WEBVTT

00:00:00.218 --> 00:00:03.850
Yaşam, cansız şeylerden özü itibariyle
farklıdır - Yoksa değil midir?

00:00:04.090 --> 00:00:07.567
Erwin Schrödinger adlı fizikçi, 
yaşamı şöyle tanımlamış:

00:00:07.567 --> 00:00:12.314
Canlılar, düzensizliğe bozunup 
dengeye ulaşmaktan kaçınır.

00:00:13.074 --> 00:00:14.048
Bu ne anlama geliyor?

00:00:14.508 --> 00:00:17.361
Diyelim ki "İndirilenler" dizininiz, 
evren olsun.

00:00:17.361 --> 00:00:21.058
Dizin, başta gayet düzenliyken gittikçe 
karman çorman hale gelivermiş.

00:00:21.678 --> 00:00:25.466
Düzeni, enerji harcayarak oluşturabilir
ve toparlayabilirsiniz.

00:00:25.926 --> 00:00:27.490
Canlıların yaptığı da budur.

00:00:27.920 --> 00:00:29.778
İyi de nedir yaşam?

00:00:36.564 --> 00:00:39.457
Bu gezegendeki her canlı,
hücrelerden oluşur.

00:00:39.617 --> 00:00:45.182
Aslında hücre, bir şey hissetmeyecek kadar
küçük olan protein tabanlı bir robottur.

00:00:45.492 --> 00:00:48.151
Hücre, tam da yaşama atfettiğimiz
özellikleri taşıyor:

00:00:48.151 --> 00:00:51.674
Kendini çevresinden ayıran bir duvarı var,
düzen oluşturuyor.

00:00:51.674 --> 00:00:55.934
Kendini düzenleyip sabit bir 
durumda tutuyor;

00:00:55.934 --> 00:00:58.280
Hayatta kalmak için bir şeyler yiyor;

00:00:58.280 --> 00:01:00.134
Büyüyüp gelişiyor;

00:01:00.134 --> 00:01:01.879
Çevreye tepki veriyor;

00:01:01.879 --> 00:01:04.394
ve evrime maruz kalıyor;

00:01:04.394 --> 00:01:06.383
ve kendini çoğaltıyor.

00:01:06.743 --> 00:01:10.590
Ancak hücreyi oluşturan şeylerden
hiçbiri diri değil.

00:01:10.960 --> 00:01:15.087
Bir şeyler başka şeylerle kimyasal olarak
etkileşip, kimi tepkimeleri başlatan

00:01:15.087 --> 00:01:17.946
öteki tepkimeleri başlatan tepkimeleri
tetikliyor.

00:01:18.446 --> 00:01:23.206
Tek bir hücrede her saniye milyonlarca
kimyasal tepkime yer buluyor,

00:01:23.206 --> 00:01:25.094
Karmaşık bir orkestra gibi...

00:01:25.584 --> 00:01:28.405
Hücre, binlerce tür protein yapabiliyor.

00:01:28.405 --> 00:01:31.809
Bunların kimisi çok basit, kimisi ise
karmakarışık minicik makinelerdir.

00:01:32.559 --> 00:01:37.615
100 km/sa hızda bir arabayı sürerken
aynı anda sokaktan topladığınız şeylerle

00:01:37.615 --> 00:01:40.165
herbir parçasını sürekli olarak yeniden
yaptığınızı hayal edin.

00:01:40.675 --> 00:01:42.471
Hücrelerin yaptığı da budur.

00:01:43.051 --> 00:01:46.747
Ancak, hücrenin hiçbir parçası canlı
değildir; tümü, doğa yasalarıyla hareket

00:01:46.747 --> 00:01:48.877
eden cansız maddeden ibarettir.

00:01:49.537 --> 00:01:54.367
Peki yaşam, olagelen tüm bu tepkime
ve süreçlerin bir yumağı mıdır?

00:01:55.187 --> 00:01:57.636
Bir gün canlı olan her şey ölecek.

00:01:58.336 --> 00:02:02.791
Tüm bu sürecin amacı, yeni varlıklar
oluşturarak bunun önüne geçmektir;

00:02:03.191 --> 00:02:05.429
ve burada kast ettiğimiz şey, DNA'dır.

00:02:06.049 --> 00:02:10.248
Aslında yaşam, ortalıkta genetik bilgi
taşıyan birtakım şeylerdir.

00:02:10.778 --> 00:02:12.826
Her canlı, evrime maruz kalır

00:02:12.826 --> 00:02:17.461
en iyi olan canlıyı geliştiren DNA ise
oyunda kalacaktır.

00:02:18.071 --> 00:02:20.293
O halde, DNA mıdır yaşam?

00:02:20.863 --> 00:02:25.553
Eğer DNA'yı kavuğundan çıkarırsanız,
aşırı karmaşık bir molekül olduğu kesin,

00:02:25.553 --> 00:02:27.745
ancak tek başına bir şey yapamaz.

00:02:28.235 --> 00:02:31.790
Tam bu noktada virüsler işi karıştırıyor.

00:02:32.100 --> 00:02:36.256
Virüsler, özünde bir kılıf içinde bulunan
RNA veya DNA dizileridir.

00:02:36.256 --> 00:02:38.573
bir şey yapmak için hücreye
gerek duyarlar.

00:02:38.573 --> 00:02:41.305
Canlı mı cansız mı sayılmalılar
emin değiliz.

00:02:41.305 --> 00:02:47.118
Oysa halen Dünya üzerinde
225 000 000 m³ virüs vardır.

00:02:47.118 --> 00:02:49.385
Haklarında ne düşündüğümüzü umursuyormuş
gibi görünmüyorlar.

00:02:49.385 --> 00:02:53.723
Ölü hücrelere girip onları yeniden
canlandıran virüsler bile vardır.

00:02:53.723 --> 00:02:57.530
Böylece virüslere barınak olup
çizgiyi iyice bulanıklaştırırlar.

00:02:58.310 --> 00:02:59.579
Hele mitokondri.

00:02:59.949 --> 00:03:03.219
Karmaşık hücrelerin adeta enerji
santralidirler ve

00:03:03.219 --> 00:03:08.212
önceden daha büyük hücrelerin içine giren
bağımsız bakteriydiler.

00:03:08.512 --> 00:03:12.635
Hâlen kendi DNA'ları bulunur ve
kendi kendilerine çoğalabilir ama

00:03:12.635 --> 00:03:16.372
artık canlı değiller; ölüdürler.

00:03:16.862 --> 00:03:20.478
Yani, kendi yaşamları pahasına DNA'larının
devamlılığını satın almışlardır.

00:03:20.478 --> 00:03:25.684
bu da; canlıların, eğer genetik olarak
daha çıkarlıysa, cansıza evrimleşebileceği

00:03:25.684 --> 00:03:27.004
anlamına geliyor.

00:03:27.444 --> 00:03:33.279
O halde yaşam, süren varlığını güvence
altına alabilen bilgidir belki de.

00:03:33.679 --> 00:03:37.182
Peki ya yapay zekâ?

00:03:37.632 --> 00:03:42.444
En ortak tanımlarımız açısından, 
bilgisayarlarda yapay yaşamı

00:03:42.444 --> 00:03:43.231
yaratmaya çok yakınız.

00:03:43.611 --> 00:03:47.287
Ürettiğimiz teknolojinin o noktaya gelmesi
sadece bir zaman meselesi.

00:03:47.707 --> 00:03:49.639
Kaldı ki bu bilim kurgu da değil;

00:03:49.639 --> 00:03:53.069
bunun üzerinde etkin olarak çalışan
birçok akıllı kişi bulunuyor.

00:03:53.069 --> 00:03:56.086
Bilgisayar virüslerinin canlı olduğunu
zaten tartışabilirsiniz.

00:03:56.086 --> 00:03:59.778
Hmm tamam. İyi de yaşam nedir?

00:04:00.168 --> 00:04:04.420
Nesneler, süreçler, DNA, bilgi?

00:04:04.990 --> 00:04:07.535
Olay, ne de çok karışıverdi.

00:04:08.085 --> 00:04:09.545
Bir şey kesin:

00:04:09.545 --> 00:04:13.296
Fiziksel olmayan birtakım
şeyler içermesi nedeniyle

00:04:13.296 --> 00:04:15.951
Yaşamın, cansızlardan özü
itibariyle farklı olduğu veya

00:04:15.951 --> 00:04:19.515
cansız nesnelere göre farklı
ilkelerce yönetildiği düşüncesi,

00:04:19.515 --> 00:04:21.134
yanlış çıktı.

00:04:21.654 --> 00:04:26.110
Charles Darwin'den önce insanlar,
kendileriyle geri kalan canlılar arasında

00:04:26.110 --> 00:04:30.878
bir çizgi çekmişti; bizi özel yapan
büyülü bir şeyler vardı.

00:04:31.398 --> 00:04:35.936
Bir gün, her canlı gibi, evrimin bir ürünü
olduğumuzu kabul etmek zorunda kaldık

00:04:35.936 --> 00:04:37.525
ve başka bir çizgi çiziverdik.

00:04:38.095 --> 00:04:41.636
Ama bilgisayarların neler yapabildiğini ve
yaşamın nasıl çalıştığını öğrendikçe

00:04:41.636 --> 00:04:46.057
yaşam betimlememize uyan ilk makineyi
yapmaya o kadar yaklaşıyoruz

00:04:46.057 --> 00:04:49.481
ve kendi görüntümüz, o kadar tehlikeye
giriyor yeniden.

00:04:49.881 --> 00:04:51.828
Bu önünde sonunda olacak.

00:04:52.348 --> 00:04:54.256
İşte size başka bir soru daha:

00:04:54.826 --> 00:04:57.796
Eğer evrendeki her şey aynı
malzemeden yapılmışsa,

00:04:57.796 --> 00:05:00.570
bu, evrendeki her şeyin cansız
olduğu anlamına mı geliyor?

00:05:00.570 --> 00:05:03.235
ya da evrendeki her şeyin
canlı olduğu anlamına mı?

00:05:03.875 --> 00:05:06.106
Yoksa sadece karmaşıklık meselesi mi bu?

00:05:06.566 --> 00:05:08.459
Bu; zaten baştan beri hiç canlı
olmadığımız için, hiçbir zaman

00:05:08.459 --> 00:05:10.676
ölmeyeceğimiz anlamına mı geliyor?

00:05:11.136 --> 00:05:14.575
Yaşam ve ölüm aslında alakasız bir soru da
biz daha farkına mı varmadık acaba?

00:05:15.395 --> 00:05:19.588
Evrenin düşündüğümüzden çok daha fazla
bir parçası olmamız mümkün mü?

00:05:20.488 --> 00:05:22.965
Bize bakmayın; bizim size sunacak
bir yanıtımız yok.

00:05:22.975 --> 00:05:25.163
Yalnızca düşünmeniz için soruyoruz.

00:05:25.533 --> 00:05:29.732
Her şey bir yana, bu tür sorular sorunca
daha bi' canlı hissediyoruz

00:05:29.732 --> 00:05:31.794
ve bu bize rahatlık veriyor.