WEBVTT

00:00:00.927 --> 00:00:02.319
Μοναξιά.

00:00:03.515 --> 00:00:07.526
Όλοι όσοι βρισκόμαστε σ' αυτή την αίθουσα
θα βιώσουμε μοναξιά κάποτε στη ζωή μας.

00:00:07.872 --> 00:00:10.790
Η μοναξιά δεν είναι απόρροια
του να βρίσκεσαι μόνος,

00:00:10.790 --> 00:00:14.918
αλλά του αν και κατά πόσο έχεις
κοινωνικούς δεσμούς με τους γύρω σου.

00:00:15.759 --> 00:00:18.503
Θα μπορούσε κάποιος
εδώ μέσα αυτή τη στιγμή

00:00:18.503 --> 00:00:21.644
περιτριγυρισμένος από χίλια άτομα
να νιώθει μοναξιά.

00:00:22.974 --> 00:00:26.701
Κι ενώ η μοναξιά μπορεί
να αποδοθεί σε πολλά πράγματα,

00:00:26.701 --> 00:00:29.626
θα σας πω σήμερα, ως αρχιτέκτονας,

00:00:29.626 --> 00:00:31.513
πώς η μοναξιά μπορεί να είναι αποτέλεσμα

00:00:31.513 --> 00:00:33.723
του περιβάλλοντος που
κατασκευάζει ο άνθρωπος -

00:00:33.723 --> 00:00:36.417
των ίδιων των κατοικιών
όπου επιλέγουμε να ζούμε.

NOTE Paragraph

00:00:37.465 --> 00:00:39.381
Ας ρίξουμε μια ματιά σ' αυτό το σπίτι.

00:00:39.519 --> 00:00:40.680
Είναι όμορφο σπίτι.

00:00:40.680 --> 00:00:43.059
Έχει μεγάλη αυλή, φράχτη,

00:00:43.059 --> 00:00:45.354
χώρο στάθμευσης δύο αυτοκινήτων.

00:00:46.118 --> 00:00:48.924
Ίσως βρίσκεται σε μια τέτοια γειτονιά.

00:00:49.559 --> 00:00:51.970
Για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο,

00:00:51.970 --> 00:00:54.949
αυτό το σπίτι, αυτή η γειτονιά

00:00:54.949 --> 00:00:56.955
αποτελούν όνειρο ζωής.

00:00:57.025 --> 00:00:59.793
Κι όμως, η πραγματοποίηση
του ονείρου αυτού

00:00:59.793 --> 00:01:02.645
κρύβει τον κίνδυνο
μιας ψευδούς αίσθησης δεσίματος

00:01:02.646 --> 00:01:05.360
και, μαζί, αύξησης 
της κοινωνικής απομόνωσης.

NOTE Paragraph

00:01:05.431 --> 00:01:06.962
Ξέρω, σα να σας ακούω,

00:01:06.962 --> 00:01:09.899
όλο και κάποιος στην αίθουσα 
μου βάζει τις φωνές από μέσα του

00:01:10.053 --> 00:01:12.398
«Αυτό είναι το σπίτι μου,
εκείνη η γειτονιά μου,

00:01:12.428 --> 00:01:14.641
και τους ξέρω όλους
στο οικοδομικό τετράγωνο!»

00:01:14.886 --> 00:01:17.255
Σ' αυτά έχω ν' απαντήσω, «Τέλεια!»

00:01:17.379 --> 00:01:19.675
Μακάρι να υπήρχαν περισσότεροι σαν εσάς,

00:01:20.436 --> 00:01:23.108
γιατί, υπολογίζω ότι υπάρχουν
κι άλλοι ανάμεσά μας

00:01:23.108 --> 00:01:25.294
που ζουν σε παρόμοιες συνθήκες,

00:01:25.294 --> 00:01:27.679
και ίσως δε γνωρίζουν τους γείτονές τους.

00:01:27.719 --> 00:01:30.507
Ίσως τους γνωρίζουν εξ όψεως
και λένε ένα γεια

00:01:30.687 --> 00:01:32.601
αλλά στα κρυφά,

00:01:32.776 --> 00:01:34.849
ρωτούν τον σύζυγο ή τη σύζυγό τους

00:01:34.963 --> 00:01:36.881
«Πώς τους λένε αυτούς, είπαμε;»

00:01:36.903 --> 00:01:40.864
για να παραστήσουν μετά 
ότι τους γνωρίζουν.

NOTE Paragraph

00:01:43.045 --> 00:01:44.888
Σ' αυτή την ψευδή αίσθηση δεσίματος

00:01:44.888 --> 00:01:47.068
συμβάλλουν και τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης.

00:01:47.268 --> 00:01:49.766
Η εικόνα είναι οικεία
σε όλους μας, πιστεύω.

00:01:49.766 --> 00:01:50.999
Στέκεστε στο ασανσέρ

00:01:50.999 --> 00:01:52.431
ή κάθεστε σ' ένα καφέ,

00:01:52.431 --> 00:01:53.957
ρίχνετε μια ματιά ολόγυρα

00:01:53.957 --> 00:01:56.595
κι όλοι ασχολούνται με τα κινητά τους.

00:01:56.985 --> 00:01:59.798
Μπορεί να μη στέλνετε μηνύματα
ή να μην είστε στο Facebook,

00:01:59.798 --> 00:02:01.069
όλοι οι άλλοι όμως, είναι.

00:02:01.069 --> 00:02:03.502
Κι ίσως, όπως εγώ, να έχετε
βρεθεί σε μια κατάσταση

00:02:03.502 --> 00:02:05.060
που πιάσατε το βλέμμα του άλλου,

00:02:05.060 --> 00:02:07.167
χαμογελάσατε, είπατε ένα γεια

00:02:07.167 --> 00:02:10.432
κι εκείνος τράβηξε
τ' ακουστικά από τ' αυτιά του

00:02:10.432 --> 00:02:13.517
και σας είπε «Συγγνώμη, τι μου είπατε;»

00:02:13.757 --> 00:02:15.895
Το βρίσκω τρομερά απομονωτικό.

NOTE Paragraph

00:02:16.421 --> 00:02:18.865
Η έννοια που θα 'θελα
να μοιραστώ μαζί σας σήμερα

00:02:18.879 --> 00:02:20.753
είναι αντίδοτο στην απομόνωση.

00:02:20.823 --> 00:02:22.034
Δεν είναι κάτι καινούριο.

00:02:22.054 --> 00:02:24.091
Ίσα-ίσα, είναι ένας πανάρχαιος τρόπος ζωής

00:02:24.091 --> 00:02:27.945
κι ακόμη συναντάται σε πολλές
μη-ευρωπαϊκές κουλτούρες σε όλο τον κόσμο.

00:02:28.406 --> 00:02:31.185
Πριν 50 περίπου χρόνια,
οι Δανοί αποφάσισαν

00:02:31.185 --> 00:02:33.608
να του δώσουν ένα άλλο όνομα,


00:02:33.608 --> 00:02:39.419
κι από τότε δεκάδες χιλιάδες Δανών
ζουν και σχετίζονται μ' αυτόν τον τρόπο.

00:02:40.360 --> 00:02:43.748
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι 
ανά την υφήλιο

00:02:43.748 --> 00:02:46.842
επιδιώκουν αυτό τον τρόπο ζωής,
καθώς αναζητούν μια κοινότητα.

00:02:47.405 --> 00:02:50.611
Αυτή η έννοια είναι η συστέγαση.

NOTE Paragraph

00:02:53.498 --> 00:02:55.448
Η συστέγαση είναι γειτνίαση από πρόθεση

00:02:55.458 --> 00:02:58.614
στην οποία οι άνθρωποι γνωρίζουν
και φροντίζουν ο ένας τον άλλο

00:02:58.789 --> 00:03:01.348
Στη συστέγαση έχετε το δικό σας σπίτι

00:03:01.348 --> 00:03:05.019
κι επιπλέον μοιράζεστε μεγάλους
εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους.

00:03:05.019 --> 00:03:07.259
Προτού σας δείξω μερικές
φωτογραφίες συστέγασης

00:03:07.259 --> 00:03:10.235
θα 'θελα να σας γνωρίσω 
τους φίλους μου Σήλα και Σπένσερ.

00:03:10.429 --> 00:03:14.151
Όταν τους πρωτογνώρισα
ήταν γύρω στα 60

00:03:14.355 --> 00:03:17.596
κι ο Σπένσερ σκεφτόταν το μέλλον του
μετά από πολλά χρόνια υπηρεσίας

00:03:17.596 --> 00:03:19.076
στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

00:03:19.076 --> 00:03:20.743
Δεν του άρεσε καθόλου η ιδέα

00:03:20.743 --> 00:03:23.130
ότι δεν θα υπήρχαν παιδιά στη ζωή του

00:03:23.130 --> 00:03:25.213
με τη συνταξιοδότησή του.

00:03:26.903 --> 00:03:28.298
Τώρα είμαστε γείτονες.

00:03:28.298 --> 00:03:31.536
Ζούμε σε μια κοινότητα συστέγασης
την οποία όχι μόνο σχεδίασα,

00:03:31.536 --> 00:03:32.674
αλλά ανέπτυξα

00:03:32.674 --> 00:03:35.138
και έχω και το αρχιτεκτονικό μου γραφείο.

00:03:35.368 --> 00:03:38.486
Η κοινότητα παίρνει πολύ σοβαρά
τις κοινωνικές συναναστροφές.

NOTE Paragraph

00:03:38.486 --> 00:03:40.515

Να σας ξεναγήσω, λοιπόν.

00:03:41.216 --> 00:03:44.241
Εξωτερικά, είμαστε σαν
μια οποιαδήποτε μικρή πολυκατοικία.

00:03:44.445 --> 00:03:47.253
Στην πραγματικότητα, φαινόμαστε
ολόιδιοι με τη διπλανή

00:03:47.417 --> 00:03:49.791
εκτός από το χρώμα:
εμείς έχουμε ζωηρό κίτρινο.

00:03:50.076 --> 00:03:52.552
Στο εσωτερικό οι κατοικίες
είναι αρκετά συνηθισμένες.

00:03:52.772 --> 00:03:55.189
Όλοι έχουμε καθιστικά
και κουζίνες,

00:03:55.283 --> 00:03:56.871
υπνοδωμάτια και μπάνια.

00:03:56.991 --> 00:04:00.527
Υπάρχουν 9 τέτοια σπίτια
γύρω από μια κεντρική αυλή.

00:04:00.611 --> 00:04:02.420
Αυτό εδώ είναι το δικό μου

00:04:02.570 --> 00:04:04.606
κι αυτό του Σπένσερ και της Σήλα.

00:04:04.826 --> 00:04:07.522
Αυτή η πολυκατοικία συστέγασης ξεχωρίζει

00:04:07.546 --> 00:04:09.688
όχι τόσο λόγω των κατοικιών,


00:04:09.688 --> 00:04:13.360
αλλά για το τι συμβαίνει εδώ --
η κοινωνική συναναστροφή

00:04:13.360 --> 00:04:16.355
που αναπτύσσεται μέσα 
και γύρω από την κεντρική αυλή.

00:04:16.708 --> 00:04:20.204
Όταν κοιτάω απέναντι ανυπομονώ
να δω τον Σπένσερ και τη Σήλα.

00:04:20.323 --> 00:04:22.467
Αυτή είναι η θέα μου κάθε πρωί,

00:04:22.467 --> 00:04:26.674
ο Σπένσερ να με χαιρετά μ' ενθουσιασμό
καθώς ετοιμάζουμε πρωινό.

NOTE Paragraph

00:04:27.064 --> 00:04:30.044
Κάθε κατοικία βλέπει κάτω στην αυλή

00:04:30.138 --> 00:04:31.930
κι ανάλογα με τις εποχές του χρόνου

00:04:31.954 --> 00:04:33.303
βλέπουμε αυτά:

00:04:33.327 --> 00:04:36.733
παιδιά και μεγάλους
σε διάφορους συνδυασμούς

00:04:36.757 --> 00:04:39.121
να παίζουν και να περνούν χρόνο μαζί.

00:04:39.145 --> 00:04:41.455
Χαχανητά και κουβεντούλες.

00:04:41.479 --> 00:04:44.024
Παιχνίδια με στεφάνια χούλα-χουπ.

00:04:44.067 --> 00:04:48.187
Πού και πού κανένα
«Έι, σταμάτα να με χτυπάς!»

00:04:48.361 --> 00:04:50.133
ή το κλάμα κάποιου παιδιού.

00:04:50.277 --> 00:04:53.078
Αυτοί είναι οι ήχοι
της καθημερινότητάς μας

00:04:53.225 --> 00:04:56.086
και οι ήχοι της κοινωνικής επαφής.

00:04:56.416 --> 00:04:59.527
Στο βάθος της αυλής
υπάρχει μια δίφυλλη πόρτα

00:04:59.597 --> 00:05:02.206
που βγάζει στην κατοικία
που προορίζεται για κοινή χρήση.

00:05:02.366 --> 00:05:06.376
Θεωρώ την κοινόχρηστη κατοικία
το μυστικό συστατικό της συστέγασης.

00:05:06.376 --> 00:05:10.544
Είναι το μυστικό επειδή από δω
ξεκινούν οι κοινωνικές συναναστροφές

00:05:10.544 --> 00:05:12.844
και η συλλογική ζωή 


00:05:12.844 --> 00:05:16.633
κι έπειτα εξαπλώνονται
στο σύνολο της κοινότητας.

00:05:19.690 --> 00:05:22.251
Στην κοινόχρηστη κατοικία
έχουμε μια μεγάλη τραπεζαρία

00:05:22.251 --> 00:05:25.083
που φιλοξενεί και τους 28 από εμάς
και τους καλεσμένους μας

00:05:25.083 --> 00:05:27.741
και δειπνούμε όλοι μαζί
τρεις φορές την εβδομάδα.

00:05:28.158 --> 00:05:30.909
Για τον σκοπό αυτό
έχουμε μια μεγάλη κουζίνα

00:05:31.033 --> 00:05:34.278
ώστε να μαγειρεύουμε
με τη σειρά, ανά τρεις.

00:05:34.602 --> 00:05:37.680
Έτσι με 17 ενήλικες,

00:05:37.680 --> 00:05:40.393
είμαι επικεφαλής στην κουζίνα
μία φορά στις 6 εβδομάδες.

00:05:40.393 --> 00:05:42.728
Άλλες δύο φορές πάω
και βοηθάω την ομάδα μου

00:05:42.728 --> 00:05:45.350
στην προετοιμασία του φαγητού
και, μετά, στο συμμάζεμα.

00:05:45.350 --> 00:05:47.850
Όλες τις άλλες βραδιές απλώς είμαι εκεί.

00:05:48.423 --> 00:05:50.869
Τρώω, μιλάω με τους γείτονές μου

00:05:50.939 --> 00:05:53.089
και γυρίζω σπίτι 
μετά από ένα υπέροχο γεύμα

00:05:53.089 --> 00:05:56.169
από κάποιον που έλαβε υπόψη του
τις χορτοφαγικές μου προτιμήσεις.

NOTE Paragraph

00:05:59.239 --> 00:06:01.927
Οι 9 οικογένειες που ζούμε εδώ
έχουμε επιτούτου επιλέξει

00:06:01.991 --> 00:06:03.812
έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής.

00:06:03.895 --> 00:06:05.845
Αντί να κυνηγάμε το αμερικανικό όνειρο,

00:06:05.845 --> 00:06:08.687
απομονωμένοι ίσως
στις αυτόνομες κατοικίες μας

00:06:08.687 --> 00:06:11.418
επιλέξαμε τη συστέγαση

00:06:11.467 --> 00:06:14.120
ώστε ν'αυξήσουμε
τους κοινωνικούς μας δεσμούς.

00:06:14.267 --> 00:06:16.189
Να πώς ξεκινάει η συστέγαση:

00:06:16.263 --> 00:06:17.917
με μια πρόθεση από όλους μας

00:06:18.011 --> 00:06:19.545
να ζήσουμε με συνεργασία.

00:06:19.545 --> 00:06:22.168
Η πρόθεση είναι το κύριο χαρακτηριστικό

00:06:22.168 --> 00:06:23.635
που διαφοροποιεί τη συστέγαση

00:06:23.635 --> 00:06:26.130
από οποιαδήποτε άλλον τύπο στέγασης.

00:06:26.704 --> 00:06:30.434
Αν και είναι δύσκολο να δείτε
ή να δείξετε την πρόθεση,

00:06:30.444 --> 00:06:33.632
είμαι αρχιτέκτονας και δεν μπορώ
παρά να σας δείξω κι άλλες εικόνες.

NOTE Paragraph

00:06:33.646 --> 00:06:35.738
Να, λοιπόν, μερικά
παραδείγματα για να δείξω

00:06:35.738 --> 00:06:37.914
πώς έχει εκφραστεί η πρόθεση

00:06:37.914 --> 00:06:40.506
σε μερικές από τις κοινότητες 
που έχω επισκεφτεί.

00:06:42.459 --> 00:06:45.277
Με την προσεκτική
επιλογή επίπλων, φωτισμού

00:06:45.277 --> 00:06:48.631
και ηχοαπορροφητικών υλικών 
που ευνοούν τα κοινά γεύματα,

00:06:50.056 --> 00:06:52.982
με τη μελετημένη οπτική χωροθέτηση
και οπτική πρόσβαση

00:06:52.982 --> 00:06:56.932
στους παιδότοπους γύρω
και μέσα στην κοινόχρηστη κατοικία,

00:06:59.398 --> 00:07:01.737
με σεβασμό στην κλίμακα

00:07:01.761 --> 00:07:04.478
και την κατανομή των σημείων
συνάθροισης στον χώρο

00:07:04.478 --> 00:07:07.889
μέσα και γύρω από την κοινότητα
που υποστηρίζουν την καθημερινότητά μας.

00:07:07.913 --> 00:07:11.109
Όλοι αυτοί οι χώροι βοηθούν
στη συνεισφορά και την αναβάθμιση

00:07:11.133 --> 00:07:14.011
της αίσθηση της «communitas»
σε κάθε κοινότητα.

NOTE Paragraph

00:07:15.164 --> 00:07:17.900
Ποια ήταν η λέξη; «Communitas».

00:07:17.927 --> 00:07:22.841
Χαριτωμένος όρος των Κοινωνικών Επιστημών
για το «συλλογικό πνεύμα».

00:07:23.525 --> 00:07:26.357
Στις επισκέψεις μου σε πάνω
από 80 διαφορετικές κοινότητες

00:07:26.357 --> 00:07:28.811
το μέτρο μου για την «communitas»
κατέληξε να είναι

00:07:28.811 --> 00:07:31.969
το πόσο συχνά τρώνε μαζί οι κάτοικοι;

00:07:32.849 --> 00:07:34.947
Αν και αφορά αποκλειστικά την κάθε ομάδα

00:07:34.971 --> 00:07:37.514
το πόσο συχνά τρώνε κοινά γεύματα

00:07:38.406 --> 00:07:40.069
γνωρίζω, όμως, κάποιους που τρώνε μαζί

00:07:40.069 --> 00:07:43.321
κάθε βράδυ εδώ και 40 χρόνια.

00:07:44.298 --> 00:07:48.879
Γνωρίζω άλλους που περιστασιακά
τρώνε ρεφενέ, μια ή δυο φορές το μήνα.

00:07:49.591 --> 00:07:53.502
Από τις παρατηρήσεις μου, μπορώ να πω
ότι εκείνοι που τρώνε συχνότερα μαζί

00:07:53.502 --> 00:07:57.467
έχουν να επιδείξουν υψηλότερα
επίπεδα «communitas».

00:07:58.030 --> 00:08:00.876
Φαίνεται ότι όταν τρώτε μαζί με άλλους,

00:08:00.940 --> 00:08:03.883
σχεδιάζετε σιγά σιγά περισσότερες
κοινές δραστηριότητες.

00:08:04.200 --> 00:08:05.977
Μοιράζεστε περισσότερα πράγματα.

00:08:05.977 --> 00:08:08.075
Ο ένας προσέχει τα παιδιά του άλλου.

00:08:08.075 --> 00:08:11.190
Δανείζετε τα ηλεκτρικά σου εργαλεία.
Δανείζετε τα αυτοκίνητά σας.

NOTE Paragraph

00:08:11.190 --> 00:08:14.955
Παρόλ' αυτά, όπως λέει η κόρη μου,

00:08:14.955 --> 00:08:19.075
δεν είναι όλα ένα ροζ συννεφάκι
στη συστέγαση,

00:08:19.075 --> 00:08:23.027
ούτε είμαι κολλητή με κάθε
έναν ξεχωριστά στην κοινότητά μου.

00:08:23.102 --> 00:08:26.334
Μπορεί να έχουμε διαφορές 
ή και προστριβές.

00:08:27.354 --> 00:08:30.715
Στη συστέγαση, όμως, παίρνουμε
πολύ στα σοβαρά τις σχέσεις μας.

00:08:31.545 --> 00:08:34.979
Έχουμε κίνητρα για
να επιλύσουμε τις διαφορές μας.

00:08:35.019 --> 00:08:37.425
Τις ξανασυζητάμε, επανερχόμαστε,

00:08:37.446 --> 00:08:39.660
λέμε τις αλήθειες μας

00:08:39.660 --> 00:08:42.883
και, όταν χρειάζεται, ζητάμε συγγνώμη.

00:08:43.913 --> 00:08:46.193
Οι σκεπτικιστές θα πουν ότι η συστέγαση

NOTE Paragraph

00:08:46.193 --> 00:08:49.932
είναι ενδιαφέρουσα ή ελκυστική
για πολύ λίγο κόσμο.

00:08:50.322 --> 00:08:51.691
Θα συμφωνήσω.

00:08:52.491 --> 00:08:54.878
Αν πιάσετε τις Δυτικές κοινωνίες
ανά την υφήλιο,

00:08:54.878 --> 00:08:57.719
ένα ελάχιστο ποσοστό ζει σε συστέγαση.

00:08:58.689 --> 00:09:01.109
Όμως αυτό πρέπει να αλλάξει,

00:09:01.109 --> 00:09:03.460
επειδή οι ίδιες μας οι ζωές
εξαρτώνται από αυτό.

NOTE Paragraph

00:09:04.720 --> 00:09:08.805
Το 2015, το πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιανγκ
έκανε μια έρευνα που έδειξε

00:09:08.805 --> 00:09:15.583
ότι όσοι ζούσαν απομονωμένα διέτρεχαν
αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

00:09:16.980 --> 00:09:19.586
Το Αμερικανικό Υπουργείο Υγείας
ανακήρυξε την απομόνωση

00:09:19.586 --> 00:09:21.463
ως επιδημία για τη δημόσια υγεία.

00:09:21.663 --> 00:09:25.410
Κι η εν λόγω επιδημία
δεν περιορίζεται μόνο στις ΗΠΑ.

NOTE Paragraph

00:09:27.015 --> 00:09:32.679
Όταν είπα νωρίτερα ότι η συστέγαση
είναι αντίδοτο στην απομόνωση,

00:09:33.737 --> 00:09:38.415
θα έπρεπε να είχα πει ότι
η συστέγαση μπορεί να σώσει τη ζωή σας.

00:09:40.636 --> 00:09:43.556
Αν ήμουν γιατρός, θα σας έλεγα
να πάρετε δύο ασπιρίνες

00:09:43.556 --> 00:09:45.169
και να μου τηλεφωνήσετε το πρωί.

00:09:46.339 --> 00:09:50.692
Ως αρχιτέκτονας, όμως, θα προτείνω
να κάνετε μια βόλτα με τον γείτονά σας,

00:09:50.692 --> 00:09:53.060
να καθίσετε να φάτε μαζί

00:09:53.060 --> 00:09:55.123
και να μου τηλεφωνήσετε
σε καμιά εικοσαετία.

00:09:55.873 --> 00:09:57.295
Σας ευχαριστώ.

NOTE Paragraph

00:09:57.445 --> 00:09:59.058
(Χειροκρότημα)