WEBVTT

00:00:08.842 --> 00:00:12.412
कोट्यावधी वर्षांपूर्वी जेव्हा पृथ्वी
अस्तित्वात आली तेव्हा त्यावरील -

00:00:12.412 --> 00:00:17.432
- साधी जैविक संयुगे एकत्रित 
येऊन अधिक जटिल बनली.

00:00:17.432 --> 00:00:20.122
ही संयुगे स्वतः पुनरुत्पादन 
करून वाढू शकली.

00:00:20.122 --> 00:00:23.372
एवढेच नव्हे तर हीच पृथ्वीवरील 
सर्वात पहिली सजीव सृष्टी होती,

00:00:23.372 --> 00:00:27.512
आणि त्यांच्यापासूनच उदय झाला 
तो कोट्यवधी प्रजातींचा

00:00:27.512 --> 00:00:30.602
ज्या आपल्या पृथ्वीवर 
वास्तव्य करत आल्या.

NOTE Paragraph

00:00:30.602 --> 00:00:33.712
आपण आज ज्या वातावरणास सजीव 
सृष्टीसाठी अनुकूल असे म्हणतो,

00:00:33.712 --> 00:00:38.282
ते वातावरण त्यावेळी 
पृथ्वीवर नव्हते.

00:00:38.282 --> 00:00:41.725
त्यावेळी पृथ्वीवरील बऱ्याच ठिकाणी 
ज्वालामुखी उद्रेक होत होता

00:00:41.725 --> 00:00:45.335
आणि अश्या वातावरणामुळे विध्वंसक 
परिस्थिती निर्माण झाली होती.

00:00:45.335 --> 00:00:48.835
मग, पृथ्वीवर सजीव सृष्टी 
सुरू झाली तरी कुठे?

NOTE Paragraph

00:00:48.835 --> 00:00:51.365
सजीव सृष्टीच्या उत्क्रांतीचा 
शोध सुरू करण्याआधी,

00:00:51.365 --> 00:00:56.715
कोणत्याही सजीवाच्या मूलभूत गरजा 
कोणत्या हे समजणे महत्वाचे आहे.

00:00:56.715 --> 00:01:01.940
हायड्रोजन, मिथेन, नायट्रोजन ही 
घटके आणि कार्बन डाय ऑक्साईड,

00:01:01.940 --> 00:01:05.468
फॉस्फेट, अमोनिया ही संयुगे सजीव 
सृष्टीच्या निर्मितीसाठी आवश्यक असतात.

00:01:05.468 --> 00:01:09.828
हे घटक एकत्र येण्यासाठी आणि त्यांची 
एकमेकांशी प्रतिक्रिया होण्यासाठी

00:01:09.828 --> 00:01:13.260
त्यांना विद्रावक पदार्थाची म्हणजेच 
पाण्याची आवश्यकता असते.

00:01:13.260 --> 00:01:15.700
तसेच त्यांच्या वाढीसाठी 
आणि पुनरुत्पादनासाठी,

00:01:15.700 --> 00:01:19.260
सर्व सजीवांना 
ऊर्जेची गरज असते.

00:01:19.260 --> 00:01:22.300
सजीवांचे दोन 
प्रकार आहेत:

00:01:22.300 --> 00:01:26.030
स्वावलंबी, जसे की वनस्पती, ज्या 
स्वतःची ऊर्जा स्वतः तयार करतात,

00:01:26.030 --> 00:01:31.330
आणि परावलंबी, जसे की प्राणी,
जे उर्जेसाठी इतर जीवांचे सेवन करतात.

00:01:31.330 --> 00:01:35.920
साहजिकच, पहिल्या सजीवाच्या सेवनासाठी 
इतर कोणतेही जीव उपलब्ध नव्हते.

00:01:35.920 --> 00:01:38.391
याचा अर्थ, पहिला सजीव 
स्वावलंबी असला असणार,

00:01:38.391 --> 00:01:43.241
जो सूर्यापासून नाहीतर रासायनिक 
प्रक्रियांपासून ऊर्जा निर्माण करत असणार.

NOTE Paragraph

00:01:43.241 --> 00:01:46.641
अश्या या सर्व गरजांची पूर्तता होईल, 
अशी ठिकाणे कुठे असावीत?

00:01:46.641 --> 00:01:49.751
जमिनीवर किंवा समुद्राच्या 
पृष्ठभागाजवळील ठिकाणांवर

00:01:49.751 --> 00:01:52.591
सूर्यप्रकाश सहजरित्या
पोहचू शकतो.

00:01:52.591 --> 00:01:57.631
परंतु जेव्हा सजीव सृष्टीची सुरुवात 
झाली, तेव्हा सूर्याची अतिनील किरणे

00:01:57.631 --> 00:02:01.221
सजीव सृष्टीच्या वास्तव्यासाठी 
खूपच तीव्र होती.

00:02:01.221 --> 00:02:04.511
मग, जेथे या किरणांपासून 
संरक्षण मिळेल आणि इतर माध्यमाने

00:02:04.511 --> 00:02:07.221
ऊर्जाही मिळेल अशी 
परिस्थिती असलेले ठिकाण एकच:

00:02:07.221 --> 00:02:11.321
महासागरांच्या तळाशी वाहणाऱ्या धारांची
जलौषणिक छिद्रे. जी, समुद्रपातळीच्या

00:02:11.321 --> 00:02:16.847
काही किलोमीटर खोल सम्पूर्ण अंधाराने 
आणि पाण्याने झाकलेली आहेत.

NOTE Paragraph

00:02:16.847 --> 00:02:20.771
ही जलौषणिक छिद्रे म्हणजे पृथ्वीच्या 
कवचाला पडलेल्या भेगा आहेत

00:02:20.771 --> 00:02:23.891
ज्यांच्यातून समुद्राचे पाणी पृथ्वीच्या 
अंतर्भागात प्रवेश करते

00:02:23.891 --> 00:02:27.291
व याच छिद्रांतून हे पाणी परत जोराने 
बाहेर फेकले जाते तेव्हा या पाण्याचे

00:02:27.291 --> 00:02:32.521
तापमान जास्त आणि त्यात साधी रासायनिक 
संयुगे आणि क्षार यांचे मिश्रण सुद्धा असते.

00:02:32.521 --> 00:02:35.276
त्यावेळी या जलौषणिक 
छिद्रांवर असलेल्या


00:02:35.276 --> 00:02:39.566
तीव्र रासायनिक थरांमध्ये 
ऊर्जा केंद्रित होते.

NOTE Paragraph

00:02:39.566 --> 00:02:42.882
आता आपण जलौषणिक छिद्रांकडे 
नेणारा दुसरा पुरावा बघूया:

00:02:42.882 --> 00:02:48.952
हा पुरावा म्हणजे सजीव सृष्टीतील 
सर्वांचा शेवटचा पूर्वज - 'लुका'.

00:02:48.952 --> 00:02:54.042
'लुका' पृथ्वीवरील सर्वात पहिला जीव नसून, 
आतापर्यंत शोध लागलेला शेवटचा जीव आहे.

00:02:54.042 --> 00:02:57.959
अजून देखील, लुका प्रत्यक्षात कसा 
दिसत असेल हे आपल्याला माहीत नाही.

00:02:57.959 --> 00:03:02.029
लुकाचा कोणताही जीवाष्म किंवा जिवंत 
लुका नजिकच्या काळात आढळलेला नाही,

00:03:02.029 --> 00:03:07.159
परंतु वैज्ञानिकांना आज अस्तित्वात 
असलेल्या सजीवांच्या

00:03:07.161 --> 00:03:11.161
तिन्ही प्रकारांमध्ये काही सर्वसमान 
जनुके आढळलेली आहेत.

00:03:11.161 --> 00:03:15.501
ज्या अर्थी ही जनुके सर्व प्रजातींमध्ये 
सामायिक आहेत त्याअर्थी,

00:03:15.501 --> 00:03:19.488
ही जनुके एका सामान्य पूर्वजाकडून 
प्राप्त झाली असावित असे आढळते.

00:03:19.488 --> 00:03:25.298
या सामायिक जनुकांपासून असे कळते की, 
लुका एका गरम, ऑक्सिजन-मुक्त

00:03:25.298 --> 00:03:28.488
अश्या ठिकाणी रासायनिक थरांपासून 
ऊर्जा मिळवून जगत होता -

00:03:28.488 --> 00:03:31.748
अगदी जलौषणिक 
छिद्रांवरील थरांप्रमाणे.

NOTE Paragraph

00:03:31.748 --> 00:03:34.718
जलौषणिक छिद्रांचे 
दोन प्रकार आहेत:

00:03:34.718 --> 00:03:37.398
काळा धूर सोडणारी छिद्रे व 
पांढरा धूर सोडणारी छिद्रे

00:03:37.398 --> 00:03:41.488
काळा धूर सोडणाऱ्या छिद्रातून आम्ल, 
कार्बनडाय ऑक्साईड असलेले पाणी,

00:03:41.488 --> 00:03:47.268
जे शेकडो अंशांपर्यंत गरम होते,
त्यासोबत सल्फर, लोह, तांबे

00:03:47.268 --> 00:03:50.136
आणि जीवनासाठी आवश्यक असलेले 
इतर धातू बाहेर फेकले जातात.

00:03:50.136 --> 00:03:55.196
पण शास्त्रज्ञ आता मानतात काळा धूर 
सोडणारी छिद्रे लुकासाठी अत्यंत गरम होती-

00:03:55.196 --> 00:04:00.163
तर आता पांढरा धूर सोडणारी छिद्रे हीच सजीव 
सृष्टीच्या निर्मितीची अव्वल उमेदवार आहेत.

NOTE Paragraph

00:04:00.163 --> 00:04:01.637
पांढरा धूर सोडणाऱ्या छिद्रांत,

00:04:01.637 --> 00:04:07.067
मध्य अटलांटिक रांगेवरील जलौषणिक 
छिद्रांच्या क्षेत्र म्हणजेच 'लॉस्ट सिटी'

00:04:07.067 --> 00:04:11.157
हे सजीव सृष्टीच्या निर्मितीसाठी
सर्वात अनुकूल आहेत.

00:04:11.157 --> 00:04:16.607
येथे बाहेर फेकले जाणारे समुद्राचे पाणी 
अत्यंत अल्कधर्मी व कार्बनडायऑक्सिड नसलेले,

00:04:16.607 --> 00:04:21.101
परंतु मिथेनने समृद्ध व अनुकूल 
तापमान असलेले आहे.

00:04:21.101 --> 00:04:25.770
जवळील काळा धूर सोडणाऱ्या छिद्रांनी लॉस्ट 
सिटीतील सजीव सृष्टीच्या निर्मितीसाठीची

00:04:25.770 --> 00:04:28.122
कार्बनडाय ऑक्साईडची 
कमी भरून काढली असावी,

00:04:28.122 --> 00:04:31.652
ज्यामुळे पहिल्या सजीवाला गरज 
असलेले सर्व घटक दिले गेले,

00:04:31.652 --> 00:04:36.132
जे आज पृथ्वीवर असणाऱ्या अविश्वसनीय 
जैवविविधतेच्या रूपाने उत्सर्जित झाले.