0:00:01.000,0:00:04.000
Haiti'deki depremi Skype'ten öğrendim.

0:00:04.000,0:00:07.000
Eşim bana "O da ne? Deprem!"

0:00:07.000,0:00:09.000
diye bir mesaj gönderdi

0:00:09.000,0:00:12.000
ve hemen sonra 25 dakika süreyle ortadan kayboldu.

0:00:13.000,0:00:16.000
A.B.D.'deki binlerce kişinin hissettiği şey

0:00:16.000,0:00:20.000
25 dakika süren gerçek bir terör olayıydı.

0:00:21.000,0:00:24.000
Ben bir tsunaminin gelmesinden korkuyordum.

0:00:24.000,0:00:26.000
Benim göremediğim şey

0:00:26.000,0:00:29.000
Haiti'de daha büyük bir terörün olduğuydu

0:00:29.000,0:00:32.000
ve bu da deprem sonrasında binalarin çökmesiydi.

0:00:32.000,0:00:34.000
Hepimiz

0:00:34.000,0:00:37.000
Haiti'deki çökmüş binalarin resimlerini gördük.

0:00:37.000,0:00:39.000
Bunlar, eşimin

0:00:39.000,0:00:41.000
depremden birkaç gün sonra,

0:00:41.000,0:00:44.000
ben D.R. aracılığıyla ülkeye giderken çektiği resimler.

0:00:45.000,0:00:47.000
Burası ulusal binaları.

0:00:47.000,0:00:50.000
Beyaz Saray'ın karşılığı olan bina.

0:00:50.000,0:00:53.000
Burası en işlek zamanında

0:00:53.000,0:00:56.000
Karayipler'deki en büyük süpermarket.

0:00:58.000,0:01:00.000
Burası Hemşirelik Okulu.

0:01:00.000,0:01:03.000
300 öğrencisi var.

0:01:04.000,0:01:06.000
Hemen yanındaki ise

0:01:06.000,0:01:09.000
çok az hasar görmüş bir hastane.

0:01:09.000,0:01:12.000
Burası Ekenomi ve Finans Bakanlığı binası.

0:01:15.000,0:01:17.000
Haiti'deki depremde

0:01:17.000,0:01:20.000
çok sayıda can kaybı olduğunu

0:01:20.000,0:01:22.000
hepimiz duyduk,

0:01:22.000,0:01:25.000
ancak bütün bu kayıpların sebeplerinin

0:01:25.000,0:01:28.000
neler olduğunu yeterince öğrenemedik.

0:01:28.000,0:01:30.000
Binaların neden çöktüğünü

0:01:30.000,0:01:33.000
öğrenemedik.

0:01:33.000,0:01:35.000
Sonuçta,

0:01:35.000,0:01:37.000
bütün ülke çapında

0:01:37.000,0:01:40.000
220.000 kişiyi öldüren,

0:01:40.000,0:01:43.000
330.000 kişiyi yaralayan,

0:01:43.000,0:01:48.000
1,3 milyon kişiyi göçe zorlayan,

0:01:49.000,0:01:51.000
gıda ve

0:01:51.000,0:01:53.000
su kaynaklarını yok eden

0:01:53.000,0:01:56.000
deprem değil binalardı.

0:01:56.000,0:02:01.000
Bu olay, son birkaç on yıl içinde

0:02:01.000,0:02:04.000
görülen en büyük metropol faciasıdır.

0:02:04.000,0:02:07.000
Ve bu bir doğal afet değildi.

0:02:07.000,0:02:10.000
O bir mühendislik faciasıydı.

0:02:10.000,0:02:12.000
AIDG,

0:02:12.000,0:02:14.000
2007 yılından bu yana

0:02:14.000,0:02:16.000
Haiti'deki küçük ölçekli işletmelere

0:02:16.000,0:02:18.000
mühendislik ve işletme desteği sağlıyordu.

0:02:18.000,0:02:22.000
Depremden sonra, biz ülkeye

0:02:22.000,0:02:24.000
binalarin neden çöktüklerini tespit etmek,

0:02:24.000,0:02:27.000
neyin güvenli olup olmadığını incelemek için deprem mühendisleri getirmeye başladık.

0:02:27.000,0:02:30.000
Haiti'deki B.M. temsilcisi olan

0:02:30.000,0:02:32.000
MUNISTAH ile,

0:02:32.000,0:02:34.000
Ulaştırma Bakanlığı ile

0:02:34.000,0:02:36.000
farklı Sivil Toplum Örgütleriyle birlikte

0:02:36.000,0:02:39.000
1.500 üzerinde bina teftiş ettik.

0:02:40.000,0:02:42.000
Okulları ve

0:02:42.000,0:02:44.000
özel mülkleri inceledik.

0:02:44.000,0:02:46.000
Tıp merkezlerini ve

0:02:46.000,0:02:48.000
gıda depolarını kontrol ettik.

0:02:48.000,0:02:50.000
Hükümet binalarını inceledik.

0:02:50.000,0:02:52.000
Burası Adalet Bakanlığı.

0:02:52.000,0:02:54.000
Bu kapının arkasındaki yer

0:02:54.000,0:02:57.000
Ulusal Yargı Arşivleri.

0:02:57.000,0:02:59.000
Kapıda duran da Buffalo Üniversitesi

0:02:59.000,0:03:01.000
Disiplinlerarası Deprem Mühendisliği Araştırmaları Merkezi

0:03:01.000,0:03:05.000
direktörü

0:03:05.000,0:03:08.000
Andre Filitrault.

0:03:08.000,0:03:10.000
Arşivlerin emniyetli bir şekilde

0:03:10.000,0:03:12.000
kurtarılıp kurtarılamayacağını inceliyor.

0:03:12.000,0:03:14.000
Andre,

0:03:14.000,0:03:16.000
bu binaların aynı şekilde çöktüğünü

0:03:16.000,0:03:19.000
tekrar tekrar görünce,

0:03:19.000,0:03:22.000
burada yeni bir araştırmaya gerek olmadığını söyledi.

0:03:22.000,0:03:25.000
Burada yeni birşey yok.

0:03:25.000,0:03:28.000
Çökmeye sebep olan bölgeler hep aynı--

0:03:28.000,0:03:31.000
duvarlar ve kirişler sütunlara uygun bağlanmamış--

0:03:31.000,0:03:34.000
şuradaki binadan sarkan bir tavan --

0:03:36.000,0:03:38.000
dirsekli yapılar,

0:03:38.000,0:03:40.000
veya asimetrik yapılar,

0:03:40.000,0:03:42.000
şiddetli bir şekilde silkelenmiş ve çökmüş,

0:03:44.000,0:03:46.000
zayıf yapı malzemeleri,

0:03:46.000,0:03:48.000
yetersiz beton,

0:03:48.000,0:03:51.000
binalardaki yetersiz sıkıştırma

0:03:52.000,0:03:54.000
pürüzsüz demir çubuklar,

0:03:54.000,0:03:57.000
atmosfere açık bırakılan ve paslanmış olan demir çubuklar ...

0:03:57.000,0:04:00.000
Şimdi bütün bu sorunlara

0:04:00.000,0:04:02.000
bir çözüm var.

0:04:02.000,0:04:05.000
Uygun yapılaşma nasıl olur biliyoruz artık.

0:04:05.000,0:04:08.000
Bunun ispatı

0:04:08.000,0:04:11.000
yaklaşık bir ay kadar sonra,

0:04:11.000,0:04:14.000
8.8 büyüklüğünde bir deprem

0:04:15.000,0:04:17.000
Şili'yi vurduğunda ortaya çıktı.

0:04:17.000,0:04:19.000
7.0 ile kıyaslandığında

0:04:19.000,0:04:21.000
500 kat daha şiddetli

0:04:21.000,0:04:24.000
bir şekilde Port-au-Prince'i vurdu.

0:04:24.000,0:04:26.000
500 kat daha şiddetli olmasına rağmen

0:04:26.000,0:04:29.000
sadece 1000'in altında vaka ortaya çıktı.

0:04:31.000,0:04:33.000
Nüfus yoğunluğu bazında değerlendirildiğinde

0:04:33.000,0:04:35.000
Haiti depreminin verdiği hasarın

0:04:35.000,0:04:38.000
%1'i kadar bile değil.

0:04:39.000,0:04:41.000
Şili ile Haiti arasındaki

0:04:41.000,0:04:44.000
fark neydi?

0:04:44.000,0:04:46.000
Sismik standartlar

0:04:46.000,0:04:49.000
ve binaların bir bütün olarak davranmasını sağlayan

0:04:49.000,0:04:51.000
yığma yapılar,

0:04:51.000,0:04:53.000
duvarların ve kolonların

0:04:53.000,0:04:55.000
çatı ve tavanların

0:04:55.000,0:04:58.000
ayrı ayrı değil de

0:04:58.000,0:05:02.000
birbirini desteklemesi için birleştirildiği yapılar.

0:05:03.000,0:05:06.000
Şili'deki bu binayı görüyorsunuz,

0:05:06.000,0:05:08.000
ortadan bölünmüş

0:05:08.000,0:05:11.000
fakat parçalanıp beton yığınına dönüşmemiş.

0:05:12.000,0:05:14.000
Şilililer yıllardır

0:05:14.000,0:05:16.000
yığma yapılar inşa etmektedirler.

0:05:17.000,0:05:21.000
Şu anda AIDG, "KPFF Danışmanlık" ve

0:05:21.000,0:05:23.000
"İnsanlık İçin Mimari" kurumları ile

0:05:23.000,0:05:26.000
yığma yapı inşaası konusunda

0:05:26.000,0:05:28.000
Haiti'ye daha fazla eğitim vermek için çalışıyorlar.

0:05:30.000,0:05:32.000
Bu kişi Xantus Daniel.

0:05:32.000,0:05:34.000
O bir ustabaşı değil,

0:05:34.000,0:05:37.000
bizim eğitimlerimizden birine katılmış olan

0:05:37.000,0:05:39.000
sıradan bir inşaat işçisi.

0:05:39.000,0:05:42.000
En son çalıştığı yerde amiri ile birlikte çalışıyordu

0:05:42.000,0:05:45.000
ve kolonların uygunsuz döküldüğünü gördü.

0:05:45.000,0:05:47.000
Amirini kenara çekip, yığma yapılarda

0:05:47.000,0:05:50.000
malzemelerin nasıl yerleştirilmesi gerektiğini gösterdi.

0:05:50.000,0:05:53.000
Doğrusunu gösterdi ve "Bunu yanlış yapmamıza gerek yok,

0:05:53.000,0:05:55.000
bunu uygun bir biçimde yapmak

0:05:55.000,0:05:58.000
bize maliyeti artırmaz" dedi.

0:05:58.000,0:06:00.000
Ve binayı yeniden yaptılar.

0:06:00.000,0:06:02.000
Demir çubukları uygun biçimde bağladılar.

0:06:02.000,0:06:04.000
Kolonları uygun biçimde döktüler.

0:06:04.000,0:06:06.000
Ve böylece bina daha güvenli olacak hale geldi.

0:06:06.000,0:06:08.000
Ve bundan sonra

0:06:08.000,0:06:10.000
yapacakları her bina

0:06:10.000,0:06:12.000
güvenli olacaktır.

0:06:13.000,0:06:15.000
Bu binaları güvenli hale getirmek

0:06:15.000,0:06:18.000
kanunla değil,

0:06:18.000,0:06:20.000
duvarcılara ulaşmak ve

0:06:20.000,0:06:23.000
onlara uygun teknikleri

0:06:23.000,0:06:26.000
öğretmekle olacaktır.

0:06:28.000,0:06:30.000
Şu anda bunu yapan birçok grup var.

0:06:30.000,0:06:32.000
Şuradaki ceketli arkadaşımızın adı

0:06:32.000,0:06:34.000
Craig Toten.

0:06:34.000,0:06:36.000
Kendisi, bu işleri yapanlara

0:06:36.000,0:06:39.000
belgeler sağlamak için çok uğraştı.

0:06:40.000,0:06:42.000
"Yenilenmiş Haiti" aracılığıyla,

0:06:42.000,0:06:45.000
"Değişimi İnşa Et", "İnsanlık İçin Mimari" ve

0:06:45.000,0:06:47.000
AIDG aracılığıyla

0:06:47.000,0:06:49.000
ülke çapında

0:06:49.000,0:06:52.000
30-40 bin duvarcıya

0:06:52.000,0:06:55.000
ulaşmak ve

0:06:55.000,0:06:57.000
bir "uygun binalar yapma hareketi"

0:06:57.000,0:07:00.000
başlatmak mümkün.

0:07:02.000,0:07:04.000
Eğer elbirliği ile

0:07:04.000,0:07:06.000
bu kişilere ulaşılabilirse

0:07:06.000,0:07:09.000
bu yöntem oldukça düşük maliyetli.

0:07:09.000,0:07:13.000
Binaları yeniden yapmak için milyarlarca dolar harcamaktansa

0:07:13.000,0:07:15.000
hayatları boyunca inşa edecekleri

0:07:15.000,0:07:17.000
herbir ev için sadece birkaç dolar masraf ile

0:07:17.000,0:07:20.000
duvarcıları eğitebilirsiniz.

0:07:22.000,0:07:24.000
Sonuç olarak, Haiti'yi yeniden inşa etmenin

0:07:24.000,0:07:26.000
iki yolu var:

0:07:26.000,0:07:28.000
Üstteki yöntem

0:07:28.000,0:07:31.000
Haiti'nin yıllardır kullandığı,

0:07:31.000,0:07:33.000
çökecek kadar

0:07:33.000,0:07:35.000
güçsüz yapılar

0:07:35.000,0:07:37.000
ortaya çıkartan yöntem.

0:07:37.000,0:07:40.000
Aşağıdaki yöntem ise

0:07:40.000,0:07:42.000
duvarların birleştiği,

0:07:42.000,0:07:44.000
binanın simetrik yapılandırıldığı ve

0:07:44.000,0:07:47.000
depreme dayanıklı olan "yığma yapı" yöntemi.

0:07:47.000,0:07:49.000
Unutmayalım ki afetlere rağmen,

0:07:49.000,0:07:52.000
gelecek kuşaklar için

0:07:52.000,0:07:54.000
daha iyi evler yapma

0:07:54.000,0:07:56.000
fırsatımız var.

0:07:56.000,0:07:59.000
Böyle yapalım ki

0:07:59.000,0:08:01.000
bir sonraki deprem için "bu bir afet,

0:08:01.000,0:08:03.000
bir trajedi değil" diyebilelim.

0:08:04.000,0:08:08.000
İzleyicilerin alkışları