WEBVTT

00:00:07.420 --> 00:00:12.350
هێڵی کۆتایی لە بەر چاوە و تۆش
خێرایت زیاد دەکەیت.

00:00:12.350 --> 00:00:15.480
کاتێك قاچەکانت هەنگاو دەنێن،
هەناسەت قوڵتر دەبێت،

00:00:15.480 --> 00:00:17.021
لێدانی دڵت خێراتر دەبێت،

00:00:17.021 --> 00:00:20.526
و ئارەقیش بەسەر هەموو جەستەت دەڕژێت.

00:00:20.526 --> 00:00:23.162
چۆن ئەم مادەیە لەناکاو بەرجەستە دەبێت و

00:00:23.162 --> 00:00:26.460
بە دیاریکراوی مەبەستەکەی چییە؟

NOTE Paragraph

00:00:26.460 --> 00:00:29.782
لێرەدا چەند سیناریۆیەك هەیە کەوامان
لێدەکات کە ئارەق بکەین:

00:00:29.782 --> 00:00:30.896
خواردنی خۆراکی توون،

00:00:30.896 --> 00:00:31.871
شڵەژان،

00:00:31.871 --> 00:00:33.589
و یان کاتێك نەخۆش دەکەوین.

00:00:33.589 --> 00:00:37.892
بەڵام ڕاهێنان کردن لەوانەیە باوتر بێت.

00:00:37.892 --> 00:00:41.403
لەو حاڵەتەدا، ئارەقکردنەوە ڕوو دەدات
وەك وەڵامێك بۆ جووڵە

00:00:41.403 --> 00:00:43.902
لە قووڵایی خانەکانتدا هەڵدەقوڵێت.

00:00:43.902 --> 00:00:47.093
لەگەڵ زیا دبوونی هەنگاوەکانت،
ماسولکەکانت زیاتر کار دەکەن،

00:00:47.093 --> 00:00:49.851
خواستیان بۆ وزە زیاد دەکەن.

00:00:49.851 --> 00:00:52.693
ئەو پڕۆسەیەی کە پێی دەوترێت 
هەناسەدانی خانەیی

00:00:52.693 --> 00:00:56.913
ئۆکسجین و گلوکۆز بەردەست دەخەن بۆ
پێکهێنانی ATP (ئەدنۆسین تری فۆسفات)،

00:00:56.913 --> 00:01:00.545
وزە دراوی خانەیە.

00:01:00.545 --> 00:01:05.841
زۆربەی ئەم پڕۆسەیەش ئەنجام دەدرێت
لە پێکهاتەکانیدا پێیدەوترێت مایتۆکۆندریا.

NOTE Paragraph

00:01:05.841 --> 00:01:07.275
تا زیاتر بجوڵێیت،

00:01:07.275 --> 00:01:11.713
دابینکردنی وزە بۆ لەش کاری
مایتۆکۆندریای سەختتر کردووە.

00:01:11.713 --> 00:01:14.335
لەگەڵ ئەوەشدا هەموو ئەو
کارانە بەهایەکیان هەیە.

00:01:14.335 --> 00:01:18.568
لە کاتێکدا خانەکان لەناو ATP
دا دەشکێن گەرمی بڵاو دەکەنەوە.

00:01:18.568 --> 00:01:23.002
ئەو گەرمییە هەستیاری پلەی گەرمی
دەوروژێنێت بەتەواوی جەستەدا.

NOTE Paragraph

00:01:23.002 --> 00:01:27.005
ئەم هەستەوەرانە گەرمی زیادە دیاری دەکەن
کە لە لایەن خانەکانەوە بەرهەم دێت.

00:01:27.005 --> 00:01:30.713
ئەو زانیارانە دەنێرێت بۆ
هەستیارترین خانەی مێشك،

00:01:30.713 --> 00:01:32.781
کە پلەی گەرمی لەش ڕێک دەخات.

00:01:32.781 --> 00:01:34.815
خانە هەستیارەکەی مێشك وەڵام دەداتەوە

00:01:34.815 --> 00:01:37.685
بە ناردنی هێماکان بۆ دەرەوە
لە ڕێی کۆئەندامی دەماری هاوسۆزی

00:01:37.685 --> 00:01:40.695
بۆ ئارەق ڕژێنەکان کە لە پێستدا هەن.

00:01:40.695 --> 00:01:42.896
و ئەمانە بەسەر هەموو جەستەدا دابەش کراوە

00:01:42.896 --> 00:01:46.786
بەشێوەیەکی چڕ، لەناو لەپی دەستدا،

00:01:46.786 --> 00:01:48.426
لە ژێر پێدا،

00:01:48.426 --> 00:01:50.025
و لەسەر سەرتدا.

NOTE Paragraph

00:01:50.025 --> 00:01:52.845
کاتێك سەرەتا ئارەق ڕژێنەکان
بۆ یەکەم جار دەگەنە شانەکان،

00:01:52.845 --> 00:01:56.121
ئەو شلەی کە دەوری خانەکانی
داوە لە بنکە کەلەکەی

00:01:56.121 --> 00:01:59.986
بڕێکی زۆر لە سۆدیۆم و کلۆراید
لە خۆ دەگرێت.

00:01:59.986 --> 00:02:03.531
خانەکان ئەم ئایۆنانە هەڵدەمژن
بۆ ناو بۆڕییەکی بەتاڵ

00:02:03.531 --> 00:02:06.176
کە بەناو ڕژێنە ئارەق ڕێژەکان تێدەپەڕێت.

00:02:06.176 --> 00:02:09.757
کەواتە بڕی سوێری لە ناوەوەی
بۆڕییەکە زیاترە لە چاو دەرەوە،

00:02:09.757 --> 00:02:13.555
و هەروەها ئاو دەجووڵێت بۆ ناو
بۆڕییەکە لە لایەن ئۆسمۆسیس.

NOTE Paragraph

00:02:13.555 --> 00:02:18.268
ئەوەی پێی دەڵێن نهێنی سەرەتایی
بنیات دەنرێت لە بنکەی لولەکەدا،

00:02:18.268 --> 00:02:24.057
فشاری ئاو پاڵی پێوە دەنێت بۆ
درێژایی ڕێڕەوەکە لە بەشی چاڵەکەدا.

00:02:24.057 --> 00:02:25.818
پێش ئەوەی بە پێستتدا دزە بکات،

00:02:25.818 --> 00:02:29.968
خانەکانی ناو بۆڕیەکە داوای بڕێکی
لە ڕادەبەدەری خوێ دەکەن،

00:02:29.968 --> 00:02:32.057
جا پڕۆسەکە بەردەوام دەبێت.

NOTE Paragraph

00:02:32.057 --> 00:02:35.147
ئەو ئاوە لە ئارەقەکەدا هەموو
وزەی گەرمی لەش هەڵدەمژێت

00:02:35.147 --> 00:02:39.027
پاشانیش بە هەڵمبوون ڕوودەدات
لەسەر ڕووی جەستەدا،

00:02:39.027 --> 00:02:43.498
کەوا پلەی گەرمی لەش دادەبەزێنێت.

00:02:43.498 --> 00:02:46.494
ئەو پڕۆسەیە ناسراوە بە
بەهەڵمبوونی فێنک کەرەوە،

00:02:46.494 --> 00:02:49.479
ئەوەش خۆگونجاندنێکی گرنگی باوانەکانمانە.

NOTE Paragraph

00:02:49.479 --> 00:02:53.199
ئەو کاریگەری فێنککەرەوەیە بە
تەنها یارمەتیدەر نییە لە کاتی ڕاهێناندا.

00:02:53.199 --> 00:02:56.796
ئێمە بە زۆر سیناریۆی تر، ئارەق دەکەین.

NOTE Paragraph

00:02:56.796 --> 00:03:02.269
بەتایبەتی خواردنی توون وا لە هەندێك کەس
دەکات لە دەم و چاودا ئارەق بکەن.

00:03:02.269 --> 00:03:06.771
ئەوە ڕوو دەدات لە بەرئەوەی توونی هەمان
وەڵامی دەماری هەستیاری هەیە لە مێشکدا

00:03:06.771 --> 00:03:12.600
ئەمەش وەرگرتنی پلەی گەرمی چالاکتر دەکات
کەوا بە گشتی وەڵامە بۆ زیادکردنی گەرمی.

00:03:12.600 --> 00:03:15.935
هەروەها ئارەقکردن بەشێکە
لە وەڵامی شەڕ یان فڕین

00:03:15.935 --> 00:03:19.991
دەورژێنرێت بە هۆکاری فشار وەک
و داوا کردنی پەیوەندی لەگەڵ کەسێک

00:03:19.991 --> 00:03:22.290
یان چاوپێکەوتنی کار.

00:03:22.290 --> 00:03:25.821
ئەمەش ڕوو دەدات لەبەرئەوەی هۆڕمۆنی
ئەدریناڵین چالاکی ماسولکەکان زیاد دەکات

00:03:25.821 --> 00:03:28.751
و دەبێتە هۆکاری فراوان 
بوونی دەمارەکانی خوێن،

00:03:28.751 --> 00:03:33.481
دوو بەرپەچدانەوە گەرمی زیاد
دەکات کە دەبێتە هۆی پەیدابوونی ئارەق.

00:03:33.481 --> 00:03:36.780
و ئێمە کاتێك نەخۆش دەکەوین ئارەق دەکەین.

NOTE Paragraph

00:03:36.780 --> 00:03:39.641
کاتێك کە تاو و لەرز دەگرین پلەی
گەرمیمان بەرزە بەهۆی هەوکردن

00:03:39.641 --> 00:03:43.281
کە هۆڕمۆنی دەماری هەستیاری دەوروژێنێ
بۆ زیادکردنی چالاکی ماسولکەکان،

00:03:43.281 --> 00:03:46.951
کەوا زیاتر وزەی دەردەدات لە شێوەی گەرمی.

00:03:46.951 --> 00:03:49.021
ئەمەش سەرتاپای پلەی گەرمی زیاد دەکات،

00:03:49.021 --> 00:03:54.482
میکانزمێکی پارێزراو کەوا دەکات
جەستەمان کەمتر گونجاو بێت بۆ هەوکردن بێت.

00:03:54.482 --> 00:03:58.163
لەگەڵ ڕاکردندا ئارەقکردنەوە یارمەتی
لەش دەدات لە گەرمی ڕزگاری بێت.

NOTE Paragraph

00:03:58.163 --> 00:04:00.671
کاتێك تاولەرزت تەواو دەبێت،
یان پێشبڕکێکە دەبەیەوە،

00:04:00.671 --> 00:04:03.960
وەرگری پلەی گەرمی هەست
بە دابەزینی پلەی گەرمی دەکات

00:04:03.960 --> 00:04:08.473
هۆڕمۆنی هەستیاری وەڵامی
ئارەقکردنەوە کۆتایی پێدێنێت.

00:04:08.473 --> 00:04:10.352
لە هەندێك حاڵەتدا، وەکو دوای ڕاکردن،

00:04:10.352 --> 00:04:13.004
هۆڕمۆنی هەستیاری هێما دەبەخشێت بە جەستە

00:04:13.004 --> 00:04:16.892
کەوا پێویستییت بە پڕکردنەوەی ئەو بڕە ئاوە
هەیە کە لە ڕێی ئارەقکردنەوە دەردراوە،

NOTE Paragraph

00:04:16.892 --> 00:04:20.001
جا، کاتێك تۆ فشار لە خۆت دەکەیت
بۆ گەیشتن بە ئامانجی داهاتوو،

00:04:20.001 --> 00:04:23.276
دەبێت بیر لە ئارەقکردن بکەیتەوە کە
وەکو جەستەت پێوەرێکی زۆر تایبەتە،

00:04:23.276 --> 00:04:26.203
بەتوانات دەکات بۆ ڕۆیشتن
بۆ چەند میلێکی زیاتر.