1
00:00:06,739 --> 00:00:08,217
"Merhaba, Bob."

2
00:00:08,217 --> 00:00:11,237
"Günaydın, Kelly. 
Laleler harika görünüyor."

3
00:00:11,237 --> 00:00:14,966
Hiç köpeğinizin dünyayı nasıl
deneyimlediğini düşündünüz mü?

4
00:00:14,966 --> 00:00:16,581
İşte gördüğü şey.

5
00:00:16,581 --> 00:00:18,696
O kadar da ilginç değil.

6
00:00:18,696 --> 00:00:22,266
Ama kokladığı şeye gelince,
tamamen farklı bir hikâye.

7
00:00:22,266 --> 00:00:25,381
Bu da mükemmel gelişmiş 
burnunda başlıyor.

8
00:00:25,381 --> 00:00:28,400
Köpeğiniz taze havanın ilk ipuçlarını yakalayınca,
burnunun ıslak, süngerimsi

9
00:00:28,400 --> 00:00:34,725
dış yüzeyi rüzgârın taşıdığı herhangi bir 
kokuyu yakalamasına yardımcı olur.

10
00:00:34,725 --> 00:00:37,465
Burun deliklerinin her biriyle 
ayrı koklama kabiliyeti,

11
00:00:37,465 --> 00:00:39,099
stereo olarak koklamak,

12
00:00:39,099 --> 00:00:41,797
kokunun kaynağının yönünü 
saptamaya yardımcı olur.

13
00:00:41,797 --> 00:00:44,265
Böylece koklamanın ilk anları içinde,

14
00:00:44,265 --> 00:00:48,291
köpek sadece oralarda ne çeşit
şeyler olduğunun değil,

15
00:00:48,291 --> 00:00:50,695
aynı zamanda nerede olduklarının
da farkına varır.

16
00:00:50,695 --> 00:00:52,303
Hava burnuna girince,

17
00:00:52,303 --> 00:00:56,101
küçük bir doku katmanı onu
iki ayrı katmana böler,

18
00:00:56,101 --> 00:00:59,151
biri nefes almak için, diğeri ise 
sadece koklamak için.

19
00:00:59,151 --> 00:01:01,140
İkinci hava akışı,

20
00:01:01,140 --> 00:01:04,423
son derece özelleşmiş koku alıcı 
hücrelerle dolu bir bölgeye girer,

21
00:01:04,423 --> 00:01:08,534
bizim beş milyon hücremize karşılık, 
onların birkaç yüz milyon tanesi vardır.

22
00:01:08,534 --> 00:01:12,391
Bizim aynı pasajdan içeri ve dışarı basit 
bir şekilde nefes alışımızın aksine,

23
00:01:12,391 --> 00:01:15,313
köpekler burunlarının kenarındaki 
yarıklarından nefes verirler,

24
00:01:15,313 --> 00:01:19,491
yeni koku molekülleri çekmeye yardımcı 
olan ve birçok kez koklama sayesinde

25
00:01:19,491 --> 00:01:24,148
giderek artan koku yoğunlaşmasına 
yardımcı olan hava girdapları yaratarak.

26
00:01:24,148 --> 00:01:27,716
Ancak bu kadar etkileyici bir burun 
yapısı, burnun topladığı

27
00:01:27,716 --> 00:01:32,562
yığınlarca bilgiyi işlemeye yarayan bir
şeyler olmadan işe yaramazdı.

28
00:01:32,562 --> 00:01:36,996
Kokuları işlemeye yarayan koku alma 
sisteminin, köpeklerde insanlara

29
00:01:36,996 --> 00:01:42,655
nazaran beyinde birkaç kat daha fazla
alan kapladığı anlaşılmaktadır.

30
00:01:42,655 --> 00:01:44,487
Bütün bunlar köpeklerin,

31
00:01:44,487 --> 00:01:48,155
bizim burunlarımızın hissettiğinden 
100 milyon kat daha az yoğunlukta olan,

32
00:01:48,155 --> 00:01:53,416
şaşırtıcı çeşitte spesifik kokuyu ayırt 
etmesini ve hatırlamasını sağlar.

33
00:01:53,416 --> 00:01:56,082
Eğer siz küçük bir odada az miktarda 
parfüm kokusunu alabiliyorsanız,

34
00:01:56,082 --> 00:01:59,780
bir köpek kapalı bir stadyumda 
kokusunu almakta

35
00:01:59,780 --> 00:02:02,542
ve ayrıca içeriğini ayırt 
etmekte zorlanmaz.

36
00:02:02,542 --> 00:02:05,768
Sokaktaki her şey, her geçen 
kişi veya araba,

37
00:02:05,768 --> 00:02:08,060
komşunuzun çöpündeki her içerik,

38
00:02:08,060 --> 00:02:09,568
her çeşit ağaç,

39
00:02:09,568 --> 00:02:11,556
içindeki bütün kuşlar ve böceklerin

40
00:02:11,556 --> 00:02:15,830
köpeğinize ne olduğu, nerede olduğu 
ve hangi yöne gittiğini

41
00:02:15,830 --> 00:02:18,977
söyleyen farklı bir koku profili vardır.

42
00:02:18,977 --> 00:02:21,161
Bizim burnumuzdan çok daha güçlü 
olmasının yanında,

43
00:02:21,161 --> 00:02:26,042
bir köpeğin koku alma duygusu hiçbir şekilde 
görülmeyen şeyleri algılamasını sağlar.

44
00:02:26,042 --> 00:02:27,967
Ağzın üzerindeki vomeronasal organ

45
00:02:27,967 --> 00:02:31,506
adı verilen tamamen ayrı bir 
koku alma sistemi,

46
00:02:31,506 --> 00:02:36,033
insanlar dâhil bütün hayvanların doğal 
olarak salgıladıkları hormanları algılar.

47
00:02:36,033 --> 00:02:38,310
Bu köpeklerin potansiyel 
eşleri bulmasını veya

48
00:02:38,310 --> 00:02:41,550
dost ve düşman olan hayvanları 
birbirinden ayırt etmesini sağlar.

49
00:02:41,550 --> 00:02:44,250
Bizim çeşitli duygusal durumlarımıza 
karşı onları uyarır

50
00:02:44,250 --> 00:02:48,396
ve onlara birinin hamile veya 
hasta olduğunu dahi söyler.

51
00:02:48,396 --> 00:02:51,117
Duygu ve içgüdüyü içeren beyin 
yapılarına direkt olarak

52
00:02:51,117 --> 00:02:54,400
bağlanmak için talamustan geçen 
koku alma, diğer

53
00:02:54,400 --> 00:02:56,993
duygulardan daha ilkel 
olduğu için köpeklerin

54
00:02:56,993 --> 00:03:01,625
algılamasının bizimkinden çok daha çabuk 
ve sezgisel olduğunu bile söyleyebiliriz.

55
00:03:01,625 --> 00:03:04,165
Ancak köpeğinizin burnuyla 
ilgili en inanılmaz şey,

56
00:03:04,165 --> 00:03:06,343
zamanı ters çevirebilmesidir.

57
00:03:06,343 --> 00:03:09,340
Geçmiş, geçip gidenlerin ve henüz 
park etmiş bir arabanın

58
00:03:09,340 --> 00:03:11,977
sıcaklığının bıraktıklarıyla 
olduğu yerde belirir,

59
00:03:11,977 --> 00:03:16,887
henüz olduğunuz yer ve ne 
yaptığınızın kalıntılarıyla.

60
00:03:16,887 --> 00:03:18,807
Yangın musluğu ve ağaçlar gibi işaretler,

61
00:03:18,807 --> 00:03:21,884
kimin bulunduğu, ne yedikleri 
ve nasıl hissettikleriyle ilgili

62
00:03:21,884 --> 00:03:23,330
mesajlar taşıyan

63
00:03:23,330 --> 00:03:25,198
aromatik ilan panolarıdır.

64
00:03:25,198 --> 00:03:26,771
Gelecek rüzgârın içindedir,

65
00:03:26,771 --> 00:03:31,386
siz onları görmeden bir şeyin veya 
birinin yaklaştığına dair onları uyarır.

66
00:03:31,386 --> 00:03:33,841
Bizim bir an için bir şey 
görüp duyduğumuz yerde,

67
00:03:33,841 --> 00:03:38,092
bir köpek başından sonuna dek
tüm hikâyeyi koklar.

68
00:03:38,092 --> 00:03:41,075
Köpek-insan işbirliğinin 
en iyi örneklerinden biri,

69
00:03:41,075 --> 00:03:44,414
köpeklerin bu hikâyeleri paylaşmamıza 
ve tepki vermemize yardımcı olmalarıdır.

70
00:03:44,414 --> 00:03:47,368
Üzüntü içindeki insanlara 
nezaketle veya tehditlere

71
00:03:47,368 --> 00:03:49,131
karşı saldırarak cevap verirler.

72
00:03:49,131 --> 00:03:51,928
Çünkü stres ve öfke, köpeklerin burnu için

73
00:03:51,928 --> 00:03:54,507
ayırt edilebilir bir hormon 
bulutunu açığa çıkarır.

74
00:03:54,507 --> 00:03:55,792
Uygun eğitimle,

75
00:03:55,792 --> 00:03:58,196
bizi bombalardan kansere kadar
görünmeyen tehditlere

76
00:03:58,196 --> 00:04:00,925
karşı bile uyarabilirler.

77
00:04:00,925 --> 00:04:03,180
İnsanların en iyi dostunun, 
bizimle aynı

78
00:04:03,180 --> 00:04:06,528
şeyleri deneyimleyen değil, inanılmaz 
burunları ile gördüklerimizin

79
00:04:06,528 --> 00:04:11,762
ötesinde bambaşka bir dünyayı ortaya 
koyan varlıklar olduğu ortada.