1
00:00:06,614 --> 00:00:08,163
လေးစက္ကန့်တိုင်းမှာ

2
00:00:08,163 --> 00:00:09,697
တစ်စုံတစ်ယောက်ထံမှာ

3
00:00:09,697 --> 00:00:11,582
အယ်လ်ဇိုင်းမား ရောဂါရှိတာ တွေ့ရှိရတယ်။

4
00:00:11,582 --> 00:00:13,754
ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ လူ သန်း ၄၀ ကျော်ကို

5
00:00:13,754 --> 00:00:16,743
ဒုက္ခပေးနေတဲ့ စိတ်ဖေါက်ပြန်မှုရဲ့ 
အဖြစ်အများဆုံး အကြောင်းရင်း

6
00:00:16,743 --> 00:00:19,133
တစ်ခုဆိုပေမဲ့ ကုမှုတစ်ခု 
ရှာဖွေခြင်းကတော့ ယနေ့

7
00:00:19,133 --> 00:00:21,615
သုတေသီတွေအတွက်
လိုက်လေဝေးလေဖြစ်သေးတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။

8
00:00:21,615 --> 00:00:24,888
ဂျာမန် စိတ်ကုပညာရှင် 
Dr. Alois Alzheimer က ၁၉၀၁ မှာ

9
00:00:24,888 --> 00:00:27,935
ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ပထမဆုံး ဖော်ပြခဲ့တယ်။

10
00:00:27,935 --> 00:00:30,395
ဆေးရုံ လူနာတစ်ဦးမှာ အိပ်မရခြင်း၊

11
00:00:30,395 --> 00:00:32,312
စိတ်ဝေဒနာရှိတဲ့ မှတ်ဉာဏ်၊ စိုးရိမ်ရတဲ့

12
00:00:32,312 --> 00:00:34,115
စိတ် အပြောင်းအလဲတွေနဲ့

13
00:00:34,115 --> 00:00:37,485
တိုးလာနေတဲ့ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု အပါအဝင် 
ခပ်ဆန်းဆန်း ပြဿနာတွေ

14
00:00:37,485 --> 00:00:39,651
ရှိနေတာကို 
သူ သတိထားမိစဉ်ကပါ။

15
00:00:39,651 --> 00:00:41,528
လူနာ ကွယ်လွန်သွားတဲ့အခါ

16
00:00:41,528 --> 00:00:43,739
Alzheimer ဟာ အလောင်းခွဲစိတ်မှု လုပ်ကာ

17
00:00:43,739 --> 00:00:45,779
လူနာရဲ့ လက္ခဏာတွေဟာ ဦးနှောက်တည်ဆောက်မှုထဲက

18
00:00:45,779 --> 00:00:48,200
မူမမှန်မှုတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့

19
00:00:48,200 --> 00:00:50,163
သူ့အယူအဆကို စမ်းသပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

20
00:00:50,163 --> 00:00:52,114
အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်မှာ 
သူတွေ့ရတာတွေက

21
00:00:52,114 --> 00:00:54,587
ပလိပ်လို့ ခေါ်တဲ့ ခေါက်ရိုးလွဲနေတဲ့
ပရိုတိန်းတွေနဲ့

22
00:00:54,587 --> 00:00:56,781
အာရုံကြောမျှင် အထွေးတွေရဲ့ပုံစံတွေရှိတဲ့

23
00:00:56,781 --> 00:00:58,115
ဦးနှောက် တစ်ရှူးအတွင်းက

24
00:00:58,115 --> 00:01:00,548
မြင်နိုင်တဲ့ ခြားနားမှုတွေပါ။

25
00:01:00,548 --> 00:01:02,926
ဒီ ပလိပ်တွေနဲ့ အထွေးတွေဟာ ဦးနှောက်ရဲ့

26
00:01:02,926 --> 00:01:05,345
တည်ဆောက်မှုကို ဖျက်ဆီးဖို့ 
အတူတူ လုပ်ဆောင်တယ်။

27
00:01:05,345 --> 00:01:07,137
အာရုံကြော ဆဲလ်တွေကို ဝန်းရံနေတဲ့

28
00:01:07,137 --> 00:01:09,780
အဆီအလွှာပါးထဲက အခြား ပရိုတိန်းတစ်ခုဟာ

29
00:01:09,780 --> 00:01:12,477
အင်ဇိုင်းတစ်ခုခုရဲ့ အလွှာခံရတဲ့အခါ
ပလိပ်တွေ ပေါ်လာတယ်။

30
00:01:12,477 --> 00:01:15,062
ဒါက ဘီတာ အမ်မိလွိုက် 
ပရိုတိန်းတွေ ဖြစ်စေတယ်။

31
00:01:15,062 --> 00:01:16,861
ဒါတွေက စေးကပ်ပြီး စုဖွဲ့တတ်တဲ့

32
00:01:16,861 --> 00:01:18,448
သဘောရှိတယ်။

33
00:01:18,448 --> 00:01:20,400
စုခဲခြင်းက ပလိပ်တွေလို့ သိကြတဲ့

34
00:01:20,400 --> 00:01:22,531
အရာတွေကို ဖွဲ့စည်းတာပါ။

35
00:01:22,531 --> 00:01:24,324
ဒီစုခဲမှုတွေက အချက်ပြမှုကို

36
00:01:24,324 --> 00:01:25,826
တားဆီးတာကြောင့် မသန်စွမ်းတဲ့

37
00:01:25,826 --> 00:01:28,162
အာရုံကြော ဆဲလ်တွေ
ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်စေတဲ့

38
00:01:28,162 --> 00:01:30,698
ကိုယ်ခံအား တုံ့ပြန်မှုတွေကို 
အစပျိုးပေးတယ် ထင်ရတဲ့

39
00:01:30,698 --> 00:01:32,832
ဆဲလ်တွေကြားက ဆက်သွယ်ရေးရောပါ။

40
00:01:32,832 --> 00:01:35,614
အယ်လ်ဇိုင်းမား ရောဂါမှာ 
အာရုံကြောအမျှင် အထွေးတွေကို

41
00:01:35,614 --> 00:01:38,699
tau လို့ သိကြတဲ့ ပရိုတိန်းတစ်ခုကနေ 
တည်ဆောက်တယ်။

42
00:01:38,699 --> 00:01:41,589
ဦးနှောက် အာရုံကြော ဆဲလ်တွေမှာ 
အခြားအရာတွေအနက် အစာ မော်လီကျူး

43
00:01:41,589 --> 00:01:43,613
တွေအတွက် အမြန်လမ်းလို လုပ်ဆောင်တဲ့

44
00:01:43,613 --> 00:01:45,176
ပြွန်ကွန်ရက်တစ်ခု ပါဝင်တယ်။

45
00:01:45,176 --> 00:01:47,719
ထုံးစံကတော့ tau ပရိုတိန်းက မော်လီကျူးတွေ

46
00:01:47,719 --> 00:01:49,975
လွတ်လပ်စွာ ဖြတ်သန်းခွင့်ပေးတဲ့

47
00:01:49,975 --> 00:01:51,892
ဒီပြွန်တွေ ဖြောင့်တန်းအောင် လုပ်ပေးတာပါ။

48
00:01:51,892 --> 00:01:53,601
ဒါပေမဲ့ အယ်လ်ဇိုင်းမား ရောဂါမှာတော့

49
00:01:53,601 --> 00:01:57,064
ပရိုတိန်းက လိမ်နေတဲ့ အမျှင်တွေ (သို့) 
အထွေးတွေအဖြစ် ပြိုကွဲတယ်။

50
00:01:57,064 --> 00:01:58,896
ပြွန်တွေကို တစ်စစီဖြစ်စေကာ

51
00:01:58,896 --> 00:02:01,401
အာဟာရဓာတ်တွေကို အာရုံကြော 
ဆဲလ်ဆီ ရောက်ခြင်းကနေ

52
00:02:01,401 --> 00:02:04,029
တားဆီးပြီး ဆဲလ်ကို သေစေတာပါ။

53
00:02:04,029 --> 00:02:06,365
ပလိပ်တွေနဲ့ အထွေးတွေရဲ့ 
ဖျက်ဆီးတတ်တဲ့ တွဲဖက်မှုက

54
00:02:06,365 --> 00:02:08,697
မှတ်ဉာဏ်တွေ ဖွဲ့စည်းရာမှာ တာဝန်ရှိတဲ့

55
00:02:08,697 --> 00:02:11,116
hippocampus လို့ခေါ်တဲ့ နေရာမှာ စတင်တယ်။

56
00:02:11,116 --> 00:02:12,829
ဒါကြောင့် ရေတိုမှတ်ဉာဏ် ပျောက်မှုက

57
00:02:12,829 --> 00:02:15,531
အယ်လ်ဇိုင်းမားရဲ့ ပထမဆုံး လက္ခဏာ
အမြဲ ဖြစ်တာပါ။

58
00:02:15,531 --> 00:02:17,415
ဒီနောက် ပရိုတိန်းတွေက ဦးနှောက် အခြား

59
00:02:17,415 --> 00:02:19,031
အပိုင်းတွေကို တရွေ့ရွေ့ ဝင်ရောက်ကာ

60
00:02:19,031 --> 00:02:20,865
ဒီရောဂါရဲ့ အဆင့်မျိုးစုံကို အချက်ပြတဲ့

61
00:02:20,865 --> 00:02:23,281
ထူးခြားတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေကို ဖန်တီးတယ်။

62
00:02:23,281 --> 00:02:24,516
ဦးနှောက်ရဲ့ အရှေ့ဘက်မှာ

63
00:02:24,516 --> 00:02:28,052
ပရိုတိန်းက ယုတ္တိတန်တဲ့ အတွေးတွေ
ထုတ်ပေးနိုင်စွမ်းကို ဖျက်ဆီးတယ်။

64
00:02:28,052 --> 00:02:31,220
နောက် ၎င်းတို့ဟာ စိတ်ခံစားမှုတွေကို 
ထိန်းချုပ်တဲ့ နေရာဆီ ပြောင်းကာ

65
00:02:31,220 --> 00:02:33,557
တစ်သတ်မှတည်းမဟုတ်တဲ့ စိတ်
အပြောင်းအလဲတွေဖြစ်စေတယ်။

66
00:02:33,557 --> 00:02:34,781
ဦးနှောက်ရဲ့ ထိပ်ပိုင်းမှာ

67
00:02:34,781 --> 00:02:37,145
ဒါတွေက သံသယလွန်ကဲမှု၊
စိတ်ချောက်ချားမှု ဖြစ်စေပြီး

68
00:02:37,145 --> 00:02:39,198
ဦးနှောက်ရဲ့ အနောက်ဘက်ကို 
ရောက်တာနဲ့

69
00:02:39,198 --> 00:02:41,197
ပလိပ်တွေနဲ့ အထွေးတွေက
ဦးနှောက်ရဲ့

70
00:02:41,197 --> 00:02:43,615
အတွင်းကျဆုံး မှတ်ဉာဏ်တွေကို
ဖျက်ဖို့ အတူ လုပ်တယ်။

71
00:02:43,615 --> 00:02:45,236
နောက်ဆုံး နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့

72
00:02:45,236 --> 00:02:48,030
အသက်ရှူတာ စိုးမိုးတဲ့ ထိန်းချုပ်မှု 
ဗဟိုတွေပါ အရေးနိမ့်ကာ

73
00:02:48,030 --> 00:02:49,826
သေဆုံးမှု ဖြစ်စေတယ်။

74
00:02:49,826 --> 00:02:51,865
ဒီရောဂါရဲ့ ဧရာမ ဖျက်ဆီးတတ်တဲ့ သဘာဝက

75
00:02:51,865 --> 00:02:54,864
ကုသမှုတစ်ခု ရှာဖွေဖို့ သုတေသီများစွာကို
စေ့ဆော်ပေးခဲ့ပေမဲ့

76
00:02:54,864 --> 00:02:58,616
လေလောဆယ်တော့ ၎င်းရဲ့ တိုးလာမှုကို 
နှေးအောင်လုပ်ရာမှာ အာရုံစိုက်တာပါ။

77
00:02:58,616 --> 00:03:00,003
ယာယီ ကုသမှုတစ်ခုက

78
00:03:00,003 --> 00:03:02,630
၎င်းကို ဖန်တီးတဲ့ အာရုံကြော 
ဆဲလ်တွေ သေဆုံးမှုကြောင့်

79
00:03:02,630 --> 00:03:05,283
အယ်လ်ဇိုင်းမား ဝေဒနာရှင်တွေမှာ 
လျော့ပါးလာတဲ့

80
00:03:05,283 --> 00:03:07,802
ဦးနှောက်ထဲက အရေးပါတဲ့ ဓာတု သတင်းပေးသူ

81
00:03:07,802 --> 00:03:10,865
acetylcholine ပြိုကွဲမှုကို 
လျှော့ချရာမှာ ကူညီတယ်။

82
00:03:10,865 --> 00:03:13,181
အခြားဖြစ်နိုင်တဲ့ ဖြေရှင်းနည်းတစ်ခုက

83
00:03:13,181 --> 00:03:15,642
ဘီတာ အမ်မီလွှိုက် ပလိပ်တွေ 
စုခဲမသွားခင် ဒါတွေကို

84
00:03:15,642 --> 00:03:19,229
တိုက်ခိုက်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ် ခုခံမှုစနစ်ကို 
လေ့ကျင့်ပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးပါ။

85
00:03:19,229 --> 00:03:22,030
ဒါပေမဲ့ ကုသမှု အစစ်တစ်ခု ရှာဖွေဖို့
လိုအပ်တုန်းပါ။

86
00:03:22,030 --> 00:03:23,780
အယ်လ်ဇိုင်းမား ရောဂါကို လွန်ခဲ့တဲ့

87
00:03:23,780 --> 00:03:25,449
ရာစုတစ်ခုကျော်က တွေ့ရှိခဲ့ပေမဲ့

88
00:03:25,449 --> 00:03:28,113
ကောင်းကောင်း နားမလည်နိုင်သေးပါဘူး။

89
00:03:28,113 --> 00:03:29,780
ဖြစ်နိုင်တာက တစ်နေ့မှာတော့

90
00:03:29,780 --> 00:03:32,696
ဒီခြိမ်းခြောက်မှုနောက်ကွယ်က 
တိကျတဲ့ ယန္တရား လုပ်ကိုင်ပုံကို

91
00:03:32,696 --> 00:03:34,910
ဖမ်းဆုပ်ပြီး အဖြေတစ်ခုကို
ဖော်ထုတ်နိုင်လာမှာပါ။