WEBVTT

00:00:07.318 --> 00:00:09.003
سڵاو، پیرۆزە!

00:00:09.003 --> 00:00:10.872
یانەسیبێکت بردەوە،

00:00:10.872 --> 00:00:14.374
بەڵام خەڵاتەکە پاره‌ی نه‌خت 
یان گه‌شتێكی دەریایی نایاب نییە.

00:00:14.374 --> 00:00:18.228
بەڵکو پۆستێکە لە دەزگای
یاسا دانانی وڵاتەکەت.

00:00:18.228 --> 00:00:20.446
و تۆ تەنیا کەس نیت کە بەخت یاوەرت بووە.

00:00:20.446 --> 00:00:24.547
یاسادانەرەکانی ھاوپیشەشت بە 
ھەمان شێوە دەست نیشان کراون.

00:00:24.547 --> 00:00:27.666
لەوەیە ئەم وەک شێوازێکی سەیری 
بەڕێوە بردنی حکومەت بێتە بەر چاو،

00:00:27.666 --> 00:00:29.725
ھەر واز لە دیموکراسیەت بھێنە.

00:00:29.725 --> 00:00:32.960
ھەڵبژاردن بە کڕۆکی
دیموکراسی دادەنرێت، وایە؟

00:00:32.960 --> 00:00:37.489
باشە، دانیشتوانی ئەسینا، کە داهێنەری
وشەی دیموکراسین، تێڕوانینێکی تریان ھەبووە.

00:00:37.489 --> 00:00:42.271
لە ڕاستیدا، ھەڵبژاردن ڕۆڵێکی بچووکی
لە دیموکراسیەتی ئەسینا ھەبوو،

00:00:42.271 --> 00:00:49.564
زۆربەی ئۆفیسەکانی دەسەڵات بە یانه‌سیبی هه‌
ڕەمەکی له‌لایه‌ن خۆبه‌خشه‌كان پڕدەکرانەوە.

00:00:49.564 --> 00:00:52.680
بە پێچەوانەی دیمەکراسیەتی
نوێنەرایەتی ئەمڕۆ،

00:00:52.680 --> 00:00:57.274
دەنگدەر سەرکردە ھەڵدەبژێرێت بۆ داڕشتنی 
یاساکان و بڕیاردان لە بڕی دەنگدەران،

00:00:57.274 --> 00:01:00.903
دیموکراسیەتی سەدەی پێنجەھەمینی 
ئەسینا دیموکراسیەتی ڕاستەوخۆ بوو

00:01:00.903 --> 00:01:02.965
ھانی بەشدارانی فراوانی دەدا

00:01:02.965 --> 00:01:07.971
لە سەر بنەمایی ھو بۆولۆمینۆس، 
واتا ھەر کەسێک کە ئارەزوو بکات.

00:01:07.971 --> 00:01:12.019
واتا، ھەر کەسێکی شیاو
کە ژمارەیان ٣٠ ھەزار کەس دەبوو

00:01:12.019 --> 00:01:14.261
دەیتوانی لە ئەکلیزیا بەشدار بێت،

00:01:14.261 --> 00:01:17.904
ئەنجومەنێکی گشتی کە لە 
مانگێکدا چەند جارێک کۆدەبێتەوە.

00:01:17.904 --> 00:01:22.554
بە شێوەیەکی سەرەکیی، ھەر ٦ 
ھەزار بەشداربووی کۆبوونەوەکان،

00:01:22.554 --> 00:01:25.092
مافی ئەوەیان ھەبوو 
قسە بۆ ھاونیشتمانیان بکەن،

00:01:25.092 --> 00:01:26.343
یاسایەک پێشنیاز بکەن،

00:01:26.343 --> 00:01:28.745
یان داوایەکی گشتی یاسایی تۆمار بکەن.

00:01:28.745 --> 00:01:32.766
بە دڵنیایەوە ٦ ھەزار کەس لە 
یەک کات بیانەوێت قسە بکه‌ن

00:01:32.766 --> 00:01:35.156
شتێکی کاردەیی و کارا بۆ حکومەت نابێت.

00:01:35.156 --> 00:01:40.076
بۆیە، سیستەمی ئەسینیا پشتی بە 
ئەنجومەنێکی بەڕێوەبەری ٥٠٠ کەسیی دەبەست

00:01:40.076 --> 00:01:41.458
کە پێی دەگوترا بولی،

00:01:41.458 --> 00:01:44.606
بۆ پلاندانان و ھەڵسەنگاندنی پلانەکان،

00:01:44.606 --> 00:01:49.971
ھاوشان لەگەڵ سەدان دادوەر و کەسانی 
یاسایی بۆ یەکلا کردنەوەی کێشە یاساییەکان.

00:01:49.971 --> 00:01:52.053
لە جێگەی ھەڵبژاردن یان دامەزراندن،

00:01:52.053 --> 00:01:57.580
بە یانەسیب خەڵک بۆ ئەم 
پۆستانە دەست نیشان دەکرا.

00:01:57.580 --> 00:02:03.686
پڕۆسەی دەست نیشان کردنی
ھەڕەمەكی پێی دەوترێت سۆڕتیشن.

00:02:03.686 --> 00:02:06.217
خەڵکی تایبەت تەنیا بۆ
ئەو پۆستانە دەست نیشان دەکرا

00:02:06.217 --> 00:02:09.564
کاتێک پۆستەکە پێویستی
بە لێھاتوویەکی تایبەت

00:02:09.564 --> 00:02:11.775
وەک ئەفسەرەکان ھەبا.

00:02:11.775 --> 00:02:16.105
ئەمە سیستەمێکی ئەرەستۆکراتییە، واتا 
دەسەڵات لە لایەن باشترینەوە بەڕێوە دەبرێت،

00:02:16.105 --> 00:02:20.698
پێچەوانەیی دیموکراسییە،
کە دەسەڵات لە لایەن زۆرینە بەڕێوە دەبرێت.

00:02:20.698 --> 00:02:24.106
ئەم سیستەمە چۆن بنیات نرا؟

00:02:24.106 --> 00:02:30.049
لە ڕاستیدا، دیموکراسیەت دوای کۆمەڵێک 
تەنگەژەیی سیاسی و کۆمەڵایەتی دروست دەبێت

00:02:30.049 --> 00:02:32.748
بە تایبەت پێکدادانی نێوان سەردەستەکان.

00:02:32.748 --> 00:02:35.191
سەردەمانێک ھێز لە دەستی
چینێکی باڵادەست کۆدەبۆوە،

00:02:35.191 --> 00:02:38.750
بەڵام دواتر مافەکانی وەک قسە
کردن لە کۆبوونەوه‌کان، مافی دەنگدان

00:02:38.750 --> 00:02:41.514
بۆ کەسانی ئاسایی شۆڕ دەکرێتەوە.

00:02:41.514 --> 00:02:44.664
توانایی ھاونیشتمانی ئاسایی
بۆ بەکار ھێنانی ئەم مافانە

00:02:44.664 --> 00:02:49.836
دەبێتە کڕۆکی سەرەکی 
ئایدۆلۆجیای دیموکراسی لە ئەسینا.

00:02:49.836 --> 00:02:51.121
جگە لەوەی کە سوودمەندییە،

00:02:51.121 --> 00:02:54.692
بەشداری مەدەنی ئەرکی ھاونیشتمانیان بوو،

00:02:54.692 --> 00:02:58.446
بەھۆی سۆڕتیشن و مەرجی 
قورس تا ڕێگر بێت لە دەسەڵاتداران

00:02:58.446 --> 00:03:01.757
بۆ درووست کردنی پارتی سیاسیی.

00:03:01.757 --> 00:03:03.681
بە پێوەرەکانی سەدەی بیست و یەک،

00:03:03.681 --> 00:03:08.372
ئەسینا بەھۆی دورخستنەوەی
کۆمەڵێک خەڵک بەڕێوە براوە.

00:03:08.372 --> 00:03:12.231
ژن، کۆیلە، خەڵکی بێگانە، مافی
ھاوڵاتی بوونیان لێسەندراوەتەوە،

00:03:12.231 --> 00:03:15.155
کاتێک ئەوانه‌ی زۆر بچووكن بۆ 
خزمه‌تكردن دووریان دەخه‌ینەوە،

00:03:15.155 --> 00:03:22.577
ڕێژەی کەسانی شیاو بۆ خزمەتی ئەسینا 
بە ڕێژەی لە سەدا ١٠-٢٠ دادەبەزێت.

00:03:22.577 --> 00:03:25.626
چەند فەیلەسوفێکی دێرین، وەک ئەفڵاتوون،
ئه‌م شێوه‌یه‌ی دیموکراسیەت

00:03:25.626 --> 00:03:30.707
ڕەت دەکاتەوە، پێی وایە گەرەلاوژەیە 
و بێمێشکەکان ئەم سیستەمە بەڕێوە دەبەن.

00:03:30.707 --> 00:03:33.792
بەڵام ئەمڕۆ دیموکراسیەت کۆمەڵێک 
بیرۆکەی ئەرێنەیی لە ھەگبەدا ھەیە

00:03:33.792 --> 00:03:37.262
چەندین ڕژێم و لایەن ھەوڵ
دەدەن ڕەنگپێدەری ئەم بیرۆکانە بن.

00:03:37.262 --> 00:03:42.143
لە ھەمان کاتدا، ھەندێک خەڵک ھاوڕان لەگەڵ 
ئەفڵاتون لە دژی دەسەڵاتی زۆرینە.

00:03:42.143 --> 00:03:45.450
بەشێک لە دیموکراسیەتیەکانی
سەرده‌م ئەم کێشەیان چارەسەر کردووە

00:03:45.450 --> 00:03:48.891
بە ڕێگەدان خەڵک کەسانێکی 
باش و لێهاتوو ھەڵبژێرن

00:03:48.891 --> 00:03:51.874
تا له‌ جێگه‌ی ئه‌وان یاسا دابڕێژێت.

00:03:51.874 --> 00:03:53.808
بەڵام ئەمە کێشەی خۆیی ھەیە،

00:03:53.808 --> 00:03:55.672
وەک کاریگەریی سامان لەسەر ھەڵبژاردن،

00:03:55.672 --> 00:03:58.754
و درووست بوونی سیاسه‌تمه‌داری کارامە

00:03:58.754 --> 00:04:02.345
کە پلانی جیاواز لە پلانی
دەنگدەرانیان ھەیە.

00:04:02.345 --> 00:04:06.362
ئایا دەکرێت ھەڵبژاردن بە یانەسیب
ببێتە ھۆی دروست بوونی حکومەتێکی کاراتر

00:04:06.362 --> 00:04:09.777
لە ڕێگەی ھێنانە پێشی گروپێکی
یاسادانەری ھەمەچەشنتر؟

00:04:09.777 --> 00:04:13.536
یان ئایا پۆستە سیاسیەکانی سەردەم، 
وەک پۆستە سەربازیەکانی ئەسینا

00:04:13.536 --> 00:04:16.710
پێویستی بە زانیاری و 
لێھاتوویی تایبەت ھەیە؟

00:04:16.710 --> 00:04:18.594
لەوایە پێویست نەکات ھەناسەت ڕابگریت

00:04:18.594 --> 00:04:21.103
بۆ بردنەوەی پۆستێک لە حکومەتی وڵاتەکەت.

00:04:21.103 --> 00:04:22.940
بەڵام بە پێی ئەو شوێنەی کە لێی دەژیت،

00:04:22.940 --> 00:04:25.990
لەوەیە وەک دەستە 
سوێندەران دەست نیشان بکرێیت

00:04:25.990 --> 00:04:27.661
گردبوونەوەی مەدەنی،

00:04:27.661 --> 00:04:29.720
یاخود ڕاپرسی گشتی،

00:04:29.720 --> 00:04:33.385
ھەر یەکێک لە مانەوە ڕەنگدانەوەی ڕەھەندە
دیموکرسیەکانی سۆرتیشنە

00:04:33.385 --> 00:04:35.692
کە تا ئێستا بەردەوامە.