WEBVTT 00:00:01.850 --> 00:00:05.420 [Pocę się. Nie ufam niczemu, co przychodzi łatwo.] 00:00:07.420 --> 00:00:12.350 Już widać metę, a ty jeszcze przyspieszasz. 00:00:12.350 --> 00:00:15.480 Nogi przyspieszają, oddech się pogłębia, 00:00:15.480 --> 00:00:17.021 serce bije szybciej, 00:00:17.021 --> 00:00:20.526 a pot rozlewa się na skórze. 00:00:20.526 --> 00:00:23.162 Skąd nagle bierze się ta substancja 00:00:23.162 --> 00:00:26.460 i jaka właściwie jest jej rola? NOTE Paragraph 00:00:26.460 --> 00:00:29.782 Możemy się pocić z wielu przyczyn: 00:00:29.782 --> 00:00:30.896 ostre jedzenie, 00:00:30.896 --> 00:00:31.871 nerwowość, 00:00:31.871 --> 00:00:33.589 czy choroba. 00:00:33.589 --> 00:00:37.892 Jednak ćwiczenia to prawdopodobnie najlepiej znany czynnik. 00:00:37.892 --> 00:00:41.403 W ich przypadku pocenie to odpowiedź organizmu na ruch, 00:00:41.403 --> 00:00:43.902 zapoczątkowana głęboko w komórkach. 00:00:43.902 --> 00:00:47.093 Kiedy przyspieszasz, mięśnie pracują ciężej, 00:00:47.093 --> 00:00:49.851 zwiększa się ich zapotrzebowanie na energię. 00:00:49.851 --> 00:00:52.693 Proces zwany "oddychaniem komórkowym" 00:00:52.693 --> 00:00:56.913 zużywa glukozę i tlen do stworzenia ATP, 00:00:56.913 --> 00:01:00.545 waluty energetycznej komórki. 00:01:00.545 --> 00:01:05.841 Duża część tego procesu odbywa się w strukturach zwanych "mitochondriami". NOTE Paragraph 00:01:05.841 --> 00:01:07.275 Im więcej się ruszasz, 00:01:07.275 --> 00:01:11.713 tym ciężej pracują mitochondria zaopatrując ciało w energię. 00:01:11.713 --> 00:01:14.335 Praca ta jednak kosztuje. 00:01:14.335 --> 00:01:18.568 Gdy komórki rozkładają ATP, wydzielają ciepło. 00:01:18.568 --> 00:01:23.002 Ciepło stymuluje czujniki temperatury organizmu. NOTE Paragraph 00:01:23.002 --> 00:01:27.005 Receptory te wykrywają nadmiar ciepła produkowany przez komórki mięśni 00:01:27.005 --> 00:01:30.713 i przekazują tę informację do podwzgórza, 00:01:30.713 --> 00:01:32.991 które reguluje temperaturę ciała. 00:01:32.991 --> 00:01:34.475 Podwzgórze odpowiada, 00:01:34.475 --> 00:01:37.825 wysyłając sygnały za pomocą układu współczulnego 00:01:37.825 --> 00:01:40.695 do gruczołów potowych skóry. 00:01:40.695 --> 00:01:42.896 Gruczoły są rozmieszczone po całym ciele, 00:01:42.896 --> 00:01:46.786 zwłaszcza na dłoniach, 00:01:46.786 --> 00:01:48.426 podeszwach stóp 00:01:48.426 --> 00:01:50.025 oraz na głowie. NOTE Paragraph 00:01:50.025 --> 00:01:52.845 Kiedy gruczoł potowy po raz pierwszy dostaje sygnał, 00:01:52.845 --> 00:01:56.121 płyn otaczający komórki w spiralnej podstawie 00:01:56.121 --> 00:01:59.986 zawiera duże ilości sodu i chlorku. 00:01:59.986 --> 00:02:03.531 Komórki pompują te jony do pustej rurki, 00:02:03.531 --> 00:02:06.176 która przebiega przez gruczoł potowy. 00:02:06.176 --> 00:02:09.757 Ponieważ w rurce jest więcej soli niż poza nią, 00:02:09.757 --> 00:02:13.555 woda przenika do środka przez osmozę. NOTE Paragraph 00:02:13.555 --> 00:02:18.268 Gdy podstawowa substancja wydziela się na spodzie rurki, 00:02:18.268 --> 00:02:24.057 ciśnienie wody wypycha ją w górę do długiej, prostej części kanału. 00:02:24.057 --> 00:02:25.818 Zanim przesiąknie na skórę, 00:02:25.818 --> 00:02:29.968 komórki tworzące rurkę odzyskają jak najwięcej soli, 00:02:29.968 --> 00:02:32.057 tak aby proces mógł trwać dalej. NOTE Paragraph 00:02:32.057 --> 00:02:35.147 Woda zawarta w pocie pochłania ciepło ciała 00:02:35.147 --> 00:02:39.027 i paruje po przedostaniu się na powierzchnię, 00:02:39.027 --> 00:02:43.498 co skutkuje obniżeniem temperatury ciała. 00:02:43.498 --> 00:02:46.494 Proces ten, znany pod nazwą "chłodzenia ewaporacyjnego", 00:02:46.494 --> 00:02:49.479 był dla naszych przodków istotny w procesie adaptacji. NOTE Paragraph 00:02:49.479 --> 00:02:53.199 Efekt chłodzenia pomaga nie tylko w trakcie ćwiczeń. 00:02:53.199 --> 00:02:56.796 Pocimy się też w wielu innych sytuacjach. NOTE Paragraph 00:02:56.796 --> 00:03:02.269 Twarze niektórych obficie się pocą przy jedzeniu ostrych potraw, 00:03:02.269 --> 00:03:06.771 Dzieje się tak, ponieważ przyprawy wywołują w mózgu tę samą reakcję nerwową, 00:03:06.771 --> 00:03:12.600 która aktywuje receptory temperatury reagujące zwykle na wzrost ciepła. 00:03:12.600 --> 00:03:15.935 Pocenie się jest także częścią reakcji obronnej, 00:03:15.935 --> 00:03:19.991 stymulowanej przez sytuacje stresowe, takie jak zaproszenie kogoś na randkę 00:03:19.991 --> 00:03:22.290 lub udział w rozmowie kwalifikacyjnej. 00:03:22.290 --> 00:03:25.821 Dzieje się tak, ponieważ adrenalina stymuluje aktywność mięśni 00:03:25.821 --> 00:03:28.751 i powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, 00:03:28.751 --> 00:03:33.481 dwie reakcje, które podnoszą temperaturę i aktywują proces pocenia. 00:03:33.481 --> 00:03:36.780 Pocimy się także podczas choroby. NOTE Paragraph 00:03:36.780 --> 00:03:39.521 W czasie gorączki infekcja stymuluje podwzgórze, 00:03:39.521 --> 00:03:43.281 tym samym zwiększając aktywność mięśni, 00:03:43.281 --> 00:03:46.951 co w efekcie wyzwala więcej energii w postaci ciepła. 00:03:46.951 --> 00:03:49.021 Zwiększa to ogólną temperaturę organizmu, 00:03:49.021 --> 00:03:54.482 mechanizm ochronny, który utrudnia życie wirusom. 00:03:54.482 --> 00:03:58.163 Tak jak podczas biegu, pocenie pozwala organizmowi na regulację cieplną. NOTE Paragraph 00:03:58.163 --> 00:04:00.561 Gdy przestajesz gorączkować lub wygrywasz wyścig, 00:04:00.561 --> 00:04:03.960 receptory temperatury wykrywają spadek ciepła, 00:04:03.960 --> 00:04:08.473 a podwzgórze kończy proces pocenia. 00:04:08.473 --> 00:04:10.352 Czasem, na przykład po biegu, 00:04:10.352 --> 00:04:13.004 podwzgórze wysyła sygnał do ciała, 00:04:13.004 --> 00:04:16.452 że trzeba uzupełnić wypoconą wodę. NOTE Paragraph 00:04:16.452 --> 00:04:19.411 Kiedy dążysz do kolejnego celu, 00:04:19.411 --> 00:04:23.386 możesz uznać pot za swoisty regulator cieplny, 00:04:23.386 --> 00:04:26.193 który pozwoli ci dać z siebie wszystko.