WEBVTT 00:00:00.690 --> 00:00:04.730 Арифметиканын эң алгачкы баскычтарынан баштап 00:00:04.730 --> 00:00:06.330 "барабар" белгиси менен таанышпыз. 00:00:06.330 --> 00:00:10.480 1+1=2 сымал туюнтмаларды көргөн чыгарсыз. 00:00:10.480 --> 00:00:14.180 Азыркы күндөрдө, көптөгөн адамдар барабар белгиси туюнтманын 00:00:14.180 --> 00:00:17.440 жообун көрсөт дегенди билдирет деп ойлонушу мүмкүн. 00:00:17.440 --> 00:00:19.100 1 кошуу 1 бул көнүгүү. 00:00:19.100 --> 00:00:22.540 Барабар белгиси "мага жообун бер" дегенди билдирет. Жана 1 кошуу 1 бул 2. 00:00:22.540 --> 00:00:24.940 Чынында, барабар белгиси андайды билдирбейт. 00:00:24.940 --> 00:00:28.860 Чынында, барабар белгиси эки барабардыкты салыштырып турат. 00:00:28.860 --> 00:00:32.250 Биз 1 кошуу 1 барабар 2 деп жазууда, 00:00:32.250 --> 00:00:34.640 мындайча айтканда, барабардыктын сол 00:00:34.640 --> 00:00:39.370 жагындагы туюнтма оң жактагы 00:00:39.370 --> 00:00:42.420 туюнтмага так барабар экенин түшүндүрөт. 00:00:42.420 --> 00:00:48.990 Буга чейин жазып кеткендей, 2 барабар 1 кошуу 1ге. 00:00:48.990 --> 00:00:50.950 Бул эки нерсе бири-бирине барабар. 00:00:50.950 --> 00:00:54.250 2 барабар 2ге деп жазсам болот. 00:00:54.250 --> 00:00:56.040 Бул туп-туура айтуу. 00:00:56.040 --> 00:00:57.500 Бул эки нерсе барабар. 00:00:57.500 --> 00:01:02.970 Жана 1 кошуу 1 барабар 1 кошуу 1 деп да жазсам болот. 00:01:02.970 --> 00:01:12.650 1 кошуу 1 кемитүү 1 барабар 3 кемитүү 2 деп жазсам болот. 00:01:12.650 --> 00:01:14.860 Баары тең барабар туюнтмалар. 00:01:14.860 --> 00:01:18.880 Сол жагындагы нерсе 00:01:18.880 --> 00:01:23.680 1 кошуу 1 кемитүү 1 бул 1ге барабар. 00:01:23.680 --> 00:01:26.580 Баары тең брбр туюнтмалар. 00:01:26.580 --> 00:01:29.600 Эми, мен силерди сандарды салыштыруунун 00:01:29.600 --> 00:01:31.520 башка жолдору менен таныштырам. 00:01:31.520 --> 00:01:34.760 Барабардыктын эки жагы тең бирдей туюнтмага ээ болгондо, 00:01:34.760 --> 00:01:35.805 барабар белгисин коём. 00:01:35.805 --> 00:01:37.180 Эми, барабардыктын эки жагы ар кандай туюнтмага 00:01:37.180 --> 00:01:40.430 ээ болгон учурун карайлы. 00:01:40.430 --> 00:01:47.780 Бизде 3 жана 1 сандары бар дейли 00:01:47.780 --> 00:01:50.140 жана аларды салыштыралы. 00:01:50.140 --> 00:01:53.130 3 жана 1 бири-бирине барабар эмес. 00:01:53.130 --> 00:01:54.630 Чынында, булар бири-бирине барабар эмес деп 00:01:54.630 --> 00:01:56.080 ырастасам болот. 00:01:56.080 --> 00:01:59.740 Ошондо, 3 барабар эмес 1ге деп айта алам. 00:01:59.740 --> 00:02:02.410 Мисалы, мен кайсынысы чоң жана кайсыны кичине экенин 00:02:02.410 --> 00:02:03.860 тапкым келди дейли. 00:02:03.860 --> 00:02:08.210 Салыштыруу үчүн, кайсынысы чоң экенин айтууга, 00:02:08.210 --> 00:02:12.900 мага бир белги керек. 00:02:12.900 --> 00:02:16.536 Ал символ кайсынысы чоң экенин көрсөтүп турат. 00:02:20.230 --> 00:02:26.130 Мындайча айтканда, үч бирден чоң деп окулмак. 00:02:26.130 --> 00:02:28.450 3 бул чоңураак туюнтма. 00:02:28.450 --> 00:02:31.580 Эгерде сиз бул символдун түшүндүрмөсүн унута берсеңиз, 00:02:31.580 --> 00:02:36.105 Чоңураак туюнтма ачык жеринде турат. 00:02:38.740 --> 00:02:41.200 Буну сиз жебе катары карасаңыз болот, 00:02:41.200 --> 00:02:45.370 же символдун бир түрү катары, бирок бул чоңурак жагы. 00:02:45.370 --> 00:02:47.540 Бул жагы кичине, кичине чекит 00:02:47.540 --> 00:02:49.895 жана бул жагында чоң жагы, чоңураак туюнтма 00:02:49.895 --> 00:02:50.850 чоң жагында жайгашат. 00:02:50.850 --> 00:02:52.860 Ошондо, бул "3 чоң..." 00:02:52.860 --> 00:02:55.550 ылдыйраак жазайын 00:02:55.550 --> 00:03:02.420 3 чоң 1ден деп окулат. 00:03:02.420 --> 00:03:05.100 Кайрадан, бул жакта сандар болбошу керек. 00:03:05.100 --> 00:03:06.470 Түшүндүрмөсүн жазайын. 00:03:06.470 --> 00:03:18.130 1+1+1 чоң 1ден дейли 00:03:18.130 --> 00:03:20.110 деп жазсам болот. 00:03:20.110 --> 00:03:21.800 Бул - салыштыруу. 00:03:21.800 --> 00:03:23.910 Бирок башка жол менен жазсакчы? 00:03:23.910 --> 00:03:28.620 5 менен 19ду салыштыралы 00:03:28.620 --> 00:03:33.040 дейли. 00:03:33.040 --> 00:03:35.500 Бул жакта чоңураак символу коюлбайт. 00:03:35.500 --> 00:03:38.320 5 19дан чоңураак деген бул туура эмес. 00:03:38.320 --> 00:03:40.800 Бирок мен 5 19га барабр эмес деп айта алам. 00:03:40.800 --> 00:03:43.647 Бул ырастоону айта алам. 00:03:43.647 --> 00:03:45.980 Бирок экоонун ортосунда кайсыны чоң жана 00:03:45.980 --> 00:03:48.124 кайсыны кичине деп ырастасамчы? 00:03:48.124 --> 00:03:49.540 Мейли, 5 19дн кичинерээк 00:03:49.540 --> 00:03:53.110 деп айтмакмын. 00:03:53.110 --> 00:03:55.720 Мен ... ылдыйрак жазайын 00:03:55.720 --> 00:04:08.890 "5 19дан" кичине деп жазгым келди. 00:04:08.890 --> 00:04:10.189 Ушуну айткым келди. 00:04:10.189 --> 00:04:12.480 Бирок биз "кичине" деген сөздү математикалык жол менен 00:04:12.480 --> 00:04:16.769 жазышыбыз керек. 00:04:16.769 --> 00:04:19.010 Макул, эшер бул "чоңураак" болсо, анда 00:04:19.010 --> 00:04:21.329 ошонун эле тескерисин алсак, ошол эле маанини билдирет. 00:04:21.329 --> 00:04:23.292 Кайрадан жазып көрөлү, 00:04:23.292 --> 00:04:26.400 чекит кичине туюнтманы көрсөтсө, 00:04:26.400 --> 00:04:28.710 символдун чоң жагы чоң туюнтманы көздөйт. 00:04:28.710 --> 00:04:30.810 Бул жакта 5 кичине чоңдук, ошондо 00:04:30.810 --> 00:04:32.390 мен чекитти 5ти көздөй каратам. 00:04:32.390 --> 00:04:37.050 Жана 19 чоңураак, ошондо ачык жагын 19га көздөйм. 00:04:37.050 --> 00:04:42.320 ошондо бул "5 кичине 19дан" деп окулат. 00:04:42.320 --> 00:04:46.160 5 19дан кичине чоңдук. 00:04:46.160 --> 00:04:52.700 Буну 1+1 кичине 1+1+1 00:04:52.700 --> 00:04:54.620 деп жаза алам. 00:04:54.620 --> 00:04:56.830 Бул чоңдук, 1+1 кичине 1+1+1 ден 00:04:56.830 --> 00:05:03.401 деген туура.