0:00:00.218,0:00:03.850
Yaşam, cansız şeylerden özü itibariyle[br]farklıdır - Yoksa değil midir?

0:00:04.090,0:00:07.567
Erwin Schrödinger adlı fizikçi, [br]yaşamı şöyle tanımlamış:

0:00:07.567,0:00:12.314
Canlılar, düzensizliğe bozunup [br]dengeye ulaşmaktan kaçınır.

0:00:13.074,0:00:14.048
Bu ne anlama geliyor?

0:00:14.508,0:00:17.361
Diyelim ki "İndirilenler" dizininiz, [br]evren olsun.

0:00:17.361,0:00:21.058
Dizin, başta gayet düzenliyken gittikçe [br]karman çorman hale gelivermiş.

0:00:21.678,0:00:25.466
Düzeni, enerji harcayarak oluşturabilir[br]ve toparlayabilirsiniz.

0:00:25.926,0:00:27.490
Canlıların yaptığı da budur.

0:00:27.920,0:00:29.778
İyi de nedir yaşam?

0:00:36.564,0:00:39.457
Bu gezegendeki her canlı,[br]hücrelerden oluşur.

0:00:39.617,0:00:45.182
Aslında hücre, bir şey hissetmeyecek kadar[br]küçük olan protein tabanlı bir robottur.

0:00:45.492,0:00:48.151
Hücre, tam da yaşama atfettiğimiz[br]özellikleri taşıyor:

0:00:48.151,0:00:51.674
Kendini çevresinden ayıran bir duvarı var,[br]düzen oluşturuyor.

0:00:51.674,0:00:55.934
Kendini düzenleyip sabit bir [br]durumda tutuyor;

0:00:55.934,0:00:58.280
Hayatta kalmak için bir şeyler yiyor;

0:00:58.280,0:01:00.134
Büyüyüp gelişiyor;

0:01:00.134,0:01:01.879
Çevreye tepki veriyor;

0:01:01.879,0:01:04.394
ve evrime maruz kalıyor;

0:01:04.394,0:01:06.383
ve kendini çoğaltıyor.

0:01:06.743,0:01:10.590
Ancak hücreyi oluşturan şeylerden[br]hiçbiri diri değil.

0:01:10.960,0:01:15.087
Bir şeyler başka şeylerle kimyasal olarak[br]etkileşip, kimi tepkimeleri başlatan

0:01:15.087,0:01:17.946
öteki tepkimeleri başlatan tepkimeleri[br]tetikliyor.

0:01:18.446,0:01:23.206
Tek bir hücrede her saniye milyonlarca[br]kimyasal tepkime yer buluyor,

0:01:23.206,0:01:25.094
Karmaşık bir orkestra gibi...

0:01:25.584,0:01:28.405
Hücre, binlerce tür protein yapabiliyor.

0:01:28.405,0:01:31.809
Bunların kimisi çok basit, kimisi ise[br]karmakarışık minicik makinelerdir.

0:01:32.559,0:01:37.615
100 km/sa hızda bir arabayı sürerken[br]aynı anda sokaktan topladığınız şeylerle

0:01:37.615,0:01:40.165
herbir parçasını sürekli olarak yeniden[br]yaptığınızı hayal edin.

0:01:40.675,0:01:42.471
Hücrelerin yaptığı da budur.

0:01:43.051,0:01:46.747
Ancak, hücrenin hiçbir parçası canlı[br]değildir; tümü, doğa yasalarıyla hareket

0:01:46.747,0:01:48.877
eden cansız maddeden ibarettir.

0:01:49.537,0:01:54.367
Peki yaşam, olagelen tüm bu tepkime[br]ve süreçlerin bir yumağı mıdır?

0:01:55.187,0:01:57.636
Bir gün canlı olan her şey ölecek.

0:01:58.336,0:02:02.791
Tüm bu sürecin amacı, yeni varlıklar[br]oluşturarak bunun önüne geçmektir;

0:02:03.191,0:02:05.429
ve burada kast ettiğimiz şey, DNA'dır.

0:02:06.049,0:02:10.248
Aslında yaşam, ortalıkta genetik bilgi[br]taşıyan birtakım şeylerdir.

0:02:10.778,0:02:12.826
Her canlı, evrime maruz kalır

0:02:12.826,0:02:17.461
en iyi olan canlıyı geliştiren DNA ise[br]oyunda kalacaktır.

0:02:18.071,0:02:20.293
O halde, DNA mıdır yaşam?

0:02:20.863,0:02:25.553
Eğer DNA'yı kavuğundan çıkarırsanız,[br]aşırı karmaşık bir molekül olduğu kesin,

0:02:25.553,0:02:27.745
ancak tek başına bir şey yapamaz.

0:02:28.235,0:02:31.790
Tam bu noktada virüsler işi karıştırıyor.

0:02:32.100,0:02:36.256
Virüsler, özünde bir kılıf içinde bulunan[br]RNA veya DNA dizileridir.

0:02:36.256,0:02:38.573
bir şey yapmak için hücreye[br]gerek duyarlar.

0:02:38.573,0:02:41.305
Canlı mı cansız mı sayılmalılar[br]emin değiliz.

0:02:41.305,0:02:47.118
Oysa halen Dünya üzerinde[br]225 000 000 m³ virüs vardır.

0:02:47.118,0:02:49.385
Haklarında ne düşündüğümüzü umursuyormuş[br]gibi görünmüyorlar.

0:02:49.385,0:02:53.723
Ölü hücrelere girip onları yeniden[br]canlandıran virüsler bile vardır.

0:02:53.723,0:02:57.530
Böylece virüslere barınak olup[br]çizgiyi iyice bulanıklaştırırlar.

0:02:58.310,0:02:59.579
Hele mitokondri.

0:02:59.949,0:03:03.219
Karmaşık hücrelerin adeta enerji[br]santralidirler ve

0:03:03.219,0:03:08.212
önceden daha büyük hücrelerin içine giren[br]bağımsız bakteriydiler.

0:03:08.512,0:03:12.635
Hâlen kendi DNA'ları bulunur ve[br]kendi kendilerine çoğalabilir ama

0:03:12.635,0:03:16.372
artık canlı değiller; ölüdürler.

0:03:16.862,0:03:20.478
Yani, kendi yaşamları pahasına DNA'larının[br]devamlılığını satın almışlardır.

0:03:20.478,0:03:25.684
bu da; canlıların, eğer genetik olarak[br]daha çıkarlıysa, cansıza evrimleşebileceği

0:03:25.684,0:03:27.004
anlamına geliyor.

0:03:27.444,0:03:33.279
O halde yaşam, süren varlığını güvence[br]altına alabilen bilgidir belki de.

0:03:33.679,0:03:37.182
Peki ya yapay zekâ?

0:03:37.632,0:03:42.444
En ortak tanımlarımız açısından, [br]bilgisayarlarda yapay yaşamı

0:03:42.444,0:03:43.231
yaratmaya çok yakınız.

0:03:43.611,0:03:47.287
Ürettiğimiz teknolojinin o noktaya gelmesi[br]sadece bir zaman meselesi.

0:03:47.707,0:03:49.639
Kaldı ki bu bilim kurgu da değil;

0:03:49.639,0:03:53.069
bunun üzerinde etkin olarak çalışan[br]birçok akıllı kişi bulunuyor.

0:03:53.069,0:03:56.086
Bilgisayar virüslerinin canlı olduğunu[br]zaten tartışabilirsiniz.

0:03:56.086,0:03:59.778
Hmm tamam. İyi de yaşam nedir?

0:04:00.168,0:04:04.420
Nesneler, süreçler, DNA, bilgi?

0:04:04.990,0:04:07.535
Olay, ne de çok karışıverdi.

0:04:08.085,0:04:09.545
Bir şey kesin:

0:04:09.545,0:04:13.296
Fiziksel olmayan birtakım[br]şeyler içermesi nedeniyle

0:04:13.296,0:04:15.951
Yaşamın, cansızlardan özü[br]itibariyle farklı olduğu veya

0:04:15.951,0:04:19.515
cansız nesnelere göre farklı[br]ilkelerce yönetildiği düşüncesi,

0:04:19.515,0:04:21.134
yanlış çıktı.

0:04:21.654,0:04:26.110
Charles Darwin'den önce insanlar,[br]kendileriyle geri kalan canlılar arasında

0:04:26.110,0:04:30.878
bir çizgi çekmişti; bizi özel yapan[br]büyülü bir şeyler vardı.

0:04:31.398,0:04:35.936
Bir gün, her canlı gibi, evrimin bir ürünü[br]olduğumuzu kabul etmek zorunda kaldık

0:04:35.936,0:04:37.525
ve başka bir çizgi çiziverdik.

0:04:38.095,0:04:41.636
Ama bilgisayarların neler yapabildiğini ve[br]yaşamın nasıl çalıştığını öğrendikçe

0:04:41.636,0:04:46.057
yaşam betimlememize uyan ilk makineyi[br]yapmaya o kadar yaklaşıyoruz

0:04:46.057,0:04:49.481
ve kendi görüntümüz, o kadar tehlikeye[br]giriyor yeniden.

0:04:49.881,0:04:51.828
Bu önünde sonunda olacak.

0:04:52.348,0:04:54.256
İşte size başka bir soru daha:

0:04:54.826,0:04:57.796
Eğer evrendeki her şey aynı[br]malzemeden yapılmışsa,

0:04:57.796,0:05:00.570
bu, evrendeki her şeyin cansız[br]olduğu anlamına mı geliyor?

0:05:00.570,0:05:03.235
ya da evrendeki her şeyin[br]canlı olduğu anlamına mı?

0:05:03.875,0:05:06.106
Yoksa sadece karmaşıklık meselesi mi bu?

0:05:06.566,0:05:08.459
Bu; zaten baştan beri hiç canlı[br]olmadığımız için, hiçbir zaman

0:05:08.459,0:05:10.676
ölmeyeceğimiz anlamına mı geliyor?

0:05:11.136,0:05:14.575
Yaşam ve ölüm aslında alakasız bir soru da[br]biz daha farkına mı varmadık acaba?

0:05:15.395,0:05:19.588
Evrenin düşündüğümüzden çok daha fazla[br]bir parçası olmamız mümkün mü?

0:05:20.488,0:05:22.965
Bize bakmayın; bizim size sunacak[br]bir yanıtımız yok.

0:05:22.975,0:05:25.163
Yalnızca düşünmeniz için soruyoruz.

0:05:25.533,0:05:29.732
Her şey bir yana, bu tür sorular sorunca[br]daha bi' canlı hissediyoruz

0:05:29.732,0:05:31.794
ve bu bize rahatlık veriyor.