WEBVTT 00:00:15.108 --> 00:00:19.085 Tại sao những trạm xăng luôn ở kề bên nhau 00:00:19.109 --> 00:00:21.815 Và đôi khi lái xe cả dặm mà chẳng tìm được quán cafe nào 00:00:21.839 --> 00:00:24.143 để rồi thấy ba bốn cái một lúc ở một góc đường 00:00:24.167 --> 00:00:27.051 Tại sao những tiệm tạp hóa, sửa xe và cả những nhà hàng 00:00:27.075 --> 00:00:28.718 hay tụ họp với nhau thành một khu 00:00:28.742 --> 00:00:31.901 thay vì rải đều trên một địa bàn dân cư 00:00:31.925 --> 00:00:33.456 Trong khi có khá nhiều các lý do 00:00:33.480 --> 00:00:36.164 ảnh hưởng đến quyết định đặt địa điểm kinh doanh của bạn 00:00:36.188 --> 00:00:39.796 hiện tượng kể trên có thể giải thích bằng một câu chuyện đơn giản 00:00:39.820 --> 00:00:42.292 Hotelling's Model of Spatial Competition (Mô hình Ganh đua vị trí của Hotelling) 00:00:43.121 --> 00:00:45.217 Hãy tưởng tượng bạn bán kem trên bờ biển 00:00:45.241 --> 00:00:48.051 Bãi biển của bạn dài một dặm không ai cạnh tranh với bạn 00:00:48.075 --> 00:00:51.269 Bạn sẽ để xe kem ở đâu để bán được nhiều kem nhất? 00:00:51.293 --> 00:00:52.368 Ngay chính giữa. 00:00:52.392 --> 00:00:55.418 Đi bộ nửa dặm có thể vẫn quá xa đối với một số người 00:00:55.442 --> 00:00:56.741 ở hai đầu của bãi 00:00:56.765 --> 00:00:59.770 nhưng dù sao xe kem của bạn đã bán được nhiều người nhất có thể 00:00:59.794 --> 00:01:01.118 Một ngày, khi bạn bắt đầu 00:01:01.142 --> 00:01:03.522 anh họ Teddy của bạn cũng ở đó 00:01:03.546 --> 00:01:04.900 với xe kem riêng của anh ấy 00:01:04.925 --> 00:01:06.317 Thực tế, anh ta bán 00:01:06.341 --> 00:01:08.516 loại kem giống hệt bạn 00:01:08.540 --> 00:01:10.793 Bạn đồng ý chia bãi làm hai 00:01:10.817 --> 00:01:13.634 Và để đảm bảo các khách hàng không phải đi bộ quá xa 00:01:13.658 --> 00:01:16.572 Bạn đặt xe kem 1/4 dặm về phía nam trung tâm bãi 00:01:16.596 --> 00:01:18.412 ngay chính giữa lãnh thổ của bạn 00:01:18.436 --> 00:01:20.751 Teddy đặt 1/4 dặm về phía bắc của trung tâm bãi 00:01:20.775 --> 00:01:22.768 ngay chính giữa lãnh thổ của Teddy 00:01:22.792 --> 00:01:25.935 Với thỏa thuận này, mọi người ở phía nam của bạn sẽ mua kem của bạn 00:01:25.959 --> 00:01:29.489 Những người bắc Teddy sẽ mua từ anh ấy và một nửa số người còn lại ở giữa 00:01:29.513 --> 00:01:31.172 sẽ đi đến xe kem gần hơn 00:01:31.196 --> 00:01:33.751 Không ai phải đi hơn 1/4 dặm 00:01:33.775 --> 00:01:36.653 và mỗi xe bán cho một nửa số người trên bãi biển 00:01:36.677 --> 00:01:40.836 Trong lý thuyết trò chơi (Game theory), đây là giải pháp tối ưu cho xã hội 00:01:40.860 --> 00:01:44.352 Nó giảm đến mức thấp nhất quãng đường tối đa khách hàng phải đi 00:01:44.376 --> 00:01:46.352 để đến một xe kem 00:01:46.376 --> 00:01:48.235 Ngày tiếp theo, khi bạn đến 00:01:48.259 --> 00:01:51.034 Teedy lại đặt xe ngay chính giữa bãi 00:01:51.058 --> 00:01:54.301 Bạn thì về lại vị trí cũ 1/4 dặm phía nam điểm giữa 00:01:54.325 --> 00:01:57.069 và có được 25% lượng khách, những người phía nam bạn 00:01:57.093 --> 00:02:00.635 Teddy vẫn có được toàn bộ khách phía bắc anh ấy 00:02:00.659 --> 00:02:04.702 nhưng bây giờ còn giành nửa 25% ở giữa hai người 00:02:04.726 --> 00:02:07.584 Ngày thứ ba của chiến tranh kem bạn đến sớm 00:02:07.608 --> 00:02:10.167 và đặt xe ngay giữa lãnh thổ phía bắc của Teddy 00:02:10.191 --> 00:02:13.632 nghĩ rằng mình sẽ giành được 75% người tắm biển phía nam 00:02:13.656 --> 00:02:17.026 làm cho ông anh họ chỉ bán được 25% số người còn lại về phái bắc 00:02:17.050 --> 00:02:20.520 Teddy đến, anh ấy đặt xe ngay cạnh bạn về phía nam 00:02:20.544 --> 00:02:22.451 lấy đi toàn bộ khách hàng phía nam 00:02:22.475 --> 00:02:25.259 và để cho bạn số ít khách về phia bắc 00:02:25.283 --> 00:02:29.336 Không chịu thua, bạn dời xe 10 bước phía nam Teddy để đoạt lại khách hàng 00:02:29.360 --> 00:02:32.836 Giờ nghỉ trưa, Teddy dời 10 bước về phía nam bạn 00:02:32.860 --> 00:02:36.535 và lần nữa. giành lại toàn bộ khách hàng về phía đầu kia của bãi 00:02:36.559 --> 00:02:38.134 Suốt ngày hôm đó 00:02:38.158 --> 00:02:40.417 cả hai xe cứ lần lượt dời về phía nam 00:02:40.441 --> 00:02:42.836 để tiếp cận phần đa số người mua 00:02:42.860 --> 00:02:45.860 cho đến khi cả hai ở ngay chính giữa bãi 00:02:45.884 --> 00:02:49.719 tựa lưng vào nhau, bán cho 50% khách phía mình 00:02:49.743 --> 00:02:51.935 Lúc này, bạn và ông anh họ đối thủ cạnh tranh 00:02:51.959 --> 00:02:54.951 đã đạt trạng thái Cân bằng Nash (Nash Equilibrium) của lý thuyết trò chơi 00:02:54.975 --> 00:02:57.774 khi mà không ai còn có thể cải thiện kết quả của họ nữa 00:02:57.798 --> 00:02:59.937 nếu chệch đi chiến lược hiện tại 00:02:59.961 --> 00:03:01.398 Chiến lược ban đầu của bạn 00:03:01.422 --> 00:03:04.446 khi mỗi người 1/4 dặm từ giữa bãi 00:03:04.470 --> 00:03:07.086 không bền vững, bởi vì nó không phải cân bằng Nash 00:03:07.110 --> 00:03:10.936 Cả hai đều không thể dời về phía người kia để bán được nhiều kem hơn nữa 00:03:10.960 --> 00:03:13.246 Khi mà cả hai đã đều ở chình giữa bãi 00:03:13.270 --> 00:03:16.902 bạn không thể dời vị trí để gần hơn những khách hàng ở xa 00:03:16.926 --> 00:03:19.212 mà không làm giảm đi những khách hàng hiện tại 00:03:19.236 --> 00:03:22.568 Tuy nhiên, bạn cũng đã đánh mất giải pháp tối ưu cho xã hội 00:03:22.592 --> 00:03:24.592 khi mà khách hàng ở hai đầu 00:03:24.616 --> 00:03:27.602 phải đi xa hơn cần thiết để tận hưởng que kem mát lạnh 00:03:27.626 --> 00:03:29.570 Giờ về những chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh 00:03:29.594 --> 00:03:32.271 thời trang, điện thoại di động ở trung tâm mua sắm 00:03:32.295 --> 00:03:33.879 Có lẽ sẽ tốt cho khách hàng hơn 00:03:33.903 --> 00:03:36.164 nếu chúng được rải đều trong cộng đồng 00:03:36.188 --> 00:03:39.520 nhưng điều đó là không thể trong sự cạnh tranh ráo riết từ đối thủ 00:03:39.544 --> 00:03:42.786 Thực tế, khách hàng đến từ nhiều hướng 00:03:42.810 --> 00:03:45.715 và doanh nghiệp thì tự do cạnh tranh với chiến lược marketing 00:03:45.739 --> 00:03:48.501 tạo sự khác biệt của dòng sản phẩm, hay giảm giá 00:03:48.525 --> 00:03:50.252 nhưng trong cốt lõi 00:03:50.276 --> 00:03:53.621 doanh nghiệp thường thích ở càng gần đối thủ càng tốt.