WEBVTT

00:00:06.850 --> 00:00:10.023
Μια απ' τις πιο αξιοσημείωτες πτυχές
του ανθρώπινου εγκεφάλου

00:00:10.023 --> 00:00:13.645
είναι η ικανότητα να αναγνωρίζει μοτίβα
και να τα περιγράφει.

00:00:13.645 --> 00:00:16.555
Ανάμεσα στα δυσκολότερα μοτίβα
που προσπαθήσαμε να καταλάβουμε

00:00:16.555 --> 00:00:20.789
είναι η έννοια της τυρβώδους ροής 
στη ρευστοδυναμική.

00:00:20.789 --> 00:00:23.296
Ο Γερμανός φυσικός
Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, δήλωσε,

00:00:23.296 --> 00:00:27.381
«Όταν συναντήσω τον Θεό, 
θα του κάνω δύο ερωτήσεις:

00:00:27.381 --> 00:00:30.842
Γιατί σχετικότητα και γιατί στροβιλισμός;

00:00:30.842 --> 00:00:34.932
Πραγματικά πιστεύω πως 
θα έχει απάντηση για το πρώτο».

NOTE Paragraph

00:00:34.932 --> 00:00:38.304
Παρόλο που είναι δύσκολο να κατανοηθεί
η τυρβώδης ροή μαθηματικά,

00:00:38.304 --> 00:00:42.194
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τέχνη
για να την παραστήσουμε.

00:00:42.194 --> 00:00:47.308
Τον Ιούνιο του 1889, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ
ζωγράφισε τη θέα λίγο πριν την ανατολή

00:00:47.308 --> 00:00:51.659
από το παράθυρο του δωματίου του
στο ίδρυμα Σεν Πολ ντε Μοσόλ

00:00:51.659 --> 00:00:53.588
στο Σαν Ρεμί της Προβηγκίας,

00:00:53.588 --> 00:00:56.840
όπου εισήχθη μόνος του έπειτα
από τον ακρωτηριασμό του αφτιού του

00:00:56.840 --> 00:00:59.312
κατά τη διάρκεια ψυχωσικού επεισοδίου.

00:00:59.312 --> 00:01:02.056
Στην «Έναστρη Νύχτα»
οι κυκλικές πινελιές του

00:01:02.056 --> 00:01:07.827
δημιουργούν έναν νυχτερινό ουρανό, γεμάτο 
στροβιλιζόμενα σύννεφα και δίνες αστεριών.

00:01:07.827 --> 00:01:11.748
Ο Βαν Γκογκ και άλλοι ιμπρεσιονιστές
απεικονίζουν το φως με διαφορετικό τρόπο

00:01:11.748 --> 00:01:15.092
από τους προκατόχους τους. Φαίνονται
να συλλαμβάνουν την κίνησή του,

00:01:15.092 --> 00:01:17.860
για παράδειγμα, στα ηλιόλουστα νερά,

00:01:17.860 --> 00:01:21.530
ή εδώ, στο φως των αστεριών
που λαμπυρίζει και λιώνει

00:01:21.530 --> 00:01:24.844
μέσα από γαλακτώδη κύματα μπλε ουρανού.

00:01:24.844 --> 00:01:27.415
Το αποτέλεσμα προκαλείται 
από τη φωτεινότητα,

00:01:27.415 --> 00:01:31.104
την ένταση του φωτός στα χρώματα
επάνω στον καμβά.

00:01:31.104 --> 00:01:33.632
Το πιο πρωτόγονο μέρος του 
οπτικού μας φλοιού,

00:01:33.632 --> 00:01:37.578
που βλέπει την φωτεινή αντίθεση
και την κίνηση, αλλά όχι το χρώμα,

00:01:37.578 --> 00:01:40.627
συνδυάζει δύο διαφορετικά
χρωματισμένες περιοχές

00:01:40.627 --> 00:01:42.973
εάν έχουν την ίδια φωτεινότητα.

00:01:42.973 --> 00:01:45.352
Αλλά το πρωτεύον τμήμα του εγκεφάλου μας

00:01:45.352 --> 00:01:48.506
θα δει τις αντιθέσεις των χρωμάτων
χωρίς ανάμειξη.

00:01:48.506 --> 00:01:51.457
Με αυτές τις δύο ερμηνείες
να συμβαίνουν ταυτόχρονα,

00:01:51.457 --> 00:01:55.611
το φως σε πολλά ιμπρεσιονιστικά έργα
φαίνεται να πάλλεται, να τρεμουλιάζει

00:01:55.611 --> 00:01:58.145
και ν' ακτινοβολεί παράξενα.

00:01:58.145 --> 00:02:01.489
Αυτό και άλλα έργα ιμπρεσιονιστών
χρησιμοποιούν γρήγορες

00:02:01.489 --> 00:02:05.163
κι εξέχουσες πινελιές για να συλλάβουν
κάτι εντυπωσιακά πραγματικό

00:02:05.163 --> 00:02:07.533
για τον τρόπο που κινείται το φως.

NOTE Paragraph

00:02:07.533 --> 00:02:11.206
Εξήντα χρόνια μετά, ο Ρώσος μαθηματικός
Αντρέι Κολμογκόροφ

00:02:11.206 --> 00:02:13.787
ενίσχυσε τη μαθηματική κατανόηση
της τυρβώδους ροής

00:02:13.787 --> 00:02:18.157
όταν πρότεινε πως η ενέργεια σ' ένα
στροβιλιζόμενο ρευστό σε μήκος R

00:02:18.157 --> 00:02:22.491
ποικίλλει αναλογικά με την 5/3 
δύναμη του R.

00:02:22.491 --> 00:02:24.414
Από πειραματικές μετρήσεις ο Κολμογκόροφ

00:02:24.414 --> 00:02:27.804
ήταν πολύ κοντά στον τρόπο 
λειτουργίας της τυρβώδους ροής,

00:02:27.804 --> 00:02:30.441
αν και η πλήρης περιγραφή της παραμένει

00:02:30.441 --> 00:02:33.304
ένα από τα άλυτα προβλήματα της φυσικής.

00:02:33.304 --> 00:02:37.515
Η τυρβώδης ροή είναι αυτοομοιόμορφη
αν υπάρχει κλιμακωτή ενέργεια.

00:02:37.515 --> 00:02:39.867
Οι μεγάλες δίνες
μεταφέρουν την ενέργειά τους

00:02:39.867 --> 00:02:41.479
σε μικρότερες δίνες,

00:02:41.479 --> 00:02:43.941
που κάνουν το ίδιο 
σε διαφορετικές κλίμακες.

00:02:43.941 --> 00:02:47.504
Τέτοια παραδείγματα είναι:
η μεγάλη ερυθρά κηλίδα του Δία,

00:02:47.504 --> 00:02:51.408
σχηματισμοί νεφών και
διαστρικά σωματίδια σκόνης.

NOTE Paragraph

00:02:51.408 --> 00:02:54.909
Το 2004, μέσα από
το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ,

00:02:54.909 --> 00:02:58.706
οι επιστήμονες είδαν τις δίνες 
ενός μακρινού σύννεφου σκόνης και αερίων

00:02:58.706 --> 00:03:00.673
γύρω από ένα αστέρι,

00:03:00.673 --> 00:03:03.842
που τους θύμισε την «Έναστρη Νύχτα»
του Βαν Γκογκ.

00:03:03.842 --> 00:03:07.193
Αυτό ενθάρρυνε επιστήμονες από το Μεξικό,
την Ισπανία και την Αγγλία,

00:03:07.193 --> 00:03:11.387
να μελετήσουν διεξοδικά τη φωτεινότητα 
στους πίνακες του Βαν Γκογκ.

00:03:11.387 --> 00:03:15.700
Ανακάλυψαν ένα διακριτό
μοτίβο δομών τυρβώδους ροής

00:03:15.700 --> 00:03:20.801
κοντά στην εξίσωση του Κολμογκόροφ,
κρυμμένο σε πολλά έργα του Βαν Γκογκ.

NOTE Paragraph

00:03:20.801 --> 00:03:23.224

Οι ερευνητές ψηφιοποίησαν τους πίνακες

00:03:23.224 --> 00:03:27.040
και μέτρησαν πώς ποικίλει η φωτεινότητα 
σε οποιοδήποτε ζευγάρι εικονοστοιχείων.

00:03:27.040 --> 00:03:30.429
Από τις καμπύλες διαχωρισμού 
εικονοστοιχείων που υπολόγισαν,

00:03:30.429 --> 00:03:34.455
κατέληξαν ότι τα έργα της περιόδου 
της ψυχωσικής διέγερσης του Βαν Γκογκ,

00:03:34.455 --> 00:03:37.945
συμπεριφέρονται εκπληκτικά παρόμοια
με τα στροβιλιζόμενα ρευστά.

00:03:37.945 --> 00:03:41.998
Η αυτοπροσωπογραφία του με την πίπα
σε μια πιο ήρεμη περίοδο της ζωής του,

00:03:41.998 --> 00:03:44.488
δεν έδειξε κανένα σημάδι αντιστοιχίας.

00:03:44.488 --> 00:03:49.595
Το ίδιο και τα έργα άλλων καλλιτεχνών 
που μοιάζουν να στροβιλίζονται,

00:03:49.595 --> 00:03:51.648
όπως «Η κραυγή» του Μουνκ.

NOTE Paragraph

00:03:51.648 --> 00:03:54.696
Αν και είναι εύκολο να πούμε
πως η ταραγμένη ευφυΐα του Βαν Γκογκ

00:03:54.696 --> 00:03:57.092
του επέτρεψε ν' απεικονίζει 
την τυρβώδη ροή,

00:03:57.092 --> 00:04:02.026
Δύσκολα εκφράζεται με ακρίβεια
η ενθουσιώδης ομορφιά του ότι

00:04:02.026 --> 00:04:04.477
ότι σε μια περίοδο έντονης ταλαιπωρίας,

00:04:04.477 --> 00:04:07.931
ο Βαν Γκογκ μπόρεσε με κάποιο τρόπο
ν' αντιληφθεί και να παραστήσει

00:04:07.931 --> 00:04:10.360
μια από τις δυσκολότερες έννοιες

00:04:10.360 --> 00:04:13.621
που η φύση παρουσίασε στην ανθρωπότητα,

00:04:13.621 --> 00:04:15.980
και να ενώσει τη μοναδική 
νοερή ματιά του

00:04:15.980 --> 00:04:20.368
με τα βαθύτερα μυστήρια
της κίνησης, των ρευστών και του φωτός.