1
00:00:00,381 --> 00:00:04,094
To był dobry miesiąc dla oszustw.

2
00:00:04,094 --> 00:00:08,347
Nie mówię o wyborach prezydenckich w USA (Śmiech)

3
00:00:08,347 --> 00:00:12,682
Znany dziennikarz przyłapany na plagiacie,

4
00:00:12,682 --> 00:00:15,614
młody pisarz, którego książka zawiera

5
00:00:15,614 --> 00:00:18,919
tyle zmyślonych cytatów, że ją wycofano;

6
00:00:18,919 --> 00:00:21,517
artykuł New York Times o zmyślonych recenzjach.

7
00:00:21,517 --> 00:00:22,926
Wspaniały miesiąc.

8
00:00:22,926 --> 00:00:26,777
Nie o każdym oszustwie mówią media.

9
00:00:26,777 --> 00:00:30,456
Większość oszustw ma charakter codzienny.

10
00:00:30,456 --> 00:00:34,787
Badania pokazują, że kłamiemy raz czy dwa na dzień.

11
00:00:34,787 --> 00:00:37,720
Jest 18:30, większość z nas już dziś skłamała.

12
00:00:37,720 --> 00:00:39,620
Popatrzmy na Winnipeg. Ilu z was

13
00:00:39,620 --> 00:00:42,547
powiedziało dziś nieprawdę?

14
00:00:42,547 --> 00:00:46,098
Jakieś kłamstewko?

15
00:00:46,098 --> 00:00:48,002
Dobrze. Oto wszyscy kłamcy.

16
00:00:48,002 --> 00:00:51,295
Zapamiętajcie ich sobie. (Śmiech)

17
00:00:51,295 --> 00:00:53,441
Nieźle, jakieś dwie trzecie sali.

18
00:00:53,441 --> 00:00:56,293
Pozostali nie skłamali albo zapomnieli,

19
00:00:56,293 --> 00:00:58,953
albo kłamią, że nie kłamią.

20
00:00:58,953 --> 00:01:03,003
Bardzo przebiegłe. (Śmiech) 
Według wielu badań

21
00:01:03,003 --> 00:01:06,357
kłamstwo jest wszechobecne.

22
00:01:06,357 --> 00:01:10,318
Owa wszechobecność w zestawieniu

23
00:01:10,318 --> 00:01:12,758
z kwintesencją człowieczeństwa, czyli umiejętnością

24
00:01:12,758 --> 00:01:14,638
mówienia prawdy lub fałszu,

25
00:01:14,638 --> 00:01:17,489
fascynowały ludzi od wieków.

26
00:01:17,489 --> 00:01:20,118
Oto Diogenes z latarnią.

27
00:01:20,118 --> 00:01:22,798
Czy ktoś wie, czego szukał?

28
00:01:22,798 --> 00:01:26,582
Jednego uczciwego człowieka, bez skutku.

29
00:01:26,582 --> 00:01:29,599
A to Konfucjusz,

30
00:01:29,599 --> 00:01:31,976
którego zajmowało pojęcie szczerości:

31
00:01:31,976 --> 00:01:35,060
nie tylko samo postępowanie według zasad,

32
00:01:35,060 --> 00:01:38,214
ale też wiara w to, co się robi,

33
00:01:38,214 --> 00:01:40,220
wiara we własne zasady.

34
00:01:40,220 --> 00:01:43,151
Mój pierwszy zawodowy kontakt z oszustwem

35
00:01:43,151 --> 00:01:46,614
nastąpił kilka tysięcy lat później.

36
00:01:46,614 --> 00:01:50,413
W latach 90. byłem celnikiem w Kanadzie.

37
00:01:50,413 --> 00:01:53,239
Strzegłem jej granic.

38
00:01:53,239 --> 00:01:57,021
Może się wydawać, że to broń. Tak naprawdę,

39
00:01:57,021 --> 00:02:02,051
to pieczątka. Używałem jej do obrony granic. (Śmiech)

40
00:02:02,051 --> 00:02:05,588
Bardzo kanadyjskie. Na służbie

41
00:02:05,588 --> 00:02:08,643
wiele się nauczyłem o oszustwie,

42
00:02:08,643 --> 00:02:11,527
miałem o nim dużo błędnych wyobrażeń

43
00:02:11,527 --> 00:02:13,279
i o tym dziś opowiem.

44
00:02:13,279 --> 00:02:17,353
Od lat 90. wiele się w komunikacji zmieniło.

45
00:02:17,353 --> 00:02:20,650
Wysyłamy e-maile, SMS-y,

46
00:02:20,650 --> 00:02:23,263
używamy Skype'a, Facebooka... to szalone!

47
00:02:23,263 --> 00:02:26,524
Zmienił się niemal każdy aspekt ludzkiej komunikacji,

48
00:02:26,524 --> 00:02:29,084
co nie pozostało bez wpływu na oszustwo.

49
00:02:29,084 --> 00:02:31,667
Opowiem o nowych oszustwach,

50
00:02:31,667 --> 00:02:34,043
które tropiliśmy i dokumentowaliśmy.

51
00:02:34,043 --> 00:02:38,287
Nazywają się Kamerdyner, Kukiełka

52
00:02:38,287 --> 00:02:40,368
i Chińska Armia Wodna.

53
00:02:40,368 --> 00:02:42,265
Brzmi trochę jak z dziwnej książki,

54
00:02:42,265 --> 00:02:44,398
ale to nowe typy kłamstw.

55
00:02:44,398 --> 00:02:47,443
Zacznijmy od Kamerdynerów:

56
00:02:47,443 --> 00:02:50,556
"Jestem w drodze" - kto tak napisał,

57
00:02:50,556 --> 00:02:54,319
też skłamał. (Śmiech)

58
00:02:54,319 --> 00:02:58,516
Nie jesteśmy w drodze, tylko o tym myślimy.

59
00:02:58,516 --> 00:03:01,279
"Przepraszam, że wcześniej nie odpisałem.

60
00:03:01,279 --> 00:03:03,244
Bateria mi padła" - nie padła.

61
00:03:03,244 --> 00:03:05,120
Nie byliśmy w krainie umarłych.

62
00:03:05,120 --> 00:03:07,073
Nie chciało się nam wtedy odpisywać.

63
00:03:07,073 --> 00:03:08,870
Ostatni przykład: podczas rozmowy

64
00:03:08,870 --> 00:03:11,360
mówimy "Sorry, mam robotę, lecę".

65
00:03:11,360 --> 00:03:15,157
Mamy dosyć i chcemy porozmawiać z kimś innym.

66
00:03:15,157 --> 00:03:17,573
Każdy przykład jest o stosunkach

67
00:03:17,573 --> 00:03:21,978
w świecie 24/7. Jeśli dam wam mój numer,

68
00:03:21,978 --> 00:03:24,943
możemy być w kontakcie 24h na dobę.

69
00:03:24,943 --> 00:03:27,312
Używamy tych kłamstw jako bufora,

70
00:03:27,312 --> 00:03:30,138
- tak, jak byli nim kamerdynerzy -

71
00:03:30,138 --> 00:03:33,545
pomiędzy nami a resztą świata.

72
00:03:33,545 --> 00:03:35,252
Wykorzystują niejasności

73
00:03:35,252 --> 00:03:37,313
biorące się z technologii.

74
00:03:37,313 --> 00:03:40,261
Nie wiecie, gdzie, z kim i co robię.

75
00:03:40,261 --> 00:03:42,752
Mają na celu ochronę stosunków.

76
00:03:42,752 --> 00:03:45,333
Nie chodzi o robienie innym świństw.

77
00:03:45,333 --> 00:03:47,709
"Nie chcę teraz z tobą gadać,

78
00:03:47,709 --> 00:03:50,133
ale nadal mi na tobie zależy".

79
00:03:50,133 --> 00:03:52,533
ale nadal mi na tobie zależy".

80
00:03:52,533 --> 00:03:54,047
Kukiełka to inny zwierz.

81
00:03:54,047 --> 00:03:56,390
Nie chodzi o dwuznaczność jako taką.

82
00:03:56,390 --> 00:03:59,455
Chodzi o tożsamość.

83
00:03:59,455 --> 00:04:01,457
Podam przykład

84
00:04:01,457 --> 00:04:02,971
z zeszłego tygodnia:

85
00:04:02,971 --> 00:04:06,239
R. J. Ellory, autor bestsellerów.

86
00:04:06,239 --> 00:04:08,259
Mamy jego książkę

87
00:04:08,259 --> 00:04:11,672
i recenzję online, na Amazonie,

88
00:04:11,672 --> 00:04:14,329
od Nicodemusa Jonesa:

89
00:04:14,329 --> 00:04:18,137
"Ta książka na pewno cię poruszy".

90
00:04:18,137 --> 00:04:19,540
Oczywiście, można podejrzewać,

91
00:04:19,540 --> 00:04:22,167
że Nicodemus Jones to R. J. Ellory.

92
00:04:22,167 --> 00:04:26,854
Napisał o sobie bardzo przychylne recenzje.

93
00:04:26,854 --> 00:04:30,114
Kukiełka nie jest niczym nowym.

94
00:04:30,114 --> 00:04:33,281
Walt Whitman też się do tego uciekł

95
00:04:33,281 --> 00:04:36,336
zanim powstał Internet.

96
00:04:36,336 --> 00:04:39,104
Kukiełka jest interesująca na dużą skalę,

97
00:04:39,104 --> 00:04:41,622
a to domena Chińskiej Armii Wodnej.

98
00:04:41,622 --> 00:04:44,058
Są to tysiące ludzi w Chinach,

99
00:04:44,058 --> 00:04:47,106
którzy za drobną opłatą

100
00:04:47,106 --> 00:04:50,140
tworzą treści. Mogą to być opinie,

101
00:04:50,140 --> 00:04:52,699
ale też propaganda. Takich ludzi

102
00:04:52,699 --> 00:04:55,327
zatrudnia rząd i przedsiębiorstwa.

103
00:04:55,327 --> 00:04:58,944
W Ameryce Płn. nazywamy to Astroturfing.

104
00:04:58,944 --> 00:05:02,382
Wzbudza wiele obaw.

105
00:05:02,382 --> 00:05:05,609
Chodzi zwłaszcza o opinie, recenzje książek,

106
00:05:05,609 --> 00:05:10,404
od standardu hoteli do tosterów.

107
00:05:10,404 --> 00:05:14,322
Patrząc na te trzy rodzaje oszustwa,

108
00:05:14,322 --> 00:05:17,059
można by pomyśleć, że Internet

109
00:05:17,059 --> 00:05:20,268
czyni z nas gatunek oszustów,

110
00:05:20,268 --> 00:05:24,870
zwłaszcza Astroturfing, który potęguje kłamstwo.

111
00:05:24,870 --> 00:05:29,608
Dokonałem jednak innych odkryć.

112
00:05:29,608 --> 00:05:32,857
Zapomnijmy o sex chatroomach,

113
00:05:32,857 --> 00:05:34,756
których nikt z was nie odwiedza.

114
00:05:34,756 --> 00:05:37,085
Tam dopiero kwitnie oszustwo.

115
00:05:37,085 --> 00:05:39,794
Odłóżmy na bok nigeryjskiego księcia,

116
00:05:39,794 --> 00:05:43,022
który oferuje 43 mln dolarów. (Śmiech)

117
00:05:43,022 --> 00:05:44,702
Zapomnijmy też o tym facecie.

118
00:05:44,702 --> 00:05:47,646
Skupmy się na naszych bliskich,

119
00:05:47,646 --> 00:05:49,793
czy znajomych z pracy.

120
00:05:49,793 --> 00:05:52,201
Rozmowy z nimi naprawdę się liczą.

121
00:05:52,201 --> 00:05:56,441
Jak ma się technologia do ich kłamstw?

122
00:05:56,441 --> 00:05:59,516
Oto kilka badań. Pierwsze nazywamy dziennikiem.

123
00:05:59,516 --> 00:06:02,887
Prosimy o zapisywanie

124
00:06:02,887 --> 00:06:06,453
wszystkich rozmów i kłamstw przez tydzień.

125
00:06:06,453 --> 00:06:09,558
Potem obliczamy, ile kłamstw przypadło

126
00:06:09,558 --> 00:06:12,506
na konwersację w danym medium.

127
00:06:12,506 --> 00:06:15,030
Zaskakujące, że e-mail

128
00:06:15,030 --> 00:06:18,309
to najbardziej "szczere" medium.

129
00:06:18,309 --> 00:06:20,710
To naprawdę zdumiewa ludzi,

130
00:06:20,710 --> 00:06:24,446
Brak tu sygnałów niewerbalnych, 
więc czemu nie kłamiemy więcej?

131
00:06:24,446 --> 00:06:28,750
Przez telefon kłamiemy najwięcej,

132
00:06:28,750 --> 00:06:30,696
Przez telefon kłamiemy najwięcej,

133
00:06:30,696 --> 00:06:35,414
być może ze względu na kłamstwo typu kamerdyner.

134
00:06:35,414 --> 00:06:39,389
To odbiega od powszechnych oczekiwań.

135
00:06:39,389 --> 00:06:42,613
A co z CV? Przeprowadziliśmy badanie,

136
00:06:42,613 --> 00:06:45,157
w którym ludzie ubiegają się o pracę

137
00:06:45,157 --> 00:06:48,671
albo na papierowym CV,

138
00:06:48,671 --> 00:06:51,493
albo na serwisie społecznościowym LinkedIn.

139
00:06:51,493 --> 00:06:55,060
W obu przypadkach CV zawiera te same informacje.

140
00:06:55,060 --> 00:06:57,674
Ku ogólnemu zaskoczeniu,

141
00:06:57,674 --> 00:07:00,469
CV na LinkedIn były bardziej zgodne z prawdą

142
00:07:00,469 --> 00:07:02,293
co do punktów interesujących pracodawcę,

143
00:07:02,293 --> 00:07:06,444
jak obowiązki lub umiejętności z poprzedniej pracy.

144
00:07:06,444 --> 00:07:08,740
A co z Facebookiem?

145
00:07:08,740 --> 00:07:10,622
Często myślimy, że to tylko

146
00:07:10,622 --> 00:07:12,751
wyidealizowana wersja, ludzie pokazują tylko to,

147
00:07:12,751 --> 00:07:15,407
co im w życiu wyszło. Myślałem tak wiele razy.

148
00:07:15,407 --> 00:07:18,475
Moi znajomi nie są aż tak "cool".

149
00:07:18,475 --> 00:07:22,296
Pewne badanie to zweryfikowało.

150
00:07:22,296 --> 00:07:26,514
Czterech przyjaciół danej osoby

151
00:07:26,514 --> 00:07:28,470
oceniało jej osobowość.

152
00:07:28,470 --> 00:07:30,998
Potem na podstawie Facebooka, oceniali nieznajomi.

153
00:07:30,998 --> 00:07:33,427
Okazało się, że te oceny

154
00:07:33,427 --> 00:07:35,936
były niemal identyczne, wysoce skorelowane,

155
00:07:35,936 --> 00:07:40,309
co oznacza, że Facebook odzwierciedla osobowość.

156
00:07:40,309 --> 00:07:42,881
A co z randkami online?

157
00:07:42,881 --> 00:07:44,381
Jest to bardzo grząski grunt.

158
00:07:44,381 --> 00:07:47,916
Zapewne macie "znajomych", którzy z tego korzystali. (Śmiech)

159
00:07:47,916 --> 00:07:49,974
Na pewno mówili wam o gościu, który okazał się łysy,

160
00:07:49,974 --> 00:07:53,004
a pewna pani nie wyglądała jak na zdjęciu.

161
00:07:53,004 --> 00:07:56,140
Zainteresowało nas to,

162
00:07:56,140 --> 00:07:59,247
więc zaprosiliśmy internetowych randkowiczów

163
00:07:59,247 --> 00:08:00,727
do laboratorium. Zmierzyliśmy ich,

164
00:08:00,727 --> 00:08:04,608
zważyliśmy, co zachwyciło panie,

165
00:08:04,608 --> 00:08:08,503
i sprawdziliśmy ich wiek.

166
00:08:08,503 --> 00:08:12,814
Wyniki są bardzo ciekawe.

167
00:08:12,814 --> 00:08:16,743
Oto mężczyźni i ich wzrost.

168
00:08:16,743 --> 00:08:19,213
Na dole wzrost widniejący na profilu.

169
00:08:19,213 --> 00:08:24,075
Wzdłuż osi y (pionowej) rzeczywisty wzrost.

170
00:08:24,075 --> 00:08:27,151
Przekątna to linii prawdy. Jeśli punkt jest na niej,

171
00:08:27,151 --> 00:08:28,705
profil mówił prawdę.

172
00:08:28,705 --> 00:08:31,818
Większość punktów jest jednak poniżej linii.

173
00:08:31,818 --> 00:08:34,685
Panowie kłamali.

174
00:08:34,685 --> 00:08:37,626
Oszukiwali na około 2 centymetry.

175
00:08:37,626 --> 00:08:43,902
Nazywamy to "mocnym zaokrągleniem w górę". (Śmiech)

176
00:08:43,902 --> 00:08:48,405
Ze 172,5 robi się nagle 175 cm!

177
00:08:48,405 --> 00:08:50,403
Ale spójrzmy na wszystkie te punkty.

178
00:08:50,403 --> 00:08:52,969
Są bardzo blisko prawdy.

179
00:08:52,969 --> 00:08:55,377
80 % badanych rzeczywiście skłamała,

180
00:08:55,377 --> 00:08:58,972
ale zawsze tylko odrobinę.

181
00:08:58,972 --> 00:09:01,996
Powód jest prosty: jeśli pójdą na randkę,

182
00:09:01,996 --> 00:09:05,597
a wyglądają zupełnie inaczej niż podali,

183
00:09:05,597 --> 00:09:09,216
koniec imprezy. Ludzie kłamali często,

184
00:09:09,216 --> 00:09:12,685
ale subtelnie. Kłamstwo było ograniczone.

185
00:09:12,685 --> 00:09:15,572
Co wyjaśniają te badania? Co wyjaśnia fakt,

186
00:09:15,572 --> 00:09:20,207
że mimo naszej intuicji

187
00:09:20,207 --> 00:09:23,736
mnóstwo interakcji za pośrednictwem technologii

188
00:09:23,736 --> 00:09:27,764
jest bardziej uczciwych niż twarzą w twarz?

189
00:09:27,764 --> 00:09:30,253
To naprawdę dziwne. Jak to wyjaśnić?

190
00:09:30,253 --> 00:09:33,632
Można zajrzeć do literatury wykrywania oszustwa.

191
00:09:33,632 --> 00:09:37,977
To już stara literatura, ma blisko 50 lat.

192
00:09:37,977 --> 00:09:40,639
Poprawiano ją wiele razy. Tysiące prób,

193
00:09:40,639 --> 00:09:44,620
setki badań i kilka bardzo istotnych wniosków.

194
00:09:44,620 --> 00:09:47,856
Po pierwsze: jesteśmy kiepscy 
w wykrywaniu oszustwa.

195
00:09:47,856 --> 00:09:51,972
Średnio mamy skuteczność rzędu 54%,

196
00:09:51,972 --> 00:09:55,356
gdy musimy orzec, czy ktoś kłamie, czy nie.

197
00:09:55,356 --> 00:09:58,548
To słabo. Dlaczego aż tak słabo?

198
00:09:58,548 --> 00:10:01,078
Ma to związek z nosem Pinokia.

199
00:10:01,078 --> 00:10:03,437
Na co zwracacie uwagę,

200
00:10:03,437 --> 00:10:05,682
gdy patrzycie na kogoś

201
00:10:05,682 --> 00:10:08,612
i chcecie ustalić czy kłamie?

202
00:10:08,612 --> 00:10:11,042
Większość z was powie, że na oczy.

203
00:10:11,042 --> 00:10:13,770
Oczy są zwierciadłem duszy.

204
00:10:13,770 --> 00:10:16,173
Nie wy jedni. Prawie każda kultura,

205
00:10:16,173 --> 00:10:19,036
uznaje oczy za wskazówkę.

206
00:10:19,036 --> 00:10:22,860
Ale badania z ostatnich 50 lat mówią,

207
00:10:22,860 --> 00:10:25,857
że nie ma niezawodnego sygnału,

208
00:10:25,857 --> 00:10:28,212
czego nauczyłem się na własnej skórze, jako celnik.

209
00:10:28,212 --> 00:10:30,642
Oczy nie mówią nam, czy ktoś kłamie czy nie.

210
00:10:30,642 --> 00:10:33,660
W niektórych sytuacjach rozszerzają się źrenice,

211
00:10:33,660 --> 00:10:37,164
głos idzie w górę, zmienia się mowa ciała,

212
00:10:37,164 --> 00:10:41,996
ale niezawsze i nie u wszystkich.

213
00:10:41,996 --> 00:10:45,374
Z drugiej strony to, że mnie nie widzisz,

214
00:10:45,374 --> 00:10:47,793
nie znaczy, że skłamię.

215
00:10:47,793 --> 00:10:50,700
Kłamiemy, bo mamy powód.

216
00:10:50,700 --> 00:10:53,067
Kłamiemy, aby się chronić

217
00:10:53,067 --> 00:10:55,894
lub dla korzyści - swojej lub cudzej.

218
00:10:55,894 --> 00:10:57,824
Zdarzają się notoryczni kłamcy,

219
00:10:57,824 --> 00:11:01,337
lecz to niewielka część populacji.

220
00:11:01,337 --> 00:11:02,968
Brak kontaktu wzrokowego nie oznacza,

221
00:11:02,968 --> 00:11:05,239
że skłamiemy.

222
00:11:05,239 --> 00:11:06,792
Ale myślę, że jest w tym coś

223
00:11:06,792 --> 00:11:10,066
bardziej interesującego i elementarnego.

224
00:11:10,066 --> 00:11:13,863
Kolejną rzecz można odkryć

225
00:11:13,863 --> 00:11:17,002
poprzez dotarcie do początków języka.

226
00:11:17,002 --> 00:11:20,889
Językoznawcy uważają, że zaczęliśmy mówić

227
00:11:20,889 --> 00:11:24,057
50 do 100 tys. lat temu.

228
00:11:24,057 --> 00:11:26,673
Od tego czasu żyło mnóstwo ludzi.

229
00:11:26,673 --> 00:11:29,096
Rozmawiano, jak sądzę, o pożarach i jaskiniach

230
00:11:29,096 --> 00:11:32,203
czy o tygrysach szablozębnych.

231
00:11:32,203 --> 00:11:34,721
Rozmawiano dużo

232
00:11:34,721 --> 00:11:37,266
i żyło mnóstwo ludzi rozwijających mowę,

233
00:11:37,266 --> 00:11:40,072
jakieś 100 miliardów ludzi.

234
00:11:40,072 --> 00:11:42,854
Co istotne, pismo pojawiło się

235
00:11:42,854 --> 00:11:46,441
dopiero około 5000 lat temu.

236
00:11:46,441 --> 00:11:48,833
Zatem wszystkie słowa

237
00:11:48,833 --> 00:11:54,419
ludzi żyjących wcześniej,

238
00:11:54,419 --> 00:11:59,171
wszystkie wypowiedzi zniknęły bez śladu.

239
00:11:59,171 --> 00:12:03,236
Nasza mowa ewoluowała nierejestrowana

240
00:12:03,236 --> 00:12:09,153
Co więcej, przełom w piśmie

241
00:12:09,153 --> 00:12:11,621
dokonał się raptem 500 lat temu,

242
00:12:11,621 --> 00:12:14,000
dzięki wynalezieniu prasy drukarskiej,

243
00:12:14,000 --> 00:12:18,242
a piśmienność była znikoma aż do II wojny światowej,

244
00:12:18,242 --> 00:12:21,626
więc nawet słowa ludzi ostatnich dwóch tysiącleci

245
00:12:21,626 --> 00:12:26,658
zniknęły - bęc!

246
00:12:26,658 --> 00:12:30,249
Spójrzmy na teraźniejszą erę sieci.

247
00:12:30,249 --> 00:12:34,961
Ilu z was coś dziś zapisało?

248
00:12:34,961 --> 00:12:38,138
Czy ktoś napisał chociaż słówko?

249
00:12:38,138 --> 00:12:42,364
Niemal wszyscy coś zapisali..

250
00:12:42,364 --> 00:12:45,412
Same osoby na tej sali napisały pewnie więcej,

251
00:12:45,412 --> 00:12:49,954
niż zapisano w prawie całej prehistorii.

252
00:12:49,954 --> 00:12:53,184
Zdumiewające. Wkraczamy w czas

253
00:12:53,184 --> 00:12:57,199
ciągłych zmian w ewolucji człowieka,

254
00:12:57,199 --> 00:12:59,900
w którym nasze słowa, co prawda, znikają,

255
00:12:59,900 --> 00:13:02,803
ale żyjemy w środowisku, w którym zapisujemy wszystko.

256
00:13:02,803 --> 00:13:05,140
Myślę, że w niedalekiej przyszłości, nie tylko to,

257
00:13:05,140 --> 00:13:07,489
co możemy zapisać będzie rejestrowane.

258
00:13:07,489 --> 00:13:09,822
Rejestrowane będzie wszystko, co robimy.

259
00:13:09,822 --> 00:13:14,278
Co to oznacza? Jaka myśl się za tym kryje?

260
00:13:14,278 --> 00:13:18,528
To moje największe marzenie jako socjologa.

261
00:13:18,528 --> 00:13:22,075
Mogę spojrzeć na wszystkie te słowa,

262
00:13:22,075 --> 00:13:25,686
które umykały zapisowi przez tysiąclecia.

263
00:13:25,686 --> 00:13:29,934
Mogę zobaczyć kłamstwa, zanim zostały powiedziane.

264
00:13:29,934 --> 00:13:33,454
Wróćmy na chwilę do Astroturfingu.

265
00:13:33,454 --> 00:13:36,957
Fałszywa recenzja zostaje zamieszczona

266
00:13:36,957 --> 00:13:39,661
pozostawiona nam do oceny.

267
00:13:39,661 --> 00:13:42,096
Podam przykład w odniesieniu do analizy języka.

268
00:13:42,096 --> 00:13:44,591
Zapłaciliśmy kilku ludziom za zmyślenie recenzji.

269
00:13:44,591 --> 00:13:48,126
Jedna z tych opinii jest fałszywa.

270
00:13:48,126 --> 00:13:50,069
Jej autor nigdy nie był w James Hotel.

271
00:13:50,069 --> 00:13:52,991
Druga opinia jest autentyczna.

272
00:13:52,991 --> 00:13:56,518
Waszym zadaniem jest zdecydować,

273
00:13:56,518 --> 00:14:00,591
która opinia jest fałszywa.

274
00:14:00,591 --> 00:14:04,777
Dam wam chwilę na przeczytanie.

275
00:14:04,777 --> 00:14:07,064
Chcę, by każdy podniósł rękę.

276
00:14:07,064 --> 00:14:11,295
Pamiętajcie: badam oszustwo. 
Będę wiedział, jeśli nie podniesiecie ręki.

277
00:14:11,295 --> 00:14:15,865
Ilu z was uważa że opinia A jest fałszywa?

278
00:14:17,894 --> 00:14:20,036
Dobrze. Około połowa.

279
00:14:20,036 --> 00:14:23,651
Kto uważa, że to B jest fałszywa?

280
00:14:23,651 --> 00:14:26,180
Zatem nieco więcej głosów na B.

281
00:14:26,180 --> 00:14:28,772
Znakomicie! Oto odpowiedź:

282
00:14:28,772 --> 00:14:35,353
B jest fałszywa. Brawa dla drugiej grupy - zdominowaliście pierwszą. (Śmiech)

283
00:14:35,353 --> 00:14:38,199
To dość nietypowe.

284
00:14:38,199 --> 00:14:40,945
Zwykle dochodzi do podziału 50-50,

285
00:14:40,945 --> 00:14:43,591
zgodnie z badaniami 54%.

286
00:14:43,591 --> 00:14:47,361
Może ludzie z Winnipeg są bardziej podejrzliwi

287
00:14:47,361 --> 00:14:50,049
przez te surowe zimy, uwielbiam ten klimat.

288
00:14:50,049 --> 00:14:53,103
Dlaczego mnie to zajmuje?

289
00:14:53,103 --> 00:14:56,371
Wraz z informatykami

290
00:14:56,371 --> 00:14:59,603
mogę stworzyć algorytmy,

291
00:14:59,603 --> 00:15:02,503
które analizują językowe ślady oszustwa.

292
00:15:02,503 --> 00:15:04,336
Chciałbym naświetlić kilka rzeczy

293
00:15:04,336 --> 00:15:07,779
w fałszywej opinii. Po pierwsze,

294
00:15:07,779 --> 00:15:09,367
kłamcy zmyślają historyjkę.

295
00:15:09,367 --> 00:15:12,553
Kto? Co się stało? I to widać.

296
00:15:12,553 --> 00:15:14,842
Nasi fałszywi opiniodawcy podali, z kim byli

297
00:15:14,842 --> 00:15:19,607
i co robili. Używali też zaimka "ja" o wiele częściej

298
00:15:19,607 --> 00:15:22,076
niż faktyczni goście hotelu.

299
00:15:22,076 --> 00:15:26,772
"Wstawiali się" w opinię,

300
00:15:26,772 --> 00:15:28,468
by przekonać nas, że tam byli.

301
00:15:28,468 --> 00:15:32,483
Ludzie, którzy faktycznie tam byli,

302
00:15:32,483 --> 00:15:34,915
których ciała faktycznie znalazły się w danej przestrzeni,

303
00:15:34,915 --> 00:15:37,814
skupiali się bardziej na informacji przestrzennej,

304
00:15:37,814 --> 00:15:40,331
wielkości łazienek,

305
00:15:40,331 --> 00:15:44,851
czy odległości do centrum handlowego.

306
00:15:44,851 --> 00:15:49,012
Większość ludzi zgaduje.

307
00:15:49,012 --> 00:15:51,770
Nasz algorytm jest bardzo dokładny,

308
00:15:51,770 --> 00:15:55,061
bardziej niż człowiek, lecz nie zawsze.

309
00:15:55,061 --> 00:15:57,091
To nie jest wykrywacz kłamstw

310
00:15:57,091 --> 00:15:59,592
i nie stwierdzi, czy dziewczyna okłamuje nas SMS-em.

311
00:15:59,592 --> 00:16:03,156
Uważamy, że każdy rodzaj kłamstwa,

312
00:16:03,156 --> 00:16:06,943
fałszywe recenzje, opinie o butach,

313
00:16:06,943 --> 00:16:09,857
kłamstwa dziewczyny przez SMS,

314
00:16:09,857 --> 00:16:11,362
będzie miał odmienne wzory językowe.

315
00:16:11,362 --> 00:16:14,221
Ale ponieważ wszystko podlega zapisowi,

316
00:16:14,221 --> 00:16:18,910
możemy się temu przyjrzeć.

317
00:16:18,910 --> 00:16:22,903
Dla socjologa to wspaniałe.

318
00:16:22,903 --> 00:16:24,990
To przełomowe. Będziemy mogli dowiedzieć się

319
00:16:24,990 --> 00:16:28,792
znacznie więcej o myślach i wypowiedziach,

320
00:16:28,792 --> 00:16:33,190
o wszystkim, od miłości do postawy,

321
00:16:33,190 --> 00:16:35,150
bo wszystko jest zapisywane,

322
00:16:35,150 --> 00:16:37,554
lecz co to oznacza dla przeciętnego obywatela?

323
00:16:37,554 --> 00:16:40,356
Co to oznacza dla naszego życia?

324
00:16:40,356 --> 00:16:44,029
Odłóżmy oszustw no bok.

325
00:16:44,029 --> 00:16:47,717
Jak sądzę, zostawiamy po sobie ogromne ślady.

326
00:16:47,717 --> 00:16:50,933
Moja skrzynka mailowa jest ogromna

327
00:16:50,933 --> 00:16:54,270
i nigdy jej nie przeglądam. Piszę maile cały czas,

328
00:16:54,270 --> 00:16:57,708
ale nigdy nie patrzę na moje zapisy, ślady.

329
00:16:57,708 --> 00:16:59,275
Myślę, że będziemy mogli zastanowić się,

330
00:16:59,275 --> 00:17:02,436
kim jesteśmy, patrząc na to,

331
00:17:02,436 --> 00:17:06,054
co napisaliśmy, co powiedzieliśmy czy zrobiliśmy.

332
00:17:06,054 --> 00:17:08,326
Wracając do oszustwa: jest kilka rzeczy,

333
00:17:08,326 --> 00:17:10,303
które można z tego wynieść.

334
00:17:10,303 --> 00:17:14,791
Kłamstwo online może być niebezpieczne, prawda?

335
00:17:14,791 --> 00:17:17,497
Zostawiamy zapis nie tylko w maszynie,

336
00:17:17,497 --> 00:17:21,772
lecz również adresatowi kłamstwa,

337
00:17:21,772 --> 00:17:23,532
a także mnie do analizy

338
00:17:23,532 --> 00:17:24,986
za pomocą algorytmów.

339
00:17:24,986 --> 00:17:28,159
Bardzo proszę, kłamcie nadal.

340
00:17:28,159 --> 00:17:32,313
Jeśli chodzi o kłamstwo i to, co chcemy zrobić

341
00:17:32,313 --> 00:17:34,866
z naszym życiem, myślę, że możemy wrócić

342
00:17:34,866 --> 00:17:38,615
do Diogenesa i Konfucjusza. Mniej zajmowało ich,

343
00:17:38,615 --> 00:17:41,447
czy skłamać, czy nie. Chodziło im

344
00:17:41,447 --> 00:17:44,732
o uczciwość wobec siebie - to naprawdę ważne.

345
00:17:44,732 --> 00:17:48,915
Zanim coś zrobimy lub powiemy,

346
00:17:48,915 --> 00:17:53,475
rozważmy, czy chcemy, by było to częścią naszej spuścizny,

347
00:17:53,475 --> 00:17:56,188
częścią świadectwa o nas samych.

348
00:17:56,188 --> 00:17:58,845
Bowiem w erze cyfrowej,

349
00:17:58,845 --> 00:18:03,309
w dobie Internetu wszyscy zostawiamy ślad.

350
00:18:03,309 --> 00:18:05,004
Dziękuję bardzo za uwagę

351
00:18:05,004 --> 00:18:09,451
i powodzenia w zostawianiu śladów. (Brawa)