1
00:00:06,480 --> 00:00:12,350
Đích đến trong tầm mắt 
và bạn cố tăng tốc.

2
00:00:12,350 --> 00:00:15,480
Khi chân bạn bắt đầu tăng tốc, 
bạn hít thở sâu hơn,

3
00:00:15,480 --> 00:00:20,196
tim bạn đập nhanh hơn,
và mồ hôi túa ra trên da.

4
00:00:20,196 --> 00:00:23,162
Vậy mồ hôi hình thành như thế nào

5
00:00:23,162 --> 00:00:26,460
và mục đích thật sự của nó là gì?

6
00:00:26,460 --> 00:00:29,782
Có hàng loạt trường hợp 
khiến ta đổ mồ hôi:

7
00:00:29,782 --> 00:00:30,896
ăn đồ ăn cay,

8
00:00:30,896 --> 00:00:31,871
khi lo lắng,

9
00:00:31,871 --> 00:00:33,589
và khi đổ bệnh.

10
00:00:33,589 --> 00:00:37,892
Nhưng đổ mồ hôi khi tập thể dục
có lẽ là thường thấy nhất.

11
00:00:37,892 --> 00:00:41,403
Trong trường hợp này, nó xảy ra 
như một sự phản ứng với thay đổi

12
00:00:41,403 --> 00:00:43,902
diễn ra sâu trong tế bào.

13
00:00:43,902 --> 00:00:47,093
Khi bạn tăng tốc, cơ bắp 
bạn hoạt động mạnh hơn,

14
00:00:47,093 --> 00:00:49,851
nhu cầu sử dụng năng lượng 
cũng tăng lên.

15
00:00:49,851 --> 00:00:52,693
Quá trình có tên là Hô hấp Hiếu khí

16
00:00:52,693 --> 00:00:56,913
phân giải đường và oxi 
để tạo ra ATP,

17
00:00:56,913 --> 00:01:00,545
đơn vị năng lượng của tế bào.

18
00:01:00,545 --> 00:01:05,841
Phần lớn quá trình này 
diễn ra trong ti thể.

19
00:01:05,841 --> 00:01:07,275
Bạn hoạt động càng nhiều,

20
00:01:07,275 --> 00:01:11,713
ti thể càng phải hoạt động nhiều
để cung cấp năng lượng cho cơ thể.

21
00:01:11,713 --> 00:01:14,335
Tuy nhiên, quá trình 
này có một nhược điểm.

22
00:01:14,335 --> 00:01:18,568
Khi tế bào giải phóng ATP, 
chúng sản sinh ra nhiệt.

23
00:01:18,568 --> 00:01:23,002
Lượng nhiệt này sẽ kích hoạt những 
cảm biến thân nhiệt trên khắp cơ thể

24
00:01:23,002 --> 00:01:27,005
Những thụ quan này sẽ đo phần nhiệt thừa
thoát ra từ tế bào cơ bắp

25
00:01:27,005 --> 00:01:30,713
và truyền thông tin tới vùng dưới đồi,

26
00:01:30,713 --> 00:01:32,991
nơi điều khiển thân nhiệt.

27
00:01:32,991 --> 00:01:34,795
Vùng dưới đồi đáp lại

28
00:01:34,795 --> 00:01:38,165
bằng cách gửi tín hiệu 
thông qua hệ thần kinh giao cảm

29
00:01:38,165 --> 00:01:40,695
tới các tuyến mồ hôi dưới da.

30
00:01:40,695 --> 00:01:42,896
Các tuyến này
phân bổ khắp cơ thể

31
00:01:42,896 --> 00:01:46,786
với số lượng lớn 
tập trung tại lòng bàn tay,

32
00:01:46,786 --> 00:01:49,765
lòng bàn chân,
và trên đầu.

33
00:01:49,765 --> 00:01:52,845
Khi một tuyến mồ hôi 
nhận được tín hiệu,

34
00:01:52,845 --> 00:01:56,121
chất lỏng bao quanh tế bào

35
00:01:56,121 --> 00:01:59,446
chứa một lượng lớn Natri và Clorua.

36
00:01:59,446 --> 00:02:03,531
Tế bào sẽ bơm những i-ông này 
vào một ống rỗng

37
00:02:03,531 --> 00:02:06,176
chạy xuyên suốt tuyến mồ hôi.

38
00:02:06,176 --> 00:02:09,757
Sau đó, vì nồng độ muối bên trong ống 
cao hơn bên ngoài,

39
00:02:09,757 --> 00:02:13,555
nước sẽ chảy vào ống,
theo hiện tượng thẩm thấu.

40
00:02:13,555 --> 00:02:18,268
Và tại phần chứa dịch 
nằm cuối ống dẫn,

41
00:02:18,268 --> 00:02:24,057
áp lực nước sẽ đẩy nước lên 
vào phần thẳng dài của ống dẫn.

42
00:02:24,057 --> 00:02:25,818
Trước khi mồ hôi trào ra da,

43
00:02:25,818 --> 00:02:29,968
các tế bào cạnh ống dẫn sẽ hấp thụ lại 
muối nhiều nhất có thể

44
00:02:29,968 --> 00:02:32,057
để quá trình này có thể tiếp diễn.

45
00:02:32,057 --> 00:02:35,147
Phần nước trong mồ hôi hấp thụ 
lượng nhiệt cơ thể

46
00:02:35,147 --> 00:02:39,027
sau đó, bay hơi khi ra đến bề mặt da,

47
00:02:39,027 --> 00:02:43,498
giúp hạ thân nhiệt.

48
00:02:43,498 --> 00:02:46,494
Quá trình này có tên là
làm mát bằng hơi,

49
00:02:46,494 --> 00:02:49,479
là một tiến hóa quan trọng 
từ tổ tiên của chúng ta.

50
00:02:49,479 --> 00:02:53,199
Tác dụng tỏa nhiệt không 
chỉ có ích khi tập thể dục.

51
00:02:53,199 --> 00:02:56,796
Chúng ta cũng đổ mồ hôi 
trong nhiều trường hợp khác.

52
00:02:56,796 --> 00:03:02,269
Ăn đồ cay khiến một số người 
đổ mồ hôi đầm đìa.

53
00:03:02,269 --> 00:03:06,771
Điều này xảy ra do chất cay tác động 
tới chính phản ứng thần kinh trong não

54
00:03:06,771 --> 00:03:12,600
kích hoạt những thụ quan cảm nhiệt,
thường chỉ phản ứng với sự tăng nhiệt độ.

55
00:03:12,600 --> 00:03:15,935
Đổ mồ hôi cũng là một phần của 
phản ứng "chống trả hay bỏ chạy"

56
00:03:15,935 --> 00:03:19,991
khi ta ở trong những tình huống 
căng thẳng, như ngỏ lời hẹn

57
00:03:19,991 --> 00:03:22,290
hay đi phỏng vấn xin việc.

58
00:03:22,290 --> 00:03:25,821
Lí do là vì chất adrenaline 
kích thích hoạt động cơ bắp

59
00:03:25,821 --> 00:03:28,751
khiến mạch máu giãn rộng,

60
00:03:28,751 --> 00:03:33,481
hai phản ứng khiến tăng nhiệt 
và kích hoạt phản ứng đổ mồ hôi.

61
00:03:33,481 --> 00:03:36,780
Chúng ta cũng đổ mồ hôi khi bị bệnh.

62
00:03:36,780 --> 00:03:39,521
Khi sốt, chúng ta 
đổ mồ hôi vì sự viêm nhiễm

63
00:03:39,521 --> 00:03:43,281
kích thích vùng dưới đồi 
tăng hoạt động cơ bắp,

64
00:03:43,281 --> 00:03:46,951
giúp tăng sản sinh 
năng lượng cũng như nhiệt lượng.

65
00:03:46,951 --> 00:03:49,021
Điều này làm tăng thân nhiệt,

66
00:03:49,021 --> 00:03:54,482
một cơ chế tự vệ khiến vi khuẩn 
khó hoạt động hơn trong cơ thể.

67
00:03:54,482 --> 00:03:57,983
Giống như việc chạy, đổ mồ hôi 
giúp bạn giải phóng lượng nhiệt đó.

68
00:03:57,983 --> 00:04:00,561
Khi cơn sốt qua hay 
khi chiến thắng cuộc đua,

69
00:04:00,561 --> 00:04:03,960
những thụ quan cảm nhiệt
cảm nhận được sự giảm nhiệt

70
00:04:03,960 --> 00:04:08,473
và vùng dưới đồi 
sẽ dừng việc đổ mồ hôi.

71
00:04:08,473 --> 00:04:10,352
Trong vài trường hợp, như sau cuộc chạy

72
00:04:10,352 --> 00:04:13,004
vùng dưới đồi cũng gửi tín hiệu tới cơ thể

73
00:04:13,004 --> 00:04:16,452
rằng bạn cần nạp lại 
lượng nước đã tiêu thụ.

74
00:04:16,452 --> 00:04:19,411
Vậy khi ráng sức
về đích vào lần sau,

75
00:04:19,411 --> 00:04:23,386
bạn có thể coi mồ hôi như 
máy tiếp sức của cơ thể,

76
00:04:23,386 --> 00:04:27,513
giúp bạn hoàn thành 
quãng đường còn lại.