0:00:00.927,0:00:02.319
Μοναξιά.

0:00:03.515,0:00:07.526
Όλοι όσοι βρισκόμαστε σ' αυτή την αίθουσα[br]θα βιώσουμε μοναξιά κάποτε στη ζωή μας.

0:00:07.872,0:00:10.790
Η μοναξιά δεν είναι απόρροια[br]του να βρίσκεσαι μόνος,

0:00:10.790,0:00:14.918
αλλά του αν και κατά πόσο έχεις[br]κοινωνικούς δεσμούς με τους γύρω σου.

0:00:15.759,0:00:18.503
Θα μπορούσε κάποιος[br]εδώ μέσα αυτή τη στιγμή

0:00:18.503,0:00:21.644
περιτριγυρισμένος από χίλια άτομα[br]να νιώθει μοναξιά.

0:00:22.974,0:00:26.701
Κι ενώ η μοναξιά μπορεί[br]να αποδοθεί σε πολλά πράγματα,

0:00:26.701,0:00:29.626
θα σας πω σήμερα, ως αρχιτέκτονας,

0:00:29.626,0:00:31.513
πώς η μοναξιά μπορεί να είναι αποτέλεσμα

0:00:31.513,0:00:33.723
του περιβάλλοντος που[br]κατασκευάζει ο άνθρωπος -

0:00:33.723,0:00:36.417
των ίδιων των κατοικιών[br]όπου επιλέγουμε να ζούμε.

0:00:37.465,0:00:39.381
Ας ρίξουμε μια ματιά σ' αυτό το σπίτι.

0:00:39.519,0:00:40.680
Είναι όμορφο σπίτι.

0:00:40.680,0:00:43.059
Έχει μεγάλη αυλή, φράχτη,

0:00:43.059,0:00:45.354
χώρο στάθμευσης δύο αυτοκινήτων.

0:00:46.118,0:00:48.924
Ίσως βρίσκεται σε μια τέτοια γειτονιά.

0:00:49.559,0:00:51.970
Για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο,

0:00:51.970,0:00:54.949
αυτό το σπίτι, αυτή η γειτονιά

0:00:54.949,0:00:56.955
αποτελούν όνειρο ζωής.

0:00:57.025,0:00:59.793
Κι όμως, η πραγματοποίηση[br]του ονείρου αυτού

0:00:59.793,0:01:02.645
κρύβει τον κίνδυνο[br]μιας ψευδούς αίσθησης δεσίματος

0:01:02.646,0:01:05.360
και, μαζί, αύξησης [br]της κοινωνικής απομόνωσης.

0:01:05.431,0:01:06.962
Ξέρω, σα να σας ακούω,

0:01:06.962,0:01:09.899
όλο και κάποιος στην αίθουσα [br]μου βάζει τις φωνές από μέσα του

0:01:10.053,0:01:12.398
«Αυτό είναι το σπίτι μου,[br]εκείνη η γειτονιά μου,

0:01:12.428,0:01:14.641
και τους ξέρω όλους[br]στο οικοδομικό τετράγωνο!»

0:01:14.886,0:01:17.255
Σ' αυτά έχω ν' απαντήσω, «Τέλεια!»

0:01:17.379,0:01:19.675
Μακάρι να υπήρχαν περισσότεροι σαν εσάς,

0:01:20.436,0:01:23.108
γιατί, υπολογίζω ότι υπάρχουν[br]κι άλλοι ανάμεσά μας

0:01:23.108,0:01:25.294
που ζουν σε παρόμοιες συνθήκες,

0:01:25.294,0:01:27.679
και ίσως δε γνωρίζουν τους γείτονές τους.

0:01:27.719,0:01:30.507
Ίσως τους γνωρίζουν εξ όψεως[br]και λένε ένα γεια

0:01:30.687,0:01:32.601
αλλά στα κρυφά,

0:01:32.776,0:01:34.849
ρωτούν τον σύζυγο ή τη σύζυγό τους

0:01:34.963,0:01:36.881
«Πώς τους λένε αυτούς, είπαμε;»

0:01:36.903,0:01:40.864
για να παραστήσουν μετά [br]ότι τους γνωρίζουν.

0:01:43.045,0:01:44.888
Σ' αυτή την ψευδή αίσθηση δεσίματος

0:01:44.888,0:01:47.068
συμβάλλουν και τα μέσα[br]κοινωνικής δικτύωσης.

0:01:47.268,0:01:49.766
Η εικόνα είναι οικεία[br]σε όλους μας, πιστεύω.

0:01:49.766,0:01:50.999
Στέκεστε στο ασανσέρ

0:01:50.999,0:01:52.431
ή κάθεστε σ' ένα καφέ,

0:01:52.431,0:01:53.957
ρίχνετε μια ματιά ολόγυρα

0:01:53.957,0:01:56.595
κι όλοι ασχολούνται με τα κινητά τους.

0:01:56.985,0:01:59.798
Μπορεί να μη στέλνετε μηνύματα[br]ή να μην είστε στο Facebook,

0:01:59.798,0:02:01.069
όλοι οι άλλοι όμως, είναι.

0:02:01.069,0:02:03.502
Κι ίσως, όπως εγώ, να έχετε[br]βρεθεί σε μια κατάσταση

0:02:03.502,0:02:05.060
που πιάσατε το βλέμμα του άλλου,

0:02:05.060,0:02:07.167
χαμογελάσατε, είπατε ένα γεια

0:02:07.167,0:02:10.432
κι εκείνος τράβηξε[br]τ' ακουστικά από τ' αυτιά του

0:02:10.432,0:02:13.517
και σας είπε «Συγγνώμη, τι μου είπατε;»

0:02:13.757,0:02:15.895
Το βρίσκω τρομερά απομονωτικό.

0:02:16.421,0:02:18.865
Η έννοια που θα 'θελα[br]να μοιραστώ μαζί σας σήμερα

0:02:18.879,0:02:20.753
είναι αντίδοτο στην απομόνωση.

0:02:20.823,0:02:22.034
Δεν είναι κάτι καινούριο.

0:02:22.054,0:02:24.091
Ίσα-ίσα, είναι ένας πανάρχαιος τρόπος ζωής

0:02:24.091,0:02:27.945
κι ακόμη συναντάται σε πολλές[br]μη-ευρωπαϊκές κουλτούρες σε όλο τον κόσμο.

0:02:28.406,0:02:31.185
Πριν 50 περίπου χρόνια,[br]οι Δανοί αποφάσισαν

0:02:31.185,0:02:33.608
να του δώσουν ένα άλλο όνομα,[br]

0:02:33.608,0:02:39.419
κι από τότε δεκάδες χιλιάδες Δανών[br]ζουν και σχετίζονται μ' αυτόν τον τρόπο.

0:02:40.360,0:02:43.748
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι [br]ανά την υφήλιο

0:02:43.748,0:02:46.842
επιδιώκουν αυτό τον τρόπο ζωής,[br]καθώς αναζητούν μια κοινότητα.

0:02:47.405,0:02:50.611
Αυτή η έννοια είναι η συστέγαση.

0:02:53.498,0:02:55.448
Η συστέγαση είναι γειτνίαση από πρόθεση

0:02:55.458,0:02:58.614
στην οποία οι άνθρωποι γνωρίζουν[br]και φροντίζουν ο ένας τον άλλο

0:02:58.789,0:03:01.348
Στη συστέγαση έχετε το δικό σας σπίτι

0:03:01.348,0:03:05.019
κι επιπλέον μοιράζεστε μεγάλους[br]εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους.

0:03:05.019,0:03:07.259
Προτού σας δείξω μερικές[br]φωτογραφίες συστέγασης

0:03:07.259,0:03:10.235
θα 'θελα να σας γνωρίσω [br]τους φίλους μου Σήλα και Σπένσερ.

0:03:10.429,0:03:14.151
Όταν τους πρωτογνώρισα[br]ήταν γύρω στα 60

0:03:14.355,0:03:17.596
κι ο Σπένσερ σκεφτόταν το μέλλον του[br]μετά από πολλά χρόνια υπηρεσίας

0:03:17.596,0:03:19.076
στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

0:03:19.076,0:03:20.743
Δεν του άρεσε καθόλου η ιδέα

0:03:20.743,0:03:23.130
ότι δεν θα υπήρχαν παιδιά στη ζωή του

0:03:23.130,0:03:25.213
με τη συνταξιοδότησή του.

0:03:26.903,0:03:28.298
Τώρα είμαστε γείτονες.

0:03:28.298,0:03:31.536
Ζούμε σε μια κοινότητα συστέγασης[br]την οποία όχι μόνο σχεδίασα,

0:03:31.536,0:03:32.674
αλλά ανέπτυξα

0:03:32.674,0:03:35.138
και έχω και το αρχιτεκτονικό μου γραφείο.

0:03:35.368,0:03:38.486
Η κοινότητα παίρνει πολύ σοβαρά[br]τις κοινωνικές συναναστροφές.

0:03:38.486,0:03:40.515
[br]Να σας ξεναγήσω, λοιπόν.

0:03:41.216,0:03:44.241
Εξωτερικά, είμαστε σαν[br]μια οποιαδήποτε μικρή πολυκατοικία.

0:03:44.445,0:03:47.253
Στην πραγματικότητα, φαινόμαστε[br]ολόιδιοι με τη διπλανή

0:03:47.417,0:03:49.791
εκτός από το χρώμα:[br]εμείς έχουμε ζωηρό κίτρινο.

0:03:50.076,0:03:52.552
Στο εσωτερικό οι κατοικίες[br]είναι αρκετά συνηθισμένες.

0:03:52.772,0:03:55.189
Όλοι έχουμε καθιστικά[br]και κουζίνες,

0:03:55.283,0:03:56.871
υπνοδωμάτια και μπάνια.

0:03:56.991,0:04:00.527
Υπάρχουν 9 τέτοια σπίτια[br]γύρω από μια κεντρική αυλή.

0:04:00.611,0:04:02.420
Αυτό εδώ είναι το δικό μου

0:04:02.570,0:04:04.606
κι αυτό του Σπένσερ και της Σήλα.

0:04:04.826,0:04:07.522
Αυτή η πολυκατοικία συστέγασης ξεχωρίζει

0:04:07.546,0:04:09.688
όχι τόσο λόγω των κατοικιών,[br]

0:04:09.688,0:04:13.360
αλλά για το τι συμβαίνει εδώ --[br]η κοινωνική συναναστροφή

0:04:13.360,0:04:16.355
που αναπτύσσεται μέσα [br]και γύρω από την κεντρική αυλή.

0:04:16.708,0:04:20.204
Όταν κοιτάω απέναντι ανυπομονώ[br]να δω τον Σπένσερ και τη Σήλα.

0:04:20.323,0:04:22.467
Αυτή είναι η θέα μου κάθε πρωί,

0:04:22.467,0:04:26.674
ο Σπένσερ να με χαιρετά μ' ενθουσιασμό[br]καθώς ετοιμάζουμε πρωινό.

0:04:27.064,0:04:30.044
Κάθε κατοικία βλέπει κάτω στην αυλή

0:04:30.138,0:04:31.930
κι ανάλογα με τις εποχές του χρόνου

0:04:31.954,0:04:33.303
βλέπουμε αυτά:

0:04:33.327,0:04:36.733
παιδιά και μεγάλους[br]σε διάφορους συνδυασμούς

0:04:36.757,0:04:39.121
να παίζουν και να περνούν χρόνο μαζί.

0:04:39.145,0:04:41.455
Χαχανητά και κουβεντούλες.

0:04:41.479,0:04:44.024
Παιχνίδια με στεφάνια χούλα-χουπ.

0:04:44.067,0:04:48.187
Πού και πού κανένα[br]«Έι, σταμάτα να με χτυπάς!»

0:04:48.361,0:04:50.133
ή το κλάμα κάποιου παιδιού.

0:04:50.277,0:04:53.078
Αυτοί είναι οι ήχοι[br]της καθημερινότητάς μας

0:04:53.225,0:04:56.086
και οι ήχοι της κοινωνικής επαφής.

0:04:56.416,0:04:59.527
Στο βάθος της αυλής[br]υπάρχει μια δίφυλλη πόρτα

0:04:59.597,0:05:02.206
που βγάζει στην κατοικία[br]που προορίζεται για κοινή χρήση.

0:05:02.366,0:05:06.376
Θεωρώ την κοινόχρηστη κατοικία[br]το μυστικό συστατικό της συστέγασης.

0:05:06.376,0:05:10.544
Είναι το μυστικό επειδή από δω[br]ξεκινούν οι κοινωνικές συναναστροφές

0:05:10.544,0:05:12.844
και η συλλογική ζωή [br]

0:05:12.844,0:05:16.633
κι έπειτα εξαπλώνονται[br]στο σύνολο της κοινότητας.

0:05:19.690,0:05:22.251
Στην κοινόχρηστη κατοικία[br]έχουμε μια μεγάλη τραπεζαρία

0:05:22.251,0:05:25.083
που φιλοξενεί και τους 28 από εμάς[br]και τους καλεσμένους μας

0:05:25.083,0:05:27.741
και δειπνούμε όλοι μαζί[br]τρεις φορές την εβδομάδα.

0:05:28.158,0:05:30.909
Για τον σκοπό αυτό[br]έχουμε μια μεγάλη κουζίνα

0:05:31.033,0:05:34.278
ώστε να μαγειρεύουμε[br]με τη σειρά, ανά τρεις.

0:05:34.602,0:05:37.680
Έτσι με 17 ενήλικες,

0:05:37.680,0:05:40.393
είμαι επικεφαλής στην κουζίνα[br]μία φορά στις 6 εβδομάδες.

0:05:40.393,0:05:42.728
Άλλες δύο φορές πάω[br]και βοηθάω την ομάδα μου

0:05:42.728,0:05:45.350
στην προετοιμασία του φαγητού[br]και, μετά, στο συμμάζεμα.

0:05:45.350,0:05:47.850
Όλες τις άλλες βραδιές απλώς είμαι εκεί.

0:05:48.423,0:05:50.869
Τρώω, μιλάω με τους γείτονές μου

0:05:50.939,0:05:53.089
και γυρίζω σπίτι [br]μετά από ένα υπέροχο γεύμα

0:05:53.089,0:05:56.169
από κάποιον που έλαβε υπόψη του[br]τις χορτοφαγικές μου προτιμήσεις.

0:05:59.239,0:06:01.927
Οι 9 οικογένειες που ζούμε εδώ[br]έχουμε επιτούτου επιλέξει

0:06:01.991,0:06:03.812
έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής.

0:06:03.895,0:06:05.845
Αντί να κυνηγάμε το αμερικανικό όνειρο,

0:06:05.845,0:06:08.687
απομονωμένοι ίσως[br]στις αυτόνομες κατοικίες μας

0:06:08.687,0:06:11.418
επιλέξαμε τη συστέγαση

0:06:11.467,0:06:14.120
ώστε ν'αυξήσουμε[br]τους κοινωνικούς μας δεσμούς.

0:06:14.267,0:06:16.189
Να πώς ξεκινάει η συστέγαση:

0:06:16.263,0:06:17.917
με μια πρόθεση από όλους μας

0:06:18.011,0:06:19.545
να ζήσουμε με συνεργασία.

0:06:19.545,0:06:22.168
Η πρόθεση είναι το κύριο χαρακτηριστικό

0:06:22.168,0:06:23.635
που διαφοροποιεί τη συστέγαση

0:06:23.635,0:06:26.130
από οποιαδήποτε άλλον τύπο στέγασης.

0:06:26.704,0:06:30.434
Αν και είναι δύσκολο να δείτε[br]ή να δείξετε την πρόθεση,

0:06:30.444,0:06:33.632
είμαι αρχιτέκτονας και δεν μπορώ[br]παρά να σας δείξω κι άλλες εικόνες.

0:06:33.646,0:06:35.738
Να, λοιπόν, μερικά[br]παραδείγματα για να δείξω

0:06:35.738,0:06:37.914
πώς έχει εκφραστεί η πρόθεση

0:06:37.914,0:06:40.506
σε μερικές από τις κοινότητες [br]που έχω επισκεφτεί.

0:06:42.459,0:06:45.277
Με την προσεκτική[br]επιλογή επίπλων, φωτισμού

0:06:45.277,0:06:48.631
και ηχοαπορροφητικών υλικών [br]που ευνοούν τα κοινά γεύματα,

0:06:50.056,0:06:52.982
με τη μελετημένη οπτική χωροθέτηση[br]και οπτική πρόσβαση

0:06:52.982,0:06:56.932
στους παιδότοπους γύρω[br]και μέσα στην κοινόχρηστη κατοικία,

0:06:59.398,0:07:01.737
με σεβασμό στην κλίμακα

0:07:01.761,0:07:04.478
και την κατανομή των σημείων[br]συνάθροισης στον χώρο

0:07:04.478,0:07:07.889
μέσα και γύρω από την κοινότητα[br]που υποστηρίζουν την καθημερινότητά μας.

0:07:07.913,0:07:11.109
Όλοι αυτοί οι χώροι βοηθούν[br]στη συνεισφορά και την αναβάθμιση

0:07:11.133,0:07:14.011
της αίσθηση της «communitas»[br]σε κάθε κοινότητα.

0:07:15.164,0:07:17.900
Ποια ήταν η λέξη; «Communitas».

0:07:17.927,0:07:22.841
Χαριτωμένος όρος των Κοινωνικών Επιστημών[br]για το «συλλογικό πνεύμα».

0:07:23.525,0:07:26.357
Στις επισκέψεις μου σε πάνω[br]από 80 διαφορετικές κοινότητες

0:07:26.357,0:07:28.811
το μέτρο μου για την «communitas»[br]κατέληξε να είναι

0:07:28.811,0:07:31.969
το πόσο συχνά τρώνε μαζί οι κάτοικοι;

0:07:32.849,0:07:34.947
Αν και αφορά αποκλειστικά την κάθε ομάδα

0:07:34.971,0:07:37.514
το πόσο συχνά τρώνε κοινά γεύματα

0:07:38.406,0:07:40.069
γνωρίζω, όμως, κάποιους που τρώνε μαζί

0:07:40.069,0:07:43.321
κάθε βράδυ εδώ και 40 χρόνια.

0:07:44.298,0:07:48.879
Γνωρίζω άλλους που περιστασιακά[br]τρώνε ρεφενέ, μια ή δυο φορές το μήνα.

0:07:49.591,0:07:53.502
Από τις παρατηρήσεις μου, μπορώ να πω[br]ότι εκείνοι που τρώνε συχνότερα μαζί

0:07:53.502,0:07:57.467
έχουν να επιδείξουν υψηλότερα[br]επίπεδα «communitas».

0:07:58.030,0:08:00.876
Φαίνεται ότι όταν τρώτε μαζί με άλλους,

0:08:00.940,0:08:03.883
σχεδιάζετε σιγά σιγά περισσότερες[br]κοινές δραστηριότητες.

0:08:04.200,0:08:05.977
Μοιράζεστε περισσότερα πράγματα.

0:08:05.977,0:08:08.075
Ο ένας προσέχει τα παιδιά του άλλου.

0:08:08.075,0:08:11.190
Δανείζετε τα ηλεκτρικά σου εργαλεία.[br]Δανείζετε τα αυτοκίνητά σας.

0:08:11.190,0:08:14.955
Παρόλ' αυτά, όπως λέει η κόρη μου,

0:08:14.955,0:08:19.075
δεν είναι όλα ένα ροζ συννεφάκι[br]στη συστέγαση,

0:08:19.075,0:08:23.027
ούτε είμαι κολλητή με κάθε[br]έναν ξεχωριστά στην κοινότητά μου.

0:08:23.102,0:08:26.334
Μπορεί να έχουμε διαφορές [br]ή και προστριβές.

0:08:27.354,0:08:30.715
Στη συστέγαση, όμως, παίρνουμε[br]πολύ στα σοβαρά τις σχέσεις μας.

0:08:31.545,0:08:34.979
Έχουμε κίνητρα για[br]να επιλύσουμε τις διαφορές μας.

0:08:35.019,0:08:37.425
Τις ξανασυζητάμε, επανερχόμαστε,

0:08:37.446,0:08:39.660
λέμε τις αλήθειες μας

0:08:39.660,0:08:42.883
και, όταν χρειάζεται, ζητάμε συγγνώμη.

0:08:43.913,0:08:46.193
Οι σκεπτικιστές θα πουν ότι η συστέγαση

0:08:46.193,0:08:49.932
είναι ενδιαφέρουσα ή ελκυστική[br]για πολύ λίγο κόσμο.

0:08:50.322,0:08:51.691
Θα συμφωνήσω.

0:08:52.491,0:08:54.878
Αν πιάσετε τις Δυτικές κοινωνίες[br]ανά την υφήλιο,

0:08:54.878,0:08:57.719
ένα ελάχιστο ποσοστό ζει σε συστέγαση.

0:08:58.689,0:09:01.109
Όμως αυτό πρέπει να αλλάξει,

0:09:01.109,0:09:03.460
επειδή οι ίδιες μας οι ζωές[br]εξαρτώνται από αυτό.

0:09:04.720,0:09:08.805
Το 2015, το πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιανγκ[br]έκανε μια έρευνα που έδειξε

0:09:08.805,0:09:15.583
ότι όσοι ζούσαν απομονωμένα διέτρεχαν[br]αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

0:09:16.980,0:09:19.586
Το Αμερικανικό Υπουργείο Υγείας[br]ανακήρυξε την απομόνωση

0:09:19.586,0:09:21.463
ως επιδημία για τη δημόσια υγεία.

0:09:21.663,0:09:25.410
Κι η εν λόγω επιδημία[br]δεν περιορίζεται μόνο στις ΗΠΑ.

0:09:27.015,0:09:32.679
Όταν είπα νωρίτερα ότι η συστέγαση[br]είναι αντίδοτο στην απομόνωση,

0:09:33.737,0:09:38.415
θα έπρεπε να είχα πει ότι[br]η συστέγαση μπορεί να σώσει τη ζωή σας.

0:09:40.636,0:09:43.556
Αν ήμουν γιατρός, θα σας έλεγα[br]να πάρετε δύο ασπιρίνες

0:09:43.556,0:09:45.169
και να μου τηλεφωνήσετε το πρωί.

0:09:46.339,0:09:50.692
Ως αρχιτέκτονας, όμως, θα προτείνω[br]να κάνετε μια βόλτα με τον γείτονά σας,

0:09:50.692,0:09:53.060
να καθίσετε να φάτε μαζί

0:09:53.060,0:09:55.123
και να μου τηλεφωνήσετε[br]σε καμιά εικοσαετία.

0:09:55.873,0:09:57.295
Σας ευχαριστώ.

0:09:57.445,0:09:59.058
(Χειροκρότημα)