[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:06.77,0:00:09.100,Default,,0000,0000,0000,,Yek ji berçavtirîn nêrînên mêjiyê însên Dialogue: 0,0:00:10.02,0:00:13.65,Default,,0000,0000,0000,,şiyana naskirin û pênasekirina modelan e. Dialogue: 0,0:00:13.68,0:00:16.49,Default,,0000,0000,0000,,Di nav zortirîn modelan de\Nhewldana fêmkirina Dialogue: 0,0:00:16.52,0:00:20.50,Default,,0000,0000,0000,,têgeha herikîna aloz ya dînamîka\Nherkoyiyan jî heye. Dialogue: 0,0:00:20.65,0:00:23.27,Default,,0000,0000,0000,,Fîzîkzanê elmanî Werner Heisenberg gotibû, Dialogue: 0,0:00:23.30,0:00:27.36,Default,,0000,0000,0000,,"Dema ku ez Xwedê bibînim, ez ê du\Npirsan jê bikim: Dialogue: 0,0:00:27.38,0:00:30.82,Default,,0000,0000,0000,,çima îzafiyet û çima bagêj (turbulans)? Dialogue: 0,0:00:30.84,0:00:34.91,Default,,0000,0000,0000,,Min qîma xwe pê aniye ku bo\Ncara pêşîn cewabeke Wî dê hebe." Dialogue: 0,0:00:34.93,0:00:38.01,Default,,0000,0000,0000,,Bi qasî zehmetbûna fêmkirina\Nbagêjê bi avayê matematîkî, Dialogue: 0,0:00:38.15,0:00:41.90,Default,,0000,0000,0000,,em dikarin bi avayê hunerî jî\Ndirûva dîmenê tarîf bikin. Dialogue: 0,0:00:42.05,0:00:47.46,Default,,0000,0000,0000,,Di hezîrana 1889î de, Vincent van Gogh\Nmenzera bîstek berê rojhilatinê xêz kir, Dialogue: 0,0:00:47.52,0:00:51.26,Default,,0000,0000,0000,,ji pencereya odeya xwe ya li tîmarxaneya\NSaint-Paul-de Mausuleyê Dialogue: 0,0:00:51.30,0:00:53.29,Default,,0000,0000,0000,,ya li bajarokê\NSaint-Rémy-de-Provenceyê. Dialogue: 0,0:00:53.41,0:00:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Li wir, wî di bûyereke spîkotîk de\Nguhê xwe jê kir, Dialogue: 0,0:00:56.98,0:00:58.80,Default,,0000,0000,0000,,piştî vê bûyerê bû yekî naskirî. Dialogue: 0,0:00:58.94,0:01:01.93,Default,,0000,0000,0000,,Di berhema "Şeva Stêrîn" de,\Nbi derbên firçê yên giloverkî, Dialogue: 0,0:01:01.99,0:01:07.32,Default,,0000,0000,0000,,esmanê şev bi ewrên fetlonekî\Nû stêrkên girdavî ve tije kir. Dialogue: 0,0:01:07.61,0:01:11.54,Default,,0000,0000,0000,,Van Gogh û împresyonîstên din li gor\Npêşiyên xwe bi şêweyeka din\N Dialogue: 0,0:01:11.59,0:01:12.81,Default,,0000,0000,0000,,nûneriya vê roniyê kirin. Dialogue: 0,0:01:13.03,0:01:15.85,Default,,0000,0000,0000,,Girtina xuyanga hereketê, mînanê, Dialogue: 0,0:01:15.89,0:01:17.77,Default,,0000,0000,0000,,seranserê aveke ku belekiyên tavê dayê, Dialogue: 0,0:01:17.80,0:01:21.44,Default,,0000,0000,0000,,an jî li wir roniya stêrkan\Nya ku bi saya pêlên kadizî Dialogue: 0,0:01:21.48,0:01:24.38,Default,,0000,0000,0000,,yên esmanê şeva şîn,\Ndiçûrise û dihele. Dialogue: 0,0:01:24.40,0:01:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Ev bandor ji ber çirûsînê çêdibe, Dialogue: 0,0:01:27.26,0:01:30.78,Default,,0000,0000,0000,,tesîrkeriya roniyê ya di nav\Nrengên li ser tabloyê. Dialogue: 0,0:01:30.82,0:01:33.75,Default,,0000,0000,0000,,Qisma seretayîtir ya\Nya navenda dîtina me, Dialogue: 0,0:01:33.86,0:01:37.68,Default,,0000,0000,0000,,ya ku ferqa rengan û hereketê\Ndibîne lêbelê rengan nabîne, Dialogue: 0,0:01:37.83,0:01:40.58,Default,,0000,0000,0000,,eger ku xwedî heman roniyê bin, Dialogue: 0,0:01:40.71,0:01:43.13,Default,,0000,0000,0000,,her du qadên cudareng\Ntev dide. Dialogue: 0,0:01:43.21,0:01:45.29,Default,,0000,0000,0000,,Lêbelê binbeşa mêjiyê me yê prîmatî, Dialogue: 0,0:01:45.39,0:01:48.36,Default,,0000,0000,0000,,rengên dijber bêyî ku tev bide, dibîne. Dialogue: 0,0:01:48.63,0:01:51.60,Default,,0000,0000,0000,,Di gel van herdu şîroveyên ku\Ndi demekî de diqewimin, Dialogue: 0,0:01:51.68,0:01:55.02,Default,,0000,0000,0000,,di xebatên gelek împresyonîstan\Nde şevq wekî tiştekî lerzok, Dialogue: 0,0:01:55.08,0:01:57.76,Default,,0000,0000,0000,,birqok û belawela bûyî, dixuyê. Dialogue: 0,0:01:57.94,0:02:00.15,Default,,0000,0000,0000,,Mîna vê û xebatên împresyonîstên din, Dialogue: 0,0:02:00.19,0:02:02.93,Default,,0000,0000,0000,,bi darbên firçê yên berçav\Nzûzûka dinexşandin. Dialogue: 0,0:02:03.08,0:02:07.29,Default,,0000,0000,0000,,Ev yek bo girtina rastiya bibandor ya\Nşiklê hereketa roniyê dikirin. Dialogue: 0,0:02:07.60,0:02:10.74,Default,,0000,0000,0000,,60 sal şûnde, matematîkzanê Ûris\NAndrey Kolmogorov Dialogue: 0,0:02:11.08,0:02:13.91,Default,,0000,0000,0000,,fehma me ya matematîkî ya\Nbagêjê (turbulans) bi pêş xist. Dialogue: 0,0:02:13.96,0:02:18.26,Default,,0000,0000,0000,,Dema ku wî herkoyiya aloz bi dirêjiya\Npêla R pêşniyar kir, enerjiya vê Dialogue: 0,0:02:18.41,0:02:22.14,Default,,0000,0000,0000,,bi rêjeya 5/3rd'ê hêza R'ê diguherî. Dialogue: 0,0:02:22.42,0:02:24.24,Default,,0000,0000,0000,,Pîvanên ezmûnî nîşan da ku Kolmogrov Dialogue: 0,0:02:24.28,0:02:27.58,Default,,0000,0000,0000,,avayekî ecêb nêzî rêbaza xebitîna\Nherikîna aloz bû. Dialogue: 0,0:02:27.67,0:02:29.73,Default,,0000,0000,0000,,Digel hemû pênaseyên\Nbagêjê (turbulans) Dialogue: 0,0:02:29.76,0:02:32.74,Default,,0000,0000,0000,,yek ji bermayiyên pirsên\Nneçar yên fizîkê bû. Dialogue: 0,0:02:33.02,0:02:37.27,Default,,0000,0000,0000,,Herkoyiyeke aloz eger ku li wir\Nenerjiyeke bipêlik hebe dişibe xwe. Dialogue: 0,0:02:37.40,0:02:41.14,Default,,0000,0000,0000,,Ango, girdavên mezin enerjiya xwe\Ndiguhêze girdavên biçûk, Dialogue: 0,0:02:41.35,0:02:43.42,Default,,0000,0000,0000,,heman tişt bo pînanên din jî hene. Dialogue: 0,0:02:43.83,0:02:47.39,Default,,0000,0000,0000,,Ev mînaka van jî dihundirîne:\NSpota Qerase ya Jupîterê, Dialogue: 0,0:02:47.42,0:02:51.30,Default,,0000,0000,0000,,çêbûna ewran û\Ntoza di navbera stêrkan de. Dialogue: 0,0:02:51.46,0:02:55.70,Default,,0000,0000,0000,,Di 2004an de, zanyaran teleskoba\Nfezayê ya Hubbleê bi kar anî, û dîtin ku Dialogue: 0,0:02:55.74,0:03:00.54,Default,,0000,0000,0000,,girdavên ewrê ku li devdora stêrkekî\Nbelavbûyî, ku ji toz û gazê pêk dihat, Dialogue: 0,0:03:00.62,0:03:03.47,Default,,0000,0000,0000,,"Şeva Stêrîn" ya Van Gogh anî bîra vwan. Dialogue: 0,0:03:03.63,0:03:07.23,Default,,0000,0000,0000,,Vê yekê zanyarên ji Meksîko, Spanya\Nû ji Inglîstanê motîve kir ku, Dialogue: 0,0:03:07.29,0:03:11.38,Default,,0000,0000,0000,,li ser kitekitên çirûsîna di tabloyên\NVan Goghî de bixebitin. Dialogue: 0,0:03:11.43,0:03:15.65,Default,,0000,0000,0000,,Wan dîtin ku, li wir modela berçav ya\Nya avahiya herkoyiyên aloz Dialogue: 0,0:03:15.75,0:03:20.63,Default,,0000,0000,0000,,nêzî hevkêşeya Kolmogorov e û\Ndi gelek tabloyên Van Goghî de veşarî ye. Dialogue: 0,0:03:20.90,0:03:23.13,Default,,0000,0000,0000,,Lêkolîneran toblo dîjîtalîze kirin, Dialogue: 0,0:03:23.24,0:03:26.86,Default,,0000,0000,0000,,û guherîna şewqê ya di navbera\Ndu pîkselan de, pîva. Dialogue: 0,0:03:26.96,0:03:29.78,Default,,0000,0000,0000,,Ji xêzikên xwar,pîvana cihêbûna\Npîkselan girtin. Dialogue: 0,0:03:29.84,0:03:34.25,Default,,0000,0000,0000,,Wan ev encama bi dest xistin; ji ber ku\Nlemelema psîkotîk ya Van Goghî hebû, Dialogue: 0,0:03:34.43,0:03:37.67,Default,,0000,0000,0000,,bi aveyekî ecêb dibû sedema tevgara\Nwî ya mîna bagêja herkoyiyan. Dialogue: 0,0:03:37.74,0:03:41.72,Default,,0000,0000,0000,,Xwepotreya wî ya biqelûn, nîşaneke\Njiyana wî ya heyama sekan e, Dialogue: 0,0:03:41.82,0:03:44.35,Default,,0000,0000,0000,,di tu nameyên wî de îşereteke\Nbi vî rengî nehat dîtin. Dialogue: 0,0:03:44.41,0:03:46.32,Default,,0000,0000,0000,,Û ne jî xebatên hunermendên din de, Dialogue: 0,0:03:46.41,0:03:49.21,Default,,0000,0000,0000,,di nêrîna ewil de ewqas\Npêldariyeke wekhev hebû, Dialogue: 0,0:03:49.34,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,mîna "Qêrîn"a Munch. Dialogue: 0,0:03:51.43,0:03:54.23,Default,,0000,0000,0000,,Hingê, mirov pirr hêsan dikare\Nbibêje zîrektiya Van Goghî Dialogue: 0,0:03:54.27,0:03:56.100,Default,,0000,0000,0000,,ya pêldariyê, rê li ber xweş\Nkiriye ku bagêjê biresmîne. Dialogue: 0,0:03:57.10,0:04:02.12,Default,,0000,0000,0000,,Şayesandina ewqas teqez ya xweşikiya\Nperoşdar ya rastiyê jî ewqas zor e, Dialogue: 0,0:04:02.19,0:04:04.51,Default,,0000,0000,0000,,him jî di heyameke tijî kul û keser de . Dialogue: 0,0:04:04.64,0:04:08.09,Default,,0000,0000,0000,,Van Gogh bi avayekî karibiye\Ntê bigihîjê û nûneriya yek ji Dialogue: 0,0:04:08.13,0:04:10.75,Default,,0000,0000,0000,,zortirîn têgehan bike,\Nku li ser rûyê dinê Dialogue: 0,0:04:10.78,0:04:13.48,Default,,0000,0000,0000,,heya niha mirovahî hîç pê nehisiye. Dialogue: 0,0:04:13.57,0:04:20.65,Default,,0000,0000,0000,,Û aqilmendiya xwe kir yek, bo kûrtirîn\Nrazên hereket, herkoyî û roniyê. Dialogue: 0,0:04:24.76,0:04:30.04,Default,,0000,0000,0000,,[ Werger: Rustemê Zal ]