1
00:00:07,420 --> 00:00:12,350
Bitiş çizgisi görünür oluyor
ve siz hızınızı birden artırıyorsunuz.

2
00:00:12,350 --> 00:00:15,480
Bacaklarınız yarışa ayak uydururken
nefesiniz derinleşiyor,

3
00:00:15,480 --> 00:00:17,021
kalp atışınız hızlanıyor

4
00:00:17,021 --> 00:00:20,526
ve cildiniz terle kaplanıyor.

5
00:00:20,526 --> 00:00:23,162
Bu madde nasıl birdenbire 
yoktan var oluyor?

6
00:00:23,162 --> 00:00:26,460
Tam olarak amacı ne?

7
00:00:26,460 --> 00:00:29,782
Bizi terleten bir dizi senaryo var:

8
00:00:29,782 --> 00:00:30,896
Acı besinler yemek,

9
00:00:30,896 --> 00:00:31,871
gerginlik

10
00:00:31,871 --> 00:00:33,589
ve hastalık.

11
00:00:33,589 --> 00:00:37,892
Ancak spor muhtemelen
en aşina ve yaygın olanı.

12
00:00:37,892 --> 00:00:41,403
Bu durumda terleme
hücrelerinizin derinliklerinde

13
00:00:41,403 --> 00:00:43,902
hareketlenmeye yanıt olarak başlıyor.

14
00:00:43,902 --> 00:00:47,093
Siz hızınızı artırdıkça
kaslarınız daha çok çalışır,

15
00:00:47,093 --> 00:00:49,851
enerjiye olan gereksinimleri artar.

16
00:00:49,851 --> 00:00:52,693
Hücresel respirasyon denilen bir süreç

17
00:00:52,693 --> 00:00:56,913
hücrenin enerji birimi olan 
ATP oluşturmak için

18
00:00:56,913 --> 00:01:00,545
glukoz ve oksijen tüketir.

19
00:01:00,545 --> 00:01:05,841
Bu sürecin çoğu kısmı
mitokondri denilen yapılarda gerçekleşir.

20
00:01:05,841 --> 00:01:07,275
Siz hareket ettikçe

21
00:01:07,275 --> 00:01:11,713
vücudunuza enerji sağlamak için
mitokondri daha fazla çalışır.

22
00:01:11,713 --> 00:01:14,335
Bu çok çalışmanın da bir bedeli var.

23
00:01:14,335 --> 00:01:18,568
Hücreler ATP'yi ayrıştırırken
ısı salınımı yaparlar.

24
00:01:18,568 --> 00:01:23,002
Bu ısı tüm vücudunuzdaki
sıcaklık sensörlerini uyarır.

25
00:01:23,002 --> 00:01:27,005
Bu reseptörler kas hücrelerinizden
gelen fazla ısıyı algılarlar

26
00:01:27,005 --> 00:01:30,713
ve bu bilgiyi hipotalamusa bildirir,

27
00:01:30,713 --> 00:01:32,991
bu organ da vüct ısısını düzenler.

28
00:01:32,991 --> 00:01:34,475
Bunun üzerine hipotalamus,

29
00:01:34,475 --> 00:01:37,825
sempatik sinir sistemi aracılığıyla
cildinizdeki ter bezlerine

30
00:01:37,825 --> 00:01:40,695
sinyal göndererek çalışır.

31
00:01:40,695 --> 00:01:42,896
Bu sinyaller tüm vücuda dağılır,

32
00:01:42,896 --> 00:01:46,786
özellikle avuç içlerinizde

33
00:01:46,786 --> 00:01:48,426
ayak yastıkçıklarında

34
00:01:48,426 --> 00:01:50,025
ve başınızda yoğunlaşır.

35
00:01:50,025 --> 00:01:52,845
Bir ter bezi bu sinyali ilk aldığında

36
00:01:52,845 --> 00:01:56,121
sarılı zar içinde
hücreleri çevreleyen sıvı

37
00:01:56,121 --> 00:01:59,986
yüksek oranda sodyum
ve klorür içerir.

38
00:01:59,986 --> 00:02:03,531
Hücreler bu iyonları
ter bezi içinden geçen

39
00:02:03,531 --> 00:02:06,176
dar bir kanala yollar.

40
00:02:06,176 --> 00:02:09,757
Kanalın içi, dışarısından
daha tuzlu olduğu için

41
00:02:09,757 --> 00:02:13,555
ozmoz yoluyla su, kanalın içine girer.

42
00:02:13,555 --> 00:02:18,268
İlk salınım denilen sıvı
kanalın aşağısında birikir,

43
00:02:18,268 --> 00:02:24,057
su basıncı bunu 
kanalın uzun düz kısmına iter.

44
00:02:24,057 --> 00:02:25,818
Cilt üzerine çıkmadan önce,

45
00:02:25,818 --> 00:02:29,968
kanalı çevreleyen hücreler
sürecin devam edebilmesi için

46
00:02:29,968 --> 00:02:32,057
mümkün olduğu kadar tuz tutarlar.

47
00:02:32,057 --> 00:02:35,147
Terdeki su vücudun ısı enerjisini emer

48
00:02:35,147 --> 00:02:39,027
ve yüzeye ulaştığında
buharlaşarak yok olur,

49
00:02:39,027 --> 00:02:43,498
bu da vücut ısınızı düşürür.

50
00:02:43,498 --> 00:02:46,494
Buharlaşmalı soğutma
denilen bu süreç

51
00:02:46,494 --> 00:02:49,479
atalarımızdan kalan
önemli bir adaptasyondu.

52
00:02:49,479 --> 00:02:53,199
Soğutma etkisinin faydası
sporla sınırlı değil.

53
00:02:53,199 --> 00:02:56,796
Terlediğimiz pek çok başka senaryo var.

54
00:02:56,796 --> 00:03:02,269
Acı şeyler yemek bazı insanların
yüzlerinin aşırı terlemesine neden olur.

55
00:03:02,269 --> 00:03:06,771
Bunun sebebi, acının beyinde
ısı reseptörlerini harekete geçiren

56
00:03:06,771 --> 00:03:12,600
aynı sinirsel tepkimeyi başlatması
ve bu da fazla ısıya karşı tepkimedir.

57
00:03:12,600 --> 00:03:15,935
Terlemek ayrıca
stresle durumlarda karşılaştığımız

58
00:03:15,935 --> 00:03:19,991
kaç ya da savaş tepkisinin bir parçası.

59
00:03:19,991 --> 00:03:22,290
Birine çıkma daveti etmek
veya iş görüşmesi gibi.

60
00:03:22,290 --> 00:03:25,821
Bunun da sebebi adrenalinin
kas aktivitesini uyarması

61
00:03:25,821 --> 00:03:28,751
ve kan damarlarının 
genişlemesini sağlaması,

62
00:03:28,751 --> 00:03:33,481
bu iki tepkime de ısıyı artırır
ve terlemeyi başlatır.

63
00:03:33,481 --> 00:03:36,780
Hastalandığımızda da terleriz.

64
00:03:36,780 --> 00:03:39,521
Ateşimiz çıktığında terlememizin sebebi

65
00:03:39,521 --> 00:03:43,281
enfeksiyonun hipotalamusta
kas aktivitesini artırması,

66
00:03:43,281 --> 00:03:46,951
bunun sonucunda daha çok enerji
ısı olarak salınır.

67
00:03:46,951 --> 00:03:49,021
Tüm vücut ısınızı artıran bu durum,

68
00:03:49,021 --> 00:03:54,482
enfekte maddelerin vücutta kalamaması için
koruyucu bir mekanizmadır.

69
00:03:54,482 --> 00:03:58,163
Koşarken olduğu gibi
terlemek ısının dışa atılmasını sağlar.

70
00:03:58,163 --> 00:04:00,561
Ateşiniz düştüğünde
veya yarışı kazandığınızda

71
00:04:00,561 --> 00:04:03,960
vücut ısısı reseptörleri
ısıdaki bu düşüşü algılar

72
00:04:03,960 --> 00:04:08,473
ve hipotalamus terleme 
tepkimesini sonlandırır.

73
00:04:08,473 --> 00:04:10,352
Bazı durumlarda, koşu sonrasında

74
00:04:10,352 --> 00:04:13,004
kaybettiğiniz suyun yenilenmesi için

75
00:04:13,004 --> 00:04:16,452
hipotalamus vücudunuza sinyal gönderir.

76
00:04:16,452 --> 00:04:19,411
Amacınıza ulaşmak için
kendinizi zorladığınızda

77
00:04:19,411 --> 00:04:23,386
terinizi, sizi başarıya ulaştıran

78
00:04:23,386 --> 00:04:26,193
kendi vücut kalibratörünüz 
olarak düşünebilirsiniz.