WEBVTT

00:00:00.760 --> 00:00:02.216
Kada sam išao u peti razred,

00:00:02.240 --> 00:00:06.616
kupio sam 57. izdanje
„DC Comics Presents“

00:00:06.640 --> 00:00:09.376
sa stalka u lokalnoj knjižari

00:00:09.400 --> 00:00:13.096
i taj strip mi je promenio život.

00:00:13.120 --> 00:00:16.480
Kombinacija reči i slika
je uradila nešto u mojoj glavi

00:00:16.480 --> 00:00:18.076
što se nikad do tada nije desilo.

00:00:18.080 --> 00:00:21.776
Momentalno sam se zaljubio u stripove

00:00:21.800 --> 00:00:24.976
i postao sam halapljivi čitalac stripova,

00:00:25.000 --> 00:00:26.726
ali ih nikada nisam donosio u školu.

00:00:26.726 --> 00:00:32.536
Instiktivno sam znao da stripovima
nije mesto u učionici.

00:00:32.560 --> 00:00:35.136
Moji roditelji definitivno
nisu bili ljubitelji stripa,

00:00:35.136 --> 00:00:38.096
pa sam bio ubeđen
da ni moji nastavnici ne bi bili.

00:00:38.120 --> 00:00:40.406
Uostalom, nisu ih nikad
koristili za predavanje,

00:00:40.406 --> 00:00:44.296
stripovi i grafički romani nikad nisu bili
dozvoljeni tokom ekstenzivnog čitanja,

00:00:44.320 --> 00:00:47.816
i nikada nisu bili prodavani
na našem godišnjem sajmu knjiga.

00:00:47.840 --> 00:00:50.416
Uprkos tome, ja sam nastavio
da čitam stripove,

00:00:50.440 --> 00:00:52.056
čak sam počeo i da ih pravim.

00:00:52.080 --> 00:00:55.096
Vremenom sam postao crtač stripova,

00:00:55.120 --> 00:00:57.920
koji je zarađivao pišući
i crtajući stripove.

NOTE Paragraph

00:00:58.680 --> 00:01:00.936
Takođe sam postao
i nastavnik u srednjoj školi.

00:01:00.960 --> 00:01:02.256
Ovde sam predavao:

00:01:02.280 --> 00:01:05.096
srednja škola „Biskup O'Daud”,
u Oklandu u Kaliforniji.

00:01:05.120 --> 00:01:07.270
Predavao sam malo matematiku
i malo umetnost,

00:01:07.300 --> 00:01:08.850
ali većinom informatiku,

00:01:08.870 --> 00:01:11.496
i tamo sam radio 17 godina.

00:01:11.520 --> 00:01:13.376
Kada sam tek počinjao raditi,

00:01:13.400 --> 00:01:16.536
pokušao sam da uvedem stripove u učionicu.

00:01:16.560 --> 00:01:19.656
Sećam se kako bih prvog dana škole
učenicima svih razreda govorio

00:01:19.680 --> 00:01:21.776
da sam ja takođe i crtač stripova.

00:01:21.800 --> 00:01:24.896
Nisam time planirao da počnem
da ih učim iz stripova,

00:01:24.920 --> 00:01:28.936
nego sam se više nadao
da će zbog stripova smatrati da sam kul.

NOTE Paragraph

00:01:28.960 --> 00:01:30.376
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:01:30.400 --> 00:01:31.776
Pogrešio sam.

00:01:31.800 --> 00:01:33.776
Ovo su bile '90-e,

00:01:33.800 --> 00:01:38.096
tako da stripovi nisu baš imali
onaj kulturološki status koji imaju danas.

00:01:38.120 --> 00:01:42.056
Moji učenici nisu smatrali da sam kul.
Mislili su da sam neka vrsta autsajdera.

00:01:42.080 --> 00:01:44.976
Još gore, kada bi gradivo postalo teško,

00:01:45.000 --> 00:01:48.296
koristili bi stripove da mi skrenu pažnju.

00:01:48.320 --> 00:01:50.936
Podizali bi ruke i pitali me pitanja tipa:

00:01:50.960 --> 00:01:53.406
„Gospodine Jeng, šta mislite,
ko bi pobedio u borbi,

00:01:53.406 --> 00:01:54.576
Supermen ili Hulk?”

NOTE Paragraph

00:01:54.600 --> 00:01:55.616
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:01:55.640 --> 00:02:00.696
Veoma brzo sam shvatio da moram
razdvojiti predavanje od stripova.

00:02:00.720 --> 00:02:04.136
Izgledalo je da je moj instikt
iz petog razreda bio ispravan.

00:02:04.160 --> 00:02:07.200
Stripovima nije bilo mesta u učionici.

NOTE Paragraph

00:02:07.800 --> 00:02:09.240
Ipak, pogrešio sam.

00:02:09.800 --> 00:02:11.856
Nakon par godina predavanja,

00:02:11.880 --> 00:02:16.776
saznao sam iz prve ruke
koji je obrazovni potencijal stripova.

00:02:16.800 --> 00:02:20.336
Jednog polugodišta, zamolili su me
da predajem na zameni algebru 2.

00:02:20.360 --> 00:02:24.656
Zatražili su da predajem na duži rok,
i ja sam pristao. Ali postojao je problem.

00:02:24.680 --> 00:02:28.376
U to vreme, ja sam takođe bio
i školski obrazovni tehnolog,

00:02:28.400 --> 00:02:30.506
što je značilo da bih
svakih nekoliko nedelja

00:02:30.506 --> 00:02:33.736
morao da propustim par časova algebre 2,

00:02:33.760 --> 00:02:36.616
zato što bih bio u drugoj učionici
pomažući drugom nastavniku

00:02:36.616 --> 00:02:38.716
sa njegovom aktivnosti
vezanom za kompjutere.

00:02:38.720 --> 00:02:41.856
Za učenike koji su pohađali
algebru 2, to je bilo užasno.

00:02:41.880 --> 00:02:44.496
Ionako je dovoljno strašno
imati dugoročnu zamenu,

00:02:44.520 --> 00:02:47.640
ali imati zamenu za zamenu,
to je bila najgora opcija.

00:02:48.360 --> 00:02:52.216
Da bih obezbedio makar neki
kontinuitet svojim učenicima,

00:02:52.240 --> 00:02:55.096
počeo sam da snimam svoja predavanja.

00:02:55.120 --> 00:02:58.736
Tada bih ove snimke dao mojoj zameni
da ih pušta mojim učenicima.

00:02:58.760 --> 00:03:03.216
Trudio sam se da ovi snimci
budu što zanimljiviji.

00:03:03.240 --> 00:03:05.376
Čak sam uključio i specijalne efekte.

00:03:05.400 --> 00:03:08.256
Na primer, kada bih završio
zadatak na tabli,

00:03:08.280 --> 00:03:09.896
pljesnuo bih rukama,

00:03:09.920 --> 00:03:12.336
i tabla bi se magično izbrisala.

NOTE Paragraph

00:03:12.360 --> 00:03:13.776
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:13.800 --> 00:03:15.790
Ja sam smatrao da je to baš fenomenalno.

00:03:16.160 --> 00:03:19.016
Bio sam prilično siguran
da će se dopasti mojim učenicima,

00:03:19.040 --> 00:03:20.256
ali sam pogrešio.

NOTE Paragraph

00:03:20.280 --> 00:03:21.656
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:21.680 --> 00:03:24.536
Ova video-predavanja su bila katastrofa.

00:03:24.560 --> 00:03:26.560
Učenici su mi dolazili i govorili:

00:03:26.580 --> 00:03:29.446
„Gospodine Jeng, mi smo mislili
da ste uživo dosadni,

00:03:29.446 --> 00:03:32.896
ali na snimku ste nepodnošljivi.”

NOTE Paragraph

00:03:32.920 --> 00:03:34.536
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:34.560 --> 00:03:39.896
Kao očajnički, drugi pokušaj, počeo sam
da crtam predavanja kao stripove.

00:03:39.920 --> 00:03:42.376
Radio bih veoma brzo, sa malo planiranja.

00:03:42.400 --> 00:03:45.216
Uzeo bih olovku i crtao
jednu scenu za drugom,

00:03:45.240 --> 00:03:47.936
stvarajući koncept u hodu.

00:03:47.960 --> 00:03:49.696
Ova predavanja u vidu stripova

00:03:49.720 --> 00:03:51.816
su imala od četiri do šest strana.

00:03:51.840 --> 00:03:56.816
Kopirao bih ih i dao mojoj zameni
da ih podeli učenicima.

00:03:56.840 --> 00:03:59.056
Na moje iznenađenje,

00:03:59.080 --> 00:04:01.896
ova predavanja u obliku stripa
su bila pun pogodak.

00:04:01.920 --> 00:04:05.456
Moji učenici su tražili da ih pravim

00:04:05.480 --> 00:04:08.416
čak i kada sam bio prisutan na času.

00:04:08.440 --> 00:04:12.536
Izgledalo je kao da im se ja u stripu
više dopadam nego stvaran ja.

NOTE Paragraph

00:04:12.560 --> 00:04:14.616
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:04:14.640 --> 00:04:18.336
Ovo me je iznenadilo,
zato što su moji učenici deo generacije

00:04:18.360 --> 00:04:20.255
koja je odrasla uz ekrane,

00:04:20.279 --> 00:04:23.496
pa sam bio ubeđen
da će pre želeti da uče sa ekrana

00:04:23.520 --> 00:04:26.056
nego sa stranice.

00:04:26.080 --> 00:04:27.896
Ali kada sam pričao sa mojim učenicima

00:04:27.896 --> 00:04:30.976
zašto toliko vole
ova stripovna predavanja,

00:04:31.000 --> 00:04:35.376
počeo sam da shvatam
obrazovni potencijal stripova.

00:04:35.400 --> 00:04:38.016
Prvo, za razliku od njihovih
udžbenika iz matematike,

00:04:38.040 --> 00:04:40.616
ova predavanja u obliku stripa
su ih učila vizualno.

00:04:40.640 --> 00:04:43.456
Naši učenici su odrasli
u vizualnoj kulturi,

00:04:43.480 --> 00:04:46.216
pa su navikli da primaju
informacije na taj način.

00:04:46.240 --> 00:04:49.016
Za razliku od ostalih oblika
vizualne naracije,

00:04:49.040 --> 00:04:53.856
kao što su film, televizija,
animacija ili video,

00:04:53.880 --> 00:04:56.736
stripovi su, kako ja volim
da kažem, trajni.

00:04:56.760 --> 00:05:02.416
U stripovima prošlost, sadašnjost
i budućnost sede na istoj stranici.

00:05:02.440 --> 00:05:05.856
Što znači da je brzina protoka informacija

00:05:05.880 --> 00:05:08.600
čvrsto u rukama čitaoca.

00:05:09.560 --> 00:05:13.576
Kada moji učenici nešto ne bi razumeli
u mojim predavanjima u obliku stripa,

00:05:13.600 --> 00:05:17.966
mogli su jednostavno ponovo pročitati
pasus onom brzinom koja im je potrebna.

00:05:17.966 --> 00:05:21.816
To je bilo kao da sam im dao
daljinski upravljač za informacije.

00:05:21.840 --> 00:05:24.736
Što nije bio slučaj
sa mojim video-predavanjima,

00:05:24.760 --> 00:05:27.536
pa čak ni sa mojim predavanjima uživo.

00:05:27.560 --> 00:05:32.296
Kada predajem, ja informacije
iznosim brzinom kojom ja želim.

00:05:32.320 --> 00:05:35.696
Za određene učenike
i za određene informacije,

00:05:35.720 --> 00:05:40.656
ova dva aspekta stripa kao medija,
njegova vizualna priroda i trajnost,

00:05:40.680 --> 00:05:44.336
su ga učinile neverovatno
moćnom obrazovnom alatkom.

NOTE Paragraph

00:05:44.360 --> 00:05:46.336
Dok sam predavao algebru 2,

00:05:46.360 --> 00:05:48.430
pohađao sam master studije obrazovanja

00:05:48.430 --> 00:05:50.630
na Kalifornijskom univerzitetu
Istočnog zaliva.

00:05:50.630 --> 00:05:54.656
Toliko sam bio impresioniran iskustvom
sa predavanjima u obliku stripa

00:05:54.680 --> 00:05:59.776
da sam odlučio da tema
mog master rada budu stripovi.

00:05:59.800 --> 00:06:02.776
Želeo sam da shvatim
zašto su američki nastavnici

00:06:02.800 --> 00:06:08.016
toliko dugo protivili
upotrebi stripova na svojim časovima.

00:06:08.040 --> 00:06:10.136
Evo šta sam otkrio.

NOTE Paragraph

00:06:10.160 --> 00:06:12.816
Strip se kao medijum pojavio 1940-ih,

00:06:12.840 --> 00:06:15.096
kada je prodavano
milion primeraka mesečno,

00:06:15.096 --> 00:06:17.416
što su tadašnji nastavnici primetili.

00:06:17.440 --> 00:06:21.416
Mnogi inovativni nastavnici su počeli
donositi stripove na svoje časove,

00:06:21.440 --> 00:06:22.776
kao eksperiment.

00:06:22.800 --> 00:06:26.656
Godine 1944, „Časopis
sociologije obrazovanja”

00:06:26.680 --> 00:06:30.256
čak je posvetio čitavo izdanje ovoj temi.

00:06:30.280 --> 00:06:32.656
Stvari su naizgled napredovale.

00:06:32.680 --> 00:06:35.056
Nastavnici su počeli da shvataju.

00:06:35.080 --> 00:06:37.376
Ali onda se pojavljuje ovaj čovek.

00:06:37.400 --> 00:06:41.376
Ovo je dečiji psiholog,
dr Fredrik Vertam,

00:06:41.400 --> 00:06:45.336
koji je 1954. godine napisao knjigu
„Zavođenje nevinih”,

00:06:45.360 --> 00:06:49.896
gde iznosi tvrdnje da su stripovi
uzrok maloletne delikvencije.

NOTE Paragraph

00:06:49.920 --> 00:06:50.976
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:06:51.000 --> 00:06:52.616
Pogrešio je.

00:06:52.640 --> 00:06:55.016
Dr Vertam je u suštini
bio veoma pristojan čovek.

00:06:55.040 --> 00:06:58.236
Veći deo svoje karijere je proveo
radeći sa maloletnim delikventima,

00:06:58.236 --> 00:07:03.336
i u svom radu je primetio da većina
njegovih klijenata čita stripove.

00:07:03.360 --> 00:07:07.096
Ono što je dr Vertamu promaklo
je da je u 1940-im i '50-im

00:07:07.120 --> 00:07:11.316
skoro svako dete u Americi
čitalo stripove.

NOTE Paragraph

00:07:11.316 --> 00:07:14.616
Dr Vertam prilično neuverljivo
iznosi svoju tvrdnju,

00:07:14.640 --> 00:07:17.976
ali je ova knjiga inspirisala
Senat Sjedinjenih Američkih Država

00:07:18.000 --> 00:07:20.096
da održi niz saslušanja

00:07:20.120 --> 00:07:24.120
kako bi proverili da li stvarno stripovi
prouzrokuju maloletničku delikvenciju.

00:07:24.720 --> 00:07:27.456
Ova saslušanja su trajala
skoro dva meseca.

00:07:27.480 --> 00:07:31.976
Završila su se bez zaključka, ali ne pre
nego što su naneli ogromnu štetu

00:07:32.000 --> 00:07:36.176
reputaciji stripa
u očima američke javnosti.

NOTE Paragraph

00:07:36.200 --> 00:07:40.536
Nakon ovoga, ugledni
američki nastavnici su se povukli,

00:07:40.560 --> 00:07:42.376
i držali su se decenijama po strani.

00:07:42.400 --> 00:07:43.856
Tek 1970-ih

00:07:43.880 --> 00:07:47.336
nekoliko hrabrih duša
ih je počelo vraćati natrag.

00:07:47.360 --> 00:07:51.166
A tek odnedavno, možda
od prošle decenije ili tako nekako,

00:07:51.166 --> 00:07:54.056
stripovi su malo bolje prihvaćeni

00:07:54.080 --> 00:07:55.856
među američkim nastavnicima.

NOTE Paragraph

00:07:55.880 --> 00:08:00.326
Stripovi i grafički romani
se sada konačno vraćaju natrag

00:08:00.326 --> 00:08:01.896
u američke učionice,

00:08:01.920 --> 00:08:05.736
čak i u Biskupu O'Daudu,
gde sam ja predavao.

00:08:05.760 --> 00:08:07.826
Gospodin Smit,
jedan od mojih bivših kolega,

00:08:07.826 --> 00:08:10.616
koristi knjigu „Razumevanje stripova"
autora Skota Maklauda

00:08:10.640 --> 00:08:14.616
na svojim časovima književnosti i filma,
zato što ta knjiga uči njegove učenike

00:08:14.640 --> 00:08:19.736
o vezi između reči i slika.

00:08:19.760 --> 00:08:23.656
Gospodin Berns svake godine
učenicima dodeljuje esej u obliku stripa.

00:08:23.680 --> 00:08:27.616
Tražeći od njih da prepričaju
roman koristeći slike,

00:08:27.640 --> 00:08:30.176
gospodin Berns od njih traži
da razmišljaju dublje,

00:08:30.200 --> 00:08:32.135
ne samo o priči,

00:08:32.159 --> 00:08:35.176
nego i o načinu na koji je ona ispričana.

00:08:35.200 --> 00:08:38.296
A gospođa Marok koristi moj strip
„Kinez rođen u Americi”

00:08:38.320 --> 00:08:40.096
sa učenicima engleskog 1.

00:08:40.120 --> 00:08:41.736
Po njoj, grafički romani

00:08:41.760 --> 00:08:45.536
su odličan način da bi se ispunili
Zajednički državni standardi.

00:08:45.560 --> 00:08:49.056
Po ovim standardima, učenici bi trebalo
da imaju sposobnost da analiziraju

00:08:49.056 --> 00:08:54.200
kako vizualni elementi doprinose
značenju, tonu i lepoti teksta.

NOTE Paragraph

00:08:54.760 --> 00:08:57.976
U biblioteci, gospođa Kaunts
je izgradila prilično impresivnu

00:08:58.000 --> 00:09:00.336
kolekciju grafičkih romana
u Biskup O'Daudu.

00:09:00.360 --> 00:09:03.536
Gospođa Kaunts
i sve njene kolege bibliotekari

00:09:03.560 --> 00:09:06.576
su zaista bili na prvoj liniji
odbrane stripova,

00:09:06.600 --> 00:09:10.096
još od ranih '80-tih, kada je članak
školskog bibliotekarskog časopisa

00:09:10.120 --> 00:09:14.456
potvrdio da je sama prisutnost
grafičkih romana u biblioteci

00:09:14.480 --> 00:09:17.256
povećalo upotrebu za oko 80 procenata

00:09:17.280 --> 00:09:21.336
i povećalo cirkulaciju materijala
koji nisu bili stripovi

00:09:21.360 --> 00:09:22.600
za oko 30 procenata.

NOTE Paragraph

00:09:23.240 --> 00:09:26.656
Inspirisani ovim ponovnim
interesom američkih nastavnika,

00:09:26.680 --> 00:09:31.616
američki crtači stripova sada proizvode
mnogo jasnije obrazovni sadržaj

00:09:31.640 --> 00:09:34.336
namenjen osnovnoškolskom
i srednjoškolskom uzrastu.

00:09:34.360 --> 00:09:37.536
Mnogi su namenjeni jezičkim predmetima,

00:09:37.560 --> 00:09:39.616
ali sve više stripova i grafičkih romana

00:09:39.640 --> 00:09:43.136
počinju da se fokusiraju
na matematiku i nauku.

00:09:43.160 --> 00:09:47.656
NTIM grafički romani su, u stvari,
kao neotkrivena teritorija,

00:09:47.680 --> 00:09:49.120
spremna za istraživanje.

NOTE Paragraph

00:09:49.920 --> 00:09:52.416
Amerika konačno prihvata činjenicu

00:09:52.440 --> 00:09:56.616
da stripovi nisu uzrok
maloletničke delikvencije.

NOTE Paragraph

00:09:56.640 --> 00:09:57.656
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:09:57.680 --> 00:10:01.856
Da oni zaista treba da budu
deo alata svakog nastavnika.

00:10:01.880 --> 00:10:05.216
Ne postoji dobar razlog
za držanje stripova i grafičkih romana

00:10:05.240 --> 00:10:07.906
podalje od osnovnoškolskog
i srednjoškolskog obrazovanja.

00:10:07.906 --> 00:10:08.976
Oni uče vizualno

00:10:09.000 --> 00:10:11.760
i daju našim učenicima
onaj daljinski upravljač.

00:10:12.520 --> 00:10:15.216
Obrazovni potencijal je tu,

00:10:15.240 --> 00:10:16.976
samo čeka da ga iskoristi

00:10:17.000 --> 00:10:18.940
neko od kreativnih ljudi kao što ste vi.

NOTE Paragraph

00:10:19.440 --> 00:10:20.656
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:10:20.680 --> 00:10:23.760
(Aplauz)