1
00:00:26,180 --> 00:00:29,827
Yaklaşık iki yıl önce,
New York Times'ta

2
00:00:29,827 --> 00:00:32,631
"Genç bir poliglotun serüvenleri" adlı,

3
00:00:32,631 --> 00:00:34,851
benim dil öğrenme 
konusundaki tutkumu,

4
00:00:34,851 --> 00:00:37,891
sahip olduğum bu tuhaf hobiyi
anlatan bir makale yayınlandı.

5
00:00:38,253 --> 00:00:40,265
Başta bunun harika 
olduğunu düşünmüştüm.

6
00:00:40,265 --> 00:00:42,457
Dil öğreniminin daha çok ilgi 
çektiği gerçeğini sevmiştim.

7
00:00:42,457 --> 00:00:45,696
Beni birden dünyanın her yerinden
insanlarla iletişime sokan ve

8
00:00:45,706 --> 00:00:48,928
pek de göründüğü gibi insanı izole eden
bir hobi olmayışı hoşuma gitmişti.

9
00:00:48,939 --> 00:00:51,973
Medyanın ilgi odağı 
olarak zaman geçirdikçe

10
00:00:51,973 --> 00:00:54,542
hikayemin odak noktası 
değişmeye başladı.

11
00:00:54,642 --> 00:00:57,051
Ben her zaman nedeni ve nasılı,

12
00:00:57,051 --> 00:00:59,382
neden yabancı dil öğrendiğimi,

13
00:00:59,382 --> 00:01:02,291
bunu nasıl yaptığımı
konuşmakla ilgilenirken

14
00:01:02,291 --> 00:01:05,679
medya şovları hikayemi
sansasyonelleştimek isteyince,

15
00:01:05,679 --> 00:01:08,930
olay biraz gösteriye döndü.

16
00:01:09,239 --> 00:01:11,912
Yani sonuçta şöyle bir şey oldu,

17
00:01:12,032 --> 00:01:14,885
"Merhaba, bugün 20 dilde akıcı konuşabilen

18
00:01:14,885 --> 00:01:17,050
17 yaşındaki Timothy Doner ile birlikteyim.

19
00:01:17,050 --> 00:01:18,287
Ah, özür dilerim.

20
00:01:18,287 --> 00:01:20,515
Aslında sizi tam 
25 dilde aşağılayabilir

21
00:01:20,515 --> 00:01:22,573
ve ayrıca bir 10 dilde 
daha akıcı konuşabiliyor.

22
00:01:22,573 --> 00:01:26,237
Tim, seyircilerimize 
Müslümanca'da günaydın deyip

23
00:01:26,237 --> 00:01:28,769
izledikleri için teşekkür 
etmeye ne dersin?

24
00:01:28,769 --> 00:01:31,759
(Gülüşmeler)

25
00:01:32,319 --> 00:01:35,301
"Iıı... Arapça'da."

26
00:01:36,349 --> 00:01:39,589
(Arapça)

27
00:01:39,689 --> 00:01:40,924
"Harika, Tim. Şimdi de Almanca'da

28
00:01:40,924 --> 00:01:43,100
kendini tanıtıp, 23 dil konuşabiliyorum

29
00:01:43,100 --> 00:01:44,769
de bakalım."

30
00:01:44,769 --> 00:01:46,521
"Bu tam olarak doğru değil... Ama..."

31
00:01:46,521 --> 00:01:48,520
"Hayır, hayır, sen sadece söyle."

32
00:01:49,690 --> 00:01:57,756
(Almanca)

33
00:01:57,778 --> 00:01:59,211
"Mükemmel. Şimdi de Çince

34
00:01:59,211 --> 00:02:00,758
bir tekerlemeye ne dersin?"

35
00:02:00,758 --> 00:02:02,250
(Gülüşmeler)

36
00:02:02,250 --> 00:02:04,772
"Şey, Çince 
hakkında konuşabiliriz,

37
00:02:04,772 --> 00:02:07,470
bilirsiniz, bugünlerde bir sürü 
Amerikalı Çince öğreniyor

38
00:02:07,470 --> 00:02:08,748
ve bence bu çok önemli bir şey."

39
00:02:08,748 --> 00:02:10,431
"Hayır, hayır, hayır. 
Sadece bir tekerleme söyle."

40
00:02:10,431 --> 00:02:12,991
(Gülüşmeler)

41
00:02:12,991 --> 00:02:18,754
(Çince)

42
00:02:18,754 --> 00:02:20,285
"Ah bu çocuk! Tim, bir başka Çince

43
00:02:20,285 --> 00:02:21,751
tekerlemeye ne dersin?"

44
00:02:21,751 --> 00:02:23,379
"Söylememeyi tercih ederim,

45
00:02:23,379 --> 00:02:25,107
ama Çin hakkında konuşabiliriz.

46
00:02:25,107 --> 00:02:27,001
Dil öğrenerek kazanabileceğiniz bir sürü şey var.

47
00:02:27,001 --> 00:02:28,915
"Ah Tim, üzgünüm. 
Zamanımız doldu."

48
00:02:28,915 --> 00:02:30,528
(Kahkahalar)

49
00:02:30,528 --> 00:02:37,482
(Alkışlar)

50
00:02:37,506 --> 00:02:39,087
"Şimdi neden seyircilerimize

51
00:02:39,087 --> 00:02:40,668
Türkçe hoşçakal demiyorsun

52
00:02:40,668 --> 00:02:42,249
ve hemen sonra burda olacağız."

53
00:02:42,249 --> 00:02:44,407
"Daha hiç önemli 
bir konuda konuşmadık yalnız."

54
00:02:44,407 --> 00:02:46,232
"Ama Türkçe lütfen."

55
00:02:46,232 --> 00:02:51,767
(Türkçe)

56
00:02:51,767 --> 00:02:53,089
"Ne çocuk ama, değil mi,

57
00:02:53,089 --> 00:02:55,127
hiç kız elde edecek mi bakalım..."

58
00:02:55,127 --> 00:02:58,502
(Kahkahalar)

59
00:02:58,502 --> 00:03:01,017
"Şimdi kaykay yapan mayolu

60
00:03:01,017 --> 00:03:03,255
bir buldog için bizimle kalın."

61
00:03:03,255 --> 00:03:05,250
(Kahkahalar)

62
00:03:05,250 --> 00:03:10,742
(Alkışlar)

63
00:03:11,052 --> 00:03:13,997
Bu komik olduğu kadar,

64
00:03:13,997 --> 00:03:15,641
hikayem yayınladığı gibi

65
00:03:15,641 --> 00:03:17,698
oldukça büyük iki 
sorunu da öne çıkardı.

66
00:03:17,698 --> 00:03:19,012
Şahsen,

67
00:03:20,092 --> 00:03:22,186
dil öğrenimi şimdi sanki

68
00:03:22,186 --> 00:03:24,720
bir görev haline geliyor 
gibi hissediyordum.

69
00:03:24,720 --> 00:03:27,226
Birden sıkı bir 
şekilde organize edilmesi

70
00:03:27,226 --> 00:03:29,364
gereken bir şey gibi hissettirdi.

71
00:03:29,364 --> 00:03:31,421
Bölümlere ayrılıp rasyonalize edilmesi,

72
00:03:31,421 --> 00:03:33,319
somut bir sayıyla ifade 
edilmesi gereken bir şey.

73
00:03:33,319 --> 00:03:34,955
X dil konuşuyorum.

74
00:03:34,955 --> 00:03:36,581
Y dil biliyorum.

75
00:03:36,581 --> 00:03:38,239
Her zaman yaptığımın,

76
00:03:38,239 --> 00:03:40,496
yani sırf eğlencesine dil öğrenmenin tam tersi.

77
00:03:40,519 --> 00:03:41,999
İnsanlarla iletişim 
kurmayı öğrenmek,

78
00:03:41,999 --> 00:03:43,807
yabancı kültürleri öğrenmek.

79
00:03:44,347 --> 00:03:47,059
Daha ileri bir seviyede, bir dil konuşmanın

80
00:03:47,059 --> 00:03:49,235
veya bir dil bilmenin değeri düşürüldü.

81
00:03:49,235 --> 00:03:51,901
Eğer bugün TEDxTeen'de 
size bir şeyler katacaksam,

82
00:03:51,977 --> 00:03:53,724
o şudur ki; bir dil bilmek,

83
00:03:53,724 --> 00:03:56,675
bir sözlükten birkaç kelime 
bilmekten daha fazlasıdır.

84
00:03:56,675 --> 00:03:58,231
Birine lavabonun 
yerini sorabilmekten

85
00:03:58,231 --> 00:04:00,141
veya saatin kaç 
olduğunu söylemekten

86
00:04:00,141 --> 00:04:01,518
çok daha fazlasıdır.

87
00:04:01,998 --> 00:04:04,105
Ama kendimi geçiyorum.

88
00:04:04,945 --> 00:04:06,705
Benim öyküme 
aşina olmayanlar için,

89
00:04:06,705 --> 00:04:08,465
belki de bir çoğunuz poliglot 


90
00:04:08,465 --> 00:04:10,227
kelimesinin anlamını 
bilmiyorsunuzdur,

91
00:04:10,227 --> 00:04:12,046
ki bu oldukça garip.

92
00:04:14,496 --> 00:04:15,774
Buradan başladım.

93
00:04:16,644 --> 00:04:19,666
Bu ufaklık ben oluyorum, 
tahminen 2001 yılı.

94
00:04:19,666 --> 00:04:21,721
Ve bu da benim dil öğrenme 
yolculuğumun başlangıcı.

95
00:04:21,721 --> 00:04:23,656
Aslında daha dil 
öğrenmeden önce,

96
00:04:23,656 --> 00:04:25,417
ben bir oyuncuydum.

97
00:04:25,417 --> 00:04:28,248
Ve her zaman aksanlar 
konusunda biraz yeteneğim olmuştur.

98
00:04:28,248 --> 00:04:30,375
Radyo veya TV reklamları için

99
00:04:30,375 --> 00:04:31,762
seçmelere giderdim

100
00:04:31,762 --> 00:04:33,772
ve Austin Powers taklidi yapardım.

101
00:04:33,772 --> 00:04:35,668
Şimdi yapmayacağım.

102
00:04:36,738 --> 00:04:39,768
(Kahkahalar)

103
00:04:39,768 --> 00:04:41,496
Bazen de Simpson'lardan

104
00:04:41,496 --> 00:04:42,954
Apu'yu taklit ederdim.

105
00:04:42,954 --> 00:04:45,132
Aslında bir keresinde seçmelerde
benden gitmemi istemişlerdi,

106
00:04:45,134 --> 00:04:47,424
çünkü bana peltek küçük bir çocuk
gibi konuşmamı söylediler

107
00:04:47,441 --> 00:04:49,349
ve ben de Fransız aksanıyla 
Darth Vader yapmak istemiştim.

108
00:04:49,356 --> 00:04:52,806
(Kahkahalar)

109
00:04:53,496 --> 00:04:55,919
Ama bu bana sesleri 
nasıl analiz edeceğimin

110
00:04:55,919 --> 00:04:57,895
temelini öğretti.

111
00:04:57,895 --> 00:04:59,817
Yabancı bir aksanı veya

112
00:04:59,817 --> 00:05:01,292
söz kalıplarını nasıl kapacağımı

113
00:05:01,292 --> 00:05:02,769
ve onunla nasıl yaşayacağımı.

114
00:05:02,769 --> 00:05:04,717
Şimdi biraz ileri saralım,

115
00:05:04,785 --> 00:05:06,769
3. sınıfta falanım

116
00:05:06,769 --> 00:05:08,750
ve ilk kez Fransızca 
öğrenmeye başladım.

117
00:05:08,750 --> 00:05:10,255
Ama altı ay sonra,

118
00:05:10,255 --> 00:05:11,760
hatta iki yıl sonra bile

119
00:05:11,760 --> 00:05:13,265
kimseyle konuşamıyordum.

120
00:05:13,265 --> 00:05:14,762
Fransızca sadece 
okuldaki derslerden biriydi

121
00:05:14,762 --> 00:05:17,093
ve size dirsek, diz, 
kemik, ayakkabı bağcığı

122
00:05:17,093 --> 00:05:19,255
gibi kelimeleri 
söyleyebilmeme rağmen

123
00:05:19,509 --> 00:05:22,522
kimseyle akıcı bir 
diyalog kuramadım.

124
00:05:23,522 --> 00:05:25,510
Biraz daha ileri saralım.

125
00:05:25,510 --> 00:05:27,010
Yedinci sınıfta 
Latinceye başladım.

126
00:05:27,010 --> 00:05:29,016
Latince tabi ölü bir dil

127
00:05:29,016 --> 00:05:30,907
ve Latince öğrenirken gerçekten

128
00:05:30,907 --> 00:05:32,061
dili nasıl analiz edeceğinizi,

129
00:05:32,061 --> 00:05:35,013
dili nasıl kurallarıyla bir sistem 
ve bir bulmacanın parçası gibi

130
00:05:35,013 --> 00:05:36,128
göreceğinizi öğreniyorsunuz.

131
00:05:36,128 --> 00:05:37,270
Bu harikaydı

132
00:05:37,270 --> 00:05:39,621
ama yine de dil bana 
göre değil gibi hissediyordum.

133
00:05:40,493 --> 00:05:42,508
Şimdi birazcık daha ileri alalım.

134
00:05:42,508 --> 00:05:43,515
13 yaşlarındayım

135
00:05:43,515 --> 00:05:45,016
ve İsrail-Filistin 
çatışması hakkında

136
00:05:45,016 --> 00:05:46,517
daha fazla bilgi edinmekle ilgiliyim.

137
00:05:46,517 --> 00:05:48,018
İbranice çalışmaya başladım.

138
00:05:48,018 --> 00:05:49,499
Bunu yapabilmemin 
hiçbir yolu yoktu.

139
00:05:49,499 --> 00:05:51,747
Ne yapmam gerektiğini 
hiç bilmiyordum.

140
00:05:51,747 --> 00:05:54,478
Ben de çokça Rap müzik dinledim.

141
00:05:54,478 --> 00:05:57,011
Sözleri ezberledim, söyledim

142
00:05:57,011 --> 00:05:59,259
ve ana dili İbranice 
olanlarla konuşmaya çalıştım.

143
00:05:59,259 --> 00:06:01,261
Haftada bir, ayda bir

144
00:06:01,261 --> 00:06:03,600
ve adım adım daha da fazla

145
00:06:03,006 --> 00:06:04,751
anladığımı fark ettim.

146
00:06:04,751 --> 00:06:06,987
Ana dilimmiş gibi telaffuz edemiyordum.

147
00:06:06,987 --> 00:06:08,756
Pek anlaşılır konuşamıyordum ve

148
00:06:08,756 --> 00:06:10,462
kesinlikle grameri de bilmiyordum.

149
00:06:10,462 --> 00:06:13,276
Ama okulda asla 
yapamadığımı yapmıştım.

150
00:06:13,276 --> 00:06:14,708
Bir dilin temelini

151
00:06:14,708 --> 00:06:16,409
tamamen kendi kendime kavramıştım.

152
00:06:16,678 --> 00:06:18,294
Birazcık daha ilerleyelim.

153
00:06:18,520 --> 00:06:20,272
14 yaşındayken, 
9. sınıfa geçmeden,

154
00:06:20,272 --> 00:06:22,024
bir yaz programında 
Arapça'ya başladım.

155
00:06:22,024 --> 00:06:23,776
2010 yazı bu.

156
00:06:23,776 --> 00:06:25,513
Bir ay sonra 
sorunsuz bir şekilde

157
00:06:25,513 --> 00:06:26,550
okuyup yazabildiğimi anladım.

158
00:06:26,550 --> 00:06:28,230
Resmi dilin temelini

159
00:06:28,230 --> 00:06:30,053
ve başlıca ağızlarından 
birini öğrenmiştim.

160
00:06:30,053 --> 00:06:31,876
Ve bu beni dillerle bir hobi olarak

161
00:06:31,876 --> 00:06:33,990
uğraşabileceğim gerçeğiyle
ilgilenmeye itti.

162
00:06:34,776 --> 00:06:39,295
Böylece, sonunda tarihler 
24 Mart 2011'i gösterdi.

163
00:06:39,475 --> 00:06:41,022
Bende berbat bir uykusuzluk hastalığı var.

164
00:06:41,022 --> 00:06:42,289
Gramer kitaplarını kullanarak

165
00:06:42,289 --> 00:06:43,817
veya TV şovları izleyerek

166
00:06:43,817 --> 00:06:45,871
giderek daha fazla dil öğrenmek,

167
00:06:45,871 --> 00:06:48,036
-- örneğin Arapça veya İbranice'yi --

168
00:06:48,036 --> 00:06:50,561
zamanımı idare etmenin 
bir yolunu buldum.

169
00:06:50,561 --> 00:06:56,026
Böylece o gece, gecenin 
köründe hala uyanıkken

170
00:06:56,026 --> 00:06:58,738
kendimi bilgisayarımda 
Arapça konuşurken kaydettim,

171
00:06:58,738 --> 00:06:59,754
altyazı ekledim

172
00:06:59,754 --> 00:07:01,263
ve "Tim Arapça Konuşuyor" başlığıyla

173
00:07:01,263 --> 00:07:02,998
YouTube'a yükledim.

174
00:07:02,998 --> 00:07:05,037
(Arapça)

175
00:07:05,037 --> 00:07:06,513
Ertesi gün yine aynısını yaptım.

176
00:07:06,513 --> 00:07:07,520
(İbranice)

177
00:07:07,520 --> 00:07:08,757
Tim İbranice Konuşuyor.

178
00:07:08,757 --> 00:07:11,707
Ve baktığımda, 
yorumlar inanılmazdı.

179
00:07:11,707 --> 00:07:14,076
"Vay canına, daha önce hiç bir Amerikalının 
Arapça konuştuğunu görmemiştim."

180
00:07:14,076 --> 00:07:15,029
gibi yorumlar aldım.

181
00:07:15,029 --> 00:07:18,668
(Kahkahalar)

182
00:07:19,488 --> 00:07:21,808
Onları suçlayabilir misiniz?

183
00:07:22,688 --> 00:07:25,773
Bunun yanında "Sanırım şuradaki sesli
harflerini düzeltmelisin."

184
00:07:25,773 --> 00:07:27,803
veya "Bu kelime şöyle telaffuz ediliyor galiba."

185
00:07:27,803 --> 00:07:29,231
gibi şeyler de vardı.

186
00:07:29,231 --> 00:07:31,681
Birdenbire dil öğrenimi 
bir kitabın ıssız sayfalarından

187
00:07:31,681 --> 00:07:33,201
ya da bilgisayar ekranımdan

188
00:07:33,201 --> 00:07:34,813
dünyaya ulaştı.

189
00:07:36,078 --> 00:07:37,692
Bundan sonra bağlandım.

190
00:07:37,692 --> 00:07:39,739
Etkileşimde bulunabileceğim 
bir konuşmacı topluluğu

191
00:07:39,739 --> 00:07:42,815
ve aslında öğrenmek istediğim 
herhangi bir dil için bir öğretmenim

192
00:07:42,815 --> 00:07:44,777
veya sohbet edebileceğim insanlar vardı.

193
00:07:45,231 --> 00:07:47,110
Size hemen bir 
montajını göstereyim.

194
00:07:47,946 --> 00:07:54,140
Video:[Arapça] Arapça öğrenmeye 
yaklaşık 6 ay önce başladım,

195
00:07:54,140 --> 00:07:57,124
Bu... bir, iki, üç, dört...

196
00:07:57,914 --> 00:08:00,110
belki dört gün önce başladı.

197
00:08:00,591 --> 00:08:06,078
Aslında okuma ve yazma 
Arapça'da daha kolay gibi.

198
00:08:06,078 --> 00:08:10,115
Kesinlikle Ojibva Dili'ni zor buluyorum!

199
00:08:10,115 --> 00:08:14,096
Ama evvelki gün eve geldim

200
00:08:14,096 --> 00:08:18,145
Telaffuzum nasıl? 
Çok teşekkürler!

201
00:08:18,205 --> 00:08:21,750
İyi günler! 
Hoşçakalın!

202
00:08:24,014 --> 00:08:28,754
(Alkışlar)

203
00:08:28,754 --> 00:08:29,909
Bu benim dünyaya ulaşma

204
00:08:29,909 --> 00:08:31,268
yöntemim haline geldi.

205
00:08:31,268 --> 00:08:32,813
Ama bu dilleri öğrendikçe

206
00:08:32,813 --> 00:08:34,353
bir dizi engelle karşılaştım.

207
00:08:34,353 --> 00:08:36,735
İlk olarak, kendi başıma nasıl 
öğreneceğimi hiç bilmiyordum.

208
00:08:36,735 --> 00:08:38,248
Aslında çoğunuza, 
gelecek aya kadar Peştunca

209
00:08:38,248 --> 00:08:39,890
öğrenmek zorunda olduğunuz söylense

210
00:08:39,890 --> 00:08:41,375
ne yapacağınızı bilemezdiniz.

211
00:08:41,375 --> 00:08:42,914
Ben de denedim.

212
00:08:44,254 --> 00:08:45,618
İşte bir örnek.

213
00:08:45,618 --> 00:08:48,604
Latince dersimde, Cicero'nun

214
00:08:48,605 --> 00:08:50,520
"Loci Yöntemi" 
dediği bir şey okudum,

215
00:08:50,520 --> 00:08:51,762
teknik olarak Locurum.

216
00:08:51,762 --> 00:08:55,244
Ama bu ipuçları 
aldığınız bir tekniktir.

217
00:08:55,244 --> 00:08:56,455
Diyelim ki bir listeden

218
00:08:56,455 --> 00:08:58,018
10 kelime öğrenmek istiyorsunuz.

219
00:08:58,018 --> 00:08:59,142
Bu kelimelerin her birini alıp

220
00:08:59,142 --> 00:09:00,504
toplu halde ezberlemektense

221
00:09:00,504 --> 00:09:02,418
onları mekansal 
hafızanızda birleştiriyorsunuz.

222
00:09:02,418 --> 00:09:04,035
Demek istediğim şu.

223
00:09:04,035 --> 00:09:05,763
Burası Union Meydanı.

224
00:09:05,763 --> 00:09:06,763
Her gün gittiğim bir yer.

225
00:09:06,763 --> 00:09:07,650
Gözlerimi kapatırsam

226
00:09:07,650 --> 00:09:10,169
çok canlı bir şekilde 
tasavvur edebilirim.

227
00:09:10,169 --> 00:09:12,743
Kendimi Union Meydanı'nda 
yürürken hayal ediyorum

228
00:09:12,743 --> 00:09:15,013
ve zihnimde karşılığı 
olan her noktayı

229
00:09:15,013 --> 00:09:17,256
bir kelimeyle bağdaştırıyorum.

230
00:09:19,076 --> 00:09:20,280
Şimdi size göstereceğim.

231
00:09:20,280 --> 00:09:21,926
Park Avenue'de yürüyorum

232
00:09:21,926 --> 00:09:23,582
ve "iku" Japonca'da 
"yürümek"tir.

233
00:09:23,582 --> 00:09:25,440
Biraz daha ilerleyip
sağa dönüyorum;

234
00:09:25,440 --> 00:09:28,072
"suwaru" yapabileceğim bir 
yerde basamaklara oturuyorum.

235
00:09:28,072 --> 00:09:29,786
Tam kuzeyde 
George Washington'un

236
00:09:29,786 --> 00:09:31,540
eskiden çeşme olduğunu 
sandığım bir heykeli var;

237
00:09:31,540 --> 00:09:33,230
yani "nomu", "içmek".

238
00:09:33,230 --> 00:09:35,785
Hemen sağda "kiru" yapabileceğiniz, 
yani "kesebileceğiniz" bir ağaç var.

239
00:09:35,785 --> 00:09:37,264
Barnes & Noble için 
kuzeye giderseniz

240
00:09:37,264 --> 00:09:39,041
"yomu" yapabilirsiniz, 
yani "okuyabilirsiniz".

241
00:09:39,041 --> 00:09:41,520
Karnım açsa ve en sevdiğim
falafelciye gitmek istiyorsam,

242
00:09:41,520 --> 00:09:45,480
bir blok batıya gidebilirim; 
böylece "taberu" yani "yiyebilirim".

243
00:09:45,480 --> 00:09:46,849
Bir taneyi atladım.

244
00:09:46,849 --> 00:09:48,817
Pekala, 10'da 8. 
Fena değil!

245
00:09:49,516 --> 00:09:51,216
Çoğu zaman bu 
gibi yöntemleri denemenin

246
00:09:51,216 --> 00:09:53,359
dil öğrenimi çok daha etkileşimli

247
00:09:53,359 --> 00:09:55,850
bir hale getirdiğini anladım.

248
00:09:55,861 --> 00:09:57,794
Daha iyi hatırlayabildiğim 
ve daha çok eğlendiğim

249
00:09:57,794 --> 00:09:59,205
bir şey haline getirdi.

250
00:09:59,205 --> 00:10:00,326
Belki bu size göre değildir.

251
00:10:00,326 --> 00:10:01,696
İşte başka bir tane.

252
00:10:02,746 --> 00:10:03,971
Birçok insan sık sık soruyor bana,

253
00:10:03,971 --> 00:10:05,757
aynı anda bu kadar 
çok dil çalışıyorsun,

254
00:10:05,757 --> 00:10:07,047
nasıl birbirine 
karıştırmıyorsun?

255
00:10:07,047 --> 00:10:08,544
Ya da nasıl bu kadar 
çok kelime öğreniyorsun?

256
00:10:08,544 --> 00:10:09,946
İspanyolca "masa" 
kelimesini öğreniyorum

257
00:10:09,946 --> 00:10:11,678
ve kitaba karşılık olan sözcük
diğer kulağıma geliyor.

258
00:10:12,190 --> 00:10:14,040
Yaptığım şey onları kucaklamak.

259
00:10:14,040 --> 00:10:15,689
Mesela,

260
00:10:16,289 --> 00:10:18,040
şu üç Endonezce 
kelimeyi ele alalım.

261
00:10:18,040 --> 00:10:20,244
Bunlar aslında öğrendiğim 
ilk 50 kelime arasındaydı.

262
00:10:20,244 --> 00:10:21,768
"Kepala", "Kabar", "Kantor".

263
00:10:21,768 --> 00:10:23,749
Kelime anlamı olarak birbiriyle 
bağlantısız kelimeler.

264
00:10:23,749 --> 00:10:24,771
"Kepala" baş demek.

265
00:10:24,771 --> 00:10:25,773
"Kabar" haber demek.

266
00:10:25,773 --> 00:10:27,256
"Kantor" ise ofis.

267
00:10:27,256 --> 00:10:30,267
Ama hepsi benzer okunuyor,
"K" ve "A". Öyle değil mi?

268
00:10:30,267 --> 00:10:31,652
Yani yapacağım şey şu,

269
00:10:31,652 --> 00:10:34,756
yakın sesli kelimeleri bir 
grup halinde ezberleyeceğim.

270
00:10:34,756 --> 00:10:36,511
Böylece Endonezce 
"Kepala" kelimesini duyarsam,

271
00:10:36,511 --> 00:10:38,763
otomatikmen "Kebar" ve
"Kentor" kelimeleri aklıma gelir.

272
00:10:38,763 --> 00:10:41,510
Arapça'da da öyle,
"İktisat", "İstiklal", "Sükut"

273
00:10:41,510 --> 00:10:42,759
Bu üç sözcük bağlantısız.

274
00:10:42,759 --> 00:10:45,242
Biri ekonomi, biri bağımsızlık, biri ise düşüş.

275
00:10:45,242 --> 00:10:47,272
Ama birini duyarsam, tetikler...


276
00:10:47,272 --> 00:10:51,262
(Kahkahalar)

277
00:10:51,262 --> 00:10:52,774
diğerlerini tetikler.

278
00:10:53,494 --> 00:10:54,536
Aynı şey İbranice'de de,

279
00:10:54,536 --> 00:10:56,011
(İbranice)

280
00:10:56,011 --> 00:10:58,516
Bunlar geri dönmek, 
hatırlamak ve parlamak olsa bile.

281
00:10:58,516 --> 00:11:01,006
Ya da Farsça'da 
-ki bunlar bağlantılı.

282
00:11:01,006 --> 00:11:02,291
Ben eğer "Pedar" 
kelimesini duyarsam,

283
00:11:02,291 --> 00:11:03,270
baba anlamına gelen,

284
00:11:03,270 --> 00:11:04,659
kendiliğinden aklıma

285
00:11:04,659 --> 00:11:06,513
"Mada", "Barodar", "Dokhtar"

286
00:11:06,513 --> 00:11:08,509
yani anne, erkek kardeş, 
kız evlat kelimeleri gelir.

287
00:11:08,509 --> 00:11:10,268
Bu, yöntemlerden sadece biri

288
00:11:10,268 --> 00:11:12,554
ve bu sizi bir dilde 
akıcı yapacak demiyorum

289
00:11:12,554 --> 00:11:14,086
ama bu, o engelleri aşma

290
00:11:14,086 --> 00:11:15,865
yollarımdan biri oldu.

291
00:11:16,715 --> 00:11:18,057
Merak ediyor olabilirsiniz,

292
00:11:18,657 --> 00:11:20,089
bunun yapmanın amacı ne diye.

293
00:11:20,859 --> 00:11:22,712
Neden New York'ta yaşıyorken

294
00:11:22,712 --> 00:11:24,344
Peştunca veya Ojibva Dili öğrenesin ki?

295
00:11:24,344 --> 00:11:26,529
Bunun bir mantığı var.

296
00:11:27,165 --> 00:11:28,942
Aslında hayatım boyunca 
New York'ta yaşadım

297
00:11:28,942 --> 00:11:31,257
ve hep bir günde 
duyulabilecek

298
00:11:31,257 --> 00:11:32,534
dil sayısına şaşırmışımdır.

299
00:11:32,534 --> 00:11:35,777
Sokakta yürürken Çince veya 
İspanyolca tabelalar görüyorum.

300
00:11:35,777 --> 00:11:39,042
Rus kitapçılar, Hint restoranları,
Türk hamamları.

301
00:11:39,042 --> 00:11:41,230
Ama bunca dilsel 
çeşitliliğe rağmen

302
00:11:41,230 --> 00:11:42,838
genel Amerikan kültürü

303
00:11:42,838 --> 00:11:44,856
kararlı bir şekilde 
tek lisanlı kalıyor.

304
00:11:44,856 --> 00:11:46,434
Ve eğer bunun doğru 
olmadığını düşünüyorsanız

305
00:11:46,434 --> 00:11:49,515
Coca-Cola Super Bowl 
videosuna gelen tepkilere bakın.

306
00:11:51,015 --> 00:11:54,184
Dil öğrenimiyle 
daha da vakit geçirdikçe

307
00:11:54,184 --> 00:11:55,868
New York'ta kendi 
öğrenci topluluğum

308
00:11:55,868 --> 00:11:57,592
olduğunu anladım.

309
00:11:57,592 --> 00:11:58,758
Arka mahallelere gittim

310
00:11:58,758 --> 00:12:01,782
ve en kibar şekliyle, kendimden utandım.

311
00:12:01,782 --> 00:12:03,501
Her gün insanlarla 
konuşmaya çalışıyorum,

312
00:12:03,501 --> 00:12:05,081
bir şeyler hakkındaki 
görüşlerini alıyorum

313
00:12:05,081 --> 00:12:06,661
ve yeni dil yeteneklerimi kullanıyorum.

314
00:12:06,661 --> 00:12:09,479
Video: (Rusça) Adın ne?
-Natan.

315
00:12:09,479 --> 00:12:10,938
Natan.
-İyi günler.

316
00:12:10,938 --> 00:12:11,984
Adın ne?

317
00:12:11,984 --> 00:12:13,770
Ben Tim.

318
00:12:14,150 --> 00:12:15,581
Tanıştığımıza memnun oldum.

319
00:12:15,621 --> 00:12:16,969
Tanıştığımıza memnun oldum.

320
00:12:16,969 --> 00:12:18,187
Nerelisin?

321
00:12:18,367 --> 00:12:20,135
(Urduca) Bu kitap bizzat

322
00:12:20,135 --> 00:12:22,251
Kudretullah Şahab tarafından yazıldı.

323
00:12:23,735 --> 00:12:24,905
"Nawist" ne demek?

324
00:12:25,855 --> 00:12:28,005
Bunun anlamı, yazar kendi hayatını yazmış.

325
00:12:30,385 --> 00:12:32,766
Ah, tamam, Hod-Navist (kendini-yazma),

326
00:12:32,766 --> 00:12:34,248
Farsça'daki hod-nevaştan'dan!

327
00:12:34,248 --> 00:12:36,239
Belki de çok kez İngilizce 
kullanmak zorundasınız,

328
00:12:36,239 --> 00:12:37,440
belki de konuşurken 


329
00:12:37,440 --> 00:12:39,276
çok da ilginç değilsiniz,

330
00:12:39,276 --> 00:12:40,211
ama mesele 
sizin oraya gitmeniz

331
00:12:40,211 --> 00:12:41,582
ve kendinizi 
ortaya koymanız.

332
00:12:41,582 --> 00:12:42,758
Çok da iyi Urduca 
konuşmuyorum,

333
00:12:42,758 --> 00:12:44,489
birazcık garip 
bir konuşmaydı,

334
00:12:44,489 --> 00:12:47,737
ama o konuşmadan yeni bir 
kelime öğrendim: "Khod-Nawist"

335
00:12:47,877 --> 00:12:49,637
Artık unutmam.

336
00:12:50,257 --> 00:12:52,840
Devam edelim, 
yine merak edebilirsiniz,

337
00:12:52,840 --> 00:12:55,173
bunu yapmaktaki amaç nedir?

338
00:12:55,173 --> 00:12:56,912
Ve ben de insanlara 
sıkça çeşitli nedenlerimi

339
00:12:56,912 --> 00:12:58,494
açıklamaya çalışıyorum ama çoğu kez

340
00:12:58,494 --> 00:13:00,741
Nelson Mandela'dan bu sözün

341
00:13:00,741 --> 00:13:02,281
en iyi açıklama 
olduğunu hissediyorum.

342
00:13:02,281 --> 00:13:04,062
"Bir insanla anladığı 
bir dilde konuşursanız

343
00:13:04,062 --> 00:13:05,509
bu onun aklına hitap eder.

344
00:13:05,509 --> 00:13:08,785
Onunla kendi dilinde konuşursanız,
bu onun kalbine hitap eder."

345
00:13:08,785 --> 00:13:10,476
Yani dil ile kültür,

346
00:13:10,476 --> 00:13:12,357
dil ile düşünce arasında

347
00:13:12,357 --> 00:13:13,938
muazzam bir bağlantı

348
00:13:13,938 --> 00:13:15,520
görmeye başladım.

349
00:13:15,520 --> 00:13:18,095
Açıkçası, örneğin Farsça 
öğrenmek istiyorsanız,

350
00:13:18,095 --> 00:13:20,611
bir sözlük alıp da "Nasıl 
teşekkür edebileceğimi,

351
00:13:20,611 --> 00:13:22,111
'Bu ne kadar?' demeyi ve

352
00:13:22,111 --> 00:13:23,703
nasıl 'Hoşçakal' deneceğini
biliyorum," dersiniz.

353
00:13:23,703 --> 00:13:25,263
"Bakın Farsça konuşuyorum."

354
00:13:25,353 --> 00:13:28,265
Muhtemelen hayır, 
hadi görelim.

355
00:13:28,265 --> 00:13:30,762
Aslında, bir İran kitapçısından 
bir şey almak isterseniz,

356
00:13:30,762 --> 00:13:32,757
"Bu ne kadar?" 
diye sorabilirsiniz.

357
00:13:32,757 --> 00:13:35,013
Genelde size şunu söylerler:

358
00:13:35,013 --> 00:13:36,223
"Ghabeli nadareh."

359
00:13:36,513 --> 00:13:38,256
Bu "değersiz" anlamına gelir.

360
00:13:38,256 --> 00:13:39,775
(Gülüşmeler)

361
00:13:39,775 --> 00:13:41,860
Aslında bu "Taaraf" adı verilen

362
00:13:41,860 --> 00:13:44,909
iki kişinin konuşurken birbirlerinden 
daha mütevazi davranmaya çalıştığı

363
00:13:44,909 --> 00:13:47,220
kökleşmiş bir kültürel uygulamadır.

364
00:13:47,220 --> 00:13:48,734
Eğer kitap almaya gidersem

365
00:13:48,734 --> 00:13:50,506
onun bana "beş dolar" 
demesi kaba bir harekettir.

366
00:13:50,506 --> 00:13:52,263
Şöyle demeli; "Bu değersiz, lütfen.

367
00:13:52,263 --> 00:13:54,227
Çok yakışıklısın, 
çok yeteneklisin

368
00:13:54,227 --> 00:13:55,486
her neysen."

369
00:13:55,486 --> 00:13:56,325
(Gülüşmeler)

370
00:13:56,325 --> 00:13:58,385
"Bedavaya al, çok alçakgönüllüyüm,
bedavaya al."

371
00:13:59,425 --> 00:14:00,767
(Gülüşmeler)

372
00:14:00,767 --> 00:14:04,276
Ya da şunun gibi 
bir ifade bulabilirsiniz:

373
00:14:04,276 --> 00:14:05,782
Birine teşekkür 
etmek istiyorsanız,

374
00:14:05,782 --> 00:14:07,489
minnettarlığınızı 
göstermeye veya

375
00:14:07,489 --> 00:14:08,770
"tanıştığıma memnun oldum" 
demeye çalışıyorsanız,

376
00:14:08,770 --> 00:14:10,510
"Farsça nasıl teşekkür 
edeceğimi biliyorum,

377
00:14:10,510 --> 00:14:12,025
Farsça biliyorum," diyebilirim.

378
00:14:12,025 --> 00:14:13,225
Belki de öyle değil.

379
00:14:13,225 --> 00:14:15,506
Aslında İranlılarla konuşurken 
şu ifadeyi duydum.

380
00:14:15,506 --> 00:14:16,962
"Ghorbanet beram."

381
00:14:17,082 --> 00:14:18,197
Ki şu anlama gelir,

382
00:14:18,197 --> 00:14:20,212
"Sizin için hayatımı 
feda edebilir miyim"

383
00:14:20,212 --> 00:14:21,877
(Gülüşmeler)

384
00:14:22,674 --> 00:14:24,421
Yine, şiirsel,

385
00:14:24,421 --> 00:14:26,723
aşırı duygusal diyebilirsiniz,

386
00:14:27,603 --> 00:14:31,848
ama bu kültürü anlamak için gerçekten 
kavramanız gereken bir şey.

387
00:14:32,536 --> 00:14:34,263
Bunu çok abartmak istemiyorum,

388
00:14:34,263 --> 00:14:36,256
çünkü bir düşünün, 
İngilizce'de de bu var.

389
00:14:36,256 --> 00:14:37,766
Birine "nasılsın?" 
diye sorarsanız

390
00:14:37,766 --> 00:14:39,271
ne duymayı beklersiniz?

391
00:14:39,271 --> 00:14:40,269
"İyiyim"

392
00:14:40,269 --> 00:14:41,735
Başka bir şey söylerseniz, 
ilgilenmiyorum.

393
00:14:41,735 --> 00:14:42,756
(Gülüşmeler)

394
00:14:42,756 --> 00:14:43,526
Ama hep yapıyoruz.

395
00:14:43,536 --> 00:14:44,767
Birisi hapşırdığında

396
00:14:44,767 --> 00:14:46,130
"Tanrı seni korusun" diyoruz,

397
00:14:46,130 --> 00:14:48,263
artık hiç dini anlamları 
olmadığı halde.

398
00:14:48,263 --> 00:14:49,740
Değil mi?

399
00:14:52,370 --> 00:14:54,703
Bir çok dilbilimcinin, 
lisanın kendiliğinden

400
00:14:54,703 --> 00:14:57,083
düşünme tarzınızı 
etkilemediğine

401
00:14:57,083 --> 00:14:58,501
inanması ilginç.

402
00:14:58,501 --> 00:15:01,234
Doğru. Sizi bir matematik 
dehası yapacak bir dil yok.

403
00:15:01,234 --> 00:15:02,903
Mantık problemlerini anlamayı

404
00:15:02,903 --> 00:15:05,299
imkansız kılacak bir dil yok.

405
00:15:05,299 --> 00:15:08,034
Ama dil ve kültür 
arasında gerçek bir bağ var.

406
00:15:08,034 --> 00:15:09,308
Size bir kültürün zihniyetini

407
00:15:09,308 --> 00:15:11,604
anlatabilecek bir sürü dil var.

408
00:15:11,604 --> 00:15:13,749
Ve aslına bakarsanız, dünyada

409
00:15:13,749 --> 00:15:16,228
her iki haftada 
bir dil daha ölüyor.

410
00:15:16,228 --> 00:15:17,750
Artık kimse o 
dili konuşmuyor.

411
00:15:17,750 --> 00:15:19,774
Savaş yüzünden, 
kıtlık yüzünden,

412
00:15:19,774 --> 00:15:21,730
çoğu kez sırf 
asimilasyon yüzünden.

413
00:15:21,730 --> 00:15:23,763
Belki benim için 
ana dilimi konuşmaktansa

414
00:15:23,763 --> 00:15:26,245
diyelim ki Arapça 
konuşmak daha kolay.

415
00:15:26,245 --> 00:15:28,763
Veya Amazon'dan 
bir kabiledenim,

416
00:15:28,763 --> 00:15:30,070
yaşam alanım yok edildi

417
00:15:30,070 --> 00:15:32,519
ve Portekizce öğrenmek 
bana daha mantıklı geliyor,

418
00:15:32,519 --> 00:15:34,384
dolayısıyla kültürümü kaybetmek.

419
00:15:34,764 --> 00:15:35,774
Bir düşünün.

420
00:15:35,774 --> 00:15:38,264
Tam iki ay sonra 1 Nisan.

421
00:15:38,264 --> 00:15:39,769
Çoğunuz için 
o gün stresli olabilir,

422
00:15:39,769 --> 00:15:41,274
çünkü ödev teslim gününüz

423
00:15:41,274 --> 00:15:42,780
veya kiranızın ödeme günü.

424
00:15:42,780 --> 00:15:44,265
Ama dünyadaki iki topluluk için,

425
00:15:44,265 --> 00:15:47,050
iki kültür için bu 
lisanlarının ölümü demek.

426
00:15:47,050 --> 00:15:49,745
Mitolojilerinin ölümü, 
tarihlerinin, kültürlerinin.

427
00:15:49,745 --> 00:15:51,775
Dünyaya bakış açılarının.

428
00:15:51,775 --> 00:15:54,504
Yine de, sizin 
İspanyolcanızı tazelemeniz,

429
00:15:54,504 --> 00:15:56,496
Japonca derslerinize gitmeniz

430
00:15:56,496 --> 00:15:58,788
dillerin ölümünü durdurmayacak.

431
00:15:59,098 --> 00:16:02,770
Ama durduracak olan şu ki, 
dillerin kendi manası içinde,

432
00:16:02,770 --> 00:16:05,967
özünde kültürel bir 
hayat felsefesini temsil ettiği

433
00:16:05,967 --> 00:16:08,743
fikrine zihninizi açmak.

434
00:16:08,743 --> 00:16:11,490
Ve eğer bugün TEDxTeen'de size 
bir şeyler katacaksam,

435
00:16:11,490 --> 00:16:13,003
o şudur,

436
00:16:13,003 --> 00:16:14,983
sözcükleri kolayca 
tercüme edebilirsiniz

437
00:16:14,983 --> 00:16:17,377
ama anlamı bütünüyle
çeviremezsiniz.

438
00:16:17,377 --> 00:16:18,522
Teşekkür ederim.

439
00:16:18,522 --> 00:16:22,279
(Alkışlar)