0:00:01.054,0:00:06.534
Birkaç ay önce,[br]bir Doğu Afrika şehrini ziyaret ediyordum

0:00:06.558,0:00:09.547
ve trafikte sıkışıp kalmıştık.

0:00:09.571,0:00:12.613
Bir satıcı yarı açık pencereme

0:00:12.637,0:00:15.180
bir alfabe sayfası ile aniden yanaştı.

0:00:16.505,0:00:19.324
Alfabe sayfasına hızlı bir bakış attım

0:00:19.348,0:00:20.783
ve kızımı düşündüm.

0:00:20.807,0:00:23.369
Alfabeyi yere serip[br]sonra onunla oynayarak

0:00:23.393,0:00:25.233
ona alfabeyi öğretmenin

0:00:25.257,0:00:27.446
ne kadar güzel olabileceğini düşündüm.

0:00:27.470,0:00:30.765
Sonra trafik biraz açıldı [br]ve bir kopyasını kaptım

0:00:30.789,0:00:32.788
ve devam etttik.

0:00:34.165,0:00:37.266
Alfabe sayfasını iyice açıp[br]daha detaylı bir şekilde

0:00:37.290,0:00:39.619
inceleme fırsatım olunca anladım ki

0:00:39.643,0:00:42.666
bunu kızıma öğretirken kullanmayacaktım.

0:00:43.267,0:00:44.784
Aldığım için pişman oldum.

0:00:46.331,0:00:47.673
Neden mi?

0:00:48.338,0:00:51.124
Alfabeye bakmak [br]bana Afrika'daki eğitim içeriğinin

0:00:51.148,0:00:53.524
çok fazla değişmediği

0:00:53.548,0:00:55.971
gerçeğini hatırlattı.

0:00:56.729,0:01:00.449
Seneler önce benzer bir alfabe sayfası [br]üzerinden bize eğitim verilmişti.

0:01:01.312,0:01:03.569
Bu yüzden yıllarca mücadele ettim.

0:01:04.464,0:01:08.960
Gerçekliğim ve gittiğim okullarda [br]aldığım resmi eğitimi

0:01:08.984,0:01:11.131
bağdaştırmak için mücadele ettim.

0:01:12.592,0:01:14.602
Kimlik krizlerim vardı.

0:01:14.626,0:01:17.535
Gerçekliğime baktım.

0:01:17.559,0:01:21.805
Atalarıma baktım,[br]soy ağacıma saygısızca baktım.

0:01:22.205,0:01:27.258
Hayatımın bana sunacağı şeyler için [br]çok az sabrım vardı.

0:01:29.045,0:01:30.444
Niçin?

0:01:31.496,0:01:32.915
"Elmanın E'si"

0:01:34.421,0:01:35.845
"Elmanın E'si"

0:01:37.528,0:01:42.216
"Elmanın E'si" [br]dünyanın elma yetişen yerlerinde

0:01:42.240,0:01:43.972
yaşayan çocuklar içindi;

0:01:44.751,0:01:46.727
beslenme çantalarında elma olan çocuklar,

0:01:48.235,0:01:51.637
anneleri ile birlikte manava giden

0:01:51.661,0:01:55.314
ve renk renk [br]her boyutta elma gören çocuklar.

0:01:56.049,0:01:58.938
Böyle bir alfabe sayfasıyla

0:01:58.962,0:02:01.084
çocuğu eğitimle tanıştırmak

0:02:02.090,0:02:05.131
eğitimin ana fonksiyonlarından birini[br]yerine getirir;

0:02:05.155,0:02:08.317
öğreneni çevresine karşı

0:02:08.341,0:02:11.714
duyarlı hale getirir

0:02:11.738,0:02:16.380
ve değer katması için merakını cezbeder.

0:02:17.581,0:02:18.992
Benim durumumda,

0:02:20.014,0:02:22.326
büyüdüğüm zaman ve yerlerde Afrika'da

0:02:23.613,0:02:25.443
elma egzotik bir meyveydi.

0:02:26.719,0:02:28.104
Yılda bir veya iki kez,

0:02:28.128,0:02:33.495
kahverengi noktalı[br]sarımsı elmaları yiyebilirdim;

0:02:33.519,0:02:37.416
binlerce mil ötedeki depolardan [br]sınıflandırılarak

0:02:37.440,0:02:38.614
bana gelen elmalar.

0:02:39.575,0:02:41.486
Finansal durumu iyi olan ailemle

0:02:41.510,0:02:44.510
şehirde büyüdüm,

0:02:44.534,0:02:46.476
yani beni gerçeğim buydu,

0:02:46.500,0:02:48.811
tamamen aynı şekilde

0:02:48.835,0:02:52.997
"cassava fufu" veya "ugali" Amerika,[br]Çin veya Hint mutfağında

0:02:53.021,0:02:55.922
yaygın değiller...

0:02:56.851,0:02:59.280
Elmalar gerçekliğimin [br]bir parçası sayılmazdı.

0:03:00.208,0:03:03.256
Bunun bana yaptığı etki şuydu,

0:03:03.280,0:03:06.964
"Elmanın E'si" ile eğitime adım atmam,

0:03:06.988,0:03:09.447
eğitimi soyutlaştırdı.

0:03:09.914,0:03:11.783
Ulaşamayacağım bir şey haline geldi,

0:03:12.665,0:03:14.571
yabancı bir konsept,

0:03:14.595,0:03:18.401
o şeyi bilen insanlardan [br]sürekli doğrulama isteyeceğim

0:03:18.425,0:03:20.236
ancak bu şekilde

0:03:20.260,0:03:23.200
ilerleme kaydedebileceğim bir fenomen[br]haline geldi.

0:03:24.109,0:03:27.015
Bu bir çocuk için zordur;[br]herkes için zor olur.

0:03:28.042,0:03:30.765
Ben büyürken ve akademik olarak ilerlerken

0:03:30.789,0:03:35.853
benim gerçekliğim eğitimimden ayrıldı.

0:03:36.739,0:03:38.485
Tarihte bana

0:03:38.509,0:03:42.760
İskoç kaşif Mungo Park'ın [br]Nijer Nehrini keşfettiği öğretildi.

0:03:43.631,0:03:45.424
Bu beni rahatsız etti.

0:03:45.448,0:03:47.463
Büyük büyük annem ve babam

0:03:47.487,0:03:49.490
Nijer Nehri kıyısına çok yakın büyümüş.

0:03:49.514,0:03:51.933
(Kahkaha)

0:03:51.957,0:03:58.434
Burunlarının dibindeki nehrin [br]keşfedilmesi için binlerce mil uzaktan

0:03:58.458,0:04:00.905
Avrupa'dan birinin gelmesi mi gerekti?

0:04:00.929,0:04:03.370
(Kahkaha)

0:04:03.394,0:04:04.551
Hayır!

0:04:04.575,0:04:09.994
(Alkış ve tezahüratlar)

0:04:10.018,0:04:11.947
Onlar zamanlarında ne yaptılar?

0:04:11.971,0:04:13.868
(Kahkaha)

0:04:13.892,0:04:16.723
Oyunlar oynayıp [br]taze yer elması kavurup

0:04:16.747,0:04:18.127
kabile savaşı mı yaptılar?

0:04:18.557,0:04:23.417
Anladımki eğitimim beni başka bir yere[br]gitmem için için hazırlıyor

0:04:23.441,0:04:27.208
o eğitimin ait olduğu başka bir çevreye[br]bir şeyler vermem için.

0:04:27.232,0:04:30.415
Bu benim çevrem,[br]büyüdüğüm yer ve zaman değildi.

0:04:31.029,0:04:32.188
Ve bu devam etti.

0:04:32.212,0:04:34.105
Bu felsefe Afrika'da okuduğum

0:04:34.129,0:04:36.594
tüm zaman boyunca [br]çalışmalarımın altını çizdi.

0:04:36.618,0:04:40.452
Bir fikir değişikliğine gitmem

0:04:40.476,0:04:43.628
çok deneyim ve bazı çalışmalar gerektirdi.

0:04:43.652,0:04:46.616
Dikkat çekici birkaç tanesini [br]sizlerle paylaşacağım.

0:04:47.735,0:04:50.090
Doktora eğitimim için

0:04:50.114,0:04:52.156
Washington, DC'deydim,

0:04:52.180,0:04:56.057
Dünya Bankası Afrika Bölgesi bölümünde[br]bir danışmanlık pozisyonunda işe girdim.

0:04:56.735,0:04:59.491
Günlerden bir gün,

0:04:59.515,0:05:04.163
ben ve yöneticim bir proje üzerinde[br]konuşuyorduk

0:05:04.187,0:05:07.228
ve belli bir Dünya Bankası[br]projesinden bahsetti.

0:05:07.252,0:05:12.224
Nijerya'da sürdürülebilirliği risk altında[br]ve milyonlarca dolara mal olacak

0:05:12.248,0:05:13.579
geniş ölçekli

0:05:13.603,0:05:16.877
bir sulama projesi.

0:05:16.901,0:05:19.244
Bu projenin sürdürülemediğini söyledi,

0:05:19.268,0:05:23.491
kurulan tüm paketlerin[br]bozulduğundan bahsetti.

0:05:24.035,0:05:26.824
Ardından başka bir özel projeden bahsetti,

0:05:27.517,0:05:32.434
Dünya Bankası projesinin başarısız olduğu [br]aynı Nijer Cumhuriyetinde

0:05:32.458,0:05:36.155
daha önce başarılı olan[br]geleneksel bir sulama yöntemi.

0:05:36.930,0:05:38.426
Bu benim ilgimi çekti.

0:05:39.281,0:05:41.024
Detaylı bir araştırma yaparak

0:05:41.984,0:05:44.369
Tassa'yı öğrendim.

0:05:45.775,0:05:49.545
Tassa geleneksek bir sulama metodu

0:05:49.569,0:05:55.762
20-30 cm genişliğinde [br]ve 20-30cm derinliğinde delikler

0:05:55.786,0:05:58.660
tarım yapılacak tarlanın üzerine kazılır.

0:05:59.220,0:06:03.333
Küçük bir baraj tarlanın çevresine yapılır

0:06:04.296,0:06:07.922
ve tarlanın yüzey alanı boyunca [br]ürünler ekilir.

0:06:07.946,0:06:11.250
Yağmur yağdığında

0:06:11.274,0:06:14.258
delikler suyu depolayabilir

0:06:14.282,0:06:18.100
ve bunlar bitkilerin su ihtiyacını [br]karşılayacak uygunlukta olur.

0:06:18.124,0:06:21.390
Bitki hasata kadar [br]ihtiyaç duyduğu miktarda

0:06:21.414,0:06:22.984
suya ulaşabilir.

0:06:24.582,0:06:28.275
Nijerya'nın %75'i kavruk çöldür,

0:06:28.299,0:06:30.992
bu bir ölüm kalım meselesi

0:06:31.016,0:06:32.824
ve yüzyıllardır kullanılmakta.

0:06:33.384,0:06:35.486
Yapılan bir çalışmada

0:06:36.233,0:06:41.646
bir deneyde[br]iki benzer arazi kullanıldı,

0:06:41.670,0:06:44.301
birinci arazide

0:06:44.325,0:06:46.267
Tassa tekniği kullanılmadı.

0:06:46.291,0:06:47.458
Benzer tarlalar.

0:06:47.482,0:06:50.640
Diğeri üzerinde [br]Tassa tekniği uygulandı.

0:06:51.332,0:06:55.087
Ardından her iki tarla üzerine[br]aynı tahıllar ekilmiştir.

0:06:56.045,0:06:58.252
Hasat zamanı boyunca,

0:06:58.276,0:07:01.428
Tassa tekniği uygulanmayan tarlada

0:07:01.452,0:07:05.623
hektar başına 11 kilogram [br]akdarı hasadı yapıldı.

0:07:06.737,0:07:09.032
Tassa tekniği uygulanan tarlada ise

0:07:09.056,0:07:14.909
hektar başına 553 kilogram mahsül alındı.

0:07:15.660,0:07:18.245
(Alkışlar)

0:07:18.269,0:07:22.182
Araştırmaya ve kendime baktım.

0:07:22.206,0:07:25.458
''12 yıldır tarım üzerine okuyorum,

0:07:25.482,0:07:28.892
ilk okuldan 12. sınıfa kadar,[br]Doğu Afrika'da söylediğimiz gibi,

0:07:28.916,0:07:31.262
Batı Afrika'da SS3 veya 12. sınıf.

0:07:31.286,0:07:32.943
Hiç kimse bana

0:07:32.967,0:07:36.773
geleneksel Afrika'da[br]ürün yetiştirme ve hasat

0:07:36.797,0:07:38.591
konusunda hiçbir şey öğretmedi

0:07:38.615,0:07:42.443
ki bunlar artık[br]başarılı bir şekilde kullanılacak,

0:07:42.467,0:07:47.068
ayrıca Batı'dan ithal edeceğimiz[br]şeylerin başarılı olması çok zor.

0:07:47.775,0:07:50.888
İşte bu zorluğu öğrendiğim zaman,

0:07:50.912,0:07:53.491
Afrika' nın müfredat sorununu

0:07:53.649,0:07:58.447
hayat mücadelemi buna adamaya başladım,

0:07:58.471,0:08:02.763
Afrika'nın bilgi sistemi üzerine[br]çalışmaya, araştırma yapmaya

0:08:02.787,0:08:05.787
ve sektörler, sanayiler çapında

0:08:05.811,0:08:08.658
eğitim, araştırma ve siyasette

0:08:08.682,0:08:10.737
yaygınlaşmasını savunmaya.

0:08:11.445,0:08:15.289
Dünya Bankası'nda[br]başka bir sohbet ve deneyimimde

0:08:15.313,0:08:20.063
ne yöne gideceğim konusunda[br]nihai kararı vermemi sağlayan şeydi,

0:08:20.087,0:08:24.111
yapılacak en kârlı araştırma olmasa da

0:08:24.135,0:08:26.452
tamamen inandığım şeyle ilgiliydi.

0:08:26.937,0:08:31.563
Bir gün yöneticim[br]Afrika'ya gitmek istediğini söyledi,

0:08:31.587,0:08:36.123
Dünya Bankası kredi ve proje[br]müzakereleri yapmak istiyordu.

0:08:36.614,0:08:38.563
Etkilenmiştim, nedenini sordum.

0:08:38.587,0:08:41.033
Dedi ki;[br]''Afrika'ya gittiğim zaman

0:08:41.057,0:08:42.766
o kadar kolay ki.

0:08:43.255,0:08:47.913
Washington DC'de kredi döküman[br]ve proje teklifimi yazıyorum,

0:08:47.937,0:08:50.890
Afrika'ya gidiyorum ve hepsi imzalanıyor.

0:08:50.914,0:08:54.302
En iyi anlaşmayı sağlıyorum ve dönüyorum.

0:08:54.326,0:08:56.533
Patronlarım benden çok memnun.''

0:08:56.933,0:09:00.620
Sonra dedi ki:[br]''Asya'ya gitmekten nefret ediyorum...''

0:09:00.644,0:09:04.087
Bir ülkeden bahsetti,[br]Asya ve bazı Asya ülkeleri.

0:09:04.111,0:09:08.134
''Beni ülkelerine en iyi anlaşmayı [br]sağlamak için tutuyorlar.

0:09:08.158,0:09:09.334
En iyisini alıyorlar.

0:09:09.358,0:09:12.266
Bana şu maddenin[br]bizim çevremizde işe yaramayacağını

0:09:12.290,0:09:13.897
söylüyorlar.

0:09:13.921,0:09:16.894
Bu bizim değil, Batı'nın gerçekliği.

0:09:16.918,0:09:20.029
Bana diyorlar ki[br]'Bunu halledecek

0:09:20.053,0:09:21.256
yeterince uzmanımız var.

0:09:21.280,0:09:22.901
Sizin yeterince uzmanınız yok.

0:09:22.925,0:09:24.078
Amacımızı biliyoruz.'

0:09:24.102,0:09:26.547
Bunlarla uğraşıp duruyorlar.

0:09:26.571,0:09:29.091
Bitirene kadar da en iyi anlaşmayı[br]sağlamış oluyorlar

0:09:29.115,0:09:32.280
ama çok yoruldum ve banka için[br]en iyi anlaşmayı almak istemiyorum

0:09:32.304,0:09:33.483
ayrıca bu iş.''

0:09:33.507,0:09:35.302
''Gerçekten mi? Peki''[br]dedim içimden.

0:09:35.326,0:09:39.606
Bir Afrika ülkesinde[br]müzakere masasında oturduğum için

0:09:39.630,0:09:41.295
ayrıcalıklıydım.

0:09:41.319,0:09:44.139
Yaz boyunca danışmanlık işini yapardım,

0:09:44.163,0:09:46.847
doktora öğrencisi olduğumdan beri.

0:09:46.871,0:09:51.203
Sonra Dünya Bankası ekibiyle[br]seyahat ettim,

0:09:51.227,0:09:55.543
organizasyonel konularda[br]yardım etmek isteyen biri olarak.

0:09:55.567,0:09:58.834
O müzakere masasına oturdum.

0:09:59.730,0:10:04.662
Yanımda genellikle[br]Avrupalı Amerikanlar vardı, DC'den.

0:10:04.686,0:10:09.536
Masanın diğer yanındaki[br]Afrikalı kardeşlerime baktım.

0:10:09.993,0:10:12.327
Gözlerindeki tedirginliği görebiliyordum.

0:10:12.771,0:10:15.034
Mungo Park'ın büyük büyük torunlarına

0:10:15.058,0:10:17.346
sunacak hiçbir şeyleri olmadığını[br]düşünüyorlardı,

0:10:17.370,0:10:19.987
''Elmanın E'si''ndeki elmanın sahiplerine.

0:10:20.011,0:10:22.787
Orada usulca oturdular ve[br]''Hadi imzalayalım.'' dediler,

0:10:22.811,0:10:24.724
''Bilgi sizde, hepsini biliyorsunuz.

0:10:24.748,0:10:26.957
Nereyi imzalıyoruz?[br]Gösterin imzalayalım.''

0:10:26.981,0:10:30.017
Onların sesleri yoktu,[br]kendilerine inanmıyorlardı.

0:10:34.544,0:10:35.727
Pardon.

0:10:36.587,0:10:37.759
Böylece

0:10:39.212,0:10:41.538
bunu 10 yıldır yapıyorum.

0:10:41.562,0:10:45.006
Afrika' nın geleneksel, otantik,[br]orijinal bilgi sistemi üzerinde

0:10:45.030,0:10:47.274
araştırma yapıyorum.

0:10:47.298,0:10:50.495
Bunun uygulandığı az sayıda vakada,

0:10:50.519,0:10:53.003
inanılmaz başarı oranları elde edildi.

0:10:53.027,0:10:54.564
Gacaca'yı düşünüyorum.

0:10:55.256,0:10:59.988
Soykırım sonrasında kullanılan

0:11:00.012,0:11:02.106
Rwanda'nın geleneksel yargı sistemi.

0:11:02.130,0:11:04.561
1994'te soykırım sona erdiğinde,

0:11:06.100,0:11:08.662
Rwanda'nın milli yargı sistemi[br]çökmüş durumdaydı:

0:11:08.686,0:11:14.212
Ne hakim ne de soykırıma ilişkin savunma[br]yapacak avukatlar vardı.

0:11:14.236,0:11:17.744
Rwanda hükümeti bir fikir geliştirdi,

0:11:17.768,0:11:21.163
Gacaca olarak bilinen geleneksel[br]yargı sistemini yeniden tedavüle soktu.

0:11:21.625,0:11:25.072
Gacaca toplum temelli bir sistem,

0:11:25.096,0:11:28.033
toplumun üyeleri bir araya gelerek

0:11:28.057,0:11:31.806
dürüstlüğü kanıtlanmış kadın ve erkekleri

0:11:31.830,0:11:36.340
işlenen suçlarda [br]avukatlık yapmak üzere seçerler.

0:11:37.255,0:11:42.732
2012'de Gacaca soykırım davalarını[br]sonlandırana dek

0:11:43.619,0:11:50.594
12.000 toplum temelli mahkeme[br]1.2 milyon dava görmüştü.

0:11:51.334,0:11:52.686
Bu bir rekor.

0:11:53.169,0:11:58.150
(Alkış)

0:11:58.438,0:12:04.038
Daha da önemlisi Gacaca Rwanda'nın[br]geleneksel ilkelerini öne çıkardı;

0:12:04.062,0:12:07.155
uzlaşma ve yeniden bütünleşme,

0:12:07.179,0:12:11.057
Gacaca modern Batı sistemini destekleyen

0:12:11.081,0:12:14.803
ağır ceza sistemlerine karşıydı.

0:12:15.481,0:12:19.376
Karşılaştırmasam da[br]Rwanda'nın geleneksel felsefesini

0:12:19.400,0:12:22.754
öne çıkarttığını belirtmek istiyorum.

0:12:23.269,0:12:25.866
Tanzanya'nın eski devlet başkanı

0:12:25.890,0:12:27.631
Mwalimu Julius Nyerere -

0:12:27.655,0:12:29.131
(Alkış)

0:12:29.155,0:12:32.331
insanları geliştiremeyeceğimizi söylerdi.

0:12:32.916,0:12:35.974
İnsanlar kendilerini geliştirirler.

0:12:36.563,0:12:37.948
Ona katılıyorum.

0:12:38.487,0:12:39.875
İnanıyorum ki

0:12:39.899,0:12:43.522
Afrika'nın dönüşümü, ilerlemesi

0:12:43.546,0:12:48.325
gerek eğitim, gerek araştırma[br]gerek sektörel veya siyasal alanda olsun

0:12:48.349,0:12:53.338
Afrika'nın geleneksel, otantik, orijinal,[br]kendine özgü bilgi birikimi

0:12:53.362,0:12:58.233
bunu anlamakta, doğrulamakta[br]ve yaygınlaştırmada yatıyor.

0:12:58.816,0:13:01.333
Bu Afrika için kolay olmayacak.

0:13:01.357,0:13:04.821
Kendilerine ne yapması, ne düşünmesi[br]söylenmesine alışmış bir halk için

0:13:04.845,0:13:07.210
hiç kolay olmayacak,

0:13:07.234,0:13:10.388
uzun zaman başkalarının[br]entelektüel rehberliğe,

0:13:10.412,0:13:12.154
talimatlarına maruz kalmış,

0:13:12.178,0:13:13.845
bunlar ki koloni efendileri

0:13:13.869,0:13:16.841
yardım sanayisi [br]ve uluslararası medyacılık.

0:13:16.865,0:13:20.099
Ancak bu ilerlememiz için [br]yapmamız gereken bir görev.

0:13:20.123,0:13:23.023
Joseph Shabalala'nın [br]sözleri bana güç verdi,

0:13:23.047,0:13:26.521
kendisi Laydsmith Black Mambazo[br]Güney Afrikan korosunun kurucusu.

0:13:26.545,0:13:32.232
Önümüzdeki görevin hiçbir zaman[br]içimizdeki güçten

0:13:32.256,0:13:34.409
daha büyük olmadığını söyledi.

0:13:34.433,0:13:35.591
Bunu yapabiliriz.

0:13:35.615,0:13:38.175
Kendi kendimizi küçümsemeyi [br]bırakabiliriz.

0:13:38.199,0:13:42.394
Gerçekliğimiz ve bilgimiz üzerine [br]değer koymayı öğrenebiliriz.

0:13:42.418,0:13:43.573
Teşekkürler.

0:13:43.597,0:13:45.068
Çok teşekkürler (Svahilice)

0:13:45.092,0:13:46.615
(Alkışlar)

0:13:46.639,0:13:48.841
Teşekkürler, teşekkürler.

0:13:48.865,0:13:53.564
(Alkışlar)