0:00:00.370,0:00:01.928
Είμαι λεξικογράφος.

0:00:01.928,0:00:03.682
Φτιάχνω λεξικά.

0:00:03.682,0:00:05.301
Και η δουλειά μου ως λεξικογράφος

0:00:05.301,0:00:08.841
είναι να βάλω όσες περισσότερες λέξεις [br]μπορώ στο λεξικό.

0:00:08.841,0:00:14.924
Δεν αποφασίζω εγώ τι είναι λέξη -[br]αυτό είναι δική σας δουλειά.

0:00:14.924,0:00:17.821
Όλοι όσοι μιλούν Αγγλικά [br]αποφασίζουν μαζί

0:00:17.821,0:00:20.153
τι είναι λέξη και τι δεν είναι.

0:00:20.153,0:00:25.305
Κάθε γλώσσα είναι μια ομάδα ανθρώπων [br]που συμφωνούν να αλληλοκαταλαβαίνονται.

0:00:25.305,0:00:29.909
Όταν μερικές φορές οι άνθρωποι διαφωνούν [br]αν μια λέξη είναι σωστή ή όχι,

0:00:29.909,0:00:31.677
δεν έχουν κάποιο σοβαρό λόγο.

0:00:31.677,0:00:34.488
Έτσι λένε κάτι όπως, [br]«Έτσι λέει η γραμματική!»

0:00:34.488,0:00:36.422
(Γέλια)

0:00:36.862,0:00:40.425
Δεν δίνω μεγάλη σημασία στη γραμματική,[br]αλλά μην το μαρτυρήσετε.

0:00:40.425,0:00:43.564
Στην πράξη, [br]υπάρχουν δύο είδη γραμματικής.

0:00:43.564,0:00:46.434
Υπάρχει το είδος γραμματικής [br]που ζει μέσα στο μυαλό σου,

0:00:46.434,0:00:48.543
και αν είσαι φυσικός ομιλητής της γλώσσας

0:00:48.543,0:00:50.132
ή καλός ομιλητής της γλώσσας,

0:00:50.132,0:00:53.531
είναι οι ενστικτώδεις κανόνες που τηρείς,[br]όταν μιλάς αυτή την γλώσσα.

0:00:53.531,0:00:56.552
Είναι αυτό που μαθαίνεις,[br]όταν μαθαίνεις τη γλώσσα ως παιδί.

0:00:56.552,0:00:58.189
Ορίστε ένα παράδειγμα:

0:00:58.189,0:00:59.714
Αυτό είναι ένα «wug», σωστά;

0:00:59.714,0:01:01.775
Ένα «wug».

0:01:01.775,0:01:03.471
Να κι άλλο ένα.

0:01:03.471,0:01:04.634
Τώρα είναι δύο.

0:01:04.634,0:01:05.923
Είναι δύο...

0:01:05.923,0:01:07.107
Ακροατήριο: Wugs.

0:01:07.107,0:01:10.670
Έριν ΜακΚίν: Ακριβώς! Ξέρετε να φτιάχνετε [br]τον πληθυντικό του «wug».

0:01:10.670,0:01:12.241
Ο κανόνας ζει στο μυαλό σας.

0:01:12.241,0:01:15.250
Δεν χρειάστηκε να τον διδαχθείτε,[br]απλώς τον καταλαβαίνετε.

0:01:15.250,0:01:18.879
Είναι ένα πείραμα που έγινε από καθηγήτρια[br]του [Πανεπιστημίου της Βοστώνης]

0:01:18.879,0:01:22.024
ονόματι Τζιν Μπέρκο Γκλίσον το 1958.

0:01:22.024,0:01:25.049
Πολύ καιρό το συζητάμε.

0:01:25.049,0:01:28.563
Αυτοί οι φυσικοί κανόνες [br]που υπάρχουν στο μυαλό σας,

0:01:28.563,0:01:32.785
δεν είναι σαν τους κανόνες κυκλοφορίας,[br]μοιάζουν περισσότερο με νόμους της φύσης.

0:01:32.785,0:01:36.140
Κανείς δεν χρειάζεται να σου υπενθυμίσει [br]έναν φυσικό νόμο, σωστά;

0:01:36.140,0:01:38.613
Όταν φεύγετε το πρωί, [br]η μαμά σας δεν σας λέει,

0:01:38.613,0:01:41.502
«Γλυκό μου, θα κάνει κρύο, [br]πάρε μπλούζα με κουκούλα,

0:01:41.502,0:01:44.439
και μην ξεχνάς να υπακούς [br]στο νόμο της βαρύτητας».

0:01:44.439,0:01:46.325
Κανείς δεν το λέει.

0:01:46.325,0:01:53.182
Βέβαια υπάρχουν κανόνες που αφορούν[br]περισσότερο τους τρόπους παρά τη φύση.

0:01:53.182,0:01:56.046
Μπορείτε να θεωρήσετε τη λέξη [br]σαν ένα καπέλο.

0:01:56.046,0:01:58.296
Εφόσον μάθεις τη χρήση του καπέλου

0:01:58.296,0:02:01.163
δεν χρειάζεται να σου πουν,[br]«Μην φοράς το καπέλο στο πόδι».

0:02:01.163,0:02:04.507
Μπορεί να χρειαστεί να σου πουν,[br]«Φοράμε καπέλο σε κλειστό χώρο;

0:02:04.507,0:02:06.264
Ποιος φοράει συνήθως καπέλο;

0:02:06.264,0:02:09.396
Τι είδους καπέλα μπορείς να φορέσεις;»

0:02:09.396,0:02:11.818
Αυτά είναι σαν το δεύτερο είδος [br]της γραμματικής

0:02:11.818,0:02:16.121
που οι γλωσσολόγοι αποκαλούν χρήση,[br]σε αντιδιαστολή με τη γραμματική.

0:02:16.121,0:02:20.255
Μερικές φορές χρησιμοποιούμε αυτό [br]το κανονοκεντρικό είδος γραμματικής

0:02:20.255,0:02:23.043
για να αποθαρρύνουμε τον κόσμο [br]από τη λεξιπλασία.

0:02:23.043,0:02:25.727
Νομίζω ότι είναι τουλάχιστον ανόητο.

0:02:25.727,0:02:28.993
Για παράδειγμα, οι άνθρωποι πάντα λένε

0:02:28.993,0:02:34.233
«Γίνε δημιουργικός, φτιάξε νέα μουσική,[br]τέχνη, εφευρέσεις, επιστήμη, τεχνολογία»

0:02:34.233,0:02:36.271
Στο θέμα όμως των λέξεων λένε,

0:02:36.271,0:02:40.991
«Μη! Όχι. Τέρμα η δημιουργικότητα, [br]φιγουρατζήδες. Χαλαρώστε.»

0:02:41.004,0:02:42.421
(Γέλια)

0:02:42.421,0:02:44.142
Εμένα δεν μου φαίνεται λογικό.

0:02:44.142,0:02:46.474
Οι λέξεις είναι θαυμάσιες. [br]Θέλουμε περισσότερες.

0:02:46.474,0:02:50.530
Θέλω να φτιάξετε όσο πιο πολλές μπορείτε.

0:02:50.530,0:02:55.538
Και θα σας πω έξι τρόπους για [br]να φτιάξετε νέες λέξεις στα Αγγλικά.

0:02:55.550,0:02:57.639
Ο πρώτος τρόπος είναι ο ευκολότερος.

0:02:57.639,0:02:59.862
Βασικά, κλέψτε τις από άλλες γλώσσες.

0:02:59.862,0:03:02.686
[«Πηγαίνετε να κλέψετε άλλους ανθρώπους»][br](Γέλια)

0:03:03.936,0:03:05.764
Οι γλωσσολόγοι το λένε δάνειο,

0:03:05.764,0:03:08.934
αλλά αφού ποτέ δεν τις επιστρέφουμε,[br]θα πρέπει να είμαι ειλικρινής

0:03:08.934,0:03:10.784
και να το πω κλέψιμο.

0:03:10.784,0:03:14.154
Συνήθως παίρνουμε λέξεις για ωραία [br]πράγματα, όπως τα νόστιμα φαγητά.

0:03:14.154,0:03:17.944
Πήραμε το «κουμκουάτ» από τα Κινεζικά [br]και το «καραμέλα» από τα Γαλλικά.

0:03:17.944,0:03:20.851
Παίρνουμε λέξεις για εντυπωσιακά[br]πράγματα, όπως το «νίντζα».

0:03:20.851,0:03:22.301
Αυτό ήρθε από τα Γιαπωνέζικα,

0:03:22.301,0:03:25.570
που είναι εντυπωσιακό,[br]επειδή δύσκολα κλέβεις από έναν νίντζα.

0:03:25.570,0:03:27.684
(Γέλια)

0:03:27.684,0:03:30.944
Ένας άλλος τρόπος [br]για να φτιάξεις λέξεις στα Αγγλικά

0:03:30.944,0:03:33.885
είναι συμπυκνώνοντας [br]δύο άλλες αγγλικές λέξεις.

0:03:33.885,0:03:35.322
Αυτό λέγεται σύνθεση.

0:03:35.322,0:03:37.122
Οι αγγλικές λέξεις είναι σαν τα Lego:

0:03:37.122,0:03:40.447
Με αρκετή δύναμη, [br]μπορείς να ενώσεις δύο κομμάτια.

0:03:40.447,0:03:42.112
(Γέλια)

0:03:42.832,0:03:44.627
Το κάνουμε συνέχεια στα Αγγλικά:

0:03:44.627,0:03:50.105
Λέξεις όπως «heartbroken», «bookworm»,[br]«sandcastle», είναι όλες σύνθετες.

0:03:50.105,0:03:53.606
Εμπρός, φτιάξτε λέξεις σαν το «duckface» [br]απλώς μην κάνετε ντάκφεϊς.

0:03:53.606,0:03:55.085
(Γέλια)

0:03:55.835,0:03:59.848
Ένας άλλος τρόπος να φτιάξεις λέξεις [br]στα Αγγλικά μοιάζει με τη σύνθεση,

0:03:59.848,0:04:04.899
αλλά τώρα συμπιέζουμε τις λέξεις τόσο πολύ

0:04:04.899,0:04:06.534
που κάποια κομμάτια φεύγουν.

0:04:06.534,0:04:08.215
Είναι λοιπόν ανάμιξη λέξεων,

0:04:08.215,0:04:12.064
Όπως το «brunch» είναι ανάμιξη[br]του «breakfast» και του «lunch».

0:04:12.064,0:04:14.796
Το «motel» είναι ανάμιξη του «motor» [br]και του «hotel».

0:04:14.796,0:04:17.737
Ποιος εδώ ήξερε ότι το «motel» [br]ήταν λέξη από ανάμιξη;

0:04:17.737,0:04:19.761
Ναι, είναι τόσο παλιά λέξη στα Αγγλικά

0:04:19.761,0:04:22.692
που πολλοί δεν ξέρουν [br]ότι λείπουν κομμάτια.

0:04:22.692,0:04:26.987
Το «edutainment» είναι ανάμιξη [br]του «education» και του «entertainment».

0:04:26.987,0:04:32.197
Και φυσικά το «electrocute» είναι ανάμιξη [br]του «electric» και του «execute».

0:04:32.197,0:04:34.007
(Γέλια)

0:04:34.007,0:04:37.328
Μπορείτε επίσης να φτιάξετε λέξεις [br]αλλάζοντας τη λειτουργία τους.

0:04:37.328,0:04:39.021
Αυτό λέγεται λειτουργική αλλαγή.

0:04:39.021,0:04:41.362
Παίρνεις μια λέξη [br]που είναι ένα μέρος του λόγου,

0:04:41.362,0:04:43.522
και την κάνεις [br]διαφορετικό μέρος του λόγου.

0:04:43.522,0:04:47.541
Εντάξει, ποιος ήξερε ότι το «friend» [br]δεν ήταν πάντα ρήμα;

0:04:48.881,0:04:53.076
Ήταν ουσιαστικό [br]μέχρι που το κάναμε ρήμα.

0:04:53.076,0:04:56.345
Σχεδόν κάθε λέξη στα Αγγλικά[br]μπορεί να γίνει ρήμα.

0:04:56.345,0:04:58.978
Μπορείς να πάρεις επίθετα [br]και να τα κάνεις ουσιαστικά.

0:04:58.978,0:05:02.705
Το «commercial» ήταν επίθετο [br]και τώρα είναι ουσιαστικό.

0:05:02.705,0:05:05.151
Και φυσικά μπορείς [br]να «green» (πρασινίσεις) κάτι.

0:05:05.151,0:05:08.569
Άλλος τρόπος να φτιάξεις αγγλικές λέξεις [br]είναι ο ανάστροφος σχηματισμός.

0:05:08.569,0:05:11.747
Μπορείς να πάρεις μια λέξη[br]και να την ζουπήξεις λιγάκι.

0:05:11.747,0:05:16.568
Στα Αγγλικά η λέξη «editor» (διορθωτής)[br]προϋπήρχε της λέξης «edit» (διορθώνω).

0:05:16.568,0:05:18.320
Το «edit» προήλθε από το «editor».

0:05:18.320,0:05:21.065
Κάποιες φορές αυτές οι αναστροφές[br]ακούγονται λίγο χαζές:

0:05:21.065,0:05:25.453
Όπως τα ρήματα «bulldoze», [br]«butle» και «burgle».

0:05:25.453,0:05:27.078
(Γέλια)

0:05:27.278,0:05:29.050
Ένας άλλος τρόπος να φτιάξουμε λέξεις

0:05:29.050,0:05:32.220
είναι να πάρουμε τα αρχικά[br]και να τα στριμώξουμε σε μια λέξη.

0:05:32.220,0:05:35.251
Η National Aeronautics and Space [br]Administration γίνεται NASA.

0:05:35.251,0:05:38.963
Και φυσικά μπορείς [br]να το εφαρμόσεις στα πάντα, OMG!

0:05:38.963,0:05:44.602
Δεν έχει σημασία [br]πόσο ανόητες ακούγονται οι νέες λέξεις.

0:05:44.602,0:05:46.608
Είναι μια χαρά λέξεις για τη γλώσσα.

0:05:46.608,0:05:50.626
Το «absquatulate» [br]είναι μια χαρά λέξη.

0:05:50.626,0:05:53.489
Το «mugwump» επίσης.

0:05:53.489,0:05:58.067
Δεν είναι απαραίτητο να είναι εύηχες [br]οι λέξεις, μπορεί να ηχούν και αστεία.

0:05:58.067,0:06:00.256
Γιατί να φτιάχνετε λέξεις;

0:06:00.256,0:06:02.397
Θα πρέπει να φτιάχνετε λέξεις [br]γιατί κάθε λέξη

0:06:02.397,0:06:06.918
είναι μια ευκαιρία να εκφράσετε μια ιδέα[br]και να μεταφέρετε το νόημά σας.

0:06:06.918,0:06:09.514
Και οι νέες λέξεις [br]τραβούν την προσοχή του κόσμου.

0:06:09.514,0:06:12.163
Κάνουν τους ανθρώπους να εστιάζουν [br]σε όσα λέτε

0:06:12.163,0:06:15.427
και έχετε μεγαλύτερη πιθανότητα[br]να περάσετε το μήνυμά σας.

0:06:15.427,0:06:18.236
Σήμερα πολλοί είπαν εδώ στη σκηνή,

0:06:18.236,0:06:19.968
«Στο μέλλον μπορείτε να κάνετε αυτό,

0:06:19.968,0:06:23.171
να βοηθήσετε εκεί, να βοηθήσετε [br]να εξερευνήσουμε, να εφεύρουμε».

0:06:23.171,0:06:25.100
Μπορείτε να φτιάξετε μια νέα λέξη τώρα.

0:06:25.100,0:06:27.433
Τα Αγγλικά δεν έχουν όριο ηλικίας.

0:06:27.433,0:06:29.699
Εμπρός, [br]αρχίστε να φτιάχνετε λέξεις σήμερα,

0:06:29.699,0:06:33.596
στείλτε τις σε μένα κι εγώ θα τις αναρτήσω[br]στο διαδικτυακό μου λεξικό, το Wordnik.

0:06:33.596,0:06:34.835
Σας ευχαριστώ πολύ.

0:06:34.835,0:06:38.012
(Χειροκρότημα)