1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Od 20 lat projektuję łamigłówki.

2
00:00:04,000 --> 00:00:09,000
Chcę was dziś zabrać w podróż

3
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
od pierwszej łamigłówki mojego pomysłu,

4
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
aż do bieżącego projektu.

5
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
Projektowałem zagadki dla książek, wydawnictw.

6
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
Jestem felietonistą miesięcznika Discover.

7
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
Robię to już od 10 lat.

8
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
Tworzę kalendarz zagadek, zabawki.

9
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
Głównie pracuję nad grami komputerowymi.

10
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
Projektowałem dla Bejeweled.

11
00:00:27,000 --> 00:00:28,000
(Brawa)

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
Ale to nie ja wymyśliłem Bejeweled.

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Pierwsza łamigłówka,

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
szósta klasa, nauczyciel powiedział:

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
"Dzieciak lubi tworzyć,

16
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
niech powycina litery z kartonu na tablicę"

17
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
niech powycina litery z kartonu na tablicę"

18
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Byłem zachwycony.

19
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Bawiąc się wymyśliłem coś takiego.

20
00:00:48,000 --> 00:00:51,000
Taką literę. To jest litera alfabetu,

21
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
którą złożono tylko raz.

22
00:00:53,000 --> 00:00:58,000
Co to za litera, jeśli ją rozłożyć?

23
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Podpowiem: to nie "L".

24
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
(Śmiech)

25
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
To mogłoby być "L".

26
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Ale co jeszcze?

27
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
Już wiecie.

28
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Sprytne, prawda?

29
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
Moja pierwsza zagadka. Złapałem bakcyla.

30
00:01:14,000 --> 00:01:18,000
Stworzyłem coś nowego; cudowne uczucie.

31
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Wcześniej robiłem już krzyżówki,

32
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
ale to wypełnianie czyjejś matrycy.

33
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
Mój twór był oryginalny.

34
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
Czytałem Gardnera w Scientific American.

35
00:01:28,000 --> 00:01:32,000
Poświęciłem się całkowicie łamigłówkom.

36
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
Co mam na myśli mówiąc: łamigłówka?

37
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
To problem, którego prawidłowe rozwiązanie sprawia frajdę,

38
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
To problem, którego prawidłowe rozwiązanie sprawia frajdę,

39
00:01:40,000 --> 00:01:44,000
w przeciwieństwie do codziennych problemów,

40
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
zaprojektowanych raczej marnie.

41
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
Rozwiązanie niepewne.

42
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Zajmują mnóstwo czasu. Nikt nie spisał zasad.

43
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
Kto to zaprojektował?

44
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
Życie nie zostało dobrze napisane,

45
00:01:56,000 --> 00:01:59,000
więc scenarzystom nie zabraknie pracy.

46
00:01:59,000 --> 00:02:02,000
Z przyziemnych problemów robię zagadki.

47
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Prawidłowych odpowiedzi może być wiele,

48
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
jak się często zdarza.

49
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
Łamigłówki różnią się

50
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
od zabawek i gier.

51
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
Zabawka to coś, czym manipulujemy bez celu.

52
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Można ją zrobić z Lego.

53
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Można zrobić, co się chce.

54
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
W grach strategicznych, jak szachy,

55
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
nie szukamy rozwiązania. Są zagadki szachowe,

56
00:02:24,000 --> 00:02:29,000
ale naprawdę chodzi o pokonanie przeciwnika.

57
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Łamigłówki są formą sztuki.

58
00:02:31,000 --> 00:02:34,000
Są stare. Słyszymy o nich, odkąd sięga historia.

59
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Są zwięzłe, jak dowcip,

60
00:02:36,000 --> 00:02:40,000
wiersz, magiczna sztuczka lub piosenka.

61
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
Czasem są tylko jednorazową rozrywką,

62
00:02:43,000 --> 00:02:46,000
ale mogą aspirować wyżej

63
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
i zapaść w pamięć.

64
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Swoją karierę

65
00:02:50,000 --> 00:02:54,000
kierowałem w stronę takich właśnie zagadek.

66
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Pisząc gry komputerowe zauważyłem,

67
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
że potrafię wpływać na percepcję graczy.

68
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
Zaraz zademonstruję. Oto znany rysunek.

69
00:03:03,000 --> 00:03:06,000
Dwa czarne profile albo biały wazon.

70
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
Taką iluzję nazywamy "obiekt i tło".

71
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
M.C Escher wykorzystywał to w swoich wspaniałych pracach.

72
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
M.C Escher wykorzystywał to w swoich wspaniałych pracach.

73
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Tu widzimy "Dzień i noc".

74
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
A tu, co zrobilem z obiektem i tłem.

75
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Tutaj słowo „figure” czarnymi literami,

76
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
tutaj białymi.

77
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
Oba wpasowane w ten sam wzór.

78
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
Tło jednego tworzy drugie.

79
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Zacząłem od obu słów: "obiekt" i "tło".

80
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
Nie dałem rady. Zmieniłem problem.

81
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Został sam "obiekt".

82
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
(Śmiech)

83
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
Tutaj moje imię i nazwisko.

84
00:03:43,000 --> 00:03:48,000
Po odwróceniu: tytuł mojej pierwszej książki, "Inwersje".

85
00:03:48,000 --> 00:03:52,000
Dziś tę stylistykę nazywamy ambigramem.

86
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
Pokażę wam kilka innych.

87
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
Numery od 1 do 10, a raczej cyfry od 0 do 9.

88
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Wszystkie litery są zrobione z cyfr.

89
00:04:00,000 --> 00:04:03,000
Nie jest to typowy ambigram.

90
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
Lubię przekraczać granice wyobraźni.

91
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
A tu słowo "mirror" (lustro). Nie wygląda tak samo do góry nogami.

92
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
Wygląda tak samo w ten sposób.

93
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Wspaniały gość z Media Lab,

94
00:04:14,000 --> 00:04:18,000
właśnie został prezesem RISD, John Maeda.

95
00:04:18,000 --> 00:04:22,000
To na jego cześć. Rodzaj wizualnego kanonu.

96
00:04:22,000 --> 00:04:23,000
(Śmiech)

97
00:04:25,000 --> 00:04:30,000
Niedawno dla magazynu "Magic"

98
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
zrobiłem kilka ambigramów z imionami iluzjonistów.

99
00:04:32,000 --> 00:04:37,000
Tutaj Penn i Teller, tak samo do góry nogami.

100
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Ten pojawił się w kalendarzu z łamigłówkami.

101
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Wróćmy teraz do slajdów.

102
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Bardzo dziękuję.

103
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Przyjemnie się ogląda.

104
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
Ale jak się tym bawić?

105
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
Jakiś czas projektowałem interfejsy.

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
Interesuje mnie oddziaływanie wzajemne.

107
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Po pierwsze, trzeba uprościć iluzję z wazonami,

108
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
tak, jak z prawej.

109
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
Gdyby "unieść" czarny wazon,

110
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
wyglądałby jak kształt na górze.

111
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
A biała przestrzeń,

112
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
wyglądałaby jak kształt na dole.

113
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
Coś takiego można zrobić tylko na komputerze.

114
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
Coś takiego można zrobić tylko na komputerze.

115
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
Tak jak tutaj.

116
00:05:13,000 --> 00:05:16,000
Należy przemieścić części z lewej strony tak,

117
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
by utworzyły figurę widoczną po prawej.

118
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Zgodnie z zasadami, o których mówiłem,

119
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
czerń, którą okala biel można wyodrębnić.

120
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
Ale tak samo dotyczy bieli.

121
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
Ten biały kawałek w środku,

122
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
można złapać.

123
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Jeszcze tylko jeden krok.

124
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
No i proszę.

125
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
Przenosimy razem kilka kawałków

126
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
i wtedy ten fragment się aktywuje.

127
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
Dzięki wykorzystaniu sposobów postrzegania,

128
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
można dostarczyć prawdziwych wrażeń.

129
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Jak w starej maksymie:

130
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
"Uczymy się nie przez słowa

131
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
ale przez doświadczenie."

132
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
Coś jeszcze.

133
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
Gra "Godziny szczytu".

134
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Arcydzieło wśród łamigłówek,

135
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
na równi z kostką Rubika.

136
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
Zatłoczony parking,

137
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
wszędzie samochody.

138
00:06:01,000 --> 00:06:04,000
Trzeba odsunąć je tak, żeby czerwony mógł wyjechać.

139
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Twórcą jest firma Think Fun.

140
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Świetne wykonananie. Uwielbiam tę grę.

141
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Zagrajmy. Prosta łamigłówka.

142
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
Zbyt prosta, dodajmy jeden samochód.

143
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
Jak to rozwiązać?

144
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Odsuwamy niebieski.

145
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
Trzeba trochę utrudnić. Ciągle zbyt latwe.

146
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Jeszcze trudniej.

147
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
To będzie bardziej podchwytliwe.

148
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
Co należy zrobić?

149
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Jaki będzie pierwszy ruch?

150
00:06:28,000 --> 00:06:32,000
Niebieskie auto w górę, lawendowe w prawo.

151
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
Można też tworzyć zagadki nie do rozwiązania.

152
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
Ustawiamy je w wiatraczek. Nie do ruszenia.

153
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Chciałem stworzyć kontynuację.

154
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
Nie wymyśliłem nic nowego, tylko innego.

155
00:06:41,000 --> 00:06:44,000
Pracując nad tym projektem

156
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
wymyśliłem "Kolejowe godziny szczytu".

157
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
Zasada jest taka sama, plus nowy element:

158
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
kwadrat poruszający się na boki i w pionie.

159
00:06:52,000 --> 00:06:55,000
W oryginale samochody jadą tylko w przód i w tył.

160
00:06:55,000 --> 00:06:58,000
Stworzyłem całą masę poziomów.

161
00:06:58,000 --> 00:07:00,000
Udostępniam to szkołom.

162
00:07:00,000 --> 00:07:02,000
Dodatkowe ćwiczenia nie tylko pomagają rozwiązywać zagadki,

163
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
Dodatkowe ćwiczenia nie tylko pomagają rozwiązywać zagadki,

164
00:07:04,000 --> 00:07:07,000
ale również demonstrują zasady

165
00:07:07,000 --> 00:07:11,000
rozwiązywania zagadek z innych dziedzin nauki.

166
00:07:11,000 --> 00:07:14,000
Chcę namawiać do robienia łamigłowek

167
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
równie mocno, jak robić je samemu.

168
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Gary Trudeau mówi o sobie "rysownik śledczy".

169
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Zanim narysuje komiks, bada materiały.

170
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
W Discover jestem śledczym projektantem łamigłówek.

171
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
Zainteresowałem się sekwencjonowaniem genów.

172
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
Jak, u licha, wymyślić sekwencję

173
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
podstawowych par DNA?

174
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Trzeba pociąć je na kawałki,

175
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
a potem szukać, co się pokrywa,

176
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
dopasowując krawędzie.

177
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
Jak puzzle, tyle że fragmenty zachodzą na siebie.

178
00:07:42,000 --> 00:07:45,000
Oto co wymyśliłem dla miesięcznika Discover.

179
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
Można to rozwiązać na papierze,

180
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
bez wycinania części i przenoszenia.

181
00:07:49,000 --> 00:07:54,000
Dziewięć kawałków trzeba przenieść na siatkę.

182
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Wybieramy fragmenty, których krawędzie zachodzą na siebie.

183
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
Jest tylko jedno rozwiązanie.

184
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
Potrzeba wytrwałości.

185
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Na końcu wychodzi wzór.

186
00:08:03,000 --> 00:08:08,000
Jeśli wytężyć wzrok, widać słowo "helix" (helisa).

187
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
Forma zagadki wyłania sie z treści.

188
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
a nie odwrotnie.

189
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
Kilka innych. Łamigłówka fizyczna.

190
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
W którą stronę spadną odważniki?

191
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Ważą odpowiednio 20 kg, 12 kg i 4kg.

192
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
Zależnie od tego, ile który waży,

193
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
pospadają w różne strony.

194
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
Sercem tej zagadki jest mieszanie kolorów.

195
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
Rozdzieliłem obrazek na podstawowe kolory drukarskie,

196
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
a potem pomieszałem warstwy,

197
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
by otrzymać te dziwaczne obrazki.

198
00:08:34,000 --> 00:08:37,000
Które warstwy zostały złożone?

199
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
Prowokuje do myślenia o kolorach.

200
00:08:39,000 --> 00:08:42,000
A tym zajmuję się teraz: ShuffleBrain.com,

201
00:08:42,000 --> 00:08:46,000
strona, którą tworzę z żoną, Amy-Jo Kim.

202
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
Ona też mogłaby opowiadać tu o swojej pracy.

203
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
Tworzymy gry dla serwisów społecznościowych.

204
00:08:51,000 --> 00:08:55,000
Już wyjaśniam. Widzimy trzy trendy w przemyśle gier.

205
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
Już wyjaśniam. Widzimy trzy trendy w przemyśle gier.

206
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
Po pierwsze, bardzo długo

207
00:09:01,000 --> 00:09:03,000
gry komputerowe były jak Doom,

208
00:09:03,000 --> 00:09:06,000
czyli szybka, brutalna strzelanina

209
00:09:06,000 --> 00:09:09,000
dla nastoletnich chłopców, bo tak postrzegano rynek gier.

210
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
Ale to się zmienia.

211
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
Bejeweled okazała się hitem i przełamała lody

212
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
dla tzw. gier rekreacyjnych.

213
00:09:16,000 --> 00:09:20,000
Grają głównie kobiety po trzydziestce.

214
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
Najnowszy przebój to Rock Band.

215
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
Gra się z innymi ludźmi.

216
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Trzeba się ruszać. Gra, jakiej dotąd nie było.

217
00:09:27,000 --> 00:09:31,000
Takie gry zdominowały rynek.

218
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
Dzieją się ciekawe rzeczy.

219
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Ludzie chcą grać w gry, które ich rozwijają.

220
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
Czemu? Moje pokolenie się starzeje.

221
00:09:38,000 --> 00:09:41,000
Zdrowo się odżywiamy, ćwiczyczymy,

222
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
ale co z umysłem?

223
00:09:43,000 --> 00:09:47,000
Ojej, rodziców atakuje Alzheimer. Musimy działać.

224
00:09:47,000 --> 00:09:51,000
Rozwiązywanie krzyżówek łagodzi skutki Alzheimera.

225
00:09:51,000 --> 00:09:56,000
Stąd wielki sukces Brain Age na Nintendo DS.

226
00:09:56,000 --> 00:10:00,000
Popularne sudoku bywa zalecane przez lekarzy.

227
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
Serwisy społecznościowe, internet,

228
00:10:03,000 --> 00:10:06,000
wszyscy są teraz twórcami,

229
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
nie tylko odbiorcami.

230
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
Do czego zmierzam?

231
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
Patrzymy na narodziny,

232
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
gier pasujących do zdrowego trybu życia.

233
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Stają się jego częścią, a nie czymś osobnym.

234
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
Są i dobroczynne, i fajne.

235
00:10:21,000 --> 00:10:24,000
Domeną mojej żony są media społeczne.

236
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
Połączyliśmy siły,

237
00:10:26,000 --> 00:10:29,000
by stworzyć Photo Grab. Gra zajmuje 80 sekund.

238
00:10:29,000 --> 00:10:31,000
Po raz pierwszy publicznie.

239
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
Ciekawe jak mi pójdzie. Mamy trzy obrazki.

240
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
24 sekundy na każdy.

241
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
Gdzie to jest?

242
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
Postaram się grać szybko.

243
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
Jeśli widzicie, to krzyczcie.

244
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
Na dole? Dobra, a to gdzie?

245
00:10:46,000 --> 00:10:50,000
Ach, tutaj...

246
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
Chyba to ten kawałek. Mamy smyczek, to pomaga.

247
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
To są włosy. Mamu tu problem typu "obiekt -tło".

248
00:10:56,000 --> 00:11:01,000
No, ten jest prosty. Ach! Dalej.

249
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
To obiektyw.

250
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
Gdzie to będzie?

251
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Czarny kształt, no więc?

252
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Tu mamy róg całości.

253
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
Grałem już na tym obrazku,

254
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
ale mimo to...

255
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
Można używać własnych zdjęć.

256
00:11:17,000 --> 00:11:21,000
Wiele osób właśnie tak robi.

257
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
Spróbujcie sami na ShuffleBrain.com. Dziękuję.

258
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
Spróbujcie sami na ShuffleBrain.com. Dziękuję.

259
00:11:25,000 --> 00:11:29,000
(Brawa)