0:00:26.180,0:00:29.827
Yaklaşık iki yıl önce,[br]New York Times'ta

0:00:29.827,0:00:32.631
"Genç bir poliglotun serüvenleri" adlı,

0:00:32.631,0:00:34.851
benim dil öğrenme [br]konusundaki tutkumu,

0:00:34.851,0:00:37.891
sahip olduğum bu tuhaf hobiyi[br]anlatan bir makale yayınlandı.

0:00:38.253,0:00:40.265
Başta bunun harika [br]olduğunu düşünmüştüm.

0:00:40.265,0:00:42.457
Dil öğreniminin daha çok ilgi [br]çektiği gerçeğini sevmiştim.

0:00:42.457,0:00:45.696
Beni birden dünyanın her yerinden[br]insanlarla iletişime sokan ve

0:00:45.706,0:00:48.928
pek de göründüğü gibi insanı izole eden[br]bir hobi olmayışı hoşuma gitmişti.

0:00:48.939,0:00:51.973
Medyanın ilgi odağı [br]olarak zaman geçirdikçe

0:00:51.973,0:00:54.542
hikayemin odak noktası [br]değişmeye başladı.

0:00:54.642,0:00:57.051
Ben her zaman nedeni ve nasılı,

0:00:57.051,0:00:59.382
neden yabancı dil öğrendiğimi,

0:00:59.382,0:01:02.291
bunu nasıl yaptığımı[br]konuşmakla ilgilenirken

0:01:02.291,0:01:05.679
medya şovları hikayemi[br]sansasyonelleştimek isteyince,

0:01:05.679,0:01:08.930
olay biraz gösteriye döndü.

0:01:09.239,0:01:11.912
Yani sonuçta şöyle bir şey oldu,

0:01:12.032,0:01:14.885
"Merhaba, bugün 20 dilde akıcı konuşabilen

0:01:14.885,0:01:17.050
17 yaşındaki Timothy Doner ile birlikteyim.

0:01:17.050,0:01:18.287
Ah, özür dilerim.

0:01:18.287,0:01:20.515
Aslında sizi tam [br]25 dilde aşağılayabilir

0:01:20.515,0:01:22.573
ve ayrıca bir 10 dilde [br]daha akıcı konuşabiliyor.

0:01:22.573,0:01:26.237
Tim, seyircilerimize [br]Müslümanca'da günaydın deyip

0:01:26.237,0:01:28.769
izledikleri için teşekkür [br]etmeye ne dersin?

0:01:28.769,0:01:31.759
(Gülüşmeler)

0:01:32.319,0:01:35.301
"Iıı... Arapça'da."

0:01:36.349,0:01:39.589
(Arapça)

0:01:39.689,0:01:40.924
"Harika, Tim. Şimdi de Almanca'da

0:01:40.924,0:01:43.100
kendini tanıtıp, 23 dil konuşabiliyorum

0:01:43.100,0:01:44.769
de bakalım."

0:01:44.769,0:01:46.521
"Bu tam olarak doğru değil... Ama..."

0:01:46.521,0:01:48.520
"Hayır, hayır, sen sadece söyle."

0:01:49.690,0:01:57.756
(Almanca)

0:01:57.778,0:01:59.211
"Mükemmel. Şimdi de Çince

0:01:59.211,0:02:00.758
bir tekerlemeye ne dersin?"

0:02:00.758,0:02:02.250
(Gülüşmeler)

0:02:02.250,0:02:04.772
"Şey, Çince [br]hakkında konuşabiliriz,

0:02:04.772,0:02:07.470
bilirsiniz, bugünlerde bir sürü [br]Amerikalı Çince öğreniyor

0:02:07.470,0:02:08.748
ve bence bu çok önemli bir şey."

0:02:08.748,0:02:10.431
"Hayır, hayır, hayır. [br]Sadece bir tekerleme söyle."

0:02:10.431,0:02:12.991
(Gülüşmeler)

0:02:12.991,0:02:18.754
(Çince)

0:02:18.754,0:02:20.285
"Ah bu çocuk! Tim, bir başka Çince

0:02:20.285,0:02:21.751
tekerlemeye ne dersin?"

0:02:21.751,0:02:23.379
"Söylememeyi tercih ederim,

0:02:23.379,0:02:25.107
ama Çin hakkında konuşabiliriz.

0:02:25.107,0:02:27.001
Dil öğrenerek kazanabileceğiniz bir sürü şey var.

0:02:27.001,0:02:28.915
"Ah Tim, üzgünüm. [br]Zamanımız doldu."

0:02:28.915,0:02:30.528
(Kahkahalar)

0:02:30.528,0:02:37.482
(Alkışlar)

0:02:37.506,0:02:39.087
"Şimdi neden seyircilerimize

0:02:39.087,0:02:40.668
Türkçe hoşçakal demiyorsun

0:02:40.668,0:02:42.249
ve hemen sonra burda olacağız."

0:02:42.249,0:02:44.407
"Daha hiç önemli [br]bir konuda konuşmadık yalnız."

0:02:44.407,0:02:46.232
"Ama Türkçe lütfen."

0:02:46.232,0:02:51.767
(Türkçe)

0:02:51.767,0:02:53.089
"Ne çocuk ama, değil mi,

0:02:53.089,0:02:55.127
hiç kız elde edecek mi bakalım..."

0:02:55.127,0:02:58.502
(Kahkahalar)

0:02:58.502,0:03:01.017
"Şimdi kaykay yapan mayolu

0:03:01.017,0:03:03.255
bir buldog için bizimle kalın."

0:03:03.255,0:03:05.250
(Kahkahalar)

0:03:05.250,0:03:10.742
(Alkışlar)

0:03:11.052,0:03:13.997
Bu komik olduğu kadar,

0:03:13.997,0:03:15.641
hikayem yayınladığı gibi

0:03:15.641,0:03:17.698
oldukça büyük iki [br]sorunu da öne çıkardı.

0:03:17.698,0:03:19.012
Şahsen,

0:03:20.092,0:03:22.186
dil öğrenimi şimdi sanki

0:03:22.186,0:03:24.720
bir görev haline geliyor [br]gibi hissediyordum.

0:03:24.720,0:03:27.226
Birden sıkı bir [br]şekilde organize edilmesi

0:03:27.226,0:03:29.364
gereken bir şey gibi hissettirdi.

0:03:29.364,0:03:31.421
Bölümlere ayrılıp rasyonalize edilmesi,

0:03:31.421,0:03:33.319
somut bir sayıyla ifade [br]edilmesi gereken bir şey.

0:03:33.319,0:03:34.955
X dil konuşuyorum.

0:03:34.955,0:03:36.581
Y dil biliyorum.

0:03:36.581,0:03:38.239
Her zaman yaptığımın,

0:03:38.239,0:03:40.496
yani sırf eğlencesine dil öğrenmenin tam tersi.

0:03:40.519,0:03:41.999
İnsanlarla iletişim [br]kurmayı öğrenmek,

0:03:41.999,0:03:43.807
yabancı kültürleri öğrenmek.

0:03:44.347,0:03:47.059
Daha ileri bir seviyede, bir dil konuşmanın

0:03:47.059,0:03:49.235
veya bir dil bilmenin değeri düşürüldü.

0:03:49.235,0:03:51.901
Eğer bugün TEDxTeen'de [br]size bir şeyler katacaksam,

0:03:51.977,0:03:53.724
o şudur ki; bir dil bilmek,

0:03:53.724,0:03:56.675
bir sözlükten birkaç kelime [br]bilmekten daha fazlasıdır.

0:03:56.675,0:03:58.231
Birine lavabonun [br]yerini sorabilmekten

0:03:58.231,0:04:00.141
veya saatin kaç [br]olduğunu söylemekten

0:04:00.141,0:04:01.518
çok daha fazlasıdır.

0:04:01.998,0:04:04.105
Ama kendimi geçiyorum.

0:04:04.945,0:04:06.705
Benim öyküme [br]aşina olmayanlar için,

0:04:06.705,0:04:08.465
belki de bir çoğunuz poliglot [br]

0:04:08.465,0:04:10.227
kelimesinin anlamını [br]bilmiyorsunuzdur,

0:04:10.227,0:04:12.046
ki bu oldukça garip.

0:04:14.496,0:04:15.774
Buradan başladım.

0:04:16.644,0:04:19.666
Bu ufaklık ben oluyorum, [br]tahminen 2001 yılı.

0:04:19.666,0:04:21.721
Ve bu da benim dil öğrenme [br]yolculuğumun başlangıcı.

0:04:21.721,0:04:23.656
Aslında daha dil [br]öğrenmeden önce,

0:04:23.656,0:04:25.417
ben bir oyuncuydum.

0:04:25.417,0:04:28.248
Ve her zaman aksanlar [br]konusunda biraz yeteneğim olmuştur.

0:04:28.248,0:04:30.375
Radyo veya TV reklamları için

0:04:30.375,0:04:31.762
seçmelere giderdim

0:04:31.762,0:04:33.772
ve Austin Powers taklidi yapardım.

0:04:33.772,0:04:35.668
Şimdi yapmayacağım.

0:04:36.738,0:04:39.768
(Kahkahalar)

0:04:39.768,0:04:41.496
Bazen de Simpson'lardan

0:04:41.496,0:04:42.954
Apu'yu taklit ederdim.

0:04:42.954,0:04:45.132
Aslında bir keresinde seçmelerde[br]benden gitmemi istemişlerdi,

0:04:45.134,0:04:47.424
çünkü bana peltek küçük bir çocuk[br]gibi konuşmamı söylediler

0:04:47.441,0:04:49.349
ve ben de Fransız aksanıyla [br]Darth Vader yapmak istemiştim.

0:04:49.356,0:04:52.806
(Kahkahalar)

0:04:53.496,0:04:55.919
Ama bu bana sesleri [br]nasıl analiz edeceğimin

0:04:55.919,0:04:57.895
temelini öğretti.

0:04:57.895,0:04:59.817
Yabancı bir aksanı veya

0:04:59.817,0:05:01.292
söz kalıplarını nasıl kapacağımı

0:05:01.292,0:05:02.769
ve onunla nasıl yaşayacağımı.

0:05:02.769,0:05:04.717
Şimdi biraz ileri saralım,

0:05:04.785,0:05:06.769
3. sınıfta falanım

0:05:06.769,0:05:08.750
ve ilk kez Fransızca [br]öğrenmeye başladım.

0:05:08.750,0:05:10.255
Ama altı ay sonra,

0:05:10.255,0:05:11.760
hatta iki yıl sonra bile

0:05:11.760,0:05:13.265
kimseyle konuşamıyordum.

0:05:13.265,0:05:14.762
Fransızca sadece [br]okuldaki derslerden biriydi

0:05:14.762,0:05:17.093
ve size dirsek, diz, [br]kemik, ayakkabı bağcığı

0:05:17.093,0:05:19.255
gibi kelimeleri [br]söyleyebilmeme rağmen

0:05:19.509,0:05:22.522
kimseyle akıcı bir [br]diyalog kuramadım.

0:05:23.522,0:05:25.510
Biraz daha ileri saralım.

0:05:25.510,0:05:27.010
Yedinci sınıfta [br]Latinceye başladım.

0:05:27.010,0:05:29.016
Latince tabi ölü bir dil

0:05:29.016,0:05:30.907
ve Latince öğrenirken gerçekten

0:05:30.907,0:05:32.061
dili nasıl analiz edeceğinizi,

0:05:32.061,0:05:35.013
dili nasıl kurallarıyla bir sistem [br]ve bir bulmacanın parçası gibi

0:05:35.013,0:05:36.128
göreceğinizi öğreniyorsunuz.

0:05:36.128,0:05:37.270
Bu harikaydı

0:05:37.270,0:05:39.621
ama yine de dil bana [br]göre değil gibi hissediyordum.

0:05:40.493,0:05:42.508
Şimdi birazcık daha ileri alalım.

0:05:42.508,0:05:43.515
13 yaşlarındayım

0:05:43.515,0:05:45.016
ve İsrail-Filistin [br]çatışması hakkında

0:05:45.016,0:05:46.517
daha fazla bilgi edinmekle ilgiliyim.

0:05:46.517,0:05:48.018
İbranice çalışmaya başladım.

0:05:48.018,0:05:49.499
Bunu yapabilmemin [br]hiçbir yolu yoktu.

0:05:49.499,0:05:51.747
Ne yapmam gerektiğini [br]hiç bilmiyordum.

0:05:51.747,0:05:54.478
Ben de çokça Rap müzik dinledim.

0:05:54.478,0:05:57.011
Sözleri ezberledim, söyledim

0:05:57.011,0:05:59.259
ve ana dili İbranice [br]olanlarla konuşmaya çalıştım.

0:05:59.259,0:06:01.261
Haftada bir, ayda bir

0:06:01.261,0:06:03.600
ve adım adım daha da fazla

0:06:03.006,0:06:04.751
anladığımı fark ettim.

0:06:04.751,0:06:06.987
Ana dilimmiş gibi telaffuz edemiyordum.

0:06:06.987,0:06:08.756
Pek anlaşılır konuşamıyordum ve

0:06:08.756,0:06:10.462
kesinlikle grameri de bilmiyordum.

0:06:10.462,0:06:13.276
Ama okulda asla [br]yapamadığımı yapmıştım.

0:06:13.276,0:06:14.708
Bir dilin temelini

0:06:14.708,0:06:16.409
tamamen kendi kendime kavramıştım.

0:06:16.678,0:06:18.294
Birazcık daha ilerleyelim.

0:06:18.520,0:06:20.272
14 yaşındayken, [br]9. sınıfa geçmeden,

0:06:20.272,0:06:22.024
bir yaz programında [br]Arapça'ya başladım.

0:06:22.024,0:06:23.776
2010 yazı bu.

0:06:23.776,0:06:25.513
Bir ay sonra [br]sorunsuz bir şekilde

0:06:25.513,0:06:26.550
okuyup yazabildiğimi anladım.

0:06:26.550,0:06:28.230
Resmi dilin temelini

0:06:28.230,0:06:30.053
ve başlıca ağızlarından [br]birini öğrenmiştim.

0:06:30.053,0:06:31.876
Ve bu beni dillerle bir hobi olarak

0:06:31.876,0:06:33.990
uğraşabileceğim gerçeğiyle[br]ilgilenmeye itti.

0:06:34.776,0:06:39.295
Böylece, sonunda tarihler [br]24 Mart 2011'i gösterdi.

0:06:39.475,0:06:41.022
Bende berbat bir uykusuzluk hastalığı var.

0:06:41.022,0:06:42.289
Gramer kitaplarını kullanarak

0:06:42.289,0:06:43.817
veya TV şovları izleyerek

0:06:43.817,0:06:45.871
giderek daha fazla dil öğrenmek,

0:06:45.871,0:06:48.036
-- örneğin Arapça veya İbranice'yi --

0:06:48.036,0:06:50.561
zamanımı idare etmenin [br]bir yolunu buldum.

0:06:50.561,0:06:56.026
Böylece o gece, gecenin [br]köründe hala uyanıkken

0:06:56.026,0:06:58.738
kendimi bilgisayarımda [br]Arapça konuşurken kaydettim,

0:06:58.738,0:06:59.754
altyazı ekledim

0:06:59.754,0:07:01.263
ve "Tim Arapça Konuşuyor" başlığıyla

0:07:01.263,0:07:02.998
YouTube'a yükledim.

0:07:02.998,0:07:05.037
(Arapça)

0:07:05.037,0:07:06.513
Ertesi gün yine aynısını yaptım.

0:07:06.513,0:07:07.520
(İbranice)

0:07:07.520,0:07:08.757
Tim İbranice Konuşuyor.

0:07:08.757,0:07:11.707
Ve baktığımda, [br]yorumlar inanılmazdı.

0:07:11.707,0:07:14.076
"Vay canına, daha önce hiç bir Amerikalının [br]Arapça konuştuğunu görmemiştim."

0:07:14.076,0:07:15.029
gibi yorumlar aldım.

0:07:15.029,0:07:18.668
(Kahkahalar)

0:07:19.488,0:07:21.808
Onları suçlayabilir misiniz?

0:07:22.688,0:07:25.773
Bunun yanında "Sanırım şuradaki sesli[br]harflerini düzeltmelisin."

0:07:25.773,0:07:27.803
veya "Bu kelime şöyle telaffuz ediliyor galiba."

0:07:27.803,0:07:29.231
gibi şeyler de vardı.

0:07:29.231,0:07:31.681
Birdenbire dil öğrenimi [br]bir kitabın ıssız sayfalarından

0:07:31.681,0:07:33.201
ya da bilgisayar ekranımdan

0:07:33.201,0:07:34.813
dünyaya ulaştı.

0:07:36.078,0:07:37.692
Bundan sonra bağlandım.

0:07:37.692,0:07:39.739
Etkileşimde bulunabileceğim [br]bir konuşmacı topluluğu

0:07:39.739,0:07:42.815
ve aslında öğrenmek istediğim [br]herhangi bir dil için bir öğretmenim

0:07:42.815,0:07:44.777
veya sohbet edebileceğim insanlar vardı.

0:07:45.231,0:07:47.110
Size hemen bir [br]montajını göstereyim.

0:07:47.946,0:07:54.140
Video:[Arapça] Arapça öğrenmeye [br]yaklaşık 6 ay önce başladım,

0:07:54.140,0:07:57.124
Bu... bir, iki, üç, dört...

0:07:57.914,0:08:00.110
belki dört gün önce başladı.

0:08:00.591,0:08:06.078
Aslında okuma ve yazma [br]Arapça'da daha kolay gibi.

0:08:06.078,0:08:10.115
Kesinlikle Ojibva Dili'ni zor buluyorum!

0:08:10.115,0:08:14.096
Ama evvelki gün eve geldim

0:08:14.096,0:08:18.145
Telaffuzum nasıl? [br]Çok teşekkürler!

0:08:18.205,0:08:21.750
İyi günler! [br]Hoşçakalın!

0:08:24.014,0:08:28.754
(Alkışlar)

0:08:28.754,0:08:29.909
Bu benim dünyaya ulaşma

0:08:29.909,0:08:31.268
yöntemim haline geldi.

0:08:31.268,0:08:32.813
Ama bu dilleri öğrendikçe

0:08:32.813,0:08:34.353
bir dizi engelle karşılaştım.

0:08:34.353,0:08:36.735
İlk olarak, kendi başıma nasıl [br]öğreneceğimi hiç bilmiyordum.

0:08:36.735,0:08:38.248
Aslında çoğunuza, [br]gelecek aya kadar Peştunca

0:08:38.248,0:08:39.890
öğrenmek zorunda olduğunuz söylense

0:08:39.890,0:08:41.375
ne yapacağınızı bilemezdiniz.

0:08:41.375,0:08:42.914
Ben de denedim.

0:08:44.254,0:08:45.618
İşte bir örnek.

0:08:45.618,0:08:48.604
Latince dersimde, Cicero'nun

0:08:48.605,0:08:50.520
"Loci Yöntemi" [br]dediği bir şey okudum,

0:08:50.520,0:08:51.762
teknik olarak Locurum.

0:08:51.762,0:08:55.244
Ama bu ipuçları [br]aldığınız bir tekniktir.

0:08:55.244,0:08:56.455
Diyelim ki bir listeden

0:08:56.455,0:08:58.018
10 kelime öğrenmek istiyorsunuz.

0:08:58.018,0:08:59.142
Bu kelimelerin her birini alıp

0:08:59.142,0:09:00.504
toplu halde ezberlemektense

0:09:00.504,0:09:02.418
onları mekansal [br]hafızanızda birleştiriyorsunuz.

0:09:02.418,0:09:04.035
Demek istediğim şu.

0:09:04.035,0:09:05.763
Burası Union Meydanı.

0:09:05.763,0:09:06.763
Her gün gittiğim bir yer.

0:09:06.763,0:09:07.650
Gözlerimi kapatırsam

0:09:07.650,0:09:10.169
çok canlı bir şekilde [br]tasavvur edebilirim.

0:09:10.169,0:09:12.743
Kendimi Union Meydanı'nda [br]yürürken hayal ediyorum

0:09:12.743,0:09:15.013
ve zihnimde karşılığı [br]olan her noktayı

0:09:15.013,0:09:17.256
bir kelimeyle bağdaştırıyorum.

0:09:19.076,0:09:20.280
Şimdi size göstereceğim.

0:09:20.280,0:09:21.926
Park Avenue'de yürüyorum

0:09:21.926,0:09:23.582
ve "iku" Japonca'da [br]"yürümek"tir.

0:09:23.582,0:09:25.440
Biraz daha ilerleyip[br]sağa dönüyorum;

0:09:25.440,0:09:28.072
"suwaru" yapabileceğim bir [br]yerde basamaklara oturuyorum.

0:09:28.072,0:09:29.786
Tam kuzeyde [br]George Washington'un

0:09:29.786,0:09:31.540
eskiden çeşme olduğunu [br]sandığım bir heykeli var;

0:09:31.540,0:09:33.230
yani "nomu", "içmek".

0:09:33.230,0:09:35.785
Hemen sağda "kiru" yapabileceğiniz, [br]yani "kesebileceğiniz" bir ağaç var.

0:09:35.785,0:09:37.264
Barnes & Noble için [br]kuzeye giderseniz

0:09:37.264,0:09:39.041
"yomu" yapabilirsiniz, [br]yani "okuyabilirsiniz".

0:09:39.041,0:09:41.520
Karnım açsa ve en sevdiğim[br]falafelciye gitmek istiyorsam,

0:09:41.520,0:09:45.480
bir blok batıya gidebilirim; [br]böylece "taberu" yani "yiyebilirim".

0:09:45.480,0:09:46.849
Bir taneyi atladım.

0:09:46.849,0:09:48.817
Pekala, 10'da 8. [br]Fena değil!

0:09:49.516,0:09:51.216
Çoğu zaman bu [br]gibi yöntemleri denemenin

0:09:51.216,0:09:53.359
dil öğrenimi çok daha etkileşimli

0:09:53.359,0:09:55.850
bir hale getirdiğini anladım.

0:09:55.861,0:09:57.794
Daha iyi hatırlayabildiğim [br]ve daha çok eğlendiğim

0:09:57.794,0:09:59.205
bir şey haline getirdi.

0:09:59.205,0:10:00.326
Belki bu size göre değildir.

0:10:00.326,0:10:01.696
İşte başka bir tane.

0:10:02.746,0:10:03.971
Birçok insan sık sık soruyor bana,

0:10:03.971,0:10:05.757
aynı anda bu kadar [br]çok dil çalışıyorsun,

0:10:05.757,0:10:07.047
nasıl birbirine [br]karıştırmıyorsun?

0:10:07.047,0:10:08.544
Ya da nasıl bu kadar [br]çok kelime öğreniyorsun?

0:10:08.544,0:10:09.946
İspanyolca "masa" [br]kelimesini öğreniyorum

0:10:09.946,0:10:11.678
ve kitaba karşılık olan sözcük[br]diğer kulağıma geliyor.

0:10:12.190,0:10:14.040
Yaptığım şey onları kucaklamak.

0:10:14.040,0:10:15.689
Mesela,

0:10:16.289,0:10:18.040
şu üç Endonezce [br]kelimeyi ele alalım.

0:10:18.040,0:10:20.244
Bunlar aslında öğrendiğim [br]ilk 50 kelime arasındaydı.

0:10:20.244,0:10:21.768
"Kepala", "Kabar", "Kantor".

0:10:21.768,0:10:23.749
Kelime anlamı olarak birbiriyle [br]bağlantısız kelimeler.

0:10:23.749,0:10:24.771
"Kepala" baş demek.

0:10:24.771,0:10:25.773
"Kabar" haber demek.

0:10:25.773,0:10:27.256
"Kantor" ise ofis.

0:10:27.256,0:10:30.267
Ama hepsi benzer okunuyor,[br]"K" ve "A". Öyle değil mi?

0:10:30.267,0:10:31.652
Yani yapacağım şey şu,

0:10:31.652,0:10:34.756
yakın sesli kelimeleri bir [br]grup halinde ezberleyeceğim.

0:10:34.756,0:10:36.511
Böylece Endonezce [br]"Kepala" kelimesini duyarsam,

0:10:36.511,0:10:38.763
otomatikmen "Kebar" ve[br]"Kentor" kelimeleri aklıma gelir.

0:10:38.763,0:10:41.510
Arapça'da da öyle,[br]"İktisat", "İstiklal", "Sükut"

0:10:41.510,0:10:42.759
Bu üç sözcük bağlantısız.

0:10:42.759,0:10:45.242
Biri ekonomi, biri bağımsızlık, biri ise düşüş.

0:10:45.242,0:10:47.272
Ama birini duyarsam, tetikler...[br]

0:10:47.272,0:10:51.262
(Kahkahalar)

0:10:51.262,0:10:52.774
diğerlerini tetikler.

0:10:53.494,0:10:54.536
Aynı şey İbranice'de de,

0:10:54.536,0:10:56.011
(İbranice)

0:10:56.011,0:10:58.516
Bunlar geri dönmek, [br]hatırlamak ve parlamak olsa bile.

0:10:58.516,0:11:01.006
Ya da Farsça'da [br]-ki bunlar bağlantılı.

0:11:01.006,0:11:02.291
Ben eğer "Pedar" [br]kelimesini duyarsam,

0:11:02.291,0:11:03.270
baba anlamına gelen,

0:11:03.270,0:11:04.659
kendiliğinden aklıma

0:11:04.659,0:11:06.513
"Mada", "Barodar", "Dokhtar"

0:11:06.513,0:11:08.509
yani anne, erkek kardeş, [br]kız evlat kelimeleri gelir.

0:11:08.509,0:11:10.268
Bu, yöntemlerden sadece biri

0:11:10.268,0:11:12.554
ve bu sizi bir dilde [br]akıcı yapacak demiyorum

0:11:12.554,0:11:14.086
ama bu, o engelleri aşma

0:11:14.086,0:11:15.865
yollarımdan biri oldu.

0:11:16.715,0:11:18.057
Merak ediyor olabilirsiniz,

0:11:18.657,0:11:20.089
bunun yapmanın amacı ne diye.

0:11:20.859,0:11:22.712
Neden New York'ta yaşıyorken

0:11:22.712,0:11:24.344
Peştunca veya Ojibva Dili öğrenesin ki?

0:11:24.344,0:11:26.529
Bunun bir mantığı var.

0:11:27.165,0:11:28.942
Aslında hayatım boyunca [br]New York'ta yaşadım

0:11:28.942,0:11:31.257
ve hep bir günde [br]duyulabilecek

0:11:31.257,0:11:32.534
dil sayısına şaşırmışımdır.

0:11:32.534,0:11:35.777
Sokakta yürürken Çince veya [br]İspanyolca tabelalar görüyorum.

0:11:35.777,0:11:39.042
Rus kitapçılar, Hint restoranları,[br]Türk hamamları.

0:11:39.042,0:11:41.230
Ama bunca dilsel [br]çeşitliliğe rağmen

0:11:41.230,0:11:42.838
genel Amerikan kültürü

0:11:42.838,0:11:44.856
kararlı bir şekilde [br]tek lisanlı kalıyor.

0:11:44.856,0:11:46.434
Ve eğer bunun doğru [br]olmadığını düşünüyorsanız

0:11:46.434,0:11:49.515
Coca-Cola Super Bowl [br]videosuna gelen tepkilere bakın.

0:11:51.015,0:11:54.184
Dil öğrenimiyle [br]daha da vakit geçirdikçe

0:11:54.184,0:11:55.868
New York'ta kendi [br]öğrenci topluluğum

0:11:55.868,0:11:57.592
olduğunu anladım.

0:11:57.592,0:11:58.758
Arka mahallelere gittim

0:11:58.758,0:12:01.782
ve en kibar şekliyle, kendimden utandım.

0:12:01.782,0:12:03.501
Her gün insanlarla [br]konuşmaya çalışıyorum,

0:12:03.501,0:12:05.081
bir şeyler hakkındaki [br]görüşlerini alıyorum

0:12:05.081,0:12:06.661
ve yeni dil yeteneklerimi kullanıyorum.

0:12:06.661,0:12:09.479
Video: (Rusça) Adın ne?[br]-Natan.

0:12:09.479,0:12:10.938
Natan.[br]-İyi günler.

0:12:10.938,0:12:11.984
Adın ne?

0:12:11.984,0:12:13.770
Ben Tim.

0:12:14.150,0:12:15.581
Tanıştığımıza memnun oldum.

0:12:15.621,0:12:16.969
Tanıştığımıza memnun oldum.

0:12:16.969,0:12:18.187
Nerelisin?

0:12:18.367,0:12:20.135
(Urduca) Bu kitap bizzat

0:12:20.135,0:12:22.251
Kudretullah Şahab tarafından yazıldı.

0:12:23.735,0:12:24.905
"Nawist" ne demek?

0:12:25.855,0:12:28.005
Bunun anlamı, yazar kendi hayatını yazmış.

0:12:30.385,0:12:32.766
Ah, tamam, Hod-Navist (kendini-yazma),

0:12:32.766,0:12:34.248
Farsça'daki hod-nevaştan'dan!

0:12:34.248,0:12:36.239
Belki de çok kez İngilizce [br]kullanmak zorundasınız,

0:12:36.239,0:12:37.440
belki de konuşurken [br]

0:12:37.440,0:12:39.276
çok da ilginç değilsiniz,

0:12:39.276,0:12:40.211
ama mesele [br]sizin oraya gitmeniz

0:12:40.211,0:12:41.582
ve kendinizi [br]ortaya koymanız.

0:12:41.582,0:12:42.758
Çok da iyi Urduca [br]konuşmuyorum,

0:12:42.758,0:12:44.489
birazcık garip [br]bir konuşmaydı,

0:12:44.489,0:12:47.737
ama o konuşmadan yeni bir [br]kelime öğrendim: "Khod-Nawist"

0:12:47.877,0:12:49.637
Artık unutmam.

0:12:50.257,0:12:52.840
Devam edelim, [br]yine merak edebilirsiniz,

0:12:52.840,0:12:55.173
bunu yapmaktaki amaç nedir?

0:12:55.173,0:12:56.912
Ve ben de insanlara [br]sıkça çeşitli nedenlerimi

0:12:56.912,0:12:58.494
açıklamaya çalışıyorum ama çoğu kez

0:12:58.494,0:13:00.741
Nelson Mandela'dan bu sözün

0:13:00.741,0:13:02.281
en iyi açıklama [br]olduğunu hissediyorum.

0:13:02.281,0:13:04.062
"Bir insanla anladığı [br]bir dilde konuşursanız

0:13:04.062,0:13:05.509
bu onun aklına hitap eder.

0:13:05.509,0:13:08.785
Onunla kendi dilinde konuşursanız,[br]bu onun kalbine hitap eder."

0:13:08.785,0:13:10.476
Yani dil ile kültür,

0:13:10.476,0:13:12.357
dil ile düşünce arasında

0:13:12.357,0:13:13.938
muazzam bir bağlantı

0:13:13.938,0:13:15.520
görmeye başladım.

0:13:15.520,0:13:18.095
Açıkçası, örneğin Farsça [br]öğrenmek istiyorsanız,

0:13:18.095,0:13:20.611
bir sözlük alıp da "Nasıl [br]teşekkür edebileceğimi,

0:13:20.611,0:13:22.111
'Bu ne kadar?' demeyi ve

0:13:22.111,0:13:23.703
nasıl 'Hoşçakal' deneceğini[br]biliyorum," dersiniz.

0:13:23.703,0:13:25.263
"Bakın Farsça konuşuyorum."

0:13:25.353,0:13:28.265
Muhtemelen hayır, [br]hadi görelim.

0:13:28.265,0:13:30.762
Aslında, bir İran kitapçısından [br]bir şey almak isterseniz,

0:13:30.762,0:13:32.757
"Bu ne kadar?" [br]diye sorabilirsiniz.

0:13:32.757,0:13:35.013
Genelde size şunu söylerler:

0:13:35.013,0:13:36.223
"Ghabeli nadareh."

0:13:36.513,0:13:38.256
Bu "değersiz" anlamına gelir.

0:13:38.256,0:13:39.775
(Gülüşmeler)

0:13:39.775,0:13:41.860
Aslında bu "Taaraf" adı verilen

0:13:41.860,0:13:44.909
iki kişinin konuşurken birbirlerinden [br]daha mütevazi davranmaya çalıştığı

0:13:44.909,0:13:47.220
kökleşmiş bir kültürel uygulamadır.

0:13:47.220,0:13:48.734
Eğer kitap almaya gidersem

0:13:48.734,0:13:50.506
onun bana "beş dolar" [br]demesi kaba bir harekettir.

0:13:50.506,0:13:52.263
Şöyle demeli; "Bu değersiz, lütfen.

0:13:52.263,0:13:54.227
Çok yakışıklısın, [br]çok yeteneklisin

0:13:54.227,0:13:55.486
her neysen."

0:13:55.486,0:13:56.325
(Gülüşmeler)

0:13:56.325,0:13:58.385
"Bedavaya al, çok alçakgönüllüyüm,[br]bedavaya al."

0:13:59.425,0:14:00.767
(Gülüşmeler)

0:14:00.767,0:14:04.276
Ya da şunun gibi [br]bir ifade bulabilirsiniz:

0:14:04.276,0:14:05.782
Birine teşekkür [br]etmek istiyorsanız,

0:14:05.782,0:14:07.489
minnettarlığınızı [br]göstermeye veya

0:14:07.489,0:14:08.770
"tanıştığıma memnun oldum" [br]demeye çalışıyorsanız,

0:14:08.770,0:14:10.510
"Farsça nasıl teşekkür [br]edeceğimi biliyorum,

0:14:10.510,0:14:12.025
Farsça biliyorum," diyebilirim.

0:14:12.025,0:14:13.225
Belki de öyle değil.

0:14:13.225,0:14:15.506
Aslında İranlılarla konuşurken [br]şu ifadeyi duydum.

0:14:15.506,0:14:16.962
"Ghorbanet beram."

0:14:17.082,0:14:18.197
Ki şu anlama gelir,

0:14:18.197,0:14:20.212
"Sizin için hayatımı [br]feda edebilir miyim"

0:14:20.212,0:14:21.877
(Gülüşmeler)

0:14:22.674,0:14:24.421
Yine, şiirsel,

0:14:24.421,0:14:26.723
aşırı duygusal diyebilirsiniz,

0:14:27.603,0:14:31.848
ama bu kültürü anlamak için gerçekten [br]kavramanız gereken bir şey.

0:14:32.536,0:14:34.263
Bunu çok abartmak istemiyorum,

0:14:34.263,0:14:36.256
çünkü bir düşünün, [br]İngilizce'de de bu var.

0:14:36.256,0:14:37.766
Birine "nasılsın?" [br]diye sorarsanız

0:14:37.766,0:14:39.271
ne duymayı beklersiniz?

0:14:39.271,0:14:40.269
"İyiyim"

0:14:40.269,0:14:41.735
Başka bir şey söylerseniz, [br]ilgilenmiyorum.

0:14:41.735,0:14:42.756
(Gülüşmeler)

0:14:42.756,0:14:43.526
Ama hep yapıyoruz.

0:14:43.536,0:14:44.767
Birisi hapşırdığında

0:14:44.767,0:14:46.130
"Tanrı seni korusun" diyoruz,

0:14:46.130,0:14:48.263
artık hiç dini anlamları [br]olmadığı halde.

0:14:48.263,0:14:49.740
Değil mi?

0:14:52.370,0:14:54.703
Bir çok dilbilimcinin, [br]lisanın kendiliğinden

0:14:54.703,0:14:57.083
düşünme tarzınızı [br]etkilemediğine

0:14:57.083,0:14:58.501
inanması ilginç.

0:14:58.501,0:15:01.234
Doğru. Sizi bir matematik [br]dehası yapacak bir dil yok.

0:15:01.234,0:15:02.903
Mantık problemlerini anlamayı

0:15:02.903,0:15:05.299
imkansız kılacak bir dil yok.

0:15:05.299,0:15:08.034
Ama dil ve kültür [br]arasında gerçek bir bağ var.

0:15:08.034,0:15:09.308
Size bir kültürün zihniyetini

0:15:09.308,0:15:11.604
anlatabilecek bir sürü dil var.

0:15:11.604,0:15:13.749
Ve aslına bakarsanız, dünyada

0:15:13.749,0:15:16.228
her iki haftada [br]bir dil daha ölüyor.

0:15:16.228,0:15:17.750
Artık kimse o [br]dili konuşmuyor.

0:15:17.750,0:15:19.774
Savaş yüzünden, [br]kıtlık yüzünden,

0:15:19.774,0:15:21.730
çoğu kez sırf [br]asimilasyon yüzünden.

0:15:21.730,0:15:23.763
Belki benim için [br]ana dilimi konuşmaktansa

0:15:23.763,0:15:26.245
diyelim ki Arapça [br]konuşmak daha kolay.

0:15:26.245,0:15:28.763
Veya Amazon'dan [br]bir kabiledenim,

0:15:28.763,0:15:30.070
yaşam alanım yok edildi

0:15:30.070,0:15:32.519
ve Portekizce öğrenmek [br]bana daha mantıklı geliyor,

0:15:32.519,0:15:34.384
dolayısıyla kültürümü kaybetmek.

0:15:34.764,0:15:35.774
Bir düşünün.

0:15:35.774,0:15:38.264
Tam iki ay sonra 1 Nisan.

0:15:38.264,0:15:39.769
Çoğunuz için [br]o gün stresli olabilir,

0:15:39.769,0:15:41.274
çünkü ödev teslim gününüz

0:15:41.274,0:15:42.780
veya kiranızın ödeme günü.

0:15:42.780,0:15:44.265
Ama dünyadaki iki topluluk için,

0:15:44.265,0:15:47.050
iki kültür için bu [br]lisanlarının ölümü demek.

0:15:47.050,0:15:49.745
Mitolojilerinin ölümü, [br]tarihlerinin, kültürlerinin.

0:15:49.745,0:15:51.775
Dünyaya bakış açılarının.

0:15:51.775,0:15:54.504
Yine de, sizin [br]İspanyolcanızı tazelemeniz,

0:15:54.504,0:15:56.496
Japonca derslerinize gitmeniz

0:15:56.496,0:15:58.788
dillerin ölümünü durdurmayacak.

0:15:59.098,0:16:02.770
Ama durduracak olan şu ki, [br]dillerin kendi manası içinde,

0:16:02.770,0:16:05.967
özünde kültürel bir [br]hayat felsefesini temsil ettiği

0:16:05.967,0:16:08.743
fikrine zihninizi açmak.

0:16:08.743,0:16:11.490
Ve eğer bugün TEDxTeen'de size [br]bir şeyler katacaksam,

0:16:11.490,0:16:13.003
o şudur,

0:16:13.003,0:16:14.983
sözcükleri kolayca [br]tercüme edebilirsiniz

0:16:14.983,0:16:17.377
ama anlamı bütünüyle[br]çeviremezsiniz.

0:16:17.377,0:16:18.522
Teşekkür ederim.

0:16:18.522,0:16:22.279
(Alkışlar)