1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Như chúng ta đã biết, một trong những thú vui tuyệt vời của du lịch

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
và niềm vui của nghiên cứu dân tộc học

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
là cơ hội được sống giữa những người

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
không quên quá khứ,

5
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
những người vẫn cảm nhận thấy quá khứ của mình trong gió,

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
sờ thấy quá khứ trong những tảng đá đã bị nước mưa rửa sạch

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
và nếm nó trong vị đắng của lá cây,

8
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
chỉ để biết rằng những pháp sư Jaguar vẫn tiếp tục cuộc hành trình ngoài Dải ngân hà,

9
00:00:21,000 --> 00:00:25,000
và huyền thoại về những già lão Inuit vẫn vang lên đầy ý nghĩa,

10
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
hay ở trên dãy Himalaya,

11
00:00:28,000 --> 00:00:32,000
những nhà sư vẫn theo đuổi con đường Phật pháp.

12
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
Khi nói về bản chất của nhân chủng học,

13
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
có ý kiến cho rằng thế giới chúng ta đang sống

14
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
không hề tồn tại một cách tuyệt đối,

15
00:00:40,000 --> 00:00:41,000
mà chỉ là một thực thể,

16
00:00:41,000 --> 00:00:45,000
kết quả của một loạt những lựa chọn thích nghi cụ thể

17
00:00:45,000 --> 00:00:49,000
mà tổ tiên chúng ta đã chọn thành công cách đây rất nhiều thế hệ.

18
00:00:50,000 --> 00:00:54,000
Và tất nhiên, tất cả chúng ta đều trải qua quá trình phát triển và thích nghi như nhau.

19
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Chúng ta đều được sinh ra rồi lại sinh con đẻ cái.

20
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
Chúng ta cùng phải trải qua những nghi lễ đầu đời.

21
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Chúng ta cùng phải đối mặt với sự chia ly không thể tránh khỏi của cái chết,

22
00:01:00,000 --> 00:01:04,000
do đó không hề ngạc nhiên khi chúng ta đều hát, đều nhảy,

23
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
và trong mỗi người đều có nghệ thuật.

24
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
Nhưng điều thú vị lại là những phách nhịp độc đáo của bài hát,

25
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
sự nhịp nhàng rất riêng trong vũ điệu của mỗi nền văn hóa,

26
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
dù đó là văn hóa của những người Penan sống trong rừng già Borneo,

27
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
hay những thầy tu Voodoo ở Haiti,

28
00:01:18,000 --> 00:01:22,000
hay những chiến binh ở sa mạc Kaisut, phía Bắc Kenya,

29
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
những pháp sư Curandero sống trên dãy núi Andes,

30
00:01:27,000 --> 00:01:32,000
hay đoàn thương nhân ở giữa lòng sa mạc Sahara.

31
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Đây là một người bạn mà tôi tình cờ đi du lịch sa mạc cùng

32
00:01:34,000 --> 00:01:35,000
một tháng trước,

33
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
thực chất là một người chăn bò trên sườn Qomolangma,

34
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
đỉnh Everest, mẹ thần thánh của thế giới.

35
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
Tất cả những con người này dạy cho chúng ta rằng có rất nhiều cách khác nhau để sống,

36
00:01:43,000 --> 00:01:44,000
để suy nghĩ,

37
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
để định hướng bản thân trên Trái đất này.

38
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Và đó là một ý tưởng mà nếu bạn nghĩ về nó,

39
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
sẽ mang lại cho bạn hy vọng

40
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
Giờ đây, vô số nền văn hóa cùng tồn tại trên thế giới

41
00:01:53,000 --> 00:01:57,000
tạo thành một mạng lưới đời sống tinh thần và đời sống văn hóa

42
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
bao bọc hành tinh này,

43
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
điều này thực sự quan trọng với sự tồn tại của hành tinh

44
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
không kém gì mạng lưới sinh thái mà chúng ta biết đến với tên gọi là sinh quyển.

45
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Và bạn có thể định nghĩa mạng lưới đời sống văn hóa này

46
00:02:07,000 --> 00:02:08,000
như một sinh quyển dân tộc

47
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
và bạn có thể định nghĩa sinh quyển dân tộc

48
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
như một tổng hòa của tất cả những suy nghĩ, ước mơ, huyền thoại,

49
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
ý tưởng, cảm hứng, trực giác được tạo ra

50
00:02:16,000 --> 00:02:20,000
bởi trí tưởng tượng con người kể từ khi có sự xuất hiện của ý thức.

51
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Sinh quyển dân tộc là một truyền thuyết vĩ đại của nhân loại.

52
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
Đó là biểu tượng của tất cả những gì chúng ta có

53
00:02:25,000 --> 00:02:29,000
và tất cả những gì chúng ta có thể làm như một giống loài ham học hỏi.

54
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Và khi sinh quyển bị xói mòn nghiêm trọng,

55
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
thì sinh quyển dân tộc cũng thế

56
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
và có thể ở một tốc độ nhanh hơn.

57
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
Chẳng hạn, không một nhà sinh vật học nào dám cho rằng

58
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
có tới 50% số loài sinh vật hoặc hơn đã và đang

59
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
đứng trên bờ vực tuyệt chủng vì đơn giản là điều này không đúng,

60
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
ngay cả trong hoàn cảnh hủy diệt nhất

61
00:02:46,000 --> 00:02:49,000
của vương quốc sinh học đa dạng.

62
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Cũng rất khó để kết luận những gì ta biết là viễn cảnh lạc quan nhất

63
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
của thế giới văn hóa muôn màu.

64
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Và dấu hiệu rõ ràng nhất tất nhiên là ngôn ngữ mất đi.

65
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
Khi mỗi chúng ta trong căn phòng này được sinh ra,

66
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
có khoảng 6000 ngôn ngữ đang tồn tại trên hành tinh.

67
00:03:03,000 --> 00:03:06,000
Giờ đây, ngôn ngữ không chỉ là chủ thể của từ vựng

68
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
hay là một bộ quy tắc ngữ pháp.

69
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Ngôn ngữ là sự thể hiện của tinh thần con người.

70
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Đó là phương tiện mà linh hồn của mỗi nền văn hóa

71
00:03:13,000 --> 00:03:14,000
được chuyển đến thế giới vật chất.

72
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
Mỗi ngôn ngữ là một khu rừng phát triển lâu đời,

73
00:03:17,000 --> 00:03:21,000
một bước ngoặt, một ý tưởng, một hệ sinh thái của năng lực tinh thần.

74
00:03:21,000 --> 00:03:25,000
Và khi chúng ta ngồi đây, hôm nay, ở Montery, trong số 6000 ngôn ngữ đấy,

75
00:03:25,000 --> 00:03:29,000
một nửa đã hoàn toàn biến mất.

76
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
Những ngôn ngữ này không còn được dạy lại cho những đứa trẻ,

77
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
điều này gần như có nghĩa rằng

78
00:03:34,000 --> 00:03:35,000
những ngôn ngữ này đã chết.

79
00:03:35,000 --> 00:03:39,000
Liệu còn có điều gì có thể cô đơn hơn bị cô lập trong im lặng,

80
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
trở thành người cuối cùng của dân tộc nói ngôn ngữ của mình,

81
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
và không có cách nào truyền lại trí tuệ tổ tiên

82
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
hay dự đoán tương lai của những đứa trẻ?

83
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Và định mệnh nghiệt ngã đó cũng là cảnh ngộ của một vài người,

84
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
ở đâu đó trên Trái Đất cứ mỗi hai tuần lại xảy ra một lần

85
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
vì cứ mỗi hai tuần, lại có một già lão chết đi

86
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
và mang theo xuống mồ những âm tiết cuối cùng

87
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
của một ngôn ngữ cổ đại.

88
00:03:58,000 --> 00:04:00,000
Và tôi biết sẽ có một ai đó trong số các bạn nói rằng, "Biết đâu như thế lại tốt hơn?

89
00:04:00,000 --> 00:04:01,000
Biết đâu thế giới lại tốt hơn

90
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
nếu như chúng ta cùng nói chung một ngôn ngữ" Và tôi sẽ nói, "Tuyệt vời,

91
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Yoruba. Hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Quảng Đông.

92
00:04:07,000 --> 00:04:08,000
Hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Kogi."

93
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Và bạn sẽ đột nhiên nhận ra rằng sẽ như thế nào nếu

94
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
không thể nói ngôn ngữ của chính mình.

95
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
Và do đó, điều mà tôi muốn làm cùng các bạn ngày hôm nay

96
00:04:16,000 --> 00:04:20,000
là đưa các bạn đi tham quan một vòng sinh quyển dân tộc -

97
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
một chuyến đi ngắn

98
00:04:22,000 --> 00:04:26,000
để cố gắng cho các bạn một cái nhìn về thực tế điều gì đang mất đi.

99
00:04:27,000 --> 00:04:34,000
Hiện nay, có rất nhiều người trong số chúng ta đã quên

100
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
rằng khi tôi nói "nhiều cách sống khác nhau."

101
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Tôi thực sự nói rằng có rất nhiều cách sống khác nhau.

102
00:04:39,000 --> 00:04:44,000
Hãy lấy đứa trẻ dân tộc Barasana sống ở Tây Bắc vùng Amazone làm ví dụ,

103
00:04:44,000 --> 00:04:45,000
dân tộc của trăn anaconda

104
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
những người tin rằng trong thần thoại họ đã từng đi qua dòng sông sữa

105
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
từ phía Đông bên trong bụng của những con rắn thần.

106
00:04:50,000 --> 00:04:53,000
Cho đến bây giờ, đây là một dân tộc mà trong nhận thức

107
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
không phân biệt giữa màu xanh da trời và màu xanh lá cây

108
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
vì theo họ, vòm trời

109
00:04:57,000 --> 00:04:58,000
cũng tương tự như vòm lá

110
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
nơi mà cả dân tộc trông cậy.

111
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Họ có một tục kết hôn và ngôn ngữ kỳ lạ

112
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
được gọi là chế độ ngoại hôn ngôn ngữ:

113
00:05:05,000 --> 00:05:08,000
bạn phải lấy một người nói ngôn ngữ khác.

114
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Điều này bắt nguồn từ quá khứ xa xưa,

115
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
mang đến điều thú vị là trong những căn nhà dài,

116
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
nơi có 6 hoặc 7 ngôn ngữ được nói,

117
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
nhờ chế độ hôn nhân đặc biệt,

118
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
bạn sẽ không bao giờ nghe thấy một ai tập nói một thứ ngôn ngữ nào.

119
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
Họ chỉ đơn giản là nghe và học nói theo.

120
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Hay, một trong những bộ tộc thú vị nhất mà tôi từng sống,

121
00:05:24,000 --> 00:05:28,000
bộ tộc Waorani ở Đông Bắc Ecuador,

122
00:05:28,000 --> 00:05:31,000
một bộ tộc lần đầu tiên tiếp xúc một cách hòa bình với thế giới bên ngoài vào năm 1958.

123
00:05:31,000 --> 00:05:35,000
Năm 1957, 5 người truyền giáo đã cố gắng tiếp xúc

124
00:05:35,000 --> 00:05:36,000
nhưng đã có một sai lầm nghiêm trọng.

125
00:05:36,000 --> 00:05:37,000
Họ thả xuống từ trên không

126
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
những bức ảnh 8 x 10 của mình

127
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
theo cách mà chúng ta vẫn cho là cử chỉ thân thiện,

128
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
mà quên mất rằng những con người của rừng mưa nhiệt đới này

129
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
chưa từng thấy cái gì 2 chiều trong đời.

130
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
Họ nhặt những tấm ảnh này trên đất,

131
00:05:48,000 --> 00:05:51,000
cố gắng nhìn phía sau những khuôn mặt này để tìm ra hình dạng,

132
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
nhưng không tim thấy gì và kết luận rằng đây là những lá bài gọi tên

133
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
từ quỷ sứ, do vậy họ đã đâm 5 nhà truyền giáo này đến chết.

134
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
Tuy nhiên, bộ tộc Waorani không chỉ đâm người ngoài.

135
00:05:59,000 --> 00:06:00,000
Họ còn đâm lẫn nhau.

136
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
54% cái chết của họ là do đâm nhau bằng giáo.

137
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
Chúng ta hãy cũng lật lại phả hệ 8 đời,

138
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
và chúng ta thấy rằng có 2 trường hợp chết tự nhiên

139
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
và khi chúng ta hỏi dồn họ một chút về vấn đề này,

140
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
họ thừa nhận rằng một trong những người bạn đã trở nên quá già

141
00:06:12,000 --> 00:06:16,000
và đằng nào họ cũng chết già nên chúng ta đâm họ trước còn hơn. (Cười)

142
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Nhưng cùng lúc đó họ cũng có một tri thức tuyệt vời

143
00:06:19,000 --> 00:06:20,000
về rừng nhiệt đới.

144
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
Những người thợ săn của bộ tộc có thể ngửi thấy mùi nước tiểu của động vật trong phạm vi 40 bước

145
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
và cho bạn biết đó là loài động vật nào.

146
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Trong những năm đầu của thập niên 80, tôi đã từng có một bài tập thú vị

147
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
do giáo sư của tôi ở ĐH Harvard yêu cầu

148
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
nếu như tôi muốn đến Haiti,

149
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
tìm hiểu xã hội bí mật

150
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
là nền móng cho sức mạnh của Duvalier

151
00:06:37,000 --> 00:06:38,000
và Tonton Macoutes,

152
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
và tìm hiểu chất độc được sử dụng để tạo ra những thây ma.

153
00:06:41,000 --> 00:06:44,000
Và để tìm hiểu mọi chuyện, tất nhiên,

154
00:06:44,000 --> 00:06:47,000
tôi phải hiểu đôi chút về niềm tin đáng chú ý này

155
00:06:47,000 --> 00:06:50,000
của Vodoun, và Voodoo không phải là một tà thuật.

156
00:06:50,000 --> 00:06:53,000
Trái lại, nó là một nhân sinh quan siêu hình phức tạp.

157
00:06:53,000 --> 00:06:54,000
Nó thật thú vị.

158
00:06:54,000 --> 00:06:55,000
Nếu tôi yêu cầu các bạn kể tên những tôn giáo vĩ đại nhất trên thế giới

159
00:06:55,000 --> 00:06:56,000
bạn sẽ trả lời thế nào?

160
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
Thiên chúa Giáo, đạo Hồi, Phật giáo, đạo Do Thái, v.v.

161
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Vẫn luôn có một lục địa còn lại ngoài kia,

162
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
có một giả tưởng cho rằng Phi Châu, vùng Sahara

163
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
không có tín ngưỡng tôn giáo. Vâng, tất nhiên, họ có

164
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
và Voodoo đơn giản chỉ là một sản phẩm kết tinh

165
00:07:08,000 --> 00:07:09,000
của những ý tưởng tôn giáo uyên thâm

166
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
đã trải qua giai đoạn nô lệ đầy bi kịch của cộng đồng Do Thái.

167
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
Nhưng, điều làm cho Voodoo thú vị

168
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
chính là mối quan hệ tồn tại

169
00:07:16,000 --> 00:07:17,000
giữa người sống và người chết.

170
00:07:17,000 --> 00:07:18,000
Theo đó, người sống sinh ra những linh hồn.

171
00:07:18,000 --> 00:07:21,000
Những linh hồn này có thể hiển linh từ dưới Dòng nước vĩ đại,

172
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
đáp lại nhịp của các vũ điệu

173
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
để trong một phút nào đó nó sẽ thay thế linh hồn của người sống,

174
00:07:25,000 --> 00:07:29,000
trong khoảnh khắc tỏa sáng ngắn ngủi ấy, thầy tu trở thành thần thánh.

175
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
Đó là lý do tại sao những phù thủy Voodoo nói

176
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
rằng "Những người da trắng các anh đi đến nhà thờ và nói về Chúa.

177
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Chúng tôi nhảy múa trong đền thờ và trở thành Thần."

178
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
Và bởi vì các anh bị chiếm hữu, bị dẫn dắt bởi các linh hồn,

179
00:07:39,000 --> 00:07:40,000
Làm sao các anh có thể gặp nguy hiểm?

180
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
Do đó các bạn có thể thấy từ những minh họa này:

181
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Các thầy tu Voodoo ở trong trạng thái xuất thần

182
00:07:45,000 --> 00:07:48,000
tay cầm than hồng đang cháy mà không sao,

183
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
một ví dụ khá thú vị cho thấy khả năng của trí óc

184
00:07:51,000 --> 00:07:52,000
có thể ảnh hưởng tới cơ thể chứa nó

185
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
khi trí óc trong trạng thái hưng phấn cực độ.

186
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Hiện giờ, trong số tất cả các dân tộc tôi từng sống cùng,

187
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
dân tộc đặc biệt nhất là Kogi

188
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
sinh sống ở vùng Sierra Nevada de Santa Marta, phía Bắc Colombia.

189
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
Hậu duệ của nền văn minh chuyên chế cổ đại

190
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
từng chiếm vùng đồng bằng duyên hải Caribbean của Colombia

191
00:08:09,000 --> 00:08:10,000
trong giai đoạn mở đầu của cuộc chinh phạt,

192
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
những người này đã phải rút lui vào trong một ngọn núi lửa bị cô lập

193
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
sừng sững vươn cao phía trên vùng duyên hải Caribbean.

194
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Trong một lục đĩa đẩm máu,

195
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
dân tộc này chưa bao giờ bị thống trị bởi người Tây Ban Nha.

196
00:08:20,000 --> 00:08:23,000
Cho đến nay, họ vẫn bị cai trị bởi thầy tu tế

197
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
nhưng việc đào tạo thầy tu của họ cũng khá đặc biệt.

198
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
Những thầy tu tương lai bị tách khỏi gia đình

199
00:08:28,000 --> 00:08:30,000
lúc còn 3,4 tuổi

200
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
bị cô lập trong thế giới của bóng tối

201
00:08:32,000 --> 00:08:36,000
trong những căn nhà bằng đá nằm giữa lòng của các dòng sông băng trong suốt 18 năm ròng

202
00:08:36,000 --> 00:08:37,000
2 chu kỳ 9 năm

203
00:08:37,000 --> 00:08:40,000
được chọn một cách kỹ lưởng để mô phỏng 9 tháng thai nghén

204
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
nằm trong bụng mẹ,

205
00:08:42,000 --> 00:08:45,000
giờ đây họ lại trải qua giai đoạn biến hóa trong bụng của Mẹ vĩ đại.

206
00:08:45,000 --> 00:08:46,000
Và trong suốt thời gian này,

207
00:08:47,000 --> 00:08:50,000
họ hấp thụ những giá trị của xã hội mình,

208
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
những giá trị để duy trì lời cầu nguyện từ các tín đồ

209
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
và chỉ những tín đồ của họ mới là người duy trì vũ trụ --

210
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
chúng ta vẫn gọi là cân bằng sinh thái.

211
00:08:58,000 --> 00:08:59,000
Và ở cuối giai đoạn khởi đầu lạ lùng này,

212
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
một ngày họ đột nhiên được đưa ra ngoài

213
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
và lần đầu tiên trong đời, ở tuổi 18,

214
00:09:04,000 --> 00:09:08,000
họ nhìn thấy mặt trời mọc. Và trong giây phút huy hoàng đó nhận thấy

215
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
những ánh sáng đầu tiên ngập tràn

216
00:09:11,000 --> 00:09:12,000
khung cảnh đẹp tuyệt vời,

217
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
đột nhiên mọi thứ họ học trong bóng tối

218
00:09:15,000 --> 00:09:18,000
được khẳng định trong huy hoàng. Và vị thầy tu bước lại

219
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
và nói, "Con thấy chưa? Nó chính là những gì ta đã nói với con.

220
00:09:20,000 --> 00:09:23,000
Nó rất đẹp. Và con phải bảo vệ nó."

221
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
Họ tự gọi mình là những người anh lớn

222
00:09:25,000 --> 00:09:28,000
và họ nói chúng ta, những người em nhỏ,

223
00:09:28,000 --> 00:09:31,000
là những người chịu trách nhiệm về sự hủy diệt của thế giới.

224
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
Hiện giờ, mức độ nhận thức trở nên rất quan trọng.

225
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
Mỗi khi chúng ta nghĩ về những cảnh vật và con người bản địa,

226
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
chúng ta có thể lấy dẫn chứng về Rousseau

227
00:09:38,000 --> 00:09:41,000
và những thông tin lệch lạc của tầng lớp thượng lưu độc ác,

228
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
nói đơn giản là sự phân biệt chủng tộc,

229
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
hoặc chúng ta có thể lấy dẫn chứng về Thoreau

230
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
và nói rằng những con người này sống thực tế hơn chúng ta.

231
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Vâng, những người bản địa không hề ủy mị

232
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
cũng như yếu đuối vì lòng hoài cổ.

233
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
Không có nhiều chỗ cho cả 2

234
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
ở trong những đầm lầy sốt rét vùng Asmat

235
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
trong những cơn gió rét vùng Tibet,

236
00:09:59,000 --> 00:10:03,000
qua thời gian và những nghi lễ, họ tạo ra sự thần bí truyền thống của Trái Đất

237
00:10:03,000 --> 00:10:06,000
nền tảng của những thần bí này không phải là sự tồn tại của con người gắn với nó,

238
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
mà ở một mức độ nhận thức tinh vi hơn:

239
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
rằng bản thân Trái Đất chỉ có thể tồn tại

240
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
Khi nó tồn tại trong nhận thức của con người.

241
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
Giờ thì điều đó có nghĩa là gì?

242
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
Điều đó có nghĩa là một đứa trẻ ở vùng núi Andes

243
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
được nuôi nấng, dậy dỗ tin tưởng rằng ngọn núi này là thần Apu™

244
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
sẽ hướng dẫn định mệnh của chúng

245
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
đứa trẻ sẽ là một con người hoàn toàn khác

246
00:10:25,000 --> 00:10:28,000
và có mối quan hệ hoàn toàn khác với ngọn núi

247
00:10:28,000 --> 00:10:30,000
nơi mà nó sinh sống so với một đứa trẻ ở Montana

248
00:10:30,000 --> 00:10:33,000
được nuôi dậy tin tưởng rằng ngọn núi là một đống đá

249
00:10:33,000 --> 00:10:34,000
sẵn sằng được khai thác.

250
00:10:34,000 --> 00:10:38,000
Dù đó là một nơi ở của một linh hồn hay một đống quặng thì cũng chẳng liên quan gì.

251
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Điều thú vị ở đây là sự ẩn dụ định nghĩa mối quan hệ

252
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
giữa cá nhân và thế giới tự nhiên.

253
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
Tôi lớn lên ở vùng rừng núi British Columbia

254
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
và được dạy rằng những khu rừng tồn tại để bị đốn hạ

255
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
Điều đó biến tôi thành một con người khác

256
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
so với những người bạn ở Kwakiutl

257
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
những người tin rằng những khu rừng là nơi ở của thần Hukuk

258
00:10:53,000 --> 00:10:54,000
và một phần của thiên đàng

259
00:10:54,000 --> 00:10:57,000
và tin rằng những linh hồn ăn thịt người sống tại điểm cực Bắc,

260
00:10:57,000 --> 00:11:01,000
đã tham gia vào thuở hình thành Hamatsa

261
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
Bây giờ, nếu bạn xem xét ý kiến

262
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
cho rằng những nền văn hóa này sẽ tạo ra những sự thật khác nhau,

263
00:11:05,000 --> 00:11:06,000
bạn sẽ bắt đầu hiểu

264
00:11:06,000 --> 00:11:11,000
một số phát hiện đặc biệt của họ. Hãy nhìn vào cái cây này.

265
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
Đây là một bức ảnh tôi chụp ở vùng Tây Bắc Amazone tháng 4 vừa qua.

266
00:11:13,000 --> 00:11:16,000
Đây là cây vông đồng ayahuasca mà rất nhiều người trong số các bạn đã từng nghe tới,

267
00:11:16,000 --> 00:11:19,000
loài cây dùng để cúng lễ

268
00:11:19,000 --> 00:11:21,000
trong nghi lễ của các pháp sư.

269
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
Điều tạo nên sự thú vị của loài cây ayahuasca này

270
00:11:23,000 --> 00:11:27,000
không phải là thành phần dược chất mạnh mẽ,

271
00:11:27,000 --> 00:11:31,000
mà chính là quá trình điều chế. Nó được làm từ hai nguồn khác nhau.

272
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
Một mặt, đây là loài dây leo gỗ

273
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
mà trong đó có rất nhiều beta-carbolines

274
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
harmine, harmonline, và một ít chất gây ảo giác.

275
00:11:38,000 --> 00:11:40,000
Nếm thử một chút cây leo

276
00:11:40,000 --> 00:11:42,000
sẽ có một ít khói xanh mờ

277
00:11:42,000 --> 00:11:44,000
ngấm vào tâm trí bạn,

278
00:11:44,000 --> 00:11:47,000
tuy nhiên cây leo sẽ được trộn với lá của cây bụi thuộc họ café

279
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
có tên gọi Psychotria viridis.

280
00:11:49,000 --> 00:11:52,000
Loại cây này có chứa một ít tryptamines cực mạnh,

281
00:11:52,000 --> 00:11:56,000
rất gần với chất serotonin, dimethyltryptamine-5,

282
00:11:56,000 --> 00:11:57,000


methoxydimethyltryptamine trong não.

283
00:11:57,000 --> 00:11:59,000
Nếu bạn đã từng chứng kiến người Yanomami

284
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
hít chất này qua mũi,

285
00:12:01,000 --> 00:12:04,000
chất này được làm từ rất nhiều loại

286
00:12:04,000 --> 00:12:08,000
còn có methoxydimethyltryptamine,

287
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
khi hít

288
00:12:10,000 --> 00:12:14,000
sẽ có cảm giác giống như bị bắn khỏi họng súng trường

289
00:12:14,000 --> 00:12:21,000
nhìn thấy những bức họa phong cách Baroque và đáp xuống biển tích điện. (Cười)

290
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Nó không hề làm méo sự thật;

291
00:12:23,000 --> 00:12:24,000
mà làm tan rã sự thật.

292
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
Trên thực tế, tôi đã từng tranh luận với giáo sư của mình, ông Richard Evan Shultes --

293
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
người đã từng tạo ra thời kỳ ảo giác

294
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
với việc phát minh ra loại nấm kỳ diệu

295
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
ở Mexico những năm 1930.

296
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
Tôi đã từng cho rằng bạn không thể xếp các loại tryptamines

297
00:12:35,000 --> 00:12:38,000
như chất gây ảo giác bởi vì tại thời điểm bạn chịu ảnh hưởng của thuốc

298
00:12:38,000 --> 00:12:42,000
không còn có ai ở nhà nữa để trải nghiệm ảo ảnh. (Cười)

299
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Nhưng một điều về các loại tryptamines này là không thể uống chúng

300
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
bởi chúng sẽ bị trung hòa bởi một loại enzyme

301
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
tồn tại tự nhiên trong ruột người có tên gọi monoamine oxidase.

302
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
Chúng chỉ có thể có tác dụng nếu được uống cùng với

303
00:12:53,000 --> 00:12:56,000
một số loại hóa chất làm biến đổi MAO.

304
00:12:56,000 --> 00:12:57,000
Và điều kỳ diệu

305
00:12:57,000 --> 00:13:01,000
là chất beta-carbolines được tìm thấy trong loại dây leo đó

306
00:13:01,000 --> 00:13:04,000
đều là chất ức chế hoàn toàn MAO

307
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
để tăng khả năng cho tryptamine. Do đó nếu bạn có tự hỏi một câu.

308
00:13:08,000 --> 00:13:12,000
Làm thế nào trong cả quần thực vật gồm hơn 80.000 loại cây khác nhau,

309
00:13:12,000 --> 00:13:16,000
những người này lại có thể tìm ra 2 loại cây chẳng liên quan gì về mặt hình thái

310
00:13:16,000 --> 00:13:17,000
vậy mà khi liên kết với nhau,

311
00:13:17,000 --> 00:13:19,000
lại tạo ra một phiên bản sinh hóa

312
00:13:19,000 --> 00:13:21,000
mà xét một cách tổng thể còn lớn hơn tổng các thành phần?

313
00:13:21,000 --> 00:13:24,000
Vâng, chúng ta sẽ sử dụng lối nói ẩn dụ, phương pháp loại trừ,

314
00:13:24,000 --> 00:13:25,000
có vẻ như vô nghĩa,

315
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
bởi nếu bạn hỏi người Ấn Độ, họ sẽ nói, "Cây cỏ nói cho chúng tôi biết."

316
00:13:29,000 --> 00:13:30,000
Vậy, điều đó có nghĩa là gì?

317
00:13:30,000 --> 00:13:34,000
Bộ tộc này, những người Cofan, có tổng cộng 17 loại ayahuasca khác nhau,

318
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
mỗi loại này ở trong rừng lại rất khác nhau,

319
00:13:38,000 --> 00:13:42,000
và tất cả các loại này dưới mắt quan sát của chúng ta đều được coi là một loài.

320
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
Và sau đó bạn hỏi họ làm thế nào để phân loại

321
00:13:44,000 --> 00:13:47,000
và họ sẽ nói, "Tôi nghĩ anh biết chút ít về thực vật.

322
00:13:47,000 --> 00:13:49,000
Ý của tôi là, anh có biết chút gì không?" Và tôi trả lời, "Không."

323
00:13:49,000 --> 00:13:52,000
Vâng, vậy anh phải lấy từng loại trong 17 loại

324
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
vào mỗi tối trăng tròn, mỗi loại sẽ hát cho anh nghe một bài hát khác.

325
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
Điều này sẽ không giúp bạn có bằng tiến sĩ ở ĐH Harvard,

326
00:13:57,000 --> 00:14:01,000
nhưng nó thú vị hơn nhiều so với việc đếm nhị hoa.

327
00:14:01,000 --> 00:14:02,000
Bây giờ,

328
00:14:02,000 --> 00:14:05,000
(Vỗ tay)

329
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
vấn đề -- vấn đề là ngay cả khi chúng ta

330
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
đồng cảm với hoàn cảnh khó khăn của những người bản địa

331
00:14:09,000 --> 00:14:10,000
coi họ là kỳ quặc và đa dạng

332
00:14:10,000 --> 00:14:12,000
ở khía cạnh nào đó đã làm chậm lịch sử

333
00:14:12,000 --> 00:14:15,000
vì thế giới thực sự, thế giới của chúng ta, vẫn tiếp tục vận động.

334
00:14:15,000 --> 00:14:17,000
Vâng, sự thật là thế kỷ 20, 300 năm nữa,

335
00:14:17,000 --> 00:14:20,000
sẽ không được nhớ đến vì các cuộc chiến tranh

336
00:14:20,000 --> 00:14:21,000
hay những cuộc cách mạng công nghệ,

337
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
kỷ nguyên mà chúng ta đã sống,

338
00:14:24,000 --> 00:14:26,000
dù chủ động tham gia hoặc chấp nhận một cách bị động,

339
00:14:26,000 --> 00:14:29,000
sẽ được nhớ đến với sự mất mát to lớn của cả sự đa dạng sinh học lẫn đa dạng văn hóa

340
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
trên hành tinh này. Đến nay, vấn đề vẫn chưa được thay đổi.

341
00:14:32,000 --> 00:14:34,000
Tất cả các nền văn hóa trải qua thời gian

342
00:14:34,000 --> 00:14:37,000
đều tham gia vào điệu nhảy

343
00:14:37,000 --> 00:14:38,000
với nhiều triển vọng của cuộc sống.

344
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
Và vấn đề không phải là công nghệ.

345
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
Những người Ấn Độ Sioux vẫn là người Sioux

346
00:14:44,000 --> 00:14:45,000
khi họ từ bỏ cung tên

347
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
cũng giống như người Mỹ vẫn là người Mỹ

348
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
ngay cả khi anh ta từ bỏ ngựa và xe độc mã.

349
00:14:49,000 --> 00:14:50,000
Thay đổi hay công nghệ

350
00:14:50,000 --> 00:14:54,000
không đe dọa đến sự hợp nhất của sinh quyển dân tộc. Đó là quyền lực.

351
00:14:54,000 --> 00:14:56,000
Bộ mặt trần trụi của sự thống trị.

352
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
Và khi bạn nhìn khắp thế giới,

353
00:14:58,000 --> 00:15:01,000
bạn nhận ra rằng đó không phải là những nên văn hóa sinh ra để biết mất.

354
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Đó là những con người đang sống

355
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
nhưng bị làm cho không còn tồn tại bởi những lực lượng có thể nhận biết

356
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
mà nằm ngoài giới hạn thích nghi của họ.

357
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Đó có thể là sự tàn phá rừng quá mức

358
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
ở quê hương của những người Penan --

359
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
một bộ tộc du mục ở Đông Nam Á, từ Sarawak --

360
00:15:16,000 --> 00:15:20,000
một bộ tộc sống tự do trong những khu rừng mãi tới một thế hệ trước,

361
00:15:20,000 --> 00:15:23,000
giờ đây phải chịu cảnh làm nô lệ và bán dâm

362
00:15:23,000 --> 00:15:25,000
trên bờ sông,

363
00:15:25,000 --> 00:15:29,000
nơi bạn có thể thấy con sông đang trở nên bẩn thỉu vì nghẽn bùn

364
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
điều đó có vẻ như đã mang một nửa bộ tộc Borneo

365
00:15:31,000 --> 00:15:32,000
đến biển Nam Hải Trung Quốc,

366
00:15:32,000 --> 00:15:34,000
nơi những tàu chở hàng Nhật Bản

367
00:15:34,000 --> 00:15:38,000
đã chờ sẵn để xếp những khúc gỗ thô mới đốn hạ từ rừng vào kho hàng.

368
00:15:38,000 --> 00:15:39,000
Hay trong trường hợp của bộ tộc Yanomami,

369
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
dịch bệnh xuất hiện,

370
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
cùng với việc phát hiện ra vàng.

371
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
Hay nếu chúng ta đến với vùng núi Tibet,

372
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
nơi tôi đã thực hiện rất nhiều nghiên cứu trong thời gian gần đây,

373
00:15:48,000 --> 00:15:51,000
bạn sẽ thấy một bộ mặt trần trụi của sự thống trị chính trị.

374
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
Như bạn biết, sự diệt chủng, xóa sổ hoàn toàn một dân tộc về mặt sinh học

375
00:15:53,000 --> 00:15:55,000
bị lên án trên toàn thế giới, nhưng việc xóa sổ một dân tộc,

376
00:15:56,000 --> 00:15:59,000
bằng cách phá hủy cách sống của con người, lại không bị kết án,

377
00:15:59,000 --> 00:16:02,000
mà thậm chí còn được hoan nghênh

378
00:16:02,000 --> 00:16:04,000
như một phần của chiến lược phát triển.

379
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
Và bạn sẽ không thể hiểu nổi nỗi đau của người Tibet

380
00:16:07,000 --> 00:16:09,000
cho đến khi bạn trải qua nó dưới lòng đất.

381
00:16:09,000 --> 00:16:13,000
Tôi đã từng đi 6.000 từ Thành Đô phía Tây Trung Quốc

382
00:16:13,000 --> 00:16:16,000
qua Đông Nam Tibet tới Lhasa

383
00:16:16,000 --> 00:16:20,000
với một đồng nghiệp trẻ, và chỉ khi tới Lhasa

384
00:16:20,000 --> 00:16:23,000
tôi mới hiểu sự thật đằng sau những con số thống kê

385
00:16:23,000 --> 00:16:24,000
mà các bạn vẫn hay nghe.

386
00:16:24,000 --> 00:16:28,000
6.000 điểm kỷ niệm đã biến thành tro bụi.

387
00:16:28,000 --> 00:16:31,000
1,2 triệu người đã chết trong chiến tranh

388
00:16:31,000 --> 00:16:32,000
giai đoạn Cải cách Văn hóa.

389
00:16:33,000 --> 00:16:35,000
Bố của người thanh niên này đã bị cho là Ban Thiền Lạt Ma.

390
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
Điều đó có nghĩa rằng ông bị giết ngay tức khắc

391
00:16:37,000 --> 00:16:39,000
ngay khi Trung Quốc xâm lược.

392
00:16:39,000 --> 00:16:41,000
Chú của anh bỏ chạy cùng sự tôn thờ của cộng đồng Do Thái

393
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
đưa cả dân tộc tới Nepal.

394
00:16:44,000 --> 00:16:46,000
Mẹ anh đã bị tống giam như một cái giá --

395
00:16:46,000 --> 00:16:48,000
phải trả cho tội giàu có.

396
00:16:49,000 --> 00:16:51,000
Bản thân anh cũng bị tống vào ngục khi mới chỉ 2 tuổi

397
00:16:51,000 --> 00:16:53,000
và phải ấn nấp dưới đuôi váy của chị gái

398
00:16:53,000 --> 00:16:55,000
bởi vì chị không thể chịu được cảnh sống mà không có anh.

399
00:16:55,000 --> 00:16:57,000
Người chị gái có việc làm dũng cảm ấy

400
00:16:57,000 --> 00:16:58,000
đã bị tống vào trại cải tạo.

401
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
Một ngày kia cô vô tình dẫm phải băng tay

402
00:17:01,000 --> 00:17:03,000
của Mao Trạch Đông, và vì sự vi phạm đó,

403
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
cô phải chịu án 7 năm khổ sai.

404
00:17:06,000 --> 00:17:09,000
Nỗi đau của những người Tibet là không thể chịu đựng được,

405
00:17:09,000 --> 00:17:12,000
nhưng tinh thần bất khuất của họ thất đáng chú ý.

406
00:17:13,000 --> 00:17:16,000
Và cuối cùng, nó dẫn đến một lựa chọn.

407
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
Chúng ta muốn sống trong một thế giới đơn sắc buồn tẻ

408
00:17:19,000 --> 00:17:22,000
hay muốn hòa mình trong một thế giới đa dạng, đa sắc màu?

409
00:17:22,000 --> 00:17:25,000
Maragret Mead, nhà nhân chủng học vĩ đại, trước khi chết đã từng nói

410
00:17:25,000 --> 00:17:28,000
rằng sự sợ hãi lớn nhất của bà là khi chúng ta tiến tới

411
00:17:28,000 --> 00:17:30,000
thế giới quan vô định này

412
00:17:30,000 --> 00:17:35,000
chúng ta không chỉ thấy toàn bộ óc tưởng tượng của con người

413
00:17:35,000 --> 00:17:39,000
đã thu hẹp tới một mức tư duy nhỏ hẹp hơn,

414
00:17:39,000 --> 00:17:40,000
mà còn thấy chúng ta tỉnh dậy sau một giấc mơ

415
00:17:40,000 --> 00:17:43,000
hoàn toàn quên rằng còn có những khả năng khác.

416
00:17:44,000 --> 00:17:47,000
Và thật xấu hổ khi nhớ rằng giống loài của chúng ta, có lẽ,

417
00:17:47,000 --> 00:17:49,000
đã tồn tại 600.000 năm.

418
00:17:49,000 --> 00:17:52,000
Cách mạng đồ đá đã mang lại cho chúng ta nông nghiệp,

419
00:17:52,000 --> 00:17:54,000
cũng là lúc chúng ta phụ thuộc vào hạt giống,

420
00:17:54,000 --> 00:17:56,000
bài thơ của những pháp sư

421
00:17:56,000 --> 00:17:57,000
đã được thay thế bởi bài cúng tế của những thầy tu tế,

422
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
chúng ta đã tạo ra sự chênh lệch giai cấp --

423
00:18:00,000 --> 00:18:02,000
từ cách đây 10.000 năm.

424
00:18:02,000 --> 00:18:04,000
Thế giới công nghiệp hiện đại như chúng ta biết

425
00:18:04,000 --> 00:18:06,000
cũng chỉ mới gần 300 tuổi.

426
00:18:06,000 --> 00:18:08,000
Giờ đây, lịch sử nông cạn đó không hề cho tôi thấy

427
00:18:08,000 --> 00:18:11,000
rằng chúng ta có tất cả các câu trả lời cho mọi thử thách

428
00:18:11,000 --> 00:18:13,000
mà chúng ta sẽ gặp phải trong thiên niên kỷ này.

429
00:18:13,000 --> 00:18:15,000
Khi hỏi những nền văn hóa của thế giới

430
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
về ý nghĩa của loài người,

431
00:18:18,000 --> 00:18:20,000
họ sẽ trả lời với 10.000 giọng nói khác nhau.

432
00:18:20,000 --> 00:18:26,000
Và trong bản hòa ca đó, tất cả chúng ta sẽ tái phát hiện khả năng

433
00:18:26,000 --> 00:18:29,000
tồn tại của mình; một dòng giống hoàn toàn làm chủ ý thức,

434
00:18:29,000 --> 00:18:32,000
có nhận thức đầy đủ để bảo đảm rằng tất cả con người và thực vật

435
00:18:32,000 --> 00:18:38,000
sẽ tìm ra cách để phát triển. Và có những khoảnh khắc tuyệt vời của sự lạc quan.

436
00:18:38,000 --> 00:18:41,000
Đây là một bức ảnh tôi chụp ở điểm cực bắc Đảo Baffin

437
00:18:41,000 --> 00:18:43,000
khi tôi đang đi săn kỳ lân với một số người Inuit,

438
00:18:44,000 --> 00:18:47,000
và người đàn ông này, Olaya, đã kể cho tôi một câu chuyện tuyệt vời về ông nội ông.

439
00:18:48,000 --> 00:18:50,000
Chính quyền Canada không phải lúc nào cũng tốt

440
00:18:50,000 --> 00:18:52,000
với người dân Inuit, và trong suốt những năm 1950,

441
00:18:52,000 --> 00:18:55,000
để thiết lập sự thống trị, chúng ta đã ép họ vào những khu định cư.

442
00:18:55,000 --> 00:18:59,000
Ông nội của người đàn ông này đã từ chối không đi.

443
00:18:59,000 --> 00:19:03,000
Gia đình, vì muốn ông cùng đi, đã lấy tất cả vũ khí

444
00:19:03,000 --> 00:19:04,000
và dụng cụ của ông.

445
00:19:05,000 --> 00:19:07,000
Bây giờ, chắc chắn các bạn phải hiểu rằng người Inuit không sợ cái lạnh;

446
00:19:07,000 --> 00:19:08,000
họ lợi dụng nó.

447
00:19:08,000 --> 00:19:11,000
Phần bánh trượt xe trượt tuyết của họ vốn được làm bằng cá

448
00:19:11,000 --> 00:19:12,000
bọc trong da tuần luộc caribou.

449
00:19:12,000 --> 00:19:17,000
Do đó, ông của người đàn ông này không phải chịu sự đe dọa của đêm Bắc cực giá rét

450
00:19:17,000 --> 00:19:19,000
hay bão tuyết thổi qua.

451
00:19:19,000 --> 00:19:22,000
Ông chỉ đơn giản là trượt ra ngoài, tụt chiếc quần da hải cẩu xuống

452
00:19:23,000 --> 00:19:26,000
và đại tiện vào tay. Và khi đống phân bắt đầu đông lại,

453
00:19:26,000 --> 00:19:29,000
ông nặn nó thành hình một thanh gươm.

454
00:19:29,000 --> 00:19:31,000
Ông nhổ một ít nước bọt vào cán con dao bằng phân

455
00:19:31,000 --> 00:19:34,000
và cuối cùng nó cũng đông cứng lại, ông xẻ thịt một con chó bằng con dao này.

456
00:19:34,000 --> 00:19:37,000
Ông lột da con chó và làm một bộ yên cương,

457
00:19:37,000 --> 00:19:40,000
lấy xương con chó và tạo thành một chiếc xe trượt,

458
00:19:41,000 --> 00:19:42,000
đóng yên cương một con chó gần đấy,

459
00:19:42,000 --> 00:19:46,000
và biết mất khỏi tảng băng nổi, với con dao phân dắt ở thắt lưng.

460
00:19:46,000 --> 00:19:50,000
Và đi khỏi mà không cần mang theo thứ gì. (Cười)

461
00:19:50,000 --> 00:19:51,000
Và điều này, theo nhiều cách khác nhau,

462
00:19:51,000 --> 00:19:53,000
(vỗ tay)

463
00:19:53,000 --> 00:19:55,000
là biểu tượng đấu tranh của người Inuit

464
00:19:55,000 --> 00:19:58,000
và tất cả những bộ tộc trên thế giới.

465
00:19:58,000 --> 00:20:00,000
Vào tháng 4 năm 1999, chính quyền Canada

466
00:20:00,000 --> 00:20:03,000
đã phải trao trả hoàn toàn quyền tự trị cho người Inuit

467
00:20:03,000 --> 00:20:06,000
trao cho họ diện tích đất lớn hơn California và Texas cộng lại.

468
00:20:06,000 --> 00:20:08,000
Đó là quê hương mới của chúng ta. Nó có tên gọi Nunavut.

469
00:20:09,000 --> 00:20:12,000
Đó là một lãnh thổ độc lập. Họ kiểm soát tất cả các nguồn tài nguyên khoáng sản.

470
00:20:12,000 --> 00:20:14,000
Một ví dụ thú vị về cách một quốc gia

471
00:20:14,000 --> 00:20:18,000
có thể vươn tới -- tìm cách bồi thường cho người dân của họ.

472
00:20:19,000 --> 00:20:22,000
Và cuối cùng, tôi nghĩ đã quá rõ ràng

473
00:20:22,000 --> 00:20:23,000
với ít nhất là tất cả chúng ta những người

474
00:20:23,000 --> 00:20:25,000
đến từ vùng xa xôi hẻo lánh trên hành tinh,

475
00:20:27,000 --> 00:20:28,000
để nhận ra rằng chúng không hề xa xôi hẻo lánh chút nào.

476
00:20:28,000 --> 00:20:30,000
Đó là quê hương của một ai đó.

477
00:20:30,000 --> 00:20:32,000
Họ đại diện cho một nhánh của trí tưởng tượng con người

478
00:20:32,000 --> 00:20:36,000
đã có từ rất lâu. Và với tất cả chúng ta,

479
00:20:36,000 --> 00:20:39,000
ước mơ của những đứa trẻ này, cùng giống như ước mơ của những đứa con chúng ta,

480
00:20:39,000 --> 00:20:42,000
trở thành một phần của hy vọng

481
00:20:42,000 --> 00:20:46,000
Do đó, điều chúng tôi đang cố gắng làm trên kênh National Geographic,

482
00:20:46,000 --> 00:20:50,000
chỉ là, chúng tôi tin rằng các chính trị gia chẳng làm được gì cả.

483
00:20:50,000 --> 00:20:51,000
Chúng tôi nghĩ rằng cuộc luận chiến --

484
00:20:51,000 --> 00:20:53,000
(vỗ tay)

485
00:20:53,000 --> 00:20:55,000
Chúng tôi nghĩ rằng cuộc luận chiến không thuyết phục,

486
00:20:55,000 --> 00:20:58,000
nhưng chúng tôi nghĩ rằng kể chuyện có thể thay đổi thế giới,

487
00:20:58,000 --> 00:21:01,000
và chúng tôi có thể là những nhà kể chuyện hay nhất

488
00:21:01,000 --> 00:21:04,000
thế giới. Chúng tôi có 35 triệu lượt truy cập trên website mỗi tháng.

489
00:21:04,000 --> 00:21:07,000
156 quốc gia tiếp sóng kênh truyền hình của chúng tôi.

490
00:21:08,000 --> 00:21:10,000
Hàng triệu người đón đọc tạp chí của chúng tôi.

491
00:21:10,000 --> 00:21:13,000
Và chúng tôi đang thực hiện một loạt chuyến đi

492
00:21:13,000 --> 00:21:15,000
tới sinh quyển dân tộc nơi chúng tôi mang các khán giả

493
00:21:15,000 --> 00:21:17,000
đến với những điều kỳ diệu của văn hóa

494
00:21:18,000 --> 00:21:20,000
mà họ không thể không ngạc nhiên

495
00:21:20,000 --> 00:21:22,000
bởi những gì họ thấy, và hy vọng rằng, do đó,

496
00:21:22,000 --> 00:21:25,000
dần dần hiểu rõ, từng bước,

497
00:21:25,000 --> 00:21:27,000
bản chất của nhân chủng học:

498
00:21:27,000 --> 00:21:31,000
rằng thế giới này xứng đáng tồn tại một cách đa dạng,

499
00:21:31,000 --> 00:21:32,000
rằng chúng ta cần tìm cách để sống

500
00:21:32,000 --> 00:21:35,000
trong một thế giới đa dạng đa văn hóa

501
00:21:35,000 --> 00:21:37,000
nơi trí tuệ của tất cả mọi người

502
00:21:37,000 --> 00:21:40,000
có thể cống hiến cho tập thể nhân loại chúng ta.

503
00:21:40,000 --> 00:21:41,000
Xin cảm ơn rất nhiều.

504
00:21:41,000 --> 00:21:43,000
(vỗ tay)