WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:04.000
Haiti'deki depremi Skype'ten öğrendim.

00:00:04.000 --> 00:00:07.000
Eşim bana "O da ne? Deprem!"

00:00:07.000 --> 00:00:09.000
diye bir mesaj gönderdi

00:00:09.000 --> 00:00:12.000
ve hemen sonra 25 dakika süreyle ortadan kayboldu.

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
A.B.D.'deki binlerce kişinin hissettiği şey

00:00:16.000 --> 00:00:20.000
25 dakika süren gerçek bir terör olayıydı.

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
Ben bir tsunaminin gelmesinden korkuyordum.

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
Benim göremediğim şey

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
Haiti'de daha büyük bir terörün olduğuydu

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
ve bu da deprem sonrasında binalarin çökmesiydi.

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
Hepimiz

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
Haiti'deki çökmüş binalarin resimlerini gördük.

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
Bunlar, eşimin

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
depremden birkaç gün sonra,

00:00:41.000 --> 00:00:44.000
ben D.R. aracılığıyla ülkeye giderken çektiği resimler.

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
Burası ulusal binaları.

00:00:47.000 --> 00:00:50.000
Beyaz Saray'ın karşılığı olan bina.

00:00:50.000 --> 00:00:53.000
Burası en işlek zamanında

00:00:53.000 --> 00:00:56.000
Karayipler'deki en büyük süpermarket.

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
Burası Hemşirelik Okulu.

00:01:00.000 --> 00:01:03.000
300 öğrencisi var.

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
Hemen yanındaki ise

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
çok az hasar görmüş bir hastane.

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
Burası Ekenomi ve Finans Bakanlığı binası.

NOTE Paragraph

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
Haiti'deki depremde

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
çok sayıda can kaybı olduğunu

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
hepimiz duyduk,

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
ancak bütün bu kayıpların sebeplerinin

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
neler olduğunu yeterince öğrenemedik.

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
Binaların neden çöktüğünü

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
öğrenemedik.

00:01:33.000 --> 00:01:35.000
Sonuçta,

00:01:35.000 --> 00:01:37.000
bütün ülke çapında

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
220.000 kişiyi öldüren,

00:01:40.000 --> 00:01:43.000
330.000 kişiyi yaralayan,

00:01:43.000 --> 00:01:48.000
1,3 milyon kişiyi göçe zorlayan,

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
gıda ve

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
su kaynaklarını yok eden

00:01:53.000 --> 00:01:56.000
deprem değil binalardı.

00:01:56.000 --> 00:02:01.000
Bu olay, son birkaç on yıl içinde

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
görülen en büyük metropol faciasıdır.

00:02:04.000 --> 00:02:07.000
Ve bu bir doğal afet değildi.

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
O bir mühendislik faciasıydı.

NOTE Paragraph

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
AIDG,

00:02:12.000 --> 00:02:14.000
2007 yılından bu yana

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
Haiti'deki küçük ölçekli işletmelere

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
mühendislik ve işletme desteği sağlıyordu.

00:02:18.000 --> 00:02:22.000
Depremden sonra, biz ülkeye

00:02:22.000 --> 00:02:24.000
binalarin neden çöktüklerini tespit etmek,

00:02:24.000 --> 00:02:27.000
neyin güvenli olup olmadığını incelemek için deprem mühendisleri getirmeye başladık.

00:02:27.000 --> 00:02:30.000
Haiti'deki B.M. temsilcisi olan

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
MUNISTAH ile,

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
Ulaştırma Bakanlığı ile

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
farklı Sivil Toplum Örgütleriyle birlikte

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
1.500 üzerinde bina teftiş ettik.

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
Okulları ve

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
özel mülkleri inceledik.

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
Tıp merkezlerini ve

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
gıda depolarını kontrol ettik.

00:02:48.000 --> 00:02:50.000
Hükümet binalarını inceledik.

NOTE Paragraph

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
Burası Adalet Bakanlığı.

00:02:52.000 --> 00:02:54.000
Bu kapının arkasındaki yer

00:02:54.000 --> 00:02:57.000
Ulusal Yargı Arşivleri.

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Kapıda duran da Buffalo Üniversitesi

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
Disiplinlerarası Deprem Mühendisliği Araştırmaları Merkezi

00:03:01.000 --> 00:03:05.000
direktörü

00:03:05.000 --> 00:03:08.000
Andre Filitrault.

00:03:08.000 --> 00:03:10.000
Arşivlerin emniyetli bir şekilde

00:03:10.000 --> 00:03:12.000
kurtarılıp kurtarılamayacağını inceliyor.

00:03:12.000 --> 00:03:14.000
Andre,

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
bu binaların aynı şekilde çöktüğünü

00:03:16.000 --> 00:03:19.000
tekrar tekrar görünce,

00:03:19.000 --> 00:03:22.000
burada yeni bir araştırmaya gerek olmadığını söyledi.

00:03:22.000 --> 00:03:25.000
Burada yeni birşey yok.

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
Çökmeye sebep olan bölgeler hep aynı--

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
duvarlar ve kirişler sütunlara uygun bağlanmamış--

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
şuradaki binadan sarkan bir tavan --

00:03:36.000 --> 00:03:38.000
dirsekli yapılar,

00:03:38.000 --> 00:03:40.000
veya asimetrik yapılar,

00:03:40.000 --> 00:03:42.000
şiddetli bir şekilde silkelenmiş ve çökmüş,

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
zayıf yapı malzemeleri,

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
yetersiz beton,

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
binalardaki yetersiz sıkıştırma

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
pürüzsüz demir çubuklar,

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
atmosfere açık bırakılan ve paslanmış olan demir çubuklar ...

NOTE Paragraph

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
Şimdi bütün bu sorunlara

00:04:00.000 --> 00:04:02.000
bir çözüm var.

00:04:02.000 --> 00:04:05.000
Uygun yapılaşma nasıl olur biliyoruz artık.

00:04:05.000 --> 00:04:08.000
Bunun ispatı

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
yaklaşık bir ay kadar sonra,

00:04:11.000 --> 00:04:14.000
8.8 büyüklüğünde bir deprem

00:04:15.000 --> 00:04:17.000
Şili'yi vurduğunda ortaya çıktı.

00:04:17.000 --> 00:04:19.000
7.0 ile kıyaslandığında

00:04:19.000 --> 00:04:21.000
500 kat daha şiddetli

00:04:21.000 --> 00:04:24.000
bir şekilde Port-au-Prince'i vurdu.

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
500 kat daha şiddetli olmasına rağmen

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
sadece 1000'in altında vaka ortaya çıktı.

00:04:31.000 --> 00:04:33.000
Nüfus yoğunluğu bazında değerlendirildiğinde

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Haiti depreminin verdiği hasarın

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
%1'i kadar bile değil.

00:04:39.000 --> 00:04:41.000
Şili ile Haiti arasındaki

00:04:41.000 --> 00:04:44.000
fark neydi?

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
Sismik standartlar

00:04:46.000 --> 00:04:49.000
ve binaların bir bütün olarak davranmasını sağlayan

00:04:49.000 --> 00:04:51.000
yığma yapılar,

00:04:51.000 --> 00:04:53.000
duvarların ve kolonların

00:04:53.000 --> 00:04:55.000
çatı ve tavanların

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
ayrı ayrı değil de

00:04:58.000 --> 00:05:02.000
birbirini desteklemesi için birleştirildiği yapılar.

00:05:03.000 --> 00:05:06.000
Şili'deki bu binayı görüyorsunuz,

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
ortadan bölünmüş

00:05:08.000 --> 00:05:11.000
fakat parçalanıp beton yığınına dönüşmemiş.

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
Şilililer yıllardır

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
yığma yapılar inşa etmektedirler.

NOTE Paragraph

00:05:17.000 --> 00:05:21.000
Şu anda AIDG, "KPFF Danışmanlık" ve

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
"İnsanlık İçin Mimari" kurumları ile

00:05:23.000 --> 00:05:26.000
yığma yapı inşaası konusunda

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
Haiti'ye daha fazla eğitim vermek için çalışıyorlar.

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
Bu kişi Xantus Daniel.

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
O bir ustabaşı değil,

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
bizim eğitimlerimizden birine katılmış olan

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
sıradan bir inşaat işçisi.

00:05:39.000 --> 00:05:42.000
En son çalıştığı yerde amiri ile birlikte çalışıyordu

00:05:42.000 --> 00:05:45.000
ve kolonların uygunsuz döküldüğünü gördü.

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
Amirini kenara çekip, yığma yapılarda

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
malzemelerin nasıl yerleştirilmesi gerektiğini gösterdi.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Doğrusunu gösterdi ve "Bunu yanlış yapmamıza gerek yok,

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
bunu uygun bir biçimde yapmak

00:05:55.000 --> 00:05:58.000
bize maliyeti artırmaz" dedi.

00:05:58.000 --> 00:06:00.000
Ve binayı yeniden yaptılar.

00:06:00.000 --> 00:06:02.000
Demir çubukları uygun biçimde bağladılar.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Kolonları uygun biçimde döktüler.

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Ve böylece bina daha güvenli olacak hale geldi.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Ve bundan sonra

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
yapacakları her bina

00:06:10.000 --> 00:06:12.000
güvenli olacaktır.

NOTE Paragraph

00:06:13.000 --> 00:06:15.000
Bu binaları güvenli hale getirmek

00:06:15.000 --> 00:06:18.000
kanunla değil,

00:06:18.000 --> 00:06:20.000
duvarcılara ulaşmak ve

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
onlara uygun teknikleri

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
öğretmekle olacaktır.

00:06:28.000 --> 00:06:30.000
Şu anda bunu yapan birçok grup var.

00:06:30.000 --> 00:06:32.000
Şuradaki ceketli arkadaşımızın adı

00:06:32.000 --> 00:06:34.000
Craig Toten.

00:06:34.000 --> 00:06:36.000
Kendisi, bu işleri yapanlara

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
belgeler sağlamak için çok uğraştı.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
"Yenilenmiş Haiti" aracılığıyla,

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
"Değişimi İnşa Et", "İnsanlık İçin Mimari" ve

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
AIDG aracılığıyla

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
ülke çapında

00:06:49.000 --> 00:06:52.000
30-40 bin duvarcıya

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
ulaşmak ve

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
bir "uygun binalar yapma hareketi"

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
başlatmak mümkün.

00:07:02.000 --> 00:07:04.000
Eğer elbirliği ile

00:07:04.000 --> 00:07:06.000
bu kişilere ulaşılabilirse

00:07:06.000 --> 00:07:09.000
bu yöntem oldukça düşük maliyetli.

00:07:09.000 --> 00:07:13.000
Binaları yeniden yapmak için milyarlarca dolar harcamaktansa

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
hayatları boyunca inşa edecekleri

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
herbir ev için sadece birkaç dolar masraf ile

00:07:17.000 --> 00:07:20.000
duvarcıları eğitebilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
Sonuç olarak, Haiti'yi yeniden inşa etmenin

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
iki yolu var:

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Üstteki yöntem

00:07:28.000 --> 00:07:31.000
Haiti'nin yıllardır kullandığı,

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
çökecek kadar

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
güçsüz yapılar

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
ortaya çıkartan yöntem.

00:07:37.000 --> 00:07:40.000
Aşağıdaki yöntem ise

00:07:40.000 --> 00:07:42.000
duvarların birleştiği,

00:07:42.000 --> 00:07:44.000
binanın simetrik yapılandırıldığı ve

00:07:44.000 --> 00:07:47.000
depreme dayanıklı olan "yığma yapı" yöntemi.

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Unutmayalım ki afetlere rağmen,

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
gelecek kuşaklar için

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
daha iyi evler yapma

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
fırsatımız var.

00:07:56.000 --> 00:07:59.000
Böyle yapalım ki

00:07:59.000 --> 00:08:01.000
bir sonraki deprem için "bu bir afet,

00:08:01.000 --> 00:08:03.000
bir trajedi değil" diyebilelim.

NOTE Paragraph

00:08:04.000 --> 00:08:08.000
İzleyicilerin alkışları