[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.24,0:00:01.24,Default,,0000,0000,0000,,Biz insanlar ətraf
Dialogue: 0,0:00:01.24,0:00:02.54,Default,,0000,0000,0000,,aləmə baxdıqda gördüyümüz
Dialogue: 0,0:00:02.54,0:00:04.64,Default,,0000,0000,0000,,hər şeyin mürəkkəbliyi və müxtəlifliyi
Dialogue: 0,0:00:04.64,0:00:06.92,Default,,0000,0000,0000,,ulduzlar kimi kosmasdakı cismlərin
Dialogue: 0,0:00:06.92,0:00:10.66,Default,,0000,0000,0000,,ölçüsünə heyrətlənirik.
Dialogue: 0,0:00:10.66,0:00:12.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu günəşimizin
Dialogue: 0,0:00:12.08,0:00:14.48,Default,,0000,0000,0000,,insani və mikroskopik
Dialogue: 0,0:00:14.48,0:00:16.63,Default,,0000,0000,0000,,bir ölçüyə qədər şəkilidir.
Dialogue: 0,0:00:16.63,0:00:19.36,Default,,0000,0000,0000,,Bu koronavirusun əyani görüntüsüdür.
Dialogue: 0,0:00:19.36,0:00:22.09,Default,,0000,0000,0000,,Orda sonsuz sayda cisimlər olduğu
Dialogue: 0,0:00:22.09,0:00:23.57,Default,,0000,0000,0000,,görünür. Ancaq, həmişə
Dialogue: 0,0:00:23.57,0:00:26.13,Default,,0000,0000,0000,,maraqlı sual olub, bütün bu mürəkkəbliliyi
Dialogue: 0,0:00:26.13,0:00:28.42,Default,,0000,0000,0000,,bir araya gətirə biləcəyimiz bəzi
Dialogue: 0,0:00:28.42,0:00:31.16,Default,,0000,0000,0000,,əsas tikinti daşları, cisimlər, daha kiçik
Dialogue: 0,0:00:31.16,0:00:35.21,Default,,0000,0000,0000,,bir halı, cismlərin məhdud halı varmı?
Dialogue: 0,0:00:35.21,0:00:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Əvvələr od, su,
Dialogue: 0,0:00:36.48,0:00:38.71,Default,,0000,0000,0000,,külək düşünülürdü,
Dialogue: 0,0:00:38.71,0:00:41.62,Default,,0000,0000,0000,,ancaq indi bilirik ki. elementlər adlanan
Dialogue: 0,0:00:41.62,0:00:43.22,Default,,0000,0000,0000,,cisimlər var və elementlərin
Dialogue: 0,0:00:43.22,0:00:45.34,Default,,0000,0000,0000,,dövri cədvəlində onları qruplaşdırmışıq.
Dialogue: 0,0:00:45.34,0:00:48.75,Default,,0000,0000,0000,,Və indi 118 elementi bilirik,
Dialogue: 0,0:00:48.75,0:00:50.49,Default,,0000,0000,0000,,ancaq daha çoxunu kəşf edə bilərik.
Dialogue: 0,0:00:50.49,0:00:52.87,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq kainatda bildiyimiz bütün
Dialogue: 0,0:00:52.87,0:00:55.46,Default,,0000,0000,0000,,maddələrin bu elementlərin birlşməsindən
Dialogue: 0,0:00:55.46,0:00:58.32,Default,,0000,0000,0000,,ibarət olması insanı düşündürür.
Dialogue: 0,0:00:58.32,0:01:00.47,Default,,0000,0000,0000,,İndi, daha da heyranedici olan odur ki,
Dialogue: 0,0:01:00.47,0:01:03.19,Default,,0000,0000,0000,,gündəlik həyatımızda tücrübə etdiyimiz
Dialogue: 0,0:01:03.19,0:01:06.05,Default,,0000,0000,0000,,şeylərin əksəriyyəti elementlərin daha da
Dialogue: 0,0:01:06.05,0:01:09.86,Default,,0000,0000,0000,,kiçik hissəsindən ibarətdir. Məsələn, yer
Dialogue: 0,0:01:09.86,0:01:14.16,Default,,0000,0000,0000,,kürəsinin hardasa 99% -i bu 8 elementdən
Dialogue: 0,0:01:14.16,0:01:15.67,Default,,0000,0000,0000,,ibarətdir. Və əgər özümüzə
Dialogue: 0,0:01:15.67,0:01:18.52,Default,,0000,0000,0000,,baxsaq, əlimizə və ya aynada baxsaq, həyat
Dialogue: 0,0:01:18.52,0:01:20.18,Default,,0000,0000,0000,,bildiyimiz kimi , əsasən 6
Dialogue: 0,0:01:20.18,0:01:24.53,Default,,0000,0000,0000,,elementdən ibarətdir: hidrogen
Dialogue: 0,0:01:24.53,0:01:29.06,Default,,0000,0000,0000,,, karbon, azot, oksigen, fosfor və kükürd.
Dialogue: 0,0:01:29.06,0:01:32.68,Default,,0000,0000,0000,,Yer kürəsi və həyat başqa elemtlərdən
Dialogue: 0,0:01:32.68,0:01:35.25,Default,,0000,0000,0000,,ibarətdir,ancaq, elementlərin dövri
Dialogue: 0,0:01:35.25,0:01:37.96,Default,,0000,0000,0000,,cədvəlində gördüyümüz cismlərin
Dialogue: 0,0:01:37.96,0:01:41.90,Default,,0000,0000,0000,,birləşmələri ilə nə qədər mürəkkəblik və
Dialogue: 0,0:01:41.90,0:01:43.65,Default,,0000,0000,0000,,çox şey əldə etmək heyrətamizdir.
Dialogue: 0,0:01:43.65,0:01:46.64,Default,,0000,0000,0000,,Növəti sual, yaxşı, bu elementlərdən
Dialogue: 0,0:01:46.64,0:01:48.96,Default,,0000,0000,0000,,nələrsə edə bilərik, ancaq bəs ya bir
Dialogue: 0,0:01:48.96,0:01:51.24,Default,,0000,0000,0000,,elementi və ya maddəni kəsməyə davam
Dialogue: 0,0:01:51.24,0:01:55.13,Default,,0000,0000,0000,,etsək necə? Elementin xassələrini hələ də
Dialogue: 0,0:01:55.13,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,saxlayan ən kiçik vahid hansıdır?
Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:01.06,Default,,0000,0000,0000,,Və bu vahid, yəqin ki, eşitmisiniz,
Dialogue: 0,0:02:01.06,0:02:04.98,Default,,0000,0000,0000,,atom kimi bilinir və atomlar daha da
Dialogue: 0,0:02:04.98,0:02:08.20,Default,,0000,0000,0000,,parçalana bilər.
Dialogue: 0,0:02:08.20,0:02:10.30,Default,,0000,0000,0000,,Əslində, atom nüvədən və nüvə içərisində
Dialogue: 0,0:02:10.30,0:02:11.69,Default,,0000,0000,0000,,proton və neytronların
Dialogue: 0,0:02:11.69,0:02:16.34,Default,,0000,0000,0000,,yerləşdiyi atomun hissəciklərindən
Dialogue: 0,0:02:16.34,0:02:19.42,Default,,0000,0000,0000,,ibarətdir. Və sonra
Dialogue: 0,0:02:19.42,0:02:22.39,Default,,0000,0000,0000,,ətrafda uğultu düşünün,
Dialogue: 0,0:02:22.39,0:02:24.94,Default,,0000,0000,0000,,və biz çox çox kiçik ölçüdən danışırıq və
Dialogue: 0,0:02:24.94,0:02:26.19,Default,,0000,0000,0000,,onu dəqiq müəyyən etmək
Dialogue: 0,0:02:26.19,0:02:28.53,Default,,0000,0000,0000,,çətindir. Bunları haradan tapa biləcəyiniz
Dialogue: 0,0:02:28.53,0:02:32.49,Default,,0000,0000,0000,,daha çox ehtimaldır, lakin bu nüvə boyu
Dialogue: 0,0:02:32.49,0:02:35.56,Default,,0000,0000,0000,,uğuldayan elektronlar, müsbət yüklü
Dialogue: 0,0:02:35.56,0:02:37.54,Default,,0000,0000,0000,,protonlar, yüksüz neytronlar və mənfi
Dialogue: 0,0:02:37.54,0:02:40.75,Default,,0000,0000,0000,,yüklü elektronlar var.
Dialogue: 0,0:02:40.75,0:02:43.35,Default,,0000,0000,0000,,Amma, danışdığımız hər şey bu 3 əsas
Dialogue: 0,0:02:43.35,0:02:46.23,Default,,0000,0000,0000,,hissəciyin birləşməsindən ibarətdir və
Dialogue: 0,0:02:46.23,0:02:47.92,Default,,0000,0000,0000,,xüsüsən də, maraqlı olan, verilən
Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:50.78,Default,,0000,0000,0000,,atomun əksərən boş olmasıdır.
Dialogue: 0,0:02:50.78,0:02:52.68,Default,,0000,0000,0000,,Nüvəniz sıxdlr, ancaq bu atomlar əsasən
Dialogue: 0,0:02:52.68,0:02:55.27,Default,,0000,0000,0000,,boş yer olduqda yalnız
Dialogue: 0,0:02:55.27,0:02:57.89,Default,,0000,0000,0000,,uğuldayır.
Dialogue: 0,0:02:57.89,0:03:00.96,Default,,0000,0000,0000,,Və əslində bir atoma müəyyən bir
Dialogue: 0,0:03:00.96,0:03:03.30,Default,,0000,0000,0000,,elementin xassələrini verən şey
Dialogue: 0,0:03:03.30,0:03:05.17,Default,,0000,0000,0000,,protonların sayıdır.
Dialogue: 0,0:03:05.17,0:03:06.33,Default,,0000,0000,0000,,Yəni, məsələn, hidrogeni
Dialogue: 0,0:03:06.33,0:03:10.09,Default,,0000,0000,0000,,atom edən bir protona sahib olmasıdır.
Dialogue: 0,0:03:10.09,0:03:15.09,Default,,0000,0000,0000,,Xloru atom edən 17 protonudur.
Dialogue: 0,0:03:15.24,0:03:17.21,Default,,0000,0000,0000,,Elektronların sayı dəyişə bilər.
Dialogue: 0,0:03:17.21,0:03:18.61,Default,,0000,0000,0000,,Bu onun yükünü dəyişəcək və
Dialogue: 0,0:03:18.61,0:03:21.90,Default,,0000,0000,0000,,digər atomlarla necə əlaqədə olduğunu
Dialogue: 0,0:03:21.90,0:03:26.27,Default,,0000,0000,0000,,dəyişə bilər, ancaq o yenə məsələn,
Dialogue: 0,0:03:26.27,0:03:28.64,Default,,0000,0000,0000,,karbon kimi nə qədər elektron olmasından
Dialogue: 0,0:03:28.64,0:03:30.12,Default,,0000,0000,0000,,asılı olmayaraq təsnif
Dialogue: 0,0:03:30.12,0:03:31.92,Default,,0000,0000,0000,,olunacaq. Və eyni ilə, neytronların
Dialogue: 0,0:03:31.92,0:03:34.27,Default,,0000,0000,0000,,sayı da onun yükünə təsir etmir, ancaq
Dialogue: 0,0:03:34.27,0:03:37.19,Default,,0000,0000,0000,,kütləsinə təsir edəcək. Lakin,
Dialogue: 0,0:03:37.19,0:03:39.16,Default,,0000,0000,0000,,neytronların sayını dəyişdirsəniz və eyni
Dialogue: 0,0:03:39.16,0:03:40.55,Default,,0000,0000,0000,,protona sahib olsanız belə,
Dialogue: 0,0:03:40.55,0:03:42.22,Default,,0000,0000,0000,,deyək ki, nə qədər neytron və ya
Dialogue: 0,0:03:42.22,0:03:44.45,Default,,0000,0000,0000,,elekrtonunuz olduğunu nəzərə almadan , 6
Dialogue: 0,0:03:44.45,0:03:46.28,Default,,0000,0000,0000,,protonunuz var, hələ də karbonun
Dialogue: 0,0:03:46.28,0:03:48.30,Default,,0000,0000,0000,,üstündə dayanırıq. Və atomların nə qədər
Dialogue: 0,0:03:48.30,0:03:52.91,Default,,0000,0000,0000,,kiçik olduğunu qiymətləndirmək həqiqətən
Dialogue: 0,0:03:52.91,0:03:55.16,Default,,0000,0000,0000,,maraqlıdır. Onu ancaq say olaraq
Dialogue: 0,0:03:55.16,0:03:57.23,Default,,0000,0000,0000,,düşünsəniz, deyək ki, karbon atomu,
Dialogue: 0,0:03:57.23,0:03:58.34,Default,,0000,0000,0000,,hidrogen və ya helium
Dialogue: 0,0:03:58.34,0:04:00.71,Default,,0000,0000,0000,,atomları kimi daha kiçik atomlar var,
Dialogue: 0,0:04:00.71,0:04:04.57,Default,,0000,0000,0000,,ancaq, karbon atomunun eni hardasa 10 üstü
Dialogue: 0,0:04:04.57,0:04:06.87,Default,,0000,0000,0000,,1 böl mənfi 10 metrdir. Bunu
Dialogue: 0,0:04:06.87,0:04:08.27,Default,,0000,0000,0000,,düşünməyin başqa bir yolu
Dialogue: 0,0:04:08.27,0:04:11.30,Default,,0000,0000,0000,,həmdə bu karbonu gördüyünüz konteksdən
Dialogue: 0,0:04:11.30,0:04:13.71,Default,,0000,0000,0000,,asılıdır, ancaq desək ki, 10 milyard
Dialogue: 0,0:04:13.71,0:04:16.56,Default,,0000,0000,0000,,karbon götürüb yan-yana qoydunuz, 1 metr
Dialogue: 0,0:04:16.56,0:04:19.36,Default,,0000,0000,0000,,enli ola bilər. Yaxud, daha irəli getmək
Dialogue: 0,0:04:19.36,0:04:21.21,Default,,0000,0000,0000,,istəyirsinizsə,10 milyard karbonunuz
Dialogue: 0,0:04:21.21,0:04:24.29,Default,,0000,0000,0000,,olsa və onları yan-yana qoysaydınız, o
Dialogue: 0,0:04:24.29,0:04:26.28,Default,,0000,0000,0000,,təqribən 1 millimetr ola bilərdi.
Dialogue: 0,0:04:26.28,0:04:28.17,Default,,0000,0000,0000,,Millimetri yuvarlaqlaşdırmağa çalışın.
Dialogue: 0,0:04:28.17,0:04:29.70,Default,,0000,0000,0000,,Millimetr ekranınızın
Dialogue: 0,0:04:29.70,0:04:32.63,Default,,0000,0000,0000,,yansımasından asılı olaraq buna bənzər
Dialogue: 0,0:04:32.63,0:04:35.04,Default,,0000,0000,0000,,bir şey ola bilər. Burda videoya necə
Dialogue: 0,0:04:35.04,0:04:37.53,Default,,0000,0000,0000,,böyük baxmağınızdan asılı olaraq 10
Dialogue: 0,0:04:37.53,0:04:39.97,Default,,0000,0000,0000,,milyard karbon ola bilərdi. Bu kifayət
Dialogue: 0,0:04:39.97,0:04:42.67,Default,,0000,0000,0000,,qədər heyrətləndirici gəlmirsə, bunu
Dialogue: 0,0:04:42.67,0:04:46.38,Default,,0000,0000,0000,,düşünmənin başqa bir yolu belədirki, qum
Dialogue: 0,0:04:46.38,0:04:48.45,Default,,0000,0000,0000,,dənəsində olan atomlar dünyanın bütün
Dialogue: 0,0:04:48.45,0:04:51.51,Default,,0000,0000,0000,,çimərliyindəki qum dənələrindən daha
Dialogue: 0,0:04:51.51,0:04:53.81,Default,,0000,0000,0000,,çoxdur. Və bu da heyrətləndirici gəlmirsə,
Dialogue: 0,0:04:53.81,0:04:56.57,Default,,0000,0000,0000,,belə deyək, alma götürsəniz və yer
Dialogue: 0,0:04:56.57,0:05:01.30,Default,,0000,0000,0000,,ölçüsündə alma düzəltsəniz, bu almadakı
Dialogue: 0,0:05:01.30,0:05:06.30,Default,,0000,0000,0000,,atom almanın ölçüsündə olacaq. Bunu
Dialogue: 0,0:05:06.63,0:05:09.07,Default,,0000,0000,0000,,yenidən eşidə və emal edə bilərsiniz.Başqa
Dialogue: 0,0:05:09.07,0:05:10.70,Default,,0000,0000,0000,,bir yolu, alma bütün dünya olduqca
Dialogue: 0,0:05:10.70,0:05:13.16,Default,,0000,0000,0000,,almanın atomu alma üçündür. Yəni atomlar
Dialogue: 0,0:05:13.16,0:05:17.40,Default,,0000,0000,0000,,çox kiçikdir. Beləliklə burada bitirirəm.
Dialogue: 0,0:05:17.40,0:05:20.86,Default,,0000,0000,0000,,Sizi heyrətləndirmək üçün bir video
Dialogue: 0,0:05:20.86,0:05:22.48,Default,,0000,0000,0000,,kifayətdir. Və gələcək videolarda
Dialogue: 0,0:05:22.48,0:05:24.86,Default,,0000,0000,0000,,atom və onları əmələ gətirən hissəciklər
Dialogue: 0,0:05:24.86,0:05:27.64,Default,,0000,0000,0000,,və müxtəlif tip maddə
Dialogue: 0,0:05:27.64,0:05:31.79,Default,,0000,0000,0000,,sinifləndirilməsi
Dialogue: 0,0:05:31.79,0:05:32.67,Default,,0000,0000,0000,,haqqında
Dialogue: 0,0:05:32.67,0:05:35.77,Default,,0000,0000,0000,,daha da danışacağıq.