[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.25,0:00:09.87,Default,,0000,0000,0000,,Era o ano 1816.
Dialogue: 0,0:00:09.87,0:00:12.38,Default,,0000,0000,0000,,Europa e Norteamérica acababan de pasar
Dialogue: 0,0:00:12.38,0:00:15.28,Default,,0000,0000,0000,,por unha serie de guerras devastadoras,
Dialogue: 0,0:00:15.28,0:00:18.26,Default,,0000,0000,0000,,e unha recuperación lenta \Nparecía poñerse en marcha,
Dialogue: 0,0:00:18.26,0:00:20.76,Default,,0000,0000,0000,,pero a natureza tiña outros plans.
Dialogue: 0,0:00:20.76,0:00:23.35,Default,,0000,0000,0000,,Despois de dous anos de malas colleitas,
Dialogue: 0,0:00:23.35,0:00:26.29,Default,,0000,0000,0000,,a primavera veu con arroiadas\Ne moito frío,
Dialogue: 0,0:00:26.29,0:00:29.27,Default,,0000,0000,0000,,facendo rebordar os ríos \Ne acabando coas colleitas
Dialogue: 0,0:00:29.27,0:00:31.85,Default,,0000,0000,0000,,desde as Illas Británicas ata Suíza.
Dialogue: 0,0:00:31.85,0:00:35.64,Default,,0000,0000,0000,,Mentres, unha neve de cor rara \Nfolerpaba sobre Italia e Hungría,
Dialogue: 0,0:00:35.64,0:00:40.49,Default,,0000,0000,0000,,provocando grandes fames, \Npelexas pola comida e epidemias.
Dialogue: 0,0:00:40.49,0:00:42.66,Default,,0000,0000,0000,,Mentres tanto, \NNova Inglaterra víase cuberta
Dialogue: 0,0:00:42.66,0:00:44.35,Default,,0000,0000,0000,,por unha néboa estraña
Dialogue: 0,0:00:44.35,0:00:45.58,Default,,0000,0000,0000,,que non levantaba,
Dialogue: 0,0:00:45.58,0:00:47.49,Default,,0000,0000,0000,,polo que o chan estivo conxelado
Dialogue: 0,0:00:47.49,0:00:49.41,Default,,0000,0000,0000,,ata xuño.
Dialogue: 0,0:00:49.41,0:00:52.79,Default,,0000,0000,0000,,No que se chegou a coñecer como\No "ano sen verán",
Dialogue: 0,0:00:52.79,0:00:55.33,Default,,0000,0000,0000,,houbo quen pensou\Nque empezara a Apocalipse.
Dialogue: 0,0:00:55.33,0:00:58.59,Default,,0000,0000,0000,,Este sentimento foi representado\Nno poema de Lord Byron "Escuridade":
Dialogue: 0,0:00:58.59,0:01:01.96,Default,,0000,0000,0000,,"Tiven un soño que \Nnon era de todo un soño.
Dialogue: 0,0:01:01.96,0:01:04.72,Default,,0000,0000,0000,,O brillante Sol apagárase,
Dialogue: 0,0:01:04.72,0:01:08.55,Default,,0000,0000,0000,,e as estrelas vagaban escuras \Nno espazo eterno,
Dialogue: 0,0:01:08.55,0:01:10.67,Default,,0000,0000,0000,,sen raios, e sen camiño,
Dialogue: 0,0:01:10.67,0:01:13.94,Default,,0000,0000,0000,,e a Terra xeada axitábase\Ncega e escurecéndose
Dialogue: 0,0:01:13.94,0:01:15.80,Default,,0000,0000,0000,,no aire sen lúa;
Dialogue: 0,0:01:15.80,0:01:19.72,Default,,0000,0000,0000,,o amencer ía e viña...\Ne volvía, e non traía día ningún".
Dialogue: 0,0:01:19.72,0:01:20.86,Default,,0000,0000,0000,,Non tiñan modo de saber
Dialogue: 0,0:01:20.86,0:01:22.78,Default,,0000,0000,0000,,que a fonte real da súa desgraza
Dialogue: 0,0:01:22.78,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,ocorrera había un ano\Na miles de quilómetros.
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:30.62,Default,,0000,0000,0000,,A erupción en 1815 \Ndo monte Tambora
Dialogue: 0,0:01:30.62,0:01:33.33,Default,,0000,0000,0000,,na illa indonesia de Sumbawa
Dialogue: 0,0:01:33.33,0:01:35.96,Default,,0000,0000,0000,,foi o que se coñece como un supervolcán,
Dialogue: 0,0:01:35.96,0:01:38.96,Default,,0000,0000,0000,,que se caracteriza por un volume\Nde material proxectado,
Dialogue: 0,0:01:38.96,0:01:42.56,Default,,0000,0000,0000,,varias veces maior ca o \Nde calquera volcán corrente.
Dialogue: 0,0:01:42.56,0:01:45.25,Default,,0000,0000,0000,,E, aínda que a imaxe popular\Nda destrución volcánica
Dialogue: 0,0:01:45.25,0:01:47.97,Default,,0000,0000,0000,,é a da rocha fundida cubrindo \No terreo circundante,
Dialogue: 0,0:01:47.97,0:01:50.51,Default,,0000,0000,0000,,é moito maior a devastación causada
Dialogue: 0,0:01:50.51,0:01:52.85,Default,,0000,0000,0000,,polo que queda no aire.
Dialogue: 0,0:01:52.85,0:01:55.20,Default,,0000,0000,0000,,As cinzas volcánicas, esparexidas \Npolo vento,
Dialogue: 0,0:01:55.20,0:01:57.30,Default,,0000,0000,0000,,poden cubrir o ceo durante días,
Dialogue: 0,0:01:57.30,0:02:00.22,Default,,0000,0000,0000,,mentres que gases tóxicos, \Ncomo o dióxido de xofre
Dialogue: 0,0:02:00.22,0:02:01.84,Default,,0000,0000,0000,,reaccionan na estratosfera,
Dialogue: 0,0:02:01.84,0:02:03.52,Default,,0000,0000,0000,,bloqueando a radiación solar
Dialogue: 0,0:02:03.52,0:02:06.51,Default,,0000,0000,0000,,e arrefriando drasticamente \Nas zonas inferiores da atmosfera.
Dialogue: 0,0:02:06.51,0:02:08.69,Default,,0000,0000,0000,,O inverno volcánico que resulta de aquí,
Dialogue: 0,0:02:08.69,0:02:11.33,Default,,0000,0000,0000,,xunto con outros efectos \Ncomo a choiva ácida,
Dialogue: 0,0:02:11.33,0:02:12.95,Default,,0000,0000,0000,,pode afectar varios continentes,
Dialogue: 0,0:02:12.95,0:02:14.50,Default,,0000,0000,0000,,alterando os ciclos naturais
Dialogue: 0,0:02:14.50,0:02:17.46,Default,,0000,0000,0000,,e aniquilando a vida vexetal da que \Noutros organismos,
Dialogue: 0,0:02:17.46,0:02:20.50,Default,,0000,0000,0000,,incluídos os seres humanos, dependen.
Dialogue: 0,0:02:20.50,0:02:23.52,Default,,0000,0000,0000,,Liberando case 160 quilómetros cúbicos
Dialogue: 0,0:02:23.52,0:02:25.51,Default,,0000,0000,0000,,de rochas, cinzas e gases,
Dialogue: 0,0:02:25.51,0:02:27.30,Default,,0000,0000,0000,,a erupción do monte Tambora
Dialogue: 0,0:02:27.30,0:02:29.76,Default,,0000,0000,0000,,foi a maior das rexistradas na historia,
Dialogue: 0,0:02:29.76,0:02:32.68,Default,,0000,0000,0000,,causando 90 000 mortes.
Dialogue: 0,0:02:32.68,0:02:35.40,Default,,0000,0000,0000,,Pero erupciones anteriores \Nforon aínda máis mortíferas.
Dialogue: 0,0:02:35.40,0:02:38.88,Default,,0000,0000,0000,,A do Huaynaputina, en Perú no 1600,
Dialogue: 0,0:02:38.88,0:02:41.22,Default,,0000,0000,0000,,foi a causa probable\Nda "gran fame rusa",
Dialogue: 0,0:02:41.22,0:02:43.32,Default,,0000,0000,0000,,que matou a case \Ndous millóns de persoas,
Dialogue: 0,0:02:43.32,0:02:46.74,Default,,0000,0000,0000,,mentres que erupcións máis antigas \Nforon culpables de sucesos mundiais,
Dialogue: 0,0:02:46.74,0:02:49.30,Default,,0000,0000,0000,,como a caída da dinastía Xia na China,
Dialogue: 0,0:02:49.30,0:02:52.30,Default,,0000,0000,0000,,a desaparición da civilización minoica,
Dialogue: 0,0:02:52.30,0:02:55.23,Default,,0000,0000,0000,,e mesmo dun colo de botella xenético\Nna evolución humana
Dialogue: 0,0:02:55.23,0:02:58.46,Default,,0000,0000,0000,,que puido ser o resultado da desaparición\Ndalgúns miles de humanos
Dialogue: 0,0:02:58.46,0:03:01.54,Default,,0000,0000,0000,,hai 70 000 anos.
Dialogue: 0,0:03:01.54,0:03:04.34,Default,,0000,0000,0000,,Un dos tipos máis perigosos \Nde supervolcán
Dialogue: 0,0:03:04.34,0:03:06.48,Default,,0000,0000,0000,,é unha caldeira explosiva,
Dialogue: 0,0:03:06.48,0:03:08.93,Default,,0000,0000,0000,,que se forma cando unha montaña volcánica\Nse esboroa
Dialogue: 0,0:03:08.93,0:03:10.84,Default,,0000,0000,0000,,despois dunha erupción tan grande
Dialogue: 0,0:03:10.84,0:03:12.85,Default,,0000,0000,0000,,que a cámara magmática, agora baleira,
Dialogue: 0,0:03:12.85,0:03:14.97,Default,,0000,0000,0000,,non é quen de soportar o seu propio peso.
Dialogue: 0,0:03:14.97,0:03:17.85,Default,,0000,0000,0000,,Pero, aínda que o volcán desapareceu\Nda superficie do chan,
Dialogue: 0,0:03:17.85,0:03:20.94,Default,,0000,0000,0000,,a actividade volcánica \Nsubterránea segue.
Dialogue: 0,0:03:20.94,0:03:22.72,Default,,0000,0000,0000,,Sen forma ningunha de escapar,
Dialogue: 0,0:03:22.72,0:03:24.94,Default,,0000,0000,0000,,o magma e os gases volcánicos
Dialogue: 0,0:03:24.94,0:03:27.88,Default,,0000,0000,0000,,continúan acumulándose e expandíndose\Nno subsolo,
Dialogue: 0,0:03:27.88,0:03:31.30,Default,,0000,0000,0000,,aumentando a presión ata que\Nunha explosión masiva e violenta
Dialogue: 0,0:03:31.30,0:03:33.46,Default,,0000,0000,0000,,se torna inevitable.
Dialogue: 0,0:03:33.46,0:03:36.92,Default,,0000,0000,0000,,E unha das caldeiras volcánicas\Nactivas máis grandes
Dialogue: 0,0:03:36.92,0:03:39.63,Default,,0000,0000,0000,,atópase debaixo\Ndo Parque Nacional Yellowstone.
Dialogue: 0,0:03:39.63,0:03:43.18,Default,,0000,0000,0000,,A última vez que entrou en erupción, \Nhai 650 000 anos,
Dialogue: 0,0:03:43.18,0:03:45.12,Default,,0000,0000,0000,,cubriu gran parte de Norteamérica
Dialogue: 0,0:03:45.12,0:03:48.02,Default,,0000,0000,0000,,con case dous metros de cinzas e rochas.
Dialogue: 0,0:03:48.02,0:03:50.25,Default,,0000,0000,0000,,Na actualidade, o científicos vixían
Dialogue: 0,0:03:50.25,0:03:51.93,Default,,0000,0000,0000,,os volcáns activos de todo o mundo;
Dialogue: 0,0:03:51.93,0:03:54.03,Default,,0000,0000,0000,,e os procedementos \Npara predicir erupcións,
Dialogue: 0,0:03:54.03,0:03:57.31,Default,,0000,0000,0000,,facer evacuacións \Ne desviar as correntes de lava
Dialogue: 0,0:03:57.31,0:03:59.46,Default,,0000,0000,0000,,melloraron co paso dos anos.
Dialogue: 0,0:03:59.46,0:04:01.55,Default,,0000,0000,0000,,Pero a escala masiva e o alcance global
Dialogue: 0,0:04:01.55,0:04:02.96,Default,,0000,0000,0000,,dun supervolcán significan
Dialogue: 0,0:04:02.96,0:04:06.26,Default,,0000,0000,0000,,que para moita xente non habería\Npara onde fuxir.
Dialogue: 0,0:04:06.26,0:04:08.72,Default,,0000,0000,0000,,Por sorte, os datos actuais \Nnon amosan evidencias
Dialogue: 0,0:04:08.72,0:04:11.95,Default,,0000,0000,0000,,de que unha erupción tal vaia ocorrer \Nnos vindeiros miles de anos.
Dialogue: 0,0:04:11.95,0:04:14.86,Default,,0000,0000,0000,,Pero a idea dunha apocalipse \Ndestrutora de civilizacións,
Dialogue: 0,0:04:14.86,0:04:16.91,Default,,0000,0000,0000,,súbita e inevitable,
Dialogue: 0,0:04:16.91,0:04:19.37,Default,,0000,0000,0000,,causada por sucesos \Nda outra punta do mundo
Dialogue: 0,0:04:19.37,0:04:21.96,Default,,0000,0000,0000,,seguirá sendo unha visión \Npoderosa e terrorífica.
Dialogue: 0,0:04:21.96,0:04:24.38,Default,,0000,0000,0000,,E menos ficticia do que nos gustaría crer.
Dialogue: 0,0:04:24.38,0:04:27.76,Default,,0000,0000,0000,,"Os ventos estaban murchos\Nno aire estancado,
Dialogue: 0,0:04:27.76,0:04:29.63,Default,,0000,0000,0000,,e as nubes finaran;
Dialogue: 0,0:04:29.63,0:04:32.36,Default,,0000,0000,0000,,a escuridade non precisaba da súa axuda --
Dialogue: 0,0:04:32.36,0:04:34.88,Default,,0000,0000,0000,,ela era o universo". - Lord Byron