1
00:00:01,000 --> 00:00:04,000
Tôi biết đến trận động đất Haiti qua Skype.

2
00:00:04,000 --> 00:00:07,000
Vợ tôi gửi một dòng tin,

3
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
"Trời, động đất,"

4
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
và rồi biến mất 25 phút liền.

5
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
25 phút ấy là 25 phút kinh hoàng tột đỉnh

6
00:00:16,000 --> 00:00:20,000
mà hàng ngàn người trên nước Mĩ đã trải qua.

7
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Tôi đã lo sợ sẽ có sóng thần.

8
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Điều tôi không nhận ra

9
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
là có một nỗi kinh hoàng còn lớn hơn ở Haiti,

10
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
đó là nhà đổ.

11
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
Chúng ta đều đã thấy ảnh

12
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
những tòa nhà đổ nát ở Haiti.

13
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Đây là những tấm vợ tôi chụp được

14
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
vài ngày sau trận động đất,

15
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
khi tôi đang đi tới Haiti bằng chương trình Cứu Trợ sau Thảm Họa.

16
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Đây là cung điện quốc gia,

17
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
tòa nhà quan trọng tương tự như Nhà Trắng vậy.

18
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Đây là siêu thị lớn nhất ở biển Caribê

19
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
vào giờ mua sắm cao điểm.

20
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Đây là trường đào tạo y tá.

21
00:01:00,000 --> 00:01:03,000
Có 300 y tá đang học ở đó..

22
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Bệnh viện đa khoa ngay bên cạnh

23
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
không bị hư tổn gì lắm.

24
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Đây là Bộ Kinh tế và Tài chính.

25
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
Chúng ta đều đã nghe nói

26
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
về thiệt hại về người không kể xiết

27
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
trong trận động đất Haiti,

28
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
nhưng chúng ta không được nghe mấy

29
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
về lí do tại sao những mạng người ấy lại mất đi.

30
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Chúng ta chưa được nghe

31
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
tại sao những tòa nhà lại sập.

32
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Dù gì chăng nữa, chính mấy tòa nhà đó,

33
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
chứ không phải trận động đất,

34
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
đã lấy đi sinh mạng 220 000 con người,

35
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
làm bị thương 330 000,

36
00:01:43,000 --> 00:01:48,000
khiến 1.3 triệu người phải rời bỏ nhà cửa,

37
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
lấy đi nguồn cung cấp thực phẩm

38
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
và nước uống

39
00:01:53,000 --> 00:01:56,000
của nguyên một cuộc gia.

40
00:01:56,000 --> 00:02:01,000
Đây là thảm họa lớn nhất diễn ra tại thành thị

41
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
trong hàng thập kỉ.

42
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Và nó không phải là thiên tai.

43
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Nó là thảm họa thiết kế xây dựng.

44
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
AIDG đã làm việc ở Haiti

45
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
từ năm 2007,

46
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
cung cấp trợ giúp trong lĩnh vực xây dựng và kinh doanh

47
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
cho các doanh nghiệp nhỏ.

48
00:02:18,000 --> 00:02:22,000
Sau trận động đất, chúng tôi bắt đầu mời các kĩ sư chuyên về động đất

49
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
để tìm hiể tại sao nhà lại đổ sập,

50
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
để xem xét xem cái gì an toàn và cái gì không.

51
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Hợp tác cùng MINUSTAH,

52
00:02:30,000 --> 00:02:32,000
phái bộ Liên Hợp Quốc ở Haiti,

53
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
cùng Bộ Phát triển Cộng đồng,

54
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
cùng các tổ chức phi chính phủ khác nhau,

55
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
chúng tôi đã xem xét trên 1500 tòa nhà.

56
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
Chúng tôi kiểm tra trường học

57
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
và khu dân cư.

58
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
Chúng tôi kiểm tra trạm y tế

59
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
và kho thực phẩm.

60
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Chúng tôi kiểm tra các tòa nhà chính phủ.

61
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Đây là Bộ Tư Pháp

62
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Sau cánh cửa kia

63
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
là Kho Văn khố Pháp luật Trung ương.

64
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Anh bạn ở cánh cửa, Andre Filitrault,

65
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
giám đốc điều hành

66
00:03:01,000 --> 00:03:05,000
Trung tâm Nghiên Cứu Kiến Trúc Chống Động Đất Đa Ngành

67
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
ở Đại học Buffalo,

68
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
đang kiểm tra xem có đủ an toàn

69
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
để lấy lại văn thư không.

70
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Andre bảo tôi rằng,

71
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
sau khi chứng kiến những tòa nhà này sụp đổ

72
00:03:16,000 --> 00:03:19,000
hết lần này qua lần khác theo cùng một cách,

73
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
nghiên cứu này chẳng có gì là mới cả.

74
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
Chẳng có gì ở đây mà ta không biết.

75
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Điểm thất bại lúc nào cũng thế --

76
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
tường và các thanh không được gắn cẩn thận vào cột nhà --

77
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
kia là một thanh xà nhà bị rớt khỏi tòa nhà --

78
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
các kiến trúc chìa ra ngoài để đỡ ban công,

79
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
hay những kiến trúc thiếu đối xứng,

80
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
rung dữ dội rồi rớt xuống,

81
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
vật liệu xây dựng tồi,

82
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
không đủ bê tông,

83
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
các khối kết cấu không được ép đủ chặt,

84
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
cốt thép quá phẳng,

85
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
cốt thép phải hứng chịu mưa nắng và đã gỉ.

86
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Giải pháp

87
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
cho tất cả những vấn đề này là ở đây.

88
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
Và chúng ta biết cách xây dựng tử tế chứ.

89
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
Bằng chứng là ở Chilê,

90
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
gần một tháng sau,

91
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
khi động đất 8.8 độ

92
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
làm rung chuyển Chilê.

93
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
Đó là 500 lần

94
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
lớn hơn trận động đất 7.0 độ

95
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
ở Port-au-Prince --

96
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
mạnh gấp 500 lần,

97
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
vậy mà chỉ dưới một ngàn thương vong.

98
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Nếu tính tỉ lệ theo mật độ dân số nữa,

99
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
đấy chỉ là một phần trăm

100
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
so với thiệt hại của động đất Haiti.

101
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Điểm khác biệt

102
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
Giữa Chilê và Haiti là gì?

103
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Tiêu chuẩn chống động đất cao,

104
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
kĩ thuật nề chặt chẽ,

105
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
tạo ra một tòa nhà là một thể thống nhất --

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
tường và cột

107
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
mái và các thanh xà

108
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
được gắn kết chặt chẽ để nâng đỡ lẫn nhâu,

109
00:04:58,000 --> 00:05:02,000
thay vì vỡ thành từng mảng riêng biệt và đổ sụp.

110
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Nếu bạn nhìn tòa nhà này ở Chilê,

111
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
nó bị chia thành hai nửa,

112
00:05:08,000 --> 00:05:11,000
nhưng nó hoàn toàn không phải và một đống gạch vụn,

113
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Người dân Chilê đã xây dựng bằng kĩ thuật nề chặt chẽ này

114
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
hàng thập kỉ rồi.

115
00:05:17,000 --> 00:05:21,000
Hiện tại AIDG đang làm việc với nhóm Kĩ sư Tư vấn KPFF,

116
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
Kiến Trúc vì Nhân Loại,

117
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
để tổ chức đào tạo về kĩ thuật nề chặt chẽ nhiều hơn nữa

118
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
ở Haiti.

119
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Đây là Xantus Daniel.

120
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
Anh là thợ nề,

121
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
chỉ là một người thợ bình thường, không phải là đốc công,

122
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
tham dự khóa đào tạo của chung tôi.

123
00:05:39,000 --> 00:05:42,000
Công trình gần đây nhất anh tham gia dưới sự lãnh đạo của một người quản lỉ,

124
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
họ bắt đầu đổ cột sai cách,

125
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Anh gặp riêng quản lí,

126
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
và giới thiệu cho anh ta tài liệu về kĩ thuật nề chặt chẽ.

127
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Anh nói với ông ta, "Ông biết đấy, tại sao chúng tai lại phải làm sai,

128
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
chi phí chẳng tăng

129
00:05:55,000 --> 00:05:58,000
khi làm đúng cách đâu."

130
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
Và họ làm lại tòa nhà đó.

131
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
Đặt cốt thép đúng cách.

132
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Họ đổ cột đúng cách.

133
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Và tòa nhà ấy sẽ an toàn.

134
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Và mọi tòa nhà khác

135
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
mà họ xây từ lúc đó

136
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
sẽ an toàn.

137
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
Để chắc chắn là các tòa nhà sẽ an toàn,

138
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
không cần đến pháp luật,

139
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
mà cần tìm đến

140
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
những người thợ nề trên mặt đất

141
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
và giúp họ học các kĩ thuật đúng.

142
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Có rất nhiều nhóm đang làm việc này.

143
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Và anh chàng mặc áo vét kia,

144
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
Craig Toten,

145
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
anh đã đẩy mạnh

146
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
việc phân phát tài liệu cho tất cả các nhóm đang làm việc này.

147
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Qua Kết Nối Lại Haiti,

148
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
qua Thay Đổi Xây Dựng, Kiến trúc vì Nhân Loại,

149
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
AIDG,

150
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
ta có khả năng

151
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
kết nối với

152
00:06:52,000 --> 00:06:55,000
30 000 tới 40 000 thợ nề

153
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
trên khắp đất nước

154
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
và tạo ra một vận động xây dựng đúng cách.

155
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
Nếu anh kết nối được với những con người trên mặt đất

156
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
thông qua cách hợp tác này

157
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
sẽ rất khả thi trong phạm vi tài chính cho phép.

158
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
Với hàng tỉ tiêu vào việc xây dựng lại,

159
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
anh có thể đào tạo thợ nề

160
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
chỉ bằng vài đô la với mỗi ngôi nhà

161
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
mà họ xây dựng trong suốt đời.

162
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Sau chót, có hai cách

163
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
để anh xây dựng lại Haiti,

164
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
cách trên đỉnh

165
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
là cách Haiti đã được xây hàng thế kỉ nay.

166
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
Cách trên đỉnh

167
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
là một tòa nhà xây tồi

168
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
cuối cùng sẽ đổ.

169
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
Cách từ nền móng là tòa nhà xây bằng kĩ thuật nề chặt chẽ

170
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
tường được gắn kết chặt chẽ

171
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
tòa nhà đối xứng,

172
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
và nó sẽ đững vứng bất kể động đất.

173
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
Với mọi thảm họa,

174
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
chúng ta có cơ hội

175
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
xây dựng những căn nhà tốt hơn

176
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
cho thế hệ sau,

177
00:07:56,000 --> 00:07:59,000
làm sao cho khi trận động đất tiếp theo ập đến,

178
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
nó sẽ là tai ương

179
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
nhưng không phải thảm kịch tàn khốc.

180
00:08:04,000 --> 00:08:08,000
(Vỗ tay)