1
00:00:00,829 --> 00:00:03,048
Une jap kimi.

2
00:00:03,048 --> 00:00:04,414
(shperthim)

3
00:00:04,414 --> 00:00:07,572
Ne rregull, ne rregull.

4
00:00:07,572 --> 00:00:09,853
Eshte me shume se sa nje shperthim,

5
00:00:09,853 --> 00:00:11,464
kimia ndodhet gjithandej.

6
00:00:11,464 --> 00:00:14,104
A ju ka ndodhur ndonjehere te gjendeni ne restorant duke

7
00:00:14,104 --> 00:00:16,449
e perseritur kete veprim pafundesisht?

8
00:00:16,449 --> 00:00:18,654
Disa po pohojne me koke.

9
00:00:18,654 --> 00:00:20,982
Kohet e fundit i tregova kete studenteve te mi,

10
00:00:20,982 --> 00:00:25,331
dhe i kerkova te me shpjegonin se pse ndodhte kjo.

11
00:00:25,331 --> 00:00:27,952
Pyetjet dhe bisedat qe vijuan

12
00:00:27,952 --> 00:00:29,603
ishin magjepsese.

13
00:00:29,603 --> 00:00:31,417
Shikoni videon qe Maddie

14
00:00:31,417 --> 00:00:34,587
nga klasa e ores se trete me dergoi ate mbremje.

15
00:00:45,104 --> 00:00:47,569
(tingellime) (te qeshura)

16
00:00:47,569 --> 00:00:50,763
Kuptohet, si mesuesi i kimise se Maddie-t,

17
00:00:50,763 --> 00:00:53,869
mua me pelqeu shume fakti qe ajo vazhdoi te germonte

18
00:00:53,869 --> 00:00:56,487
ne lidhje me eksperimentin qesharak

19
00:00:56,487 --> 00:00:57,909
qe be beme ne klase.

20
00:00:57,909 --> 00:01:00,855
Por ajo qe me magjepsi me shume 
eshte fakti se kurioziteti

21
00:01:00,855 --> 00:01:02,549
e nxiti Maddie-n te arrinte nje nivel me te larte.

22
00:01:02,549 --> 00:01:04,682
Nese shihni me kujdes brenda gotes

23
00:01:04,682 --> 00:01:06,242
do te shihni nje qiri

24
00:01:06,242 --> 00:01:09,251
Maddie po perdor nxehtesine 
per t'i dhene nje skenar te ri

25
00:01:09,251 --> 00:01:12,028
ketij fenomeni.

26
00:01:12,028 --> 00:01:15,266
E dini, pyetjet dhe kurioziteti si ato te Maddie-t

27
00:01:15,266 --> 00:01:18,232
jane magnetet qe na lidhin pas mesuesve tane,

28
00:01:18,232 --> 00:01:21,184
dhe ato e transformojne gjithe teknologjine

29
00:01:21,184 --> 00:01:24,325
apo thashethemet ne mjete edukative.

30
00:01:24,325 --> 00:01:28,426
Por nese ua ofrojme nxenesve keto teknologji 
perpara se ata te behen kurioze,

31
00:01:28,426 --> 00:01:30,549
ne do t'i hiqnim vetes

32
00:01:30,549 --> 00:01:35,483
njerin prej mjeteve me te mira te mesuesve: 
pyetjet e nxenesve.

33
00:01:35,483 --> 00:01:39,863
Per shembull, duke e kaluar leksionin e merzitshem te klases

34
00:01:39,863 --> 00:01:41,640
ne ekranin e nje pajisje mobile

35
00:01:41,640 --> 00:01:43,477
ne mund te kursejme kohe mesimore,

36
00:01:43,477 --> 00:01:46,376
por nese ky eshte fokusi i pervojes se nxenesve tane,

37
00:01:46,376 --> 00:01:49,496
atehere ajo do te jete po e njejta bisede jo humane

38
00:01:49,496 --> 00:01:51,728
e veshur me rroba te bukura.

39
00:01:51,728 --> 00:01:54,003
Por nese gjejme guximin

40
00:01:54,003 --> 00:01:56,873
t'i konfuzojme nxenesit, t'i veme ne veshtiresi,

41
00:01:56,873 --> 00:01:59,149
t'i nxisim te bejne pyetje te verteta,

42
00:01:59,149 --> 00:02:02,149
permes ketyre pyetjeve, ne si mesues 
do te marrim informacione

43
00:02:02,149 --> 00:02:05,177
qe mund t'i perdorum per te modeluar

44
00:02:05,177 --> 00:02:08,868
metoda solide dhe te azhornuara 
te mesimdhenies se perzier.

45
00:02:08,868 --> 00:02:14,040
Pra, duke e lene menjane zhargonin mambo xhambo te shekullit te 21-te,

46
00:02:14,040 --> 00:02:18,244
e verteta eshte se une jap mesim prej 13 vjetesh,

47
00:02:18,244 --> 00:02:20,718
dhe mu desh te kaloja nje situate per jete a vdekje

48
00:02:20,718 --> 00:02:23,665
qe te dilja nga 10 vite pseudo-mesimdhenieje,

49
00:02:23,665 --> 00:02:27,280
situate qe me ndihmoi te kuptoja se pyetjet e nxenesve

50
00:02:27,280 --> 00:02:30,401
jane fara e nxenies se vertete,

51
00:02:30,401 --> 00:02:32,515
e jo nje program i shkruar

52
00:02:32,515 --> 00:02:35,811
qe u jep grimca te ndara informacionesh.

53
00:02:35,811 --> 00:02:39,283
Ne maj te vitit 2010, kur isha 35 vjec,

54
00:02:39,283 --> 00:02:42,376
me nje djale dy vjecar ne shtepi dhe nje tjeter ne rruge e siper,

55
00:02:42,376 --> 00:02:44,992
me diagnostikuan nje aneurizem te madh

56
00:02:44,992 --> 00:02:47,512
ne fund te aortes se kraharorit.

57
00:02:47,512 --> 00:02:50,564
Kjo coi ne nje operacion zemre. Ketu shihni emailin

58
00:02:50,564 --> 00:02:52,098
qe me dergoi doktori.

59
00:02:52,098 --> 00:02:55,623
Kur e mora kete email, une isha... me germa te medha...

60
00:02:55,623 --> 00:02:58,088
i frikesuar deri ne palce, ne rregull?

61
00:02:58,088 --> 00:03:02,307
Por cuditerisht gjeta momente qetesie te madhe

62
00:03:02,307 --> 00:03:05,997
fale sigurise qe kirurgu im tregonte.

63
00:03:05,997 --> 00:03:09,441
Ku e gjeti ky tip gjithe kete siguri dhe guxim?

64
00:03:09,441 --> 00:03:13,033
Kur ia bera kete pyetje, ai me tha tre gjera.

65
00:03:13,033 --> 00:03:16,415
Tha se se pari, kurioziteti e kishte nxitur

66
00:03:16,415 --> 00:03:18,690
te bente pyetje te veshtira ne lidhje me proceduren,

67
00:03:18,690 --> 00:03:21,875
mbi ate qe mund te funksiononte ose jo.

68
00:03:21,875 --> 00:03:24,969
E dyta, se ai e pranonte, dhe nuk ia kishte friken,

69
00:03:24,969 --> 00:03:27,045
procesit te rremujshem te provave dhe gabimeve,

70
00:03:27,045 --> 00:03:29,554
procesin e pashmangshem te provave dhe gabimeve.

71
00:03:29,554 --> 00:03:32,530
Dhe e treta, duke reflektuar intensivisht,

72
00:03:32,530 --> 00:03:35,206
ai mblodhi gjithe informacionin qe i duhej

73
00:03:35,206 --> 00:03:37,112
per te vizatuar dhe azhornuar proceduren,

74
00:03:37,112 --> 00:03:40,633
dhe me pas, pa iu dridhur dore, ai me shpetoi jeten.

75
00:03:40,633 --> 00:03:44,309
Une perfitova shume prej ketyre fjaleve te mencura,

76
00:03:44,309 --> 00:03:46,289
dhe, ate vjeshte, para se te rikthehesha ne klase,

77
00:03:46,289 --> 00:03:49,547
shkruajta tre rregulla te miat

78
00:03:49,547 --> 00:03:52,327
qe i sjell ne oren mesimore edhe sot e kesaj dite.

79
00:03:52,327 --> 00:03:56,369
Rregulli numer nje: I pari vjen kurioziteti.

80
00:03:56,369 --> 00:03:59,468
Pyetjet mund te hapin dritare mbi mesime te medha,

81
00:03:59,468 --> 00:04:02,158
por e kunderta nuk eshte e vertete.

82
00:04:02,158 --> 00:04:05,792
Rregulli number dy: Prano rremujen.

83
00:04:05,792 --> 00:04:08,463
Ne jemi te gjithe mesues. 
E dime te gjithe se te mesosh eshte e veshtire.

84
00:04:08,463 --> 00:04:11,334
Dhe, edhe pse metoda shkencore ndodhet

85
00:04:11,334 --> 00:04:14,785
ne faqen 5 te seksionit 1.2 ne kapitullin e pare

86
00:04:14,785 --> 00:04:18,240
ate qe e kapercejme cdo here, gjithsesi

87
00:04:18,240 --> 00:04:21,442
prova dhe gabimi mund te perbejne gjithnje anen informale

88
00:04:21,442 --> 00:04:23,359
te asaj qe ne bejme cdo dite

89
00:04:23,359 --> 00:04:26,691
ne Sacred Heart Cathedral ne sallen 206.

90
00:04:26,691 --> 00:04:30,713
Dhe rregulli number tre: Reflektoni.

91
00:04:30,713 --> 00:04:33,057
Ajo qe bejme eshte e rendesishme. 
Meriton kujdesin tone,

92
00:04:33,057 --> 00:04:36,289
por meriton edhe te rishikohet.

93
00:04:36,289 --> 00:04:39,067
A mund te shnderrohemi ne kirurge te klasave tona?

94
00:04:39,067 --> 00:04:42,063
Sikur ajo qe po bejme nje dite te mund te shpetonte jete.

95
00:04:42,063 --> 00:04:43,614
Nxenesit tane e meritojne kete.

96
00:04:43,614 --> 00:04:46,049
Dhe cdo rast eshte i vecante.

97
00:04:46,049 --> 00:04:47,144
(shperthim)

98
00:04:47,144 --> 00:04:49,091
Mire. Me falni.

99
00:04:49,091 --> 00:04:50,999
Mesuesi i kimise qe ndodhet brenda meje kishte nevoje

100
00:04:50,999 --> 00:04:53,834
t'a nxirrte ate nga sistemi perpara se te vazhdojme me tej.

101
00:04:53,834 --> 00:04:55,619
Keto jane dy vajzat e mia.

102
00:04:55,619 --> 00:04:59,291
Ajo qe shihni ne te djathte eshte Emmalou... 
jemi familje jugoresh.

103
00:04:59,291 --> 00:05:02,073
Dhe ne te majte eshte Riley.

104
00:05:02,073 --> 00:05:04,728
Riley pas pak javesh do te behet vajze e rritur.

105
00:05:04,728 --> 00:05:06,422
Do te mbushe kater vjec,

106
00:05:06,422 --> 00:05:08,672
dhe te gjithe ata qe njohin ndonje kater-vjecar

107
00:05:08,672 --> 00:05:11,872
e dine se atyre u pelqen shume te pyesin "Pse?"

108
00:05:11,872 --> 00:05:13,356
Po pra. Pse.

109
00:05:13,356 --> 00:05:15,666
Une mund t'i mesoj asaj gjithcka

110
00:05:15,666 --> 00:05:18,516
sepse ajo eshte kurioze per gjithcka.

111
00:05:18,516 --> 00:05:20,999
Ne te gjithe kemi qene kurioze ne ate moshe.

112
00:05:20,999 --> 00:05:24,474
Por sfida e vertete u perket mesuesve te ardhshem te Rajlit,

113
00:05:24,474 --> 00:05:27,296
qe ajo ende nuk i ka njohur.

114
00:05:27,296 --> 00:05:29,788
Si do t'a ruajne ata kete kuriozitet?

115
00:05:29,788 --> 00:05:35,270
Une do te thosha qe Rajli sherben 
si metafore per te gjithe femijet,

116
00:05:35,270 --> 00:05:38,664
dhe une mendoj se braktisja e shkolles 
vjen ne forma te ndryshme...

117
00:05:38,664 --> 00:05:41,988
nga nxenesit e viteve te fundit qe ikin para se viti te filloje

118
00:05:41,988 --> 00:05:47,006
deri tek ajo karrigia bosh ne fund te klases 
se nje shkolle te mesme ne qytet.

119
00:05:47,006 --> 00:05:49,681
Por nese ne si edukatore leme menjane

120
00:05:49,681 --> 00:05:52,263
rolin e thjeshte si shperndares njohurish

121
00:05:52,263 --> 00:05:54,600
dhe pranojme paradigmen e re

122
00:05:54,600 --> 00:05:57,644
si mbjelles se kuriozitetit dhe pyetjeve,

123
00:05:57,644 --> 00:05:59,869
ndoshta do t'i japim me shume kuptim

124
00:05:59,869 --> 00:06:02,584
shkolles se te sotshmes, dhe te ndezim imagjinaten e tyre.

125
00:06:02,584 --> 00:06:04,168
Shume faleminderit.

126
00:06:04,168 --> 00:06:09,861
(Duartrokitje)