako'y sumubok,

0:01:45.000,0:01:48.000
ang counselor ay dumating na may pagkakabahala sa kanyang mukha

0:01:48.000,0:01:50.000
at pinaaalahanan niya ako sa diwa ng camp

0:01:50.000,0:01:52.000
at dapat kaming magsikap ng maiigi

0:01:52.000,0:01:54.000
para makihalubilo sa iba.

0:01:54.000,0:01:57.000
At inilayo ko na lang ang mga aklat,

0:01:57.000,0:02:00.000
balik sa maleta,

0:02:00.000,0:02:04.000
at inilagay ko sa ilalim ng higaan,

0:02:04.000,0:02:06.000
at doon na sila hanggang sa huli ng summer.

0:02:06.000,0:02:08.000
At nakonsyensya ako sa ginawa kong ito.

0:02:08.000,0:02:10.000
Sa tingin ko'y kinailangan ako ng aking libro,

0:02:10.000,0:02:13.000
nagtatawag sila sa akin ngunit sila'y aking tinalikdan.

0:02:13.000,0:02:15.000
Tinalikdan ko nga sila at di ko na binuksan and maleta

0:02:15.000,0:02:17.000
hanggang sa akoy nakabalik sa amin

0:02:17.000,0:02:19.000
sa katapusan ng summer.

0:02:19.000,0:02:22.000
At ngayong aking sinalaysay itong estorya hinggil sa isang summer camp.

0:02:22.000,0:02:25.000
May limampung kwento pa akong maaring ikwento --

0:02:25.000,0:02:27.000
lahat ng panahong makatanggap ako ng mensahe

0:02:27.000,0:02:31.000
na kahit papaano, ang aking tahimik at pagiging introvert

0:02:31.000,0:02:33.000
ay hindi ang ang talagang pinakatama

0:02:33.000,0:02:36.000
at dapat ipag-paigi ko na maging mas extrovert.

0:02:36.000,0:02:39.000
At palaging kong inisisip na ito'y mali

0:02:39.000,0:02:41.000
at ang mga introverts ay napakahusay sa pagiging sila.

0:02:41.000,0:02:44.000
Pero sa mga nakalipas na panahon ay tinanggihan ko itong intuwisyon,

0:02:44.000,0:02:47.000
at ako nga ay naging abogada ng Wall Street, sa lahat ng bagay,

0:02:47.000,0:02:50.000
sa halip ng pagiging manunulat na siyang aking pinangarap --

0:02:50.000,0:02:52.000
siguro ay dahil gusto kong patunayan sa aking sarili

0:02:52.000,0:02:54.000
na ako ay maaring maging matapang at asertib rin.

0:02:54.000,0:02:56.000
At palagi na akong lumalabas sa mga nagsisiksikang bar

0:02:56.000,0:02:59.000
kahit na mas gusto ko talagang magkaroon na lamang ng dinner sa mga kaibigan.

0:02:59.000,0:03:02.000
At ginawa ko itong mga self-negating choices

0:03:02.000,0:03:04.000
na napaka-refexive,

0:03:04.000,0:03:07.000
na hindi ko namalayang ginagawa ko sila.

0:03:07.000,0:03:09.000
Ngayon ito ang ginagawa ng mga introverts,

0:03:09.000,0:03:11.000
at ito ay para bang ang aming kalugian,

0:03:11.000,0:03:13.000
pero ito rin ay kalugian ng aming mga kasama

0:03:13.000,0:03:15.000
at kalugian nating komunidad.

0:03:15.000,0:03:18.000
At sa risgo ng matunog na kadakilaan, ito ay kawalan ng ating daigdig.

0:03:18.000,0:03:21.000
Dahil kung ang pag-uusapan natin ay pagiging malikhain at pamumuno,

0:03:21.000,0:03:24.000
kinakailangan natin ang mga introverts gumawa kung ano sila pinakamahusay.

0:03:24.000,0:03:26.000
Isa sa tatlo o hanggang sa kalahati ng ating populasyon ay mga introverts --

0:03:26.000,0:03:28.000
isa sa tatlo o hanggang kalahati.

0:03:28.000,0:03:31.000
Lumalabas na merong isa sa bawat dalawa o tatlo kataong kilala mo.

0:03:31.000,0:03:34.000
Kung ikaw ay isang extrovert,

0:03:34.000,0:03:36.000
ako ay nangungusap hinggil sa inyong mga katrabaho,

0:03:36.000,0:03:38.000
at inyong mga asawa at mga anak.

0:03:38.000,0:03:41.000
at ang taong naka-upo katabi mo --

0:03:41.000,0:03:43.000
lahat sila ay saklaw sa bias na ito

0:03:43.000,0:03:45.000
iyan ay napakatotoo sa ating lipunan.

0:03:45.000,0:03:48.000
Nasa sarili na natin ito sa murang edad

0:03:48.000,0:03:51.000
nang walang pangalang maitawag kung ano ang ginagawa natin.

0:03:51.000,0:03:53.000
Ngayon, para makita natin ang bias nang maigi

0:03:53.000,0:03:56.000
ating alamin kung ano ba talaga ang introbersiyon.

0:03:56.000,0:03:58.000
Iba ito sa pagiging mahiyain.

0:03:58.000,0:04:00.000
Ang pagkamahiyain ay hingil sa takot ng puna sa lipunan.

0:04:00.000,0:04:02.000
Ang introbersiyon ay higit pa tungkol sa

0:04:02.000,0:04:04.000
paano ka tumugon sa estimyolasyon,

0:04:04.000,0:04:06.000
kasama na ang sa panlipunang paksa.

0:04:06.000,0:04:09.000
Sinasabik ng mga extroverts ang maraming estimolasyon,

0:04:09.000,0:04:11.000
samantalang ang mga introverts ay pinaka-buhay

0:04:11.000,0:04:13.000
at pinaka-gising at pinaka-mahusay

0:04:13.000,0:04:15.000
kung sila ay nasa mas tahimik na lugar.

0:04:15.000,0:04:17.000
Hindi sa lahat ng panahon --ang mga bagay na ito'y hindi lubos --

0:04:17.000,0:04:19.000
pero sa halos lahat ng panahon.

0:04:19.000,0:04:21.000
Kung gayon, ang sagot

0:04:21.000,0:04:24.000
para mapalawak natin ang ating mga talento

0:04:24.000,0:04:26.000
ay para tayong ipagka-isa

0:04:26.000,0:04:29.000
sa estimulasyong bagay sa ating lahat.

0:04:29.000,0:04:31.000
Pero dito na lumalabas ang bia.

0:04:31.000,0:04:33.000
Sa ating mga pinaka-importanting institusyon,

0:04:33.000,0:04:35.000
ang ating mga paaralan at pinagtatrabahuan,

0:04:35.000,0:04:37.000
sila ay dinesenyo sa halos ng lahat ng bagay para sa mga extrovert

0:04:37.000,0:04:40.000
at tugon para sa estimulasyong hinahangad ng mga extrovert.

0:04:40.000,0:04:44.000
At nariyan din ang ating paniniwala

0:04:44.000,0:04:46.000
na tinatawag kong "groupthink",

0:04:46.000,0:04:49.000
na nagsasabong ang pagkamalikhain at pagkaproduktibo

0:04:49.000,0:04:53.000
ay manggagaling sa kakaibang lugar na naglalayong sayo na makisama.

0:04:54.000,0:04:56.000
Kung iisipin mo ang tipikal na silid-aralan ngayon:

0:04:56.000,0:04:58.000
Nung ako'y nag-aaral,

0:04:58.000,0:05:00.000
umupo kami nang nakahanay.

0:05:00.000,0:05:02.000
Nakaupo kami sa hanay ng upuno nang ganito,

0:05:02.000,0:05:04.000
at ginagawa namin ang bagay-bagay nang mag-isa.

0:05:04.000,0:05:06.000
Pero, ngayon, ang tipikal na silid

0:05:06.000,0:05:08.000
ay may lupon ng mga mesa --

0:05:08.000,0:05:11.000
apat o lima o anim o pitong mga bata ay naghaharap sa isa't isa.

0:05:11.000,0:05:13.000
At gumagawa ang mga bata ng walang hanggang group assignments.

0:05:13.000,0:05:16.000
Kahit na sa asignaturang math at pagsusulat,

0:05:16.000,0:05:19.000
na kung iisipin mo ay nagdepende talaga sa sariling pag-iisip,

0:05:19.000,0:05:23.000
ang mga bata ngayon ay inaasahang maging miyembro ng komite.

0:05:23.000,0:05:25.000
At sa mga batang mas gusto

0:05:25.000,0:05:27.000
na magtungo sa sarili nila o gumawa ng mag-isa,

0:05:27.000,0:05:29.000
yung mga bata na parang hindi kasali

0:05:29.000,0:05:31.000
o, mas malala pa.

0:05:33.000,0:05:36.000
Halos lahat ng mga guro ay naniniwala

0:05:36.000,0:05:38.000
na ang pinaka-ulirang estudyante ay isang extrovert

0:05:38.000,0:05:40.000
at hindi ang introvert,

0:05:40.000,0:05:42.000
gayong ang mga introvert naman talaga ang nakakakuha ng mas mataas na marka

0:05:42.000,0:05:44.000
at mas may alam,

0:05:44.000,0:05:46.000
ayon sa isang pagsaliksik.

0:05:46.000,0:05:48.000
(Tawanan)

0:05:48.000,0:05:51.000
Okay, iyan ay pareho sa ating pinagtatrabahuan.

0:05:51.000,0:05:54.000
Ngayon, halos lahat natin ay nagtatrabaho sa lantarang opisina,

0:05:54.000,0:05:56.000
walang dingding,

0:05:56.000,0:05:58.000
tayong lahat ay nakasaklaw

0:05:58.000,0:06:00.000
sa mga ingay at titig ng ating mga katrabaho.

0:06:00.000,0:06:02.000
At pagdating sa pamumuno,

0:06:02.000,0:06:04.000
ang mga introverts ay regular na napapabayaan sa mga namumunong posisyon,

0:06:04.000,0:06:06.000
kahit na ang mga introvert ay napakamaingat,

0:06:06.000,0:06:08.000
at mas nag-iingat sa mga risgo --

0:06:08.000,0:06:12.000
na isang bagay na maaring pabor tayong lahat sa kasalukuyan.

0:06:12.000,0:06:15.000
Isang interesanting pananaliksik ni Adam Grant sa Wharton School

0:06:15.000,0:06:17.000
ang nakatukoy na ang mga pinunong introvert

0:06:17.000,0:06:19.000
ay madalas nakakagawa ng mas mabuti kaysa mga extrovert.

0:06:19.000,0:06:22.000
dahil kung sila'y nangungulo ng mga proactib na empleyado,

0:06:22.000,0:06:25.000
madalas ay hinahayaan nila ang mga ito na ipatuloy ang kanilang mga ideya,

0:06:25.000,0:06:27.000
samantalng ang mga extrovert ay, nang hindi sinasadya,

0:06:27.000,0:06:29.000
nagiging mas na-eeksayt sa mga bagay

0:06:29.000,0:06:31.000
na sila na lang ang gumagawa sa lahat ng bagay,

0:06:31.000,0:06:33.000
at mga ideya ng ilan ay mahihirapang

0:06:33.000,0:06:36.000
umusbong.

0:06:36.000,0:06:39.000
Sa katunayan, ilan sa mga lider na nagpabago ng ating daigdig ay introvert.

0:06:39.000,0:06:41.000
Magbibigay ako ng mga halimbawa.

0:06:41.000,0:06:44.000
Eleonor Roosevelt, Rosa Parks, Gandhi --

0:06:44.000,0:06:46.000
lahat sila ay nagsasabing mga introvert

0:06:46.000,0:06:49.000
na napakatahimik at mahinang magsalita at maging mahiyain.

0:06:49.000,0:06:51.000
At silang lahat ay naging tanyag,

0:06:51.000,0:06:53.000
kahit na bawat buto sa kanilang katawan

0:06:53.000,0:06:56.000
ay pumipigil nito.

0:06:56.000,0:06:58.000
At ito ay nagpapahiwatig nang pagiging pagkakaroon ng kapangyarihan sa panarili,

0:06:58.000,0:07:01.000
dahil ang mga tao ay nakaramdam na sila ang nasa timon,

0:07:01.000,0:07:03.000
hindi dahil gusto nila ang ang mangulo sa iba

0:07:03.000,0:07:05.000
at hindi dahil sa kagustuhan nilang mapansin;

0:07:05.000,0:07:07.000
nadun sila dahil wala silang ibang mapilian,

0:07:07.000,0:07:10.000
dahil sila ay ginagabayang gawin ang sa tingin nila ay tamang gawin.

0:07:11.000,0:07:14.000
Nagyon, naisip kong importanting masabi sa inyo

0:07:14.000,0:07:17.000
na gusto ko talaga ang mga extrovert.

0:07:17.000,0:07:20.000
Gusto ko talagang sa isang taong na ang pinakamatalik niyang kaibigan ay isang extrovert,

0:07:20.000,0:07:22.000
pati na ang pinakamahal kong asawa.

0:07:24.000,0:07:26.000
At tayo ay sakop ng iba't ibang saklaw,

0:07:26.000,0:07:29.000
sa espektro ng pagiging introvert/extrovert.

0:07:29.000,0:07:32.000
Kahit na si Carl Jung, na nagpasikat sa mga terminong yaun, ay nagsasabi

0:07:32.000,0:07:34.000
na wala naman talang puro na introvert

0:07:34.000,0:07:36.000
o puro na ectrovert.

0:07:36.000,0:07:38.000
Sabi pa niya na ang taong iyan ay maaring nasa asilo ng mga baliw,

0:07:38.000,0:07:41.000
kung nabubuhay man siya.

0:07:41.000,0:07:43.000
At may mga taong nasasaklaw sa gitna

0:07:43.000,0:07:45.000
ng pagiging introvert/extrovert,

0:07:45.000,0:07:47.000
at tinanawag natin silang ambiverts.

0:07:47.000,0:07:50.000
At madals kong iniisip na nasa kanila ang pinakamabuti sa mundo.

0:07:51.000,0:07:54.000
Pero maarami sa atin ay kinikilala ang sarili sa isang tipo laban sa isa.

0:07:54.000,0:07:57.000
At ang gusto kong sabihin ay kinakailangan natin na mas angkop na balanse.

0:07:57.000,0:07:59.000
Kinakailangan natin ng yin at yang

0:07:59.000,0:08:01.000
sa dalawang tipo.

0:08:01.000,0:08:03.000
Ito ay napaka-importante

0:08:03.000,0:08:05.000
lalo na sa pagiging pagkamalikhain at pagiging produktibo,

0:08:05.000,0:08:07.000
dahil sa tingin ng mga sikologo

0:08:07.000,0:08:09.000
sa mga buhay ng mga pinakamalikhaing tao,

0:08:09.000,0:08:11.000
nakita nila

0:08:11.000,0:08:13.000
na ang mga taong magaling sa pakikipagpalitan ng mga ideya

0:08:13.000,0:08:15.000
at pagsulong ng mga ito,

0:08:15.000,0:08:18.000
pero sila din yun may malaking bahagi ng introbersyon sa kanila.

0:08:18.000,0:08:20.000
At ito ay dahil ang pag-iisa ay madalas importanteng sangkap

0:08:20.000,0:08:22.000
sa pagiging malikhain.

0:08:22.000,0:08:24.000
Kaya si Darwin,

0:08:24.000,0:08:26.000
naglakad siya nang mag-isa sa gubat

0:08:26.000,0:08:29.000
at mariing tinanggihan ang imbitasyon sa salu-salo,

0:08:29.000,0:08:32.000
Theodor Geisel, mas kilala sa bansag na Dr. Seuss,

0:08:32.000,0:08:34.000
naisip niya ang karamihan sa kanyang mga nakakamanghang ginawa

0:08:34.000,0:08:36.000
sa isang malungkot na silid sa isang tore ng kampana

0:08:36.000,0:08:39.000
sa likod ng kanyang bahay sa La Jolla, California.

0:08:39.000,0:08:41.000
At siya ay talagang takot na makatagpo

0:08:41.000,0:08:43.000
ang mga bata na nagbabasa ng kanyang libro

0:08:43.000,0:08:45.000
dahil sa takot na silay umaasa sa kanya

0:08:45.000,0:08:47.000
na isang masayahing anyo na Santa Claus

0:08:47.000,0:08:51.000
at maari pa silang mabigo sa kanyang mas tahimik na persona.

0:08:51.000,0:08:53.000
Si Steve Wozniak na siyang nakaimbento sa kauna-unahang Apple computer

0:08:53.000,0:08:55.000
na nakaupong mag-isa sa kanyang kubiko

0:08:55.000,0:08:57.000
sa Hewlett-Packard kung saan siya nagtrabaho noon.

0:08:57.000,0:09:00.000
At sinabi niya na hindi sana siya maging eksperto sa unang pagkakataon

0:09:00.000,0:09:03.000
kung hindi siya naging introvert para lisanin ang bahay nila

0:09:03.000,0:09:05.000
nung siya ay lumalaki.

0:09:05.000,0:09:08.000
Siyempre ngayon,

0:09:08.000,0:09:11.000
hindi naman ito nangangahulugang titigil tayo sa pakikipagtulungan --

0:09:11.000,0:09:14.000
at sa puntong iyan, ay si Steve Wozniak ay kilalang nakikipagtambal kay Steve Jobs

0:09:14.000,0:09:17.000
para umpisahan ang Apple Computer --

0:09:17.000,0:09:20.000
pero nangangahulugan lamang iyan na ang pagiging mapag-isa ay mahalaga

0:09:20.000,0:09:22.000
at para sa ibang tao

0:09:22.000,0:09:24.000
ito ay ang hangin na ating hinihinga.

0:09:24.000,0:09:27.000
At sa katunayan, alam natin sa nakalipas na siglo

0:09:27.000,0:09:30.000
hinggil sa transedenting kapangyarihan ng pag-iisa.

0:09:30.000,0:09:33.000
Ngayon lang tila natin nalilimutan ito.

0:09:33.000,0:09:36.000
Kung papansinin ninyo sa karamihan ng malalaking relihiyon sa daigdig,

0:09:36.000,0:09:38.000
sa mga naghahanap --

0:09:38.000,0:09:41.000
Moses, Hesus, Buddha, Muhammad --

0:09:41.000,0:09:43.000
sila ay nagtungong mag-isa

0:09:43.000,0:09:45.000
sa kaparangan

0:09:45.000,0:09:47.000
na kung saan masiwalat nila ang mga malalim na epipanya at rebelasyon

0:09:47.000,0:09:50.000
at tutungo na sila pabalik sa komunidad.

0:09:50.000,0:09:54.000
Gayong walang kaparangan, walang rebelasyon.

0:09:54.000,0:09:56.000
Ngunit hindi na rin nakakagulat

0:09:56.000,0:09:59.000
ang mga pananaw ng kontemporaryong sikologo.

0:09:59.000,0:10:02.000
Nangyari na hindi tayo naroon sa isang grupo

0:10:02.000,0:10:05.000
nang walang pangungopya sa kanilang pananaw.

0:10:05.000,0:10:07.000
Kahat sa mga bagay na personal at pansarili

0:10:07.000,0:10:09.000
gaya ng kanino ka nagkagusto,

0:10:09.000,0:10:12.000
natutunan mong gumaya sa mga kuro-kuro ng mga tao sa paligid mo

0:10:12.000,0:10:14.000
kahit na hindi mo namalayan na ginagawa mo pala ito.

0:10:14.000,0:10:17.000
At sa grupo kinikilala ang opinyon

0:10:17.000,0:10:19.000
ng pinaka-dominate o karimateko sa lahat,

0:10:19.000,0:10:21.000
kahit na wala naman talagang kaugnayan

0:10:21.000,0:10:24.000
sa pagitan ng pagiging pinakamabuting mananalita at sa taong mayroong pinakamagandang ideya --

0:10:24.000,0:10:26.000
Ang ibig kong sabihin ay walang wala.

0:10:26.000,0:10:28.000
Kaya ...

0:10:28.000,0:10:30.000
(Tawanan)

0:10:30.000,0:10:33.000
Maaring ika'y taga-sunod ng taong may pinakamagandang ideya,

0:10:33.000,0:10:35.000
o maaring hindi.

0:10:35.000,0:10:38.000
And mas gugustuhin mo ba talagang iiwan na lang ito sa kapalaran?

0:10:38.000,0:10:40.000
Mas maganda sa lahat na tumungo sa kanilang sarili,

0:10:40.000,0:10:42.000
maglikha ng sariling ideya

0:10:42.000,0:10:44.000
lumiban sa mga distorsyon ng dinamiko sa loob ng grupo

0:10:44.000,0:10:46.000
at pagkatapos ay magsamasama bilang isang pangkat

0:10:46.000,0:10:49.000
para pag-usapan ito sa mas maayos na paligid

0:10:49.000,0:10:51.000
at magsimula diyan.

0:10:51.000,0:10:53.000
Kung gayong ito ay totoo,

0:10:53.000,0:10:56.000
bakit tayo nagkakamali?

0:10:56.000,0:10:58.000
Bakit ginagawa natin ang mga paaralan at pinagtatrabahuan ng ganito?

0:10:58.000,0:11:00.000
At bakit pinakonsyensya natin ang mga introvert

0:11:00.000,0:11:04.000
sa kanilang pag-iisa sa ilang panahon?

0:11:04.000,0:11:07.000
Ang kasagutan ay nariyan sa kasaysayan ng ating kultura.

0:11:07.000,0:11:09.000
Ang mga kanlurang lipunan,

0:11:09.000,0:11:11.000
lalo na sa U.S.,

0:11:11.000,0:11:13.000
ay mas kinilala ang man of action

0:11:13.000,0:11:15.000
kaysa man of contemplation

0:11:15.000,0:11:19.000
at "man" of contemplation.

0:11:19.000,0:11:22.000
Pero sa unang araw ng America,

0:11:22.000,0:11:25.000
tayo ay nabubuhay sa tinatawag ng mga mananalaysay na culture of character,

0:11:25.000,0:11:27.000
na kung saan, sa puntong iyon, ay pinahahalagahan pa natin ang tao

0:11:27.000,0:11:30.000
sa kanilang kalooban at moralidad.

0:11:30.000,0:11:32.000
At kung titingnan mo sa mga self-books ngayon,

0:11:32.000,0:11:34.000
nariyan ang mga pamagat na

0:11:34.000,0:11:37.000
"Karakter, ang Pinakadakilang Bagay sa Daigdig."

0:11:37.000,0:11:40.000
At pinakilala ang mga bantog tulad ni Abraham Lincoln

0:11:40.000,0:11:42.000
na pinuri sa kanyang mababang-loob at hindi hambog.

0:11:42.000,0:11:44.000
Si Ralph Waldo Emerson ay kinilala siyang

0:11:44.000,0:11:47.000
"Ang taong hindi naka-offend ng pagiging mataas na uri."

0:11:47.000,0:11:50.000
Pero bumaling tayo sa ika-dalawampung siglo

0:11:50.000,0:11:52.000
at pumasok tayo sa bagong kultura

0:11:52.000,0:11:54.000
na tinawag ng mga mananalaysay bilang culture of personality.

0:11:54.000,0:11:56.000
Ang nangyari ay umunlad mula sa pagiging agrikultural

0:11:56.000,0:11:58.000
sa mundo ng kalakalan.

0:11:58.000,0:12:00.000
At biglang nagtungo ang mga tao

0:12:00.000,0:12:02.000
mula sa maliliit na pueblo sa siyudad.

0:12:02.000,0:12:05.000
At sa halip na mgatrabaho kasama ang mga taong kilala nila sa buong buhay

0:12:05.000,0:12:07.000
ngayon ay pinapatunayan nila ang sarili

0:12:07.000,0:12:09.000
sa mga estranghero.

0:12:09.000,0:12:11.000
Kaya, medyo maliwanag,

0:12:11.000,0:12:13.000
na ang mga katangian tulad ng magnetism at karesma

0:12:13.000,0:12:15.000
ay biglang naging napaka-importante.

0:12:15.000,0:12:18.000
At tiyak, na ang mga self-help books ay nagbago para matugugan itong bagong pangangailangan

0:12:18.000,0:12:20.000
at nagsimula sila ng mga pangalang

0:12:20.000,0:12:22.000
tulad ng "Paano Makakuha ng mga Kaibigan at Makaimpluwensya ng mga Tao."

0:12:22.000,0:12:24.000
At ipinakilala nila ang mga modelo

0:12:24.000,0:12:27.000
na mga magagaling na salesman.

0:12:27.000,0:12:29.000
At iyan ang mundong kinalalagyan natin ngayon.

0:12:29.000,0:12:33.000
Iyan ang iting bilin sa ating kultura.

0:12:33.000,0:12:35.000
Walang sinuman ang makakapagsabi

0:12:35.000,0:12:38.000
na ang mga social skill ay hindi importante,

0:12:38.000,0:12:40.000
at hindi rin ako nagtatawag

0:12:40.000,0:12:43.000
para itigil ang teamwork.

0:12:43.000,0:12:46.000
Ang mga perihong relihiyon na ipinadala ang kanilang mga pantas sa tuktok ng bundok

0:12:46.000,0:12:49.000
ay nagtuturo din sa atin ng pagmamahal at pagtitiwala.

0:12:49.000,0:12:51.000
At ang problemang hinaharap natin ngayon

0:12:51.000,0:12:53.000
sa agham at ekonomiya

0:12:53.000,0:12:55.000
ay napakalawak at masalimuot

0:12:55.000,0:12:57.000
at kinakailangan natin ng mga hukbo ng taong nagkaisang

0:12:57.000,0:12:59.000
para solbahin ang problema.

0:12:59.000,0:13:02.000
Pero ako'y nagsasabi na mas bigyan natin ng kalayaan ang mga intovert sa pagiging sila,

0:13:02.000,0:13:04.000
mas makakabuo sila

0:13:04.000,0:13:07.000
ng kanilang natatanging solusyon sa mga problema.

0:13:09.000,0:13:11.000
Kaya ngayon gusto kong maibatid sa inyo

0:13:11.000,0:13:14.000
kung ano meron sa aking mga maleta ngayon.

0:13:18.000,0:13:20.000
Hulaan ninyo?

0:13:20.000,0:13:22.000
Mga libro.

0:13:22.000,0:13:24.000
Punong puno ang maleta ko ng libro.

0:13:24.000,0:13:26.000
Ito ang kay Margaret Atwood na "Cat's Eye."

0:13:26.000,0:13:29.000
Ito naman ang nobeka ni Milan Kundera.

0:13:29.000,0:13:31.000
At ito ang "The Guide fot the Perplexed"

0:13:31.000,0:13:34.000
ni Maimonides.

0:13:34.000,0:13:37.000
Pero hindi ko talaga mga libro ito.

0:13:37.000,0:13:39.000
Dinala ko lang ito ngayon

0:13:39.000,0:13:43.000
dahil sinulat sila ng mga manunulat na paborito ng aking lola.

0:13:43.000,0:13:45.000
Ang aking lolo ay isang rabbi

0:13:45.000,0:13:47.000
at isang biyodo

0:13:47.000,0:13:50.000
na nanirahan sa isang maliit na apartmnet sa Brooklyn

0:13:50.000,0:13:53.000
na yun ang pinakapaborito kong lugar nung akoy lumalaki,

0:13:53.000,0:13:56.000
bahagya dahil puno iyon ng kanyang mayumi at magalang na presensya

0:13:56.000,0:13:59.000
at bahagya dahil punong puno ito ng mga libro.

0:13:59.000,0:14:02.000
Literal ang pagkakasabi ko na bawat mesa at bawat upuan sa apartment

0:14:02.000,0:14:04.000
ay nadaig ang orihinal nitong selbi

0:14:04.000,0:14:07.000
at nagiging patungan na lang ng mga imbak ng libro.

0:14:07.000,0:14:09.000
Tulad din sa amin,

0:14:09.000,0:14:12.000
ang pinakapaboritong gawin ng aking lolo ay ang pagbabasa.

0:14:12.000,0:14:15.000
Pero mahal rin nya ang kanyang kongregisyon,

0:14:15.000,0:14:18.000
at maramdaman mo itong pagmamahal sa kanyang mga sermon

0:14:18.000,0:14:22.000
sa bawat linggo sa loob ng 62 na taon niya na pagiging rabbi.

0:14:22.000,0:14:25.000
Iipunin niya ang bunga ng bawat linggong pagbabasa

0:14:25.000,0:14:28.000
at ang mga tepiserya ng maka-antigo at humistikong isipan.

0:14:28.000,0:14:30.000
Ang mga tao ay dumarating mula sa iba dako

0:14:30.000,0:14:32.000
para marinig siyang magsalita.

0:14:32.000,0:14:35.000
Pero may isang bagay meron sa aking lolo.

0:14:35.000,0:14:37.000
Sa loob ng kanyang pansiremonyang tungkulin,

0:14:37.000,0:14:40.000
isa siyang

0:14:40.000,0:14:43.000
tunay nga na kung magbigay siya ng sermon,

0:14:43.000,0:14:45.000
naging mahirap sa kanya ang pagkaroon ng eye contact

0:14:45.000,0:14:47.000
sa mismong kongregisyon

0:14:47.000,0:14:49.000
na pinagsasalitaan sa loob ng 62 taon.

0:14:49.000,0:14:51.000
At kahit malayo sa pulpito,

0:14:51.000,0:14:53.000
kung babatiin mo siya,

0:14:53.000,0:14:55.000
ay susubukin niyang matapos ang pakikipag-usap ng mas maaga

0:14:55.000,0:14:59.000
dahil sa takot na kinukuha niya ang oras mo.

0:14:59.000,0:15:02.000
Pero namatay siya sa gulang na 94,

0:15:02.000,0:15:05.000
ang polisya ay sinara ang mga kalsada sa kanyang distrito

0:15:05.000,0:15:07.000
para matanggap ang mga tao

0:15:07.000,0:15:10.000
na dumarating para pagluksaan ang kanyang pagpanaw.

0:15:11.000,0:15:14.000
At sa ngyon gusto kong matutuo sa mga ihemplo ng aking lolo

0:15:14.000,0:15:16.000
sa aking paraan.

0:15:16.000,0:15:19.000
Kaya isinulat ko ang isang libro hinggil sa introbersiyon,

0:15:19.000,0:15:21.000
at umabot ng pitong taon para ito masulat..

0:15:21.000,0:15:24.000
At par sa akin, yun pitong taon na iyon ay lubos na kaligayahan,

0:15:24.000,0:15:27.000
dahil ako ay nagbasa, nagsulat

0:15:27.000,0:15:29.000
nag-isip, nagsaliksik.

0:15:29.000,0:15:31.000
Iyon ang aking bersyon

0:15:31.000,0:15:34.000
ng pag-iisa ng aking lolo sa kanyang aklatan.

0:15:34.000,0:15:37.000
Pero ngayon ay biglang nabago ang aking trabaho,

0:15:37.000,0:15:40.000
at ang aking trabaho ay pumarito at magsalita hinggil duon,

0:15:40.000,0:15:43.000
magsalita tungkol sa introbersiyon.

0:15:43.000,0:15:47.000
(Tawanan)

0:15:47.000,0:15:49.000
At yan ay bagay na mahirap sa akin,

0:15:49.000,0:15:51.000
dahil karangalangan ko

0:15:51.000,0:15:53.000
ang pumarito sa inyong lahat ngayon,

0:15:53.000,0:15:56.000
ito ay hindi ang kinagisnan kong kapaligiran.

0:15:56.000,0:15:58.000
Kaya inihanda ko ang aking sarili para sa pagkakataong ganito

0:15:58.000,0:16:00.000
sa abot ng aking makakaya.

0:16:00.000,0:16:02.000
Ginugol ko ang aking sarili sa nakaraang taon para sa public speaking

0:16:02.000,0:16:04.000
sa bawat pagkakataong makuha ko.

0:16:04.000,0:16:07.000
At tinawag ko itong aking "taon ng peligrosong pagsasalita."

0:16:07.000,0:16:09.000
(Tawanan)

0:16:09.000,0:16:11.000
At talagang nakatulong iyon sa akin.

0:16:11.000,0:16:13.000
Pero ito aysabihin ko sa inyo, kung ano ang mas nakatulong sa akin

0:16:13.000,0:16:16.000
ay ang aking diwa, ang aking paniniwala, ang aking pag-asa

0:16:16.000,0:16:18.000
na sa pagdating ng ating saloobin

0:16:18.000,0:16:20.000
sa introbersiyon at sa katahimikan at sa pag-iisa

0:16:20.000,0:16:22.000
tayo ay nariyan sa gilid ng pagbabago.

0:16:22.000,0:16:24.000
Ibig sabihin na tayo.

0:16:24.000,0:16:26.000
At ibig kong iwan kayo

0:16:26.000,0:16:28.000
nitong tatlong tawag sa pagkilos

0:16:28.000,0:16:30.000
para sa naka-ugnay nitong pananaw.

0:16:30.000,0:16:32.000
Una:

0:16:32.000,0:16:34.000
Ipigil ang kalokohan ng walang hangang group work.

0:16:34.000,0:16:36.000
Itigil lang yan.

0:16:36.000,0:16:39.000
(Tawanan)

0:16:39.000,0:16:41.000
Salamat.

0:16:41.000,0:16:43.000
(Palakpakan)

0:16:43.000,0:16:45.000
At gusto kung maging malinaw sa aking sasabihin,

0:16:45.000,0:16:47.000
dahil naniniwala ako na ang ating mga opisina

0:16:47.000,0:16:49.000
ay dapat naghihikayat

0:16:49.000,0:16:51.000
ng kaswal, yung tulad sa kapehan na interaksiyon --

0:16:51.000,0:16:53.000
alam mo na, yung tipong nagsama-sama ang mga tao

0:16:53.000,0:16:55.000
at di-sinasadyang nagpalitan ng mga ideya.

0:16:55.000,0:16:57.000
Yun ay mahusay.

0:16:57.000,0:16:59.000
Iyon ay mabuti para sa mga introvert at mabuti para sa mga extrovert.

0:16:59.000,0:17:01.000
Pero kailangan natin ng mas magiging pribado at mas maging malaya

0:17:01.000,0:17:03.000
at mas may otonomidad sa trabaho.

0:17:03.000,0:17:05.000
Sa eskwelahan ay ganun din.

0:17:05.000,0:17:08.000
Kailangan nating ituto sa mga bata ang pagtutulungan, siyempre,

0:17:08.000,0:17:10.000
pero kailangan din natin silang turuang magtrabaho sa sariling paraan.

0:17:10.000,0:17:13.000
Importante ito lalo na sa mga batang extrovert.

0:17:13.000,0:17:15.000
Kailangan nilang magtrabaho nang mag-isa

0:17:15.000,0:17:17.000
dahil diyan nagmumula ang malalim na kaisipan.

0:17:17.000,0:17:20.000
Okay, pangalawa: Tumungo sa kaparangan.

0:17:20.000,0:17:23.000
Maging kapareho ni Buddha, gumawa ka ng iyong rebelasyon.

0:17:23.000,0:17:25.000
Hindi ko sinasabing

0:17:25.000,0:17:28.000
tumungo tayong lahat ngayon sa bundok at mag-yari ng ating dampa

0:17:28.000,0:17:31.000
at di na mag-uusap sa isa't isa,

0:17:31.000,0:17:33.000
pero ang gusto kong sabihin ay ating hukayin

0:17:33.000,0:17:35.000
ang meron sa ating utak

0:17:35.000,0:17:38.000
nang mas madalas pa.

0:17:39.000,0:17:42.000
Pangatlo:

0:17:42.000,0:17:44.000
Tingnang mabuti kung anong meron sa loob ng iyong maleta

0:17:44.000,0:17:46.000
at bakit mo inilagay yun.

0:17:46.000,0:17:48.000
Kaya mga extrovert,

0:17:48.000,0:17:50.000
marahil ang inyong maleta ay puno din ng mga libro.

0:17:50.000,0:17:52.000
O marahil ay ng mga champagne glasses

0:17:52.000,0:17:55.000
o kagamitan sa skydiving.

0:17:55.000,0:17:59.000
Kung ano man ang meron, ako'y umaas na sana ang mga ito nailabas mo sa bawat pagkakataon

0:17:59.000,0:18:02.000
at bigyan kami ng biyaya ng iyong enerhiya at kaligayahan.

0:18:02.000,0:18:05.000
Pero sa mga introvert, ikaw bilang ikaw,

0:18:05.000,0:18:07.000
marahil ay mayroon kang paghihimok para bantayan nang maigi

0:18:07.000,0:18:09.000
kung ano man meron sa loob ng iyong maleta.

0:18:09.000,0:18:11.000
At yun ay okay lang.

0:18:11.000,0:18:13.000
Pero paminsan-minsan, paminsan-minsan lang,

0:18:13.000,0:18:16.000
nais ko sanang buksan mo ang iyong maleta para makita ang loob nito sa iba,

0:18:16.000,0:18:19.000
dahil ang daigdig ay kailangan ka at kailangan nito ang mga bagay na iyong dinadala.

0:18:21.000,0:18:23.000
Kaya, ninanais ko ang pinakamabuti sa lahat ng mga paglalakbay

0:18:23.000,0:18:26.000
at ang kagitingan para magsalita ng mahina.

0:18:26.000,0:18:28.000
Maraming salamat.

0:18:28.000,0:18:32.000
(Palakpakan)

0:18:32.000,0:18:35.000
Salamat. Salamat.

0:18:35.000,0:18:42.000
(Palakpakan)