WEBVTT

00:00:07.420 --> 00:00:11.905
Linija cilja je na vidiku
i ti dodaješ još jedan nalet brzine.

00:00:12.350 --> 00:00:15.480
Dok tvoje noge pojačavaju tempo,
disanje ti se produbljuje,

00:00:15.480 --> 00:00:17.021
srce ti lupa jače,

00:00:17.021 --> 00:00:19.535
i znoj obliva tvoju kožu.

00:00:20.526 --> 00:00:23.162
Kako se ova supstanca
iznenada materijalizuje

00:00:23.162 --> 00:00:25.536
i šta je tačno njena svrha?

NOTE Paragraph

00:00:26.460 --> 00:00:29.782
Postoje razne stvari
zbog kojih se znojimo:

00:00:29.782 --> 00:00:30.896
začinjena hrana,

00:00:30.896 --> 00:00:31.871
nervoza,

00:00:31.871 --> 00:00:33.207
ili bolest.

00:00:34.140 --> 00:00:37.917
Ali vežbanje je verovatno
najpoznatije i najuobičajnije.

00:00:37.917 --> 00:00:41.403
U tom slučaju, znojenje se dešava
kao reakcija na pokret

00:00:41.403 --> 00:00:43.902
koji se aktivira duboko u tvojim ćelijama.

00:00:43.902 --> 00:00:47.093
Dok pojačavaš tempo,
tvoji mišići se naprežu,

00:00:47.093 --> 00:00:49.851
povećavajući svoju potrebu za energijom.

00:00:49.851 --> 00:00:52.693
Proces koji se naziva ćelijsko disanje

00:00:52.693 --> 00:00:56.913
troši glukozu i kiseonik
kako bi formirao ATP,

00:00:56.913 --> 00:00:59.251
energetsku valutu ćelije.

00:01:00.545 --> 00:01:05.419
Veliki deo ovog procesa se odigrava
u strukturama nazvanim mitohondrije.

NOTE Paragraph

00:01:05.841 --> 00:01:07.275
Što se više krećeš,

00:01:07.275 --> 00:01:11.260
mitohondrije rade napornije
da snabdeju tvoje telo energijom.

00:01:11.713 --> 00:01:14.335
Sav ovaj rad ima svoju cenu, doduše.

00:01:14.335 --> 00:01:18.230
Dok ćelije razgrađuju ATP,
one oslobađaju toplotu.

00:01:18.568 --> 00:01:23.002
Toplota stimuliše temperaturne senzore
u celom tvojem telu.

NOTE Paragraph

00:01:23.002 --> 00:01:27.005
Ti receptori detektuju višak toplote
koju proizvode tvoje mišićne ćelije

00:01:27.005 --> 00:01:30.713
i prenose tu informaciju do hipotalamusa,

00:01:30.713 --> 00:01:32.991
koji reguliše telesnu temperaturu.

00:01:32.991 --> 00:01:34.475
Hipotalamus reaguje

00:01:34.475 --> 00:01:37.825
tako što šalje signale kroz ceo
simpatički nervni sistem

00:01:37.825 --> 00:01:40.258
do znojnih žlezda u tvojoj koži.

00:01:40.695 --> 00:01:42.896
One se rasprostiru kroz celo tvoje telo,

00:01:42.896 --> 00:01:46.786
a posebno su koncentrisane
na dlanovima tvojih ruku,

00:01:46.786 --> 00:01:48.426
tabanima,

00:01:48.426 --> 00:01:50.025
i glavi.

NOTE Paragraph

00:01:50.025 --> 00:01:52.845
Kada isprva znojna žlezda primi signal,

00:01:52.845 --> 00:01:56.121
tečnost koja okružuje ćelije
u spiralnoj bazi

00:01:56.121 --> 00:01:59.301
sadrži velike količine natrijuma i hlora.

00:01:59.986 --> 00:02:03.531
Ćelija pumpa ove jone u šuplju cev

00:02:03.531 --> 00:02:06.176
koja prolazi kroz znojnu žlezdu.

00:02:06.176 --> 00:02:09.757
Onda, pošto je unutar cevi slanije
nego spolja,

00:02:09.757 --> 00:02:13.022
voda se kreće u cevi putem osmoze.

NOTE Paragraph

00:02:13.555 --> 00:02:18.268
Dok se ono što se naziva
primarnim lučenjem gomila na dnu cevi,

00:02:18.268 --> 00:02:23.342
vodeni pritisak ga gura gore
u dugački, pravi deo kanala.

00:02:24.057 --> 00:02:25.818
Pre nego što izbije na koži,

00:02:25.818 --> 00:02:29.968
ćelije koje oblažu cev će pokupiti
koliko god je moguće soli

00:02:29.968 --> 00:02:32.057
da bi proces mogao da se nastavi.

NOTE Paragraph

00:02:32.057 --> 00:02:35.147
Voda u znoju apsorbuje
toplotnu energiju tvog tela

00:02:35.147 --> 00:02:39.027
i onda ispari sa tebe
kada stigne do površine,

00:02:39.027 --> 00:02:41.752
zauzvrat snižavajući temperaturu tela.

00:02:43.498 --> 00:02:46.494
Ovaj proces, poznat kao
hlađenje isparavanjem,

00:02:46.494 --> 00:02:49.479
bio je važno prilagođavanje
za naše pretke.

NOTE Paragraph

00:02:50.102 --> 00:02:53.199
Ovaj efekat hlađenja
ne pomaže samo prilikom vežbanja.

00:02:53.199 --> 00:02:56.411
Takođe se znojimo
u mnogim drugim situacijama.

NOTE Paragraph

00:02:56.796 --> 00:03:01.881
Nekim ljudima se obilno znoji lice
kada jedu izuzetno začinjenu hranu.

00:03:02.269 --> 00:03:06.771
To se dešava zato što začini pokreću
istu nervnu reakciju u mozgu

00:03:06.771 --> 00:03:12.162
koja aktivira temperaturne receptore,
koji obično reaguju na povećanje toplote.

00:03:12.600 --> 00:03:15.935
Znojenje je takođe deo
"bori se ili beži" reakcije,

00:03:15.935 --> 00:03:19.991
koju stimulišu stresne situacije
kao što je pozivanje nekog na sastanak

00:03:19.991 --> 00:03:22.290
ili odlazak na razgovor za posao.

00:03:22.290 --> 00:03:25.821
Ovo se dešava zato što adrenalin
stimuliše aktivnost mišića

00:03:25.821 --> 00:03:28.751
i uzrokuje širenje krvnih sudova,

00:03:28.751 --> 00:03:33.481
dve reakcije koje povećavaju toplotu
i pokreću znojnu reakciju.

00:03:33.481 --> 00:03:36.780
I znojenje se takođe dešava
kada se razbolimo.

NOTE Paragraph

00:03:36.780 --> 00:03:39.521
Kada smo grozničavi,
znojimo se zato što infekcije

00:03:39.521 --> 00:03:43.281
stimulišu hipotalamus
da poveća aktivnost mišića,

00:03:43.281 --> 00:03:46.951
a to zauzvrat oslobađa
više energije u vidu toplote.

00:03:46.951 --> 00:03:49.021
To povećava tvoju ukupnu temperaturu,

00:03:49.021 --> 00:03:54.482
zaštitni mehanizam koji čini tvoje telo
manje nastanjivim za infektivne agense.

00:03:54.482 --> 00:03:58.163
Kao i kod trčanja, znojenje pomaže
tvom telu da oslobodi tu energiju.

NOTE Paragraph

00:03:58.163 --> 00:04:00.561
Kada groznica nestane
ili kada pobediš u trci,

00:04:00.561 --> 00:04:03.960
tvoji temperaturni receptori
osete smanjenje toplote

00:04:03.960 --> 00:04:07.313
i hipotalamus prekida znojnu reakciju.

00:04:08.473 --> 00:04:10.352
U nekim slučajevima, kao nakon trčanja,

00:04:10.352 --> 00:04:13.004
hipotalamus takođe signalizira tvom telu

00:04:13.004 --> 00:04:16.452
da moraš da nadoknadiš vodu
koja je iscurila.

NOTE Paragraph

00:04:16.452 --> 00:04:19.411
Dakle, kada budeš gurao sebe
da postigneš naredni cilj,

00:04:19.411 --> 00:04:23.386
možeš da misliš o znoju kao
o sopstvenom kalibratoru tvog tela,

00:04:23.386 --> 00:04:26.193
koji ti omogućava
da istrčiš tu dodatnu milju.