1
00:00:01,000 --> 00:00:04,000
Haiti'deki depremi Skype'ten öğrendim.

2
00:00:04,000 --> 00:00:07,000
Eşim bana "O da ne? Deprem!"

3
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
diye bir mesaj gönderdi

4
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
ve hemen sonra 25 dakika süreyle ortadan kayboldu.

5
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
A.B.D.'deki binlerce kişinin hissettiği şey

6
00:00:16,000 --> 00:00:20,000
25 dakika süren gerçek bir terör olayıydı.

7
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Ben bir tsunaminin gelmesinden korkuyordum.

8
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Benim göremediğim şey

9
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Haiti'de daha büyük bir terörün olduğuydu

10
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
ve bu da deprem sonrasında binalarin çökmesiydi.

11
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
Hepimiz

12
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
Haiti'deki çökmüş binalarin resimlerini gördük.

13
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Bunlar, eşimin

14
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
depremden birkaç gün sonra,

15
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
ben D.R. aracılığıyla ülkeye giderken çektiği resimler.

16
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Burası ulusal binaları.

17
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
Beyaz Saray'ın karşılığı olan bina.

18
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Burası en işlek zamanında

19
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
Karayipler'deki en büyük süpermarket.

20
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Burası Hemşirelik Okulu.

21
00:01:00,000 --> 00:01:03,000
300 öğrencisi var.

22
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Hemen yanındaki ise

23
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
çok az hasar görmüş bir hastane.

24
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Burası Ekenomi ve Finans Bakanlığı binası.

25
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
Haiti'deki depremde

26
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
çok sayıda can kaybı olduğunu

27
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
hepimiz duyduk,

28
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
ancak bütün bu kayıpların sebeplerinin

29
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
neler olduğunu yeterince öğrenemedik.

30
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Binaların neden çöktüğünü

31
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
öğrenemedik.

32
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Sonuçta,

33
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
bütün ülke çapında

34
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
220.000 kişiyi öldüren,

35
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
330.000 kişiyi yaralayan,

36
00:01:43,000 --> 00:01:48,000
1,3 milyon kişiyi göçe zorlayan,

37
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
gıda ve

38
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
su kaynaklarını yok eden

39
00:01:53,000 --> 00:01:56,000
deprem değil binalardı.

40
00:01:56,000 --> 00:02:01,000
Bu olay, son birkaç on yıl içinde

41
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
görülen en büyük metropol faciasıdır.

42
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Ve bu bir doğal afet değildi.

43
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
O bir mühendislik faciasıydı.

44
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
AIDG,

45
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
2007 yılından bu yana

46
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Haiti'deki küçük ölçekli işletmelere

47
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
mühendislik ve işletme desteği sağlıyordu.

48
00:02:18,000 --> 00:02:22,000
Depremden sonra, biz ülkeye

49
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
binalarin neden çöktüklerini tespit etmek,

50
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
neyin güvenli olup olmadığını incelemek için deprem mühendisleri getirmeye başladık.

51
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Haiti'deki B.M. temsilcisi olan

52
00:02:30,000 --> 00:02:32,000
MUNISTAH ile,

53
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
Ulaştırma Bakanlığı ile

54
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
farklı Sivil Toplum Örgütleriyle birlikte

55
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
1.500 üzerinde bina teftiş ettik.

56
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
Okulları ve

57
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
özel mülkleri inceledik.

58
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
Tıp merkezlerini ve

59
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
gıda depolarını kontrol ettik.

60
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Hükümet binalarını inceledik.

61
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Burası Adalet Bakanlığı.

62
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Bu kapının arkasındaki yer

63
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Ulusal Yargı Arşivleri.

64
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Kapıda duran da Buffalo Üniversitesi

65
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
Disiplinlerarası Deprem Mühendisliği Araştırmaları Merkezi

66
00:03:01,000 --> 00:03:05,000
direktörü

67
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
Andre Filitrault.

68
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Arşivlerin emniyetli bir şekilde

69
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
kurtarılıp kurtarılamayacağını inceliyor.

70
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Andre,

71
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
bu binaların aynı şekilde çöktüğünü

72
00:03:16,000 --> 00:03:19,000
tekrar tekrar görünce,

73
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
burada yeni bir araştırmaya gerek olmadığını söyledi.

74
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
Burada yeni birşey yok.

75
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Çökmeye sebep olan bölgeler hep aynı--

76
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
duvarlar ve kirişler sütunlara uygun bağlanmamış--

77
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
şuradaki binadan sarkan bir tavan --

78
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
dirsekli yapılar,

79
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
veya asimetrik yapılar,

80
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
şiddetli bir şekilde silkelenmiş ve çökmüş,

81
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
zayıf yapı malzemeleri,

82
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
yetersiz beton,

83
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
binalardaki yetersiz sıkıştırma

84
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
pürüzsüz demir çubuklar,

85
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
atmosfere açık bırakılan ve paslanmış olan demir çubuklar ...

86
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Şimdi bütün bu sorunlara

87
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
bir çözüm var.

88
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
Uygun yapılaşma nasıl olur biliyoruz artık.

89
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
Bunun ispatı

90
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
yaklaşık bir ay kadar sonra,

91
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
8.8 büyüklüğünde bir deprem

92
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Şili'yi vurduğunda ortaya çıktı.

93
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
7.0 ile kıyaslandığında

94
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
500 kat daha şiddetli

95
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
bir şekilde Port-au-Prince'i vurdu.

96
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
500 kat daha şiddetli olmasına rağmen

97
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
sadece 1000'in altında vaka ortaya çıktı.

98
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Nüfus yoğunluğu bazında değerlendirildiğinde

99
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Haiti depreminin verdiği hasarın

100
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
%1'i kadar bile değil.

101
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Şili ile Haiti arasındaki

102
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
fark neydi?

103
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Sismik standartlar

104
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
ve binaların bir bütün olarak davranmasını sağlayan

105
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
yığma yapılar,

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
duvarların ve kolonların

107
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
çatı ve tavanların

108
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
ayrı ayrı değil de

109
00:04:58,000 --> 00:05:02,000
birbirini desteklemesi için birleştirildiği yapılar.

110
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Şili'deki bu binayı görüyorsunuz,

111
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
ortadan bölünmüş

112
00:05:08,000 --> 00:05:11,000
fakat parçalanıp beton yığınına dönüşmemiş.

113
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Şilililer yıllardır

114
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
yığma yapılar inşa etmektedirler.

115
00:05:17,000 --> 00:05:21,000
Şu anda AIDG, "KPFF Danışmanlık" ve

116
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
"İnsanlık İçin Mimari" kurumları ile

117
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
yığma yapı inşaası konusunda

118
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
Haiti'ye daha fazla eğitim vermek için çalışıyorlar.

119
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Bu kişi Xantus Daniel.

120
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
O bir ustabaşı değil,

121
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
bizim eğitimlerimizden birine katılmış olan

122
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
sıradan bir inşaat işçisi.

123
00:05:39,000 --> 00:05:42,000
En son çalıştığı yerde amiri ile birlikte çalışıyordu

124
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
ve kolonların uygunsuz döküldüğünü gördü.

125
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Amirini kenara çekip, yığma yapılarda

126
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
malzemelerin nasıl yerleştirilmesi gerektiğini gösterdi.

127
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Doğrusunu gösterdi ve "Bunu yanlış yapmamıza gerek yok,

128
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
bunu uygun bir biçimde yapmak

129
00:05:55,000 --> 00:05:58,000
bize maliyeti artırmaz" dedi.

130
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
Ve binayı yeniden yaptılar.

131
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
Demir çubukları uygun biçimde bağladılar.

132
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Kolonları uygun biçimde döktüler.

133
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Ve böylece bina daha güvenli olacak hale geldi.

134
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Ve bundan sonra

135
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
yapacakları her bina

136
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
güvenli olacaktır.

137
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
Bu binaları güvenli hale getirmek

138
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
kanunla değil,

139
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
duvarcılara ulaşmak ve

140
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
onlara uygun teknikleri

141
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
öğretmekle olacaktır.

142
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Şu anda bunu yapan birçok grup var.

143
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Şuradaki ceketli arkadaşımızın adı

144
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
Craig Toten.

145
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Kendisi, bu işleri yapanlara

146
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
belgeler sağlamak için çok uğraştı.

147
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
"Yenilenmiş Haiti" aracılığıyla,

148
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
"Değişimi İnşa Et", "İnsanlık İçin Mimari" ve

149
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
AIDG aracılığıyla

150
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
ülke çapında

151
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
30-40 bin duvarcıya

152
00:06:52,000 --> 00:06:55,000
ulaşmak ve

153
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
bir "uygun binalar yapma hareketi"

154
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
başlatmak mümkün.

155
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
Eğer elbirliği ile

156
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
bu kişilere ulaşılabilirse

157
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
bu yöntem oldukça düşük maliyetli.

158
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
Binaları yeniden yapmak için milyarlarca dolar harcamaktansa

159
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
hayatları boyunca inşa edecekleri

160
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
herbir ev için sadece birkaç dolar masraf ile

161
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
duvarcıları eğitebilirsiniz.

162
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Sonuç olarak, Haiti'yi yeniden inşa etmenin

163
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
iki yolu var:

164
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Üstteki yöntem

165
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Haiti'nin yıllardır kullandığı,

166
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
çökecek kadar

167
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
güçsüz yapılar

168
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
ortaya çıkartan yöntem.

169
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
Aşağıdaki yöntem ise

170
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
duvarların birleştiği,

171
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
binanın simetrik yapılandırıldığı ve

172
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
depreme dayanıklı olan "yığma yapı" yöntemi.

173
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
Unutmayalım ki afetlere rağmen,

174
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
gelecek kuşaklar için

175
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
daha iyi evler yapma

176
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
fırsatımız var.

177
00:07:56,000 --> 00:07:59,000
Böyle yapalım ki

178
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
bir sonraki deprem için "bu bir afet,

179
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
bir trajedi değil" diyebilelim.

180
00:08:04,000 --> 00:08:08,000
İzleyicilerin alkışları