1
00:00:07,198 --> 00:00:09,003
Hey, tebrikler!

2
00:00:09,003 --> 00:00:10,872
Piyango size çıktı.

3
00:00:10,872 --> 00:00:14,374
Ama ödül ne para ne de lüks bir gemi.

4
00:00:14,374 --> 00:00:18,228
Ödül, ülke meclisinde bir pozisyon.

5
00:00:18,228 --> 00:00:20,446
Üstelik tek şanslı kazanan siz değilsiniz.

6
00:00:20,446 --> 00:00:24,547
Tüm diğer milletvekili arkadaşlarınız da
sizinle aynı biçimde o koltuklara oturdu.

7
00:00:24,547 --> 00:00:27,896
Bu size, bırakın demokrasiyi,
herhangi bir hükümeti kurmak için

8
00:00:27,896 --> 00:00:29,725
garip bir yol gibi gelebilir.

9
00:00:29,725 --> 00:00:32,960
Seçim, demokrasinin simgesidir,
öyle değil mi ama?

10
00:00:32,960 --> 00:00:37,489
Demokrasiyi icat eden eski Atinalıların
bakış açısı farklıydı aslında.

11
00:00:37,489 --> 00:00:42,271
İşin gerçeği, Atina demokrasisinde
seçimler ufak bir rol oynardı.

12
00:00:42,271 --> 00:00:49,104
Memurların çoğu gönüllü vatandaşlar
arasında çekilen piyango ile belirlenirdi.

13
00:00:49,564 --> 00:00:53,640
Seçmenlerin, kendi adlarına yasa
koyup kararlar vereceği liderleri seçtiği

14
00:00:53,640 --> 00:00:57,274
günümüzün yaygın "temsili
demokrasi"lerinden farklı olarak,

15
00:00:57,274 --> 00:01:00,983
M.Ö. 5.yüzyıl Atina'sının demokrasisi
"doğrudan demokrasi" idi.

16
00:01:00,983 --> 00:01:04,855
İsteyen herkesin katılabilmesi ilkesi
yani "ho boulomenos (kim isterse)"

17
00:01:04,855 --> 00:01:07,971
uyarınca geniş katılım teşvik ediliyordu.

18
00:01:07,971 --> 00:01:13,471
Yani yaklaşık 30.000 uygun
vatandaştan herhangi birileri,

19
00:01:13,471 --> 00:01:17,904
ayda bir kaç kez toplanan
meclise katılabiliyordu.

20
00:01:17,904 --> 00:01:22,274
İlkesel olarak, her oturumda
6.000 katılımcının her birinin

21
00:01:22,274 --> 00:01:24,552
vatandaşlara seslenme,

22
00:01:24,552 --> 00:01:26,443
kanun teklifi verme

23
00:01:26,443 --> 00:01:28,745
ya da dava açma hakkı vardı.

24
00:01:28,745 --> 00:01:32,066
Elbette aynı anda konuşmaya çalışan

25
00:01:32,066 --> 00:01:35,156
6.000 kişi ile verimli bir hükümet olamazdı.

26
00:01:35,156 --> 00:01:38,836
O nedenle Atina sisteminin güvendiği
Boule adında 500 kişilik

27
00:01:38,836 --> 00:01:41,458
bir yönetim konseyi de vardı.

28
00:01:41,458 --> 00:01:44,606
Konsey gündemi belirliyor
ve önerileri değerlendiriyordu.

29
00:01:44,606 --> 00:01:49,451
Ek olarak yüzlerce jüri ve hakim de
yasal konularla ilgileniyordu.

30
00:01:49,451 --> 00:01:52,053
Seçilmek ya da atanmak yerine,

31
00:01:52,053 --> 00:01:57,050
tüm bu memurlar piyango ile belirlenmişti.

32
00:01:57,390 --> 00:02:03,396
Bu rastgele seçim sürecine
"sortition" denirdi.

33
00:02:03,936 --> 00:02:06,217
Seçimle belirlenen konumlar

34
00:02:06,217 --> 00:02:09,564
sadece uzmanlık gerektiren alanlardı;

35
00:02:09,564 --> 00:02:11,775
generallik gibi.

36
00:02:11,775 --> 00:02:16,105
Ancak bunun aristokratik
(seçkinlerce yönetilme) olduğu,

37
00:02:16,105 --> 00:02:20,698
demokratik (çoklu yönetim)
olmadığı düşünülürdü.

38
00:02:20,698 --> 00:02:23,906
Bu sistem nasıl ortaya çıkmıştı?

39
00:02:24,106 --> 00:02:30,239
Demokrasi Atina'daki asiller arasında
uzun süren bir sosyal ve politik gerilim

40
00:02:30,239 --> 00:02:33,128
sonucunda doğmuştu.

41
00:02:33,128 --> 00:02:35,641
Bir zamanlar sadece
seçkinlerin sahip olduğu

42
00:02:35,641 --> 00:02:38,750
topluluğa hitap etme
ve oy kullanma gibi güçler

43
00:02:38,750 --> 00:02:41,514
sıradan vatandaşlara genişletildi.

44
00:02:41,514 --> 00:02:45,454
Atina'nın demokratik ideolojisinin
merkezinde sıradan vatandaşların

45
00:02:45,454 --> 00:02:49,836
bu görevleri hakkıyla yerine
getirmesi yer alıyordu.

46
00:02:49,836 --> 00:02:52,581
Ülke yönetimine katılım
bir ayrıcalık değil,

47
00:02:52,581 --> 00:02:54,822
tüm vatandaşların
görevi durumundaydı.

48
00:02:54,822 --> 00:02:58,936
Piyango ve kesin süre sınırlamaları,
yönetici bir sınıfın ya da

49
00:02:58,936 --> 00:03:01,757
politik partilerin oluşumunu önlüyordu.

50
00:03:01,757 --> 00:03:04,221
21.yüzyıl standartlarına göre

51
00:03:04,221 --> 00:03:08,372
Atina kuralları bir yandan da
çok sayıda insanı dışlıyordu.

52
00:03:08,372 --> 00:03:12,261
Kadınlara, kölelere ve yabancılara
tam vatandaşlık verilmiyordu.

53
00:03:12,261 --> 00:03:15,235
Genç erkekleri de bir yana bırakınca,

54
00:03:15,235 --> 00:03:21,387
hak sahibi Atinalı sayısı, tüm nüfusun
%10 ilâ 20'sine iniyordu.

55
00:03:22,737 --> 00:03:25,436
Platon da dahil kimi antik filozoflar

56
00:03:25,436 --> 00:03:30,707
bu demokrasi biçiminin düzensizliğini ve
aptallar elinde oluşunu aşağılamıştır.

57
00:03:30,707 --> 00:03:34,332
Ancak günümüzde sözcük o denli
iyi çağrışımlara sahip olmuştur ki,

58
00:03:34,332 --> 00:03:37,262
çok sayıda rejim onu
benimsediği iddiasındadır.

59
00:03:37,262 --> 00:03:42,143
Aynı zamanda Platon'un kitle bilgeliğine
duyduğu kuşkuyu paylaşanlar da var.

60
00:03:42,143 --> 00:03:46,010
Çağdaş demokrasilerin çoğu bununla,
kendi adlarına kanun koyacak kadar


61
00:03:46,010 --> 00:03:48,891
nitelikli görülen insanlar arasında

62
00:03:48,891 --> 00:03:51,694
seçim yaparak uzlaşı sağlamıştır.

63
00:03:51,694 --> 00:03:54,388
Fakat bunun da kendi problemleri vardır.

64
00:03:54,388 --> 00:03:58,474
Paranın gücü ve seçmenlerinden
farklı amaçlar güden

65
00:03:58,474 --> 00:04:02,205
profesyonel politikacıların
belirmesi gibi.

66
00:04:02,345 --> 00:04:06,362
Seçimleri piyango ile canlandırmak,
çeşitlilik ve temsil fazlalığı sayesinde

67
00:04:06,362 --> 00:04:09,777
daha verimli bir hükümet getirebilir mi?

68
00:04:09,777 --> 00:04:13,536
Veya çağdaş politik memuriyetler,
Atina'daki askeri kuvvetler gibi

69
00:04:13,536 --> 00:04:16,710
özel bilgi ve becerilere
sahip olmalı mıdır?

70
00:04:16,710 --> 00:04:18,824
Siz muhtemelen devlet
yönetimine katılmak için

71
00:04:18,824 --> 00:04:21,103
piyango çıkmasını beklememelisiniz.

72
00:04:21,103 --> 00:04:24,880
Ama nerede yaşadığınıza bağlı olarak,
yine de jüride, sivil toplum kuruluşunda

73
00:04:24,880 --> 00:04:29,111
ya da katılımcı havuzunda
yer almak için seçilebilirsiniz.

74
00:04:29,280 --> 00:04:36,025
Tüm bunlar, demokratik ilkenin
hâla yaşadığını gösteren örneklerdir.