[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.61,0:00:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Pytanie, czy mózg należy usprawniać\Ni czy można usprawniać? Dialogue: 0,0:00:12.93,0:00:14.33,Default,,0000,0000,0000,,No właśnie. Dialogue: 0,0:00:14.93,0:00:21.20,Default,,0000,0000,0000,,Mózg jest niesłychanie sprawnym organem,\Nktóry służy do przeżycia, nie do myślenia. Dialogue: 0,0:00:21.30,0:00:26.53,Default,,0000,0000,0000,,Ale myślenie szalenie pomaga w przeżyciu Dialogue: 0,0:00:26.55,0:00:30.06,Default,,0000,0000,0000,,i dlatego mózg\Nzajmuje się także myśleniem. Dialogue: 0,0:00:30.06,0:00:32.91,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:00:32.95,0:00:35.100,Default,,0000,0000,0000,,Przez 400 milionów lat mózg się rozwijał, Dialogue: 0,0:00:36.02,0:00:38.98,Default,,0000,0000,0000,,od rekina, wielki rekin, mały móżdżek, Dialogue: 0,0:00:38.98,0:00:40.64,Default,,0000,0000,0000,,aż do mózgu ludzkiego. Dialogue: 0,0:00:40.67,0:00:44.66,Default,,0000,0000,0000,,Ostatnie 3 miliony lat nastąpił skok\Nod małpy do człowieka. Dialogue: 0,0:00:44.74,0:00:51.74,Default,,0000,0000,0000,,W ostatnich 2 latach brazylijska uczona\NSuzana Herculano-Houzel Dialogue: 0,0:00:51.92,0:00:58.17,Default,,0000,0000,0000,,dokonała rewolucji w tym,\Nco wiemy o mózgu. Dialogue: 0,0:00:58.21,0:01:03.70,Default,,0000,0000,0000,,Mózg naczelnych jest lepiej zorganizowany\Nniż mózg innych zwierząt, Dialogue: 0,0:01:03.74,0:01:08.04,Default,,0000,0000,0000,,i gryzoni i kopytnych,\Ndlatego my mamy bardzo dobre wyposażenie. Dialogue: 0,0:01:08.12,0:01:10.18,Default,,0000,0000,0000,,Nasz mózg jest bardzo dobry, Dialogue: 0,0:01:10.20,0:01:16.04,Default,,0000,0000,0000,,a teraz mózg w ludzkiej linii\Nzaczął wykształcać się coraz bardziej. Dialogue: 0,0:01:16.13,0:01:20.14,Default,,0000,0000,0000,,Im większy mózg, tym większe możliwości\Nmyślenia i poznania, Dialogue: 0,0:01:20.19,0:01:22.85,Default,,0000,0000,0000,,tym większe możliwości\Npanowania nad światem. Dialogue: 0,0:01:22.89,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Od mózgu australopiteka, Dialogue: 0,0:01:26.03,0:01:30.08,Default,,0000,0000,0000,,poprzez człowieka wyprostowanego,\Nktóry już znał ogień, Dialogue: 0,0:01:30.14,0:01:34.24,Default,,0000,0000,0000,,neandertalczyka,\Nktóry miał już wierzenia religijne, Dialogue: 0,0:01:34.27,0:01:36.50,Default,,0000,0000,0000,,do naszego mózgu człowieka jaskiniowego, Dialogue: 0,0:01:36.51,0:01:37.67,Default,,0000,0000,0000,,człowieka z Cro-Magnon, Dialogue: 0,0:01:37.68,0:01:39.78,Default,,0000,0000,0000,,język, kultura, wszystko. Dialogue: 0,0:01:39.88,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy na tym koniec? Chyba nie. Dialogue: 0,0:01:43.03,0:01:45.02,Default,,0000,0000,0000,,Świat coraz bardziej się zmienia, Dialogue: 0,0:01:45.08,0:01:46.88,Default,,0000,0000,0000,,my sami zmieniamy świat. Dialogue: 0,0:01:46.91,0:01:51.47,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego nasz mózg pracuje ciągle\Nna granicy wydolności. Dialogue: 0,0:01:51.58,0:01:53.63,Default,,0000,0000,0000,,W związku z tym pytanie jest takie: Dialogue: 0,0:01:53.66,0:01:57.70,Default,,0000,0000,0000,,Czy możemy jeszcze poprawić nasz mózg? Dialogue: 0,0:01:57.73,0:02:01.91,Default,,0000,0000,0000,,Ewolucja nie skończyła się na jaskiniowcu\Nz całą pewnością. Dialogue: 0,0:02:01.95,0:02:06.69,Default,,0000,0000,0000,,Badania anatomiczne i genetyczne\Npokazują, że ewolucja mózgu ciągle trwa. Dialogue: 0,0:02:06.69,0:02:09.28,Default,,0000,0000,0000,,I nie będziemy wchodzili w detale, Dialogue: 0,0:02:09.34,0:02:10.88,Default,,0000,0000,0000,,ale skąd się to bierze? Dialogue: 0,0:02:10.91,0:02:14.92,Default,,0000,0000,0000,,Sto lat temu rolnik idący za pługiem Dialogue: 0,0:02:14.95,0:02:18.84,Default,,0000,0000,0000,,ile miał nowych informacji\Nna godzinę czy minutę? Dialogue: 0,0:02:19.01,0:02:25.29,Default,,0000,0000,0000,,Dziś, kiedy się jeździ\Nw bardzo natężonym trafiku ulicznym, Dialogue: 0,0:02:25.38,0:02:26.80,Default,,0000,0000,0000,,informacji jest bardzo dużo. Dialogue: 0,0:02:26.83,0:02:30.46,Default,,0000,0000,0000,,Teraz mózg musi przerabiać\Nogromne ilości informacji, Dialogue: 0,0:02:30.48,0:02:32.03,Default,,0000,0000,0000,,musi to robić błyskawicznie. Dialogue: 0,0:02:32.06,0:02:34.39,Default,,0000,0000,0000,,To nie jest problem,\Nczy wrona nadleci za koniem, Dialogue: 0,0:02:34.41,0:02:36.86,Default,,0000,0000,0000,,tylko, czy nas nie trafi motocyklista. Dialogue: 0,0:02:38.02,0:02:44.48,Default,,0000,0000,0000,,Nie będę wchodził w to dokładnie,\Nale istnieje taki gen, Dialogue: 0,0:02:44.61,0:02:49.22,Default,,0000,0000,0000,,którego jedna forma zmienia się w sposób,\Nktóry wskazuje na szybkość ewolucji. Dialogue: 0,0:02:49.25,0:02:52.99,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy, że ewolucja mózgu\Npostępuje na całym świecie. Dialogue: 0,0:02:53.46,0:02:57.31,Default,,0000,0000,0000,,Ale w niektórych regionach silniej,\Nw niektórych wolniej. Dialogue: 0,0:02:57.33,0:03:00.89,Default,,0000,0000,0000,,Im bardziej czarne są te kółeczka,\Ntym szybsza jest ewolucja. Dialogue: 0,0:03:01.08,0:03:02.81,Default,,0000,0000,0000,,Gdzie ta ewolucja była szybka? Dialogue: 0,0:03:02.84,0:03:06.28,Default,,0000,0000,0000,,Tam gdzie się mieszały rasy,\Ngdzie się mieszały kultury. Dialogue: 0,0:03:06.31,0:03:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Ewolucja w Ameryce Łacińskiej\Nszła bardzo szybko. Dialogue: 0,0:03:08.78,0:03:12.11,Default,,0000,0000,0000,,Tam, gdzie środowisko było stabilne,\Ngdzie się nic nie zmieniało, Dialogue: 0,0:03:12.16,0:03:14.06,Default,,0000,0000,0000,,mózg się nie musiał specjalnie rozwijać. Dialogue: 0,0:03:14.10,0:03:18.43,Default,,0000,0000,0000,,W Afryce Subsaharyjskiej\Nta ewolucja mózgu idzie wolniej. Dialogue: 0,0:03:18.52,0:03:21.16,Default,,0000,0000,0000,,Co nie znaczy, że nie może\Nw każdej chwili przyspieszyć. Dialogue: 0,0:03:21.16,0:03:24.72,Default,,0000,0000,0000,,Bo na całym świecie ewolucja mózgu\Nprzyspiesza i my o tym wiemy. Dialogue: 0,0:03:24.74,0:03:30.03,Default,,0000,0000,0000,,Nowozelandzki uczony James Flynn Dialogue: 0,0:03:30.12,0:03:33.07,Default,,0000,0000,0000,,zauważył, że inteligencja ludzkości, Dialogue: 0,0:03:33.10,0:03:39.51,Default,,0000,0000,0000,,jeżeli jest mierzona testami IQ\Nna naszym poziomie i mierzona wstecz, Dialogue: 0,0:03:39.55,0:03:43.63,Default,,0000,0000,0000,,wygląda na to, że inteligencja wzrastała, Dialogue: 0,0:03:43.65,0:03:45.79,Default,,0000,0000,0000,,i z pokolenia na pokolenie, i to szybko. Dialogue: 0,0:03:45.79,0:03:47.32,Default,,0000,0000,0000,,Proszę zobaczyć dane na Europę. Dialogue: 0,0:03:47.35,0:03:54.35,Default,,0000,0000,0000,,Przeciętny Brytyjczyk w roku 1942,\Nczyli pół wieku temu, Dialogue: 0,0:03:54.44,0:03:58.76,Default,,0000,0000,0000,,miał IQ 73, czyli był durniem zupełnym. Dialogue: 0,0:03:58.82,0:04:03.25,Default,,0000,0000,0000,,Proszę zobaczyć, jak to w tej chwili\Nwszystko rośnie. Dialogue: 0,0:04:03.30,0:04:05.60,Default,,0000,0000,0000,,A co się działo w ogóle z ludzkością? Dialogue: 0,0:04:05.67,0:04:06.91,Default,,0000,0000,0000,,To jest straszne. Dialogue: 0,0:04:06.94,0:04:10.50,Default,,0000,0000,0000,,Ci wszyscy fantastyczni\Nbudowniczy piramid, Dialogue: 0,0:04:10.53,0:04:13.10,Default,,0000,0000,0000,,mieli IQ około pięćdziesięciu paru. Dialogue: 0,0:04:13.22,0:04:16.82,Default,,0000,0000,0000,,Rzym, renesans... Dialogue: 0,0:04:16.97,0:04:22.28,Default,,0000,0000,0000,,Dopiero w rewolucji przemysłowej\Ninteligencja średnia zaczęła przyspieszać. Dialogue: 0,0:04:22.34,0:04:27.61,Default,,0000,0000,0000,,Także inteligencja przyspiesza,\Nbyć może teraz już trochę wolniej. Dialogue: 0,0:04:27.66,0:04:33.11,Default,,0000,0000,0000,,Ale ciągle istnieją różnice między grupami\Nspołecznymi, rasami. Dialogue: 0,0:04:33.20,0:04:36.25,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo wiele zależy od wykształcenia. Dialogue: 0,0:04:36.28,0:04:40.58,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład w USA są dwie grupy\Nmające wyraźnie wyższe IQ od pozostałych. Dialogue: 0,0:04:40.73,0:04:45.34,Default,,0000,0000,0000,,Żydzi aszkenazyjscy, którzy są wychowani\Nw szkołach na bazie Talmudu Dialogue: 0,0:04:45.100,0:04:50.92,Default,,0000,0000,0000,,i Orientalni Japończycy i Chińczycy,\Nktórzy mają tradycję konfucjańską. Dialogue: 0,0:04:51.01,0:04:54.93,Default,,0000,0000,0000,,Czyli sposób, w jaki jesteśmy edukowani,\Nmoże bardzo zwiększyć nasze uczenie. Dialogue: 0,0:04:54.95,0:04:57.88,Default,,0000,0000,0000,,Tak samo jak umiejętność\Nczytania i pisania Dialogue: 0,0:04:57.92,0:05:00.89,Default,,0000,0000,0000,,zwiększa łączność\Nmiędzy półkulami mózgowymi. Dialogue: 0,0:05:01.24,0:05:06.66,Default,,0000,0000,0000,,Czy jesteśmy w stanie ten naturalny bieg\Newolucji mózgu jeszcze przyspieszyć? Dialogue: 0,0:05:06.93,0:05:13.52,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy uważają, że to tak wspaniały\Norgan, że nie da się już więcej zrobić. Dialogue: 0,0:05:14.06,0:05:18.65,Default,,0000,0000,0000,,Ale, gdybyśmy się dokładnie przypatrzyli,\Nto cały proces poznania Dialogue: 0,0:05:18.68,0:05:21.27,Default,,0000,0000,0000,,to jest szereg różnych, drobnych procesów. Dialogue: 0,0:05:21.30,0:05:24.79,Default,,0000,0000,0000,,W każdym z nich istnieją takie możliwości\Nreakcji biochemicznych, Dialogue: 0,0:05:24.89,0:05:27.82,Default,,0000,0000,0000,,że my możemy przyspieszyć\Nkażdy ten trybik. Dialogue: 0,0:05:27.87,0:05:32.52,Default,,0000,0000,0000,,A przyspieszenie każdego trybiku\Nszybkość pracy mózgu wzrasta. Dialogue: 0,0:05:32.86,0:05:35.04,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie, co my już potrafimy zrobić? Dialogue: 0,0:05:35.09,0:05:38.87,Default,,0000,0000,0000,,Na pewno potrafimy przyspieszać\Nprocesy umysłowe osób, Dialogue: 0,0:05:38.94,0:05:40.62,Default,,0000,0000,0000,,które mają defekty umysłowe. Dialogue: 0,0:05:40.65,0:05:43.94,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład przy schizofrenii,\Nprzy otępieniach. Dialogue: 0,0:05:43.100,0:05:46.35,Default,,0000,0000,0000,,Potrafimy coś zrobić, mamy dobre leki. Dialogue: 0,0:05:46.58,0:05:49.25,Default,,0000,0000,0000,,Powstaje pytanie,\Nczy zabiegi terapeutyczne, Dialogue: 0,0:05:49.25,0:05:50.80,Default,,0000,0000,0000,,które pomagają choremu mózgowi, Dialogue: 0,0:05:50.87,0:05:53.10,Default,,0000,0000,0000,,mogą pomóc tak samo normalnemu mózgowi. Dialogue: 0,0:05:53.15,0:05:55.24,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje się właśnie, że tak. Dialogue: 0,0:05:55.62,0:06:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Nieterapeutycznie stosujemy\Nróżnego rodzaju technologie. Dialogue: 0,0:06:01.08,0:06:07.39,Default,,0000,0000,0000,,Chcemy, żebyśmy mieli lepszą pamięć,\Nkoncentrację, zakres uwagi, Dialogue: 0,0:06:07.44,0:06:10.100,Default,,0000,0000,0000,,żebyśmy udoskonalili procesy\Npodejmowania decyzji. Dialogue: 0,0:06:11.06,0:06:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli na to spojrzymy, to mamy dwa cele,\Nco chcemy zrobić z mózgiem. Dialogue: 0,0:06:16.20,0:06:19.31,Default,,0000,0000,0000,,Jeden, chcemy mózg ulepszyć na stałe. Dialogue: 0,0:06:19.36,0:06:22.21,Default,,0000,0000,0000,,Czyli powoli, metodycznie,\Nżeby był coraz lepszy Dialogue: 0,0:06:22.24,0:06:24.09,Default,,0000,0000,0000,,i żebyśmy byli coraz inteligentniejsi. Dialogue: 0,0:06:24.12,0:06:28.65,Default,,0000,0000,0000,,Drugi, mamy nagle jakieś wyzwanie,\Negzamin, wykład na TED. Dialogue: 0,0:06:28.86,0:06:31.70,Default,,0000,0000,0000,,Chcę szybko coś zrobić przed wykładem,\Nłyknąć tabletkę, Dialogue: 0,0:06:31.75,0:06:37.12,Default,,0000,0000,0000,,żeby móc stawić czoła takiemu\Nwyzwaniu, które mi nagle przychodzi. Dialogue: 0,0:06:37.25,0:06:42.37,Default,,0000,0000,0000,,Długotrwałe usprawnianie pracy mózgu\Njest ogólnie akceptowane. Dialogue: 0,0:06:42.43,0:06:46.62,Default,,0000,0000,0000,,Z jednej strony to ma być różnego rodzaju\Ntrening umysłowy. Dialogue: 0,0:06:46.74,0:06:51.12,Default,,0000,0000,0000,,Drugie, to jest zdrowy tryb życia,\Nktóry jest ważny dla dobrej pracy mózgu. Dialogue: 0,0:06:51.52,0:06:55.19,Default,,0000,0000,0000,,Następnie, powiększamy pewne obszary\Nkory mózgowej. Dialogue: 0,0:06:55.25,0:06:58.55,Default,,0000,0000,0000,,Medytacja na przykład\Nzwiększa objętość kory mózgowej Dialogue: 0,0:06:58.58,0:07:02.80,Default,,0000,0000,0000,,w rejonach związanych z myśleniem\Nczy podejmowaniem decyzji. Dialogue: 0,0:07:03.11,0:07:07.65,Default,,0000,0000,0000,,Wreszcie, różnego rodzaju witaminy,\Nstale używane suplementy diety. Dialogue: 0,0:07:07.72,0:07:10.69,Default,,0000,0000,0000,,W tej chwili dużo się mówi o roli\Nwitaminy D3 na przykład. Dialogue: 0,0:07:11.45,0:07:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Istnieją więc niefarmakologiczne metody\Nwzmacniania mózgu. Dialogue: 0,0:07:15.43,0:07:19.98,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład glukoza zwiększa pamięć,\Nułatwia zapamiętywanie. Dialogue: 0,0:07:20.02,0:07:24.91,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina, kawa z cukrem, espresso\Nfantastycznie działa. Dialogue: 0,0:07:25.06,0:07:28.61,Default,,0000,0000,0000,,Wysiłek fizyczny jest bardzo istotny, Dialogue: 0,0:07:28.64,0:07:34.36,Default,,0000,0000,0000,,bo zwiększa uwalnianie substancji\Nodżywiającej nerwy, Dialogue: 0,0:07:34.38,0:07:36.28,Default,,0000,0000,0000,,neurotrofiny BDNF. Dialogue: 0,0:07:36.30,0:07:41.36,Default,,0000,0000,0000,,Sen, drzemka po uczeniu się,\Nzwiększa konsolidację, Dialogue: 0,0:07:41.39,0:07:45.98,Default,,0000,0000,0000,,zwiększa przechodzenie pamięci\Nkrótkotrwałej w pamięć długotrwałą Dialogue: 0,0:07:46.08,0:07:50.75,Default,,0000,0000,0000,,Medytacja, mnemonika, trening komputerowy,\Nelektryczna stymulacja mózgu... Dialogue: 0,0:07:50.81,0:07:53.43,Default,,0000,0000,0000,,Te wszystkie rzeczy są bardzo istotne. Dialogue: 0,0:07:53.50,0:07:58.04,Default,,0000,0000,0000,,Z drugiej strony pracujemy i padamy,\Nnie dajemy sobie rady. Dialogue: 0,0:07:58.10,0:08:01.11,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy musimy się jakoś szybko pobudzić. Dialogue: 0,0:08:01.15,0:08:04.34,Default,,0000,0000,0000,,Najczęściej robimy to\Nmetodami farmakologicznymi. Dialogue: 0,0:08:04.40,0:08:08.36,Default,,0000,0000,0000,,Mamy takie leki, które nazywamy\Nlekami promnestycznymi. Dialogue: 0,0:08:08.47,0:08:12.50,Default,,0000,0000,0000,,Leki te tak wpływają\Nna biochemię naszego mózgu, Dialogue: 0,0:08:12.56,0:08:15.10,Default,,0000,0000,0000,,że te procesy idą coraz szybciej. Dialogue: 0,0:08:15.24,0:08:17.55,Default,,0000,0000,0000,,Leki te są coraz powszechniej stosowane. Dialogue: 0,0:08:17.58,0:08:22.43,Default,,0000,0000,0000,,Niektórych ludzi to bardzo niepokoi,\Npolityków, etyków, a innych mniej. Dialogue: 0,0:08:22.49,0:08:25.76,Default,,0000,0000,0000,,Usprawnianie mózgu jest takie samo jak to,\Nco obserwujemy w sporcie. Dialogue: 0,0:08:25.78,0:08:28.29,Default,,0000,0000,0000,,My cenimy sportowców, Dialogue: 0,0:08:28.31,0:08:30.90,Default,,0000,0000,0000,,czyli mnóstwo wysiłku,\Njaki wkładają w trening. Dialogue: 0,0:08:30.95,0:08:37.22,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast nie lubimy tych,\Nktórzy przed zawodami biorą doping. Dialogue: 0,0:08:37.25,0:08:40.84,Default,,0000,0000,0000,,A więc, jak to jest? Dialogue: 0,0:08:40.86,0:08:45.59,Default,,0000,0000,0000,,Chcemy ten mózg pobudzić do pracy, Dialogue: 0,0:08:45.65,0:08:49.25,Default,,0000,0000,0000,,i mamy leki, którymi to robimy. Dialogue: 0,0:08:49.33,0:08:54.84,Default,,0000,0000,0000,,Najprostsza jest kofeina,\Nw kawie i innych płynach energetycznych. Dialogue: 0,0:08:54.92,0:08:57.40,Default,,0000,0000,0000,,Mamy też trzy bardzo cenne stymulanty, Dialogue: 0,0:08:57.42,0:09:00.78,Default,,0000,0000,0000,,amfetaminy, metylofenidat i modafinil. Dialogue: 0,0:09:00.80,0:09:04.68,Default,,0000,0000,0000,,Tylko kofeina jest dostępna\Nbez ograniczeń. Dialogue: 0,0:09:06.94,0:09:11.94,Default,,0000,0000,0000,,Przecież napoje energetyczne uratowały\Nżycie mnóstwa przechodniów, Dialogue: 0,0:09:11.98,0:09:15.27,Default,,0000,0000,0000,,bo kierowca nie zasnął za kierownicą. Dialogue: 0,0:09:15.60,0:09:17.40,Default,,0000,0000,0000,,To są różnego rodzaju stymulanty. Dialogue: 0,0:09:17.43,0:09:22.17,Default,,0000,0000,0000,,Te stymulanty są stosowane jako leki\Nw pewnych określonych chorobach, Dialogue: 0,0:09:22.19,0:09:24.88,Default,,0000,0000,0000,,najczęściej na przykład przy ADHD. Dialogue: 0,0:09:24.93,0:09:30.11,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład Adderall, czyli mieszanka\Nsoli amfetaminy. Dialogue: 0,0:09:30.19,0:09:32.74,Default,,0000,0000,0000,,W Polsce był sprzedawany jako psychedryna. Dialogue: 0,0:09:32.79,0:09:36.68,Default,,0000,0000,0000,,Jak ja byłem studentem, to przed sesją\Nszliśmy do pani doktor Dialogue: 0,0:09:36.71,0:09:39.70,Default,,0000,0000,0000,,i pani doktor przepisywała nam\Ndwie tabletki amfetaminy. Dialogue: 0,0:09:39.73,0:09:42.29,Default,,0000,0000,0000,,Ja bym matematyki w życiu nie zdał.. Dialogue: 0,0:09:42.31,0:09:47.63,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:09:47.66,0:09:50.37,Default,,0000,0000,0000,,Albo musiałbym się o wiele więcej uczyć. Dialogue: 0,0:09:50.43,0:09:52.99,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest niebezpieczeństwo,\Nto może uzależniać. Dialogue: 0,0:09:53.03,0:09:57.30,Default,,0000,0000,0000,,W tej chwili metylofenidat,\Nznany w ADHD i narkolepsji. Dialogue: 0,0:09:57.36,0:09:59.90,Default,,0000,0000,0000,,Jest znany pod nazwą Ritalina, Dialogue: 0,0:09:59.92,0:10:04.60,Default,,0000,0000,0000,,którą w tej chwili propaguje się\Ndla dzieci. Dialogue: 0,0:10:04.81,0:10:09.48,Default,,0000,0000,0000,,Proszę zobaczyć,\Ncudowne proszki z Ritaliną. Dialogue: 0,0:10:09.51,0:10:15.61,Default,,0000,0000,0000,,Może to jest przesada, ale one\Nrzeczywiście usprawniają mózg dziecka. Dialogue: 0,0:10:15.75,0:10:20.06,Default,,0000,0000,0000,,Modafinil, coraz popularniejszy,\Nma niski potencjał uzależniający. Dialogue: 0,0:10:20.11,0:10:23.31,Default,,0000,0000,0000,,Ułatwia, zwiększa dokładność\Nwykonywania zadań. Dialogue: 0,0:10:23.35,0:10:25.62,Default,,0000,0000,0000,,Poprawia podejmowanie decyzji. Dialogue: 0,0:10:25.79,0:10:30.42,Default,,0000,0000,0000,,Cztery lata temu rynek na Modafinil Dialogue: 0,0:10:30.45,0:10:34.06,Default,,0000,0000,0000,,wynosił 700 mln dolarów. Dialogue: 0,0:10:34.10,0:10:40.01,Default,,0000,0000,0000,,Co jest ciekawe, 90% światowej produkcji\Njest używane nie w celach medycznych. Dialogue: 0,0:10:40.04,0:10:45.04,Default,,0000,0000,0000,,W Ameryce najlepiej jest mieć młodszego\Nbrata albo siostrę z ADHD. Dialogue: 0,0:10:45.08,0:10:49.22,Default,,0000,0000,0000,,Im się kradnie leki i już wtedy\Nmożna spokojnie zdawać. Dialogue: 0,0:10:49.25,0:10:52.62,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:10:52.67,0:10:54.89,Default,,0000,0000,0000,,To jest atomoxetyna, nowy lek. Dialogue: 0,0:10:54.91,0:10:58.46,Default,,0000,0000,0000,,Lek ten możemy traktować jako styl życia. Dialogue: 0,0:10:58.53,0:11:02.48,Default,,0000,0000,0000,,Jego używanie staje się powszechne\Nwśród osób zmuszonych do pracy Dialogue: 0,0:11:02.52,0:11:05.65,Default,,0000,0000,0000,,na zwiększonej wydolności\Nfunkcji umysłowych. Dialogue: 0,0:11:05.73,0:11:08.79,Default,,0000,0000,0000,,Zarówno studenci to robią\Njak i nauczyciele. Dialogue: 0,0:11:08.82,0:11:10.85,Default,,0000,0000,0000,,Używają zwłaszcza metylofenidatu. Dialogue: 0,0:11:10.90,0:11:12.98,Default,,0000,0000,0000,,Różnie to wygląda w różnych krajach. Dialogue: 0,0:11:12.100,0:11:14.59,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład tu porównano, Dialogue: 0,0:11:14.62,0:11:20.51,Default,,0000,0000,0000,,w jaki sposób personel akademicki\Nw USA oraz Wielkiej Brytanii to robi. Dialogue: 0,0:11:20.56,0:11:23.32,Default,,0000,0000,0000,,Amerykanin bierze głównie,\Nkiedy cierpi na "jet lag", Dialogue: 0,0:11:23.34,0:11:25.92,Default,,0000,0000,0000,,Angielka przyznaje, że bierze\Nraz na dwa tygodnie, Dialogue: 0,0:11:25.94,0:11:27.42,Default,,0000,0000,0000,,żeby się dobrze trzymać, Dialogue: 0,0:11:27.45,0:11:29.16,Default,,0000,0000,0000,,i jak ma napisać wniosek grantowy. Dialogue: 0,0:11:29.39,0:11:32.86,Default,,0000,0000,0000,,Skąd to dostają? Amerykanie od\Nlekarza rodzinnego. Dialogue: 0,0:11:32.99,0:11:36.56,Default,,0000,0000,0000,,Angielka to kupuje w Internecie,\Nco także u nas jest możliwe. Dialogue: 0,0:11:36.64,0:11:39.46,Default,,0000,0000,0000,,I oboje twierdzą, że daje to pewne wyniki, Dialogue: 0,0:11:39.48,0:11:42.11,Default,,0000,0000,0000,,nie oszałamiające, ale bardzo potrzebne. Dialogue: 0,0:11:42.48,0:11:45.27,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast są problemy neuroetyczne. Dialogue: 0,0:11:45.29,0:11:46.87,Default,,0000,0000,0000,,Czy tak rzeczywiście można? Dialogue: 0,0:11:46.90,0:11:48.82,Default,,0000,0000,0000,,Porównuje się to do dopingu w sporcie. Dialogue: 0,0:11:48.86,0:11:51.13,Default,,0000,0000,0000,,Moim zdaniem jest to coś zupełnie innego. Dialogue: 0,0:11:51.15,0:11:52.56,Default,,0000,0000,0000,,W sporcie chcemy wiedzieć, Dialogue: 0,0:11:52.59,0:11:54.80,Default,,0000,0000,0000,,czy jeśli ktoś jest równie dobry,\Nto zwycięży. Dialogue: 0,0:11:54.82,0:11:56.28,Default,,0000,0000,0000,,A tu nie chodzi o rywalizację. Dialogue: 0,0:11:56.30,0:12:00.07,Default,,0000,0000,0000,,Chcę, żeby grupa studentów szybciej\Nnauczyła się na przykład języka obcego. Dialogue: 0,0:12:00.08,0:12:04.64,Default,,0000,0000,0000,,To dlaczego oni nie mają brać\Nczegoś, dzięki czemu uczą się szybciej. Dialogue: 0,0:12:04.64,0:12:06.45,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:12:06.49,0:12:12.37,Default,,0000,0000,0000,,Gorzej jest z sesjami egzaminacyjnymi,\Njeśli jest to egzamin konkursowy. Dialogue: 0,0:12:12.40,0:12:15.16,Default,,0000,0000,0000,,Czy można to uważać za doping? Dialogue: 0,0:12:16.48,0:12:18.58,Default,,0000,0000,0000,,To jest bardzo ładne. Dialogue: 0,0:12:18.60,0:12:23.45,Default,,0000,0000,0000,,Pisze tu "Dasz sobie radę w każdej pracy, Dialogue: 0,0:12:23.48,0:12:26.92,Default,,0000,0000,0000,,w której nie będzie testowania moczu". Dialogue: 0,0:12:26.96,0:12:29.70,Default,,0000,0000,0000,,Bo jak będzie,\Nto te środki wyjdą w badaniu. Dialogue: 0,0:12:29.80,0:12:33.52,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje mi się, że nie unikniemy\Nstosowania tych leków. Dialogue: 0,0:12:33.54,0:12:37.29,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie można przesadzać\Ni należy to stosować z rozsądkiem. Dialogue: 0,0:12:37.51,0:12:40.77,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc na przyszłe technologie,\Nmamy jeszcze dużo do zrobienia. Dialogue: 0,0:12:40.79,0:12:44.51,Default,,0000,0000,0000,,Będą pewne celowane terapie genowe,\Nprzezczaszkowa stymulacja magnetyczna. Dialogue: 0,0:12:44.58,0:12:47.58,Default,,0000,0000,0000,,Interfejsy pomiędzy mózgiem a komputerem. Dialogue: 0,0:12:47.62,0:12:50.92,Default,,0000,0000,0000,,Implantowane neurochipy,\Nprotezy hipokampa. Dialogue: 0,0:12:50.97,0:12:51.98,Default,,0000,0000,0000,,I nowe leki. Dialogue: 0,0:12:51.98,0:12:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze chciałem powiedzieć,\Nco mówią na ten temat eksperci. Dialogue: 0,0:12:56.19,0:13:02.43,Default,,0000,0000,0000,,Nora Volkow, szefowa NIDA,\Norganizacji do zwalczania narkotyków. Dialogue: 0,0:13:02.62,0:13:06.01,Default,,0000,0000,0000,,Powinna być bardzo przeciw, ale twierdzi,\Nże jeśli uda się stworzyć lek, Dialogue: 0,0:13:06.03,0:13:10.28,Default,,0000,0000,0000,,który nie będzie miał efektów ubocznych,\Nto nie widzi powodu, żeby go zabronić. Dialogue: 0,0:13:10.34,0:13:12.63,Default,,0000,0000,0000,,Mózg ludzki doszedł\Ndo takiego stopnia ewolucji, Dialogue: 0,0:13:12.66,0:13:15.36,Default,,0000,0000,0000,,że w ten sposób sam\Nmoże tę ewolucję poprawiać. Dialogue: 0,0:13:15.40,0:13:20.98,Default,,0000,0000,0000,,David Nutt, kontrowersyjna postać,\Nwyrzucony z Brytyjskiej Rady Narkotykowej, Dialogue: 0,0:13:21.08,0:13:27.35,Default,,0000,0000,0000,,kiedy powiedział, że 30-krotnie częstsze\Nsą wypadki w sporcie jeździeckim Dialogue: 0,0:13:27.38,0:13:29.07,Default,,0000,0000,0000,,niż po zażywaniu ecstasy, Dialogue: 0,0:13:29.07,0:13:30.77,Default,,0000,0000,0000,,dlatego go wyrzucono. Dialogue: 0,0:13:30.83,0:13:36.19,Default,,0000,0000,0000,,On twierdzi, że odkrycie tych wspomagaczy\Njest kamieniem milowym w ewolucji. Dialogue: 0,0:13:36.52,0:13:43.40,Default,,0000,0000,0000,,Nie musimy już polegać\Nna losowej historii z genami. Dialogue: 0,0:13:43.52,0:13:47.11,Default,,0000,0000,0000,,Oto moja skromna opinia. Dialogue: 0,0:13:47.14,0:13:49.99,Default,,0000,0000,0000,,Sądzę, że przeciw używaniu\Ntych środków farmakologicznych Dialogue: 0,0:13:50.03,0:13:51.24,Default,,0000,0000,0000,,do usprawniania umysłu Dialogue: 0,0:13:51.29,0:13:55.34,Default,,0000,0000,0000,,protestują zażarcie ludzie tak głupi,\Nktórym naprawdę już nic nie pomoże. Dialogue: 0,0:13:55.34,0:13:56.34,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:13:56.37,0:13:59.41,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:14:02.65,0:14:09.08,Default,,0000,0000,0000,,Sama chemia nie wystarczy do sukcesu,\Nale może nam bardzo pomóc. Dialogue: 0,0:14:09.70,0:14:10.78,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję bardzo. Dialogue: 0,0:14:11.03,0:14:14.03,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)