1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Chcę, żebyście wyobrazili sobie dwie pary

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
w połowie 1979 roku,

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
dokładnie tego samego dnia, w tej samej chwili,

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
każda z nich poczęła dziecko.

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
Zatem obie pary poczęły po jednym dziecku.

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
Nie chcę, żebyście zbyt długo wyobrażali sobie sam akt poczęcia,

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
bo jeśli będziecie sobie wyobrażać samo poczęcie,

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
przestaniecie mnie słuchać.

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
Pomyślcie o tym tylko przez chwilę.

10
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Zgodnie z tym scenariuszem

11
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
wyobraźcie sobie, że w jednym z przypadków

12
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
plemnik przenosi chromosom Y

13
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
i spotyka chromosom X w komórce jajowej.

14
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
A w drugim przypadku

15
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
plemnik niesie chromosom X

16
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
i napotyka w jajeczku chromosom X.

17
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
Oba przypadki są możliwe i oba kończą się powodzeniem.

18
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Powrócimy do tych ludzi później.

19
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
Odgrywam dwie role

20
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
w większości swoich działań.

21
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Jedna z nich

22
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
wiąże się z historią anatomii.

23
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
Jestem z wykształcenia historyczką

24
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
i z tej pozycji badam,

25
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
jak ludzie traktowali anatomię -

26
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
rozumianą jako kwestia ludzkich i zwierzęcych ciał -

27
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
jak traktowali wydzieliny ciała, koncepcję ciała,

28
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
jak myśleli o ciałach.

29
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Drugą rolą w mojej pracy

30
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
jest rola aktywistki

31
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
walczącej o prawa pacjentów -

32
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
jak sama czasami mówię: nad-aktywnej aktywistki

33
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
broniącej praw pacjentów.

34
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
W takim przypadku pracowałam z

35
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
z ludźmi, którzy mają typy ciała

36
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
kwestionujące normy społeczne.

37
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Niektórzy spośród nich to, dla przykładu,

38
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
bliźnięta nierozdzielone,

39
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
dwie osoby w jednym ciele.

40
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
Niektórzy to ludzie dotknięci karłowatością,

41
00:01:26,000 --> 00:01:29,000
czyli ludzie o wzroście znacznie niższym niż typowy.

42
00:01:29,000 --> 00:01:31,000
Wielu z pacjentów

43
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
to ludzie o nietypowej płci -

44
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
a zatem osoby, których organizmy nie są ani typowo męskie,

45
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
ani typowo żeńskie.

46
00:01:37,000 --> 00:01:41,000
Ogólnie możemy to określić pojęciem interseksualizmu - obojnactwa.

47
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Interseksualizm przyjmuje wiele różnych form.

48
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
Podam kilka przykładów,

49
00:01:45,000 --> 00:01:47,000
jak płeć może wymykać się

50
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
podziałowi na standardowo męską lub żeńską.

51
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
Więc w jednym z przypadków,

52
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
możemy mieć osobę o chromosomach X i Y

53
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
i ten gen SRY na chromosomie Y,

54
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
sprawiający, że obecne w życiu płodowym pierwotne gonady

55
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
staną się jądrami.

56
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
Więc w życiu płodowym jądra produkują testosteron.

57
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Ale ponieważ ta osoba nie ma receptorów

58
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
zdolnych odebrać ten testosteron,

59
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
organizm na niego nie reaguje.

60
00:02:11,000 --> 00:02:15,000
Ten syndrom nazywa się zespołem niewrażliwości na androgeny.

61
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
Wysokie poziomy testosteronu, ale żadnej reakcji na niego.

62
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
W wyniku tego, organizm rozwija się

63
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
w bardziej żeński sposób.

64
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
Po narodzinach takie dziecko będzie wyglądać jak dziewczynka.

65
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
Jest dziewczynką. Wychowuje się je jako dziewczynkę.

66
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
Często dopiero w okresie dojrzewania,

67
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
kiedy w ślad za wzrostem i rozwojem piersi

68
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
nie pojawia się miesiączka,

69
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
ktoś zaczyna podejrzewać, że coś jest nie tak.

70
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Robi się badania, a one wykazują,

71
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
że zamiast jajników i macicy

72
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
ma w sobie jądra oraz że ma chromosom Y.

73
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Ważne, by zrozumieć,

74
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
że choć możecie uważać, że tak osoba jest płci męskiej,

75
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
to w istocie tak nie jest.

76
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Kobiety, podobnie jak mężczyźni,

77
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
mają w sobie gruczoły zwane nadnerczami.

78
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Znajdują się z tyłu naszych ciał.

79
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
Kora nadnerczy wydziela androgeny,

80
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
które są hormonami maskulinizującymi.

81
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Większość kobiet jak ja - uważam się za typową płeć żeńską -

82
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
nie znam swojej konfiguracji chromosomów,

83
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
ale najprawdopodobniej jestem typowa -

84
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
większość kobiet jak ja jest w rzeczywistości wrażliwa na androgeny.

85
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Nasze organizmy je produkują i na nie reagują.

86
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
W konsekwencji mózg kogoś takiego ja ja

87
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
był poddany większemu wpływowi androgenów

88
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
niż kobiety urodzonej z jądrami,

89
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
dotkniętej zespołem niewrażliwości na androgeny.

90
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
Kwestia płci biologicznej jest naprawdę skomplikowana; to nie jest tak, że

91
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
interseksualiści są zwyczajnie pośrodku spektrum płci -

92
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
oni raczej wymykają się klasyfikacji.

93
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Kolejny przykład:

94
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
kilka lat temu zadzwonił do mnie dziewiętnastolatek,

95
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
który urodził się chłopakiem i tak został wychowany,

96
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
miał dziewczynę, uprawiał z nią seks,

97
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
wiódł życie jako facet

98
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
i właśnie dowiedział się, że ma w ciele jajniki i macicę.

99
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
Cierpiał na skrajną formę

100
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
dolegliwości zwanej wrodzonym przerostem nadnerczy.

101
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
Miał chromosomy XX

102
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
i w łonie matki

103
00:03:48,000 --> 00:03:50,000
jego nadnercza pracowały z takim natężeniem,

104
00:03:50,000 --> 00:03:54,000
że wytworzyły w gruncie rzeczy męskie środowisko hormonalne.

105
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
W efekcie rozwinęły się męskie genitalia,

106
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
a mózg poddany był wpływowi

107
00:03:58,000 --> 00:04:00,000
typowo męskiej mieszance hormonów.

108
00:04:00,000 --> 00:04:03,000
Do tego urodził się wyglądając jak zwykły chłopiec - nikt niczego nie podejrzewał.

109
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
Dopiero kiedy osiągnął wiek 19 lat,

110
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
problemy zdrowotne tak się nagromadziły,

111
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
w zasadzie z powodu wewnętrznych menstruacji,

112
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
że lekarze wywnioskowali, że wewnątrz ma żeńskie organy.

113
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
Podam jeszcze jeden szybki przykład

114
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
oblicz interseksualizmu.

115
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
Niektórzy ludzie o chromosomach XX

116
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
wytwarzają tak zwane ovotestis,

117
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
czyli organy zbudowane z tkanki jajnika

118
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
otoczonej tkanką jądra.

119
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
Nie jesteśmy pewni, dlaczego tak się dzieje.

120
00:04:27,000 --> 00:04:30,000
Zatem płeć biologiczna mieć wiele odmian.

121
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
Powód, dla którego

122
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
dzieci z tego typu organizmami -

123
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
czy to karłowatość, bliźnięta syjamskie,

124
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
czy inteseksualiści -

125
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
są często chirurgicznie doprowadzane do normy

126
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
nie dotyczy kwestii ich lepszego

127
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
stanu fizycznego zdrowia.

128
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
W wielu przypadkach ci ludzie są absolutnie zdrowi.

129
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Poddaje się ich wszelakim interwencjom chirurgicznym,

130
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
żeby nie naruszać naszych kategorii społecznych.

131
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Nasz system jest zazwyczaj oparty na założeniu,

132
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
że określona konstytucja anatomiczna niesie określoną tożsamość.

133
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Mamy zatem wyobrażenie, że być kobietą

134
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
to mieć żeńską tożsamość;

135
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
być czarnoskórym to, przypuszczalnie,

136
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
mieć afrykańską anatomię

137
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
pod względem historii.

138
00:05:11,000 --> 00:05:14,000
Czyli mamy to strasznie uproszczone założenie.

139
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
A kiedy stajemy w obliczu ciała,

140
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
które reprezentuje coś zupełnie innego

141
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
i nie daje się zaszufladkować, wpadamy w osłupienie.

142
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
W naszej kulturze mamy wiele romantycznych założeń

143
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
o indywidualizmie.

144
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
Nasz naród jest w zasadzie oparty na romantycznej idei indywidualizmu.

145
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
Możecie sobie w takim razie wyobrazić, jakie to zaskakujące

146
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
kiedy rodzą się dzieci,

147
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
będące dwojgiem ludzi w jednym ciele.

148
00:05:36,000 --> 00:05:40,000
Ostatnio największe tego typu kontrowersje spotkałam

149
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
w zeszłym roku, kiedy płeć biegaczki z RPA, Caster Semenyi,

150
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
poddano wątpliwości podczas Mistrzostw Świata w Berlinie.

151
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
Wielu dziennikarzy dzwoniło do mnie, pytając

152
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
"Jakie badania zostaną przeprowadzone,

153
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
żeby zdecydować, czy

154
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Caster Semenya jest płci żeńskiej, czy męskiej?"

155
00:05:55,000 --> 00:05:58,000
Musiałam tłumaczyć dziennikarzom, że nie ma takiego badania.

156
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
Prawdę mówiąc, wiemy już, że

157
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
płeć biologiczna jest tak skomplikowana,

158
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
że trzeba przyznać,

159
00:06:04,000 --> 00:06:07,000
że natura nie nakłada na nas wyraźnego podziału między płcią żeńską i męską,

160
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
albo męską i obojnaczą oraz żeńską i obojnaczą;

161
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
w zasadzie to my narzucamy ten podział naturze.

162
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
Stoimy zatem w obliczu sytuacji,

163
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
kiedy im dalej posuwa się nauka,

164
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
tym większa jest potrzeba, byśmy sami przed sobą

165
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
przyznali, że to, co widzieliśmy

166
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
jako stabilne anatomiczne kategorie,

167
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
łatwo przekładalne na

168
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
stabilne kategorie tożsamości,

169
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
są znacznie bardziej rozmyte, niż sądziliśmy.

170
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
I to nie tylko w kwestii płci biologicznej.

171
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Także w kwestii rasy,

172
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
która okazuje się być znacznie bardziej złożona

173
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
niż dopuszczała nasza terminologia.

174
00:06:37,000 --> 00:06:40,000
Gdy się temu przyjrzeć, natkniemy się na wiele niewygodnych obszarów.

175
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Spójrzmy, dla przykładu, na fakt,

176
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
że dzielimy co najmniej 95 procent naszego DNA

177
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
z szympansami.

178
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
Jak zrozumieć fakt,

179
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
że dzieli nas od nich tak naprawdę zaledwie kilka nukleotydów?

180
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
A jeśli pójdziemy coraz dalej z naszą nauką,

181
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
wejdziemy coraz głębiej w niewygodną strefę,

182
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
gdzie musimy przyznać,

183
00:06:58,000 --> 00:07:00,000
że nasze dotychczasowe proste kategorie

184
00:07:00,000 --> 00:07:02,000
stanowią prawdopodobnie zbytnie uproszczenie.

185
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
Widać to

186
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
w wielu dziedzinach ludzkiego życia.

187
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Na przykład widać to

188
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
w naszej dzisiejszej kulturze, w dzisiejszych Stanach Zjednoczonych,

189
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
gdy toczą się bitwy o początek i koniec życia.

190
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Prowadzimy trudne rozmowy

191
00:07:15,000 --> 00:07:18,000
o momencie, w którym uznamy, że ciało staje się człowiekiem,

192
00:07:18,000 --> 00:07:21,000
uzyskując tym samym inne prawa niż płód.

193
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
Prowadzimy dziś trudne rozmowy -

194
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
pewnie bardziej w środowisku medycznym niż na publicznych forum -

195
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
o tym, kiedy uznać człowieka za martwego.

196
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
W przeszłości nasi przodkowie nie musieli rozważać,

197
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
kiedy ktoś jest martwy.

198
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Najwyżej podsuwali piórko pod czyjś nos

199
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
i jeśli zadrżało, wstrzymywali się pochówkiem.

200
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
Jeśli przestało drżeć, trzeba było pochować zmarłego.

201
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Ale dziś mamy sytuację,

202
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
w której chcemy pobierać żywe organy od jednych

203
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
i dawać je innym.

204
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
W efekcie

205
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
musimy zmagać się z tym jakże trudnym pytaniem,

206
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
kogo uznać za martwego.

207
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
To doprowadza do naprawdę trudnej sytuacji,

208
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
kiedy nie możemy oprzeć się, jak kiedyś, na prostym podziale.

209
00:07:56,000 --> 00:07:59,000
Możecie uznać, że to przełamywanie podziałów i kategorii

210
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
naprawdę uszczęśliwia kogoś takiego jak ja.

211
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Jestem polityczną progresywistką, bronię praw ludzi o nietypowych ciałach,

212
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
ale muszę przyznać się wam, że to mnie niepokoi.

213
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
Świadomość, że te kategorie

214
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
są znacznie bardziej niestałe niż sądziliśmy, wywołuje u mnie napięcie.

215
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
Czuję napięcie, kiedy rozważam to

216
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
pod względem wpływu na demokrację.

217
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Żeby móc wyjaśnić wam istotę tego napięcia,

218
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
muszę najpierw wyznać, że jestem wielką fanką Ojców Założycieli Stanów Zjednoczonych.

219
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
Wiem, że byli rasistami i wiem, że byli seksistami,

220
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
ale byli wielcy.

221
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Mam na myśli to, że byli tak śmiali

222
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
i tak radykalni w swoich poczynaniach,

223
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
że nie mogę powstrzymać się przed oglądaniem co parę lat ckliwego musicalu "1776"

224
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
i to nie z powodu muzyki, która jest całkowicie do pomięcia.

225
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
To z powodu tego, co stało się w 1776

226
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
za pośrednictwem Ojców Założycieli.

227
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
Według mnie byli

228
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
pierwszymi aktywistami anatomii -

229
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
oto i mój powód.

230
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
Odrzucili jedną koncepcję anatomiczną

231
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
i zastąpili ją inną,

232
00:08:51,000 --> 00:08:54,000
tak radykalną i piękną, że pielęgnujemy ją 200 lat.

233
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
Jak zapewne pamiętacie,

234
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
nasi Ojcowie Założyciele odrzucili koncepcję monarchii.

235
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
A monarchia opierała się w zasadzie

236
00:09:01,000 --> 00:09:03,000
na bardzo prostym założeniu anatomicznym.

237
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
Królowie całego świata

238
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
nie posługiwali się pojęciem DNA,

239
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
ale posługiwali się pojęciem szlachetnego urodzenia.

240
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
Używali pojęcia błękitnej krwi.

241
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Istniała idea, że kiedy ktoś wchodzi w posiadanie władzy politycznej,

242
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
to dzieje się tak

243
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
z powodu błękitnej krwi przekazywanej

244
00:09:18,000 --> 00:09:21,000
z dziada na ojca, z ojca na syna i tak dalej.

245
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Ojcowie Założyciele odrzucili tę ideę,

246
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
zastępując ją nowym założeniem anatomicznym,

247
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
według którego

248
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
wszyscy ludzie stworzeni są równymi.

249
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
Chcąc zapewnić wszystkim równe szanse,

250
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
zdecydowali, że liczący się aspekt anatomii

251
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
to anatomiczne podobieństwa,

252
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
nie różnice.

253
00:09:38,000 --> 00:09:41,000
To było naprawdę radykalne posunięcie.

254
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
Po części zrobili tak,

255
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
ponieważ byli częścią systemu Oświecenia,

256
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
wewnątrz którego rozwijały się dwie idee.

257
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
Wzrastała demokracja,

258
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
a jednocześnie także nauka.

259
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
To naprawdę jasne, kiedy patrzy się na historię Ojców Założycieli,

260
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
że wielu z nich interesowało się nauką

261
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
oraz koncepcją

262
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
naturalistycznego świata.

263
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
Odsuwali się od nadprzyrodzonych objaśnień,

264
00:10:03,000 --> 00:10:06,000
odrzucali takie kategorie jak nadludzkie źródła władzy,

265
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
przekazywane

266
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
przez bardzo niejasne pojęcie szlachetnego urodzenia.

267
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Skłaniali się ku koncepcji naturalistycznej.

268
00:10:13,000 --> 00:10:16,000
Spójrzmy na Deklarację Niepodległości.

269
00:10:16,000 --> 00:10:19,000
Mowa w niej o naturze i Bogu natury.

270
00:10:19,000 --> 00:10:21,000
Bóg i boska natura nie są wspomniane.

271
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
Autorzy mówią o prawie natury

272
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
do określania, kim jesteśmy.

273
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
W związku z tym

274
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
Ojcowie Założyciele dają nam ideę

275
00:10:29,000 --> 00:10:31,000
opartą na anatomicznej wspólności.

276
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
Tym samym tworzą w ten piękny sposób

277
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
późniejszy ruch obrony praw obywatelskich.

278
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Oni nie myśleli tak o tym, ale to, co dla nas zrobili, jest wspaniałe.

279
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
Co więc stało się później?

280
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Później kobiety,

281
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
które chciały prawa do głosowania

282
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
przywołały pochodzącą od Ojców Założycieli koncepcję,

283
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
że anatomiczne podobieństwa są ważniejsze

284
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
od anatomicznych różnic

285
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
i powiedziały: "To, że mamy macicę i jajniki

286
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
nie jest dostatecznie istotną różnicą,

287
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
by mogło oznaczać pozbawianie nas prawa do głosowania,

288
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
prawa do pełnego obywatelstwa,

289
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
prawa do posiadania własności itd."

290
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Ta kobieca argumentacja odniosła sukces.

291
00:11:04,000 --> 00:11:07,000
Następny był odnoszący sukcesy ruch obrony praw obywatelskich,

292
00:11:07,000 --> 00:11:09,000
w którym znajdziecie postaci takie jak Sojourner Truth,

293
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
mowiącą "Czyż nie jestem kobietą?"

294
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
Są i mężczyźni

295
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
w szeregach ruchu obrony praw obywatelskich,

296
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
mówiący "Jestem mężczyzną".

297
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
Po raz kolejny, osoby ras innych niż biała

298
00:11:19,000 --> 00:11:21,000
odwołujące się do prymatu podobieństw anatomicznych ponad różnicami,

299
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
po raz kolejny, skutecznie.

300
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Widzimy to samo zjawisko w ruchu na rzecz praw niepełnosprawnych.

301
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Problemem jest, rzecz jasna,

302
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
że kiedy zaczynamy przyglądać się tym podobieństwom,

303
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
musimy zastanowić się,

304
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
czemu podtrzymujemy określone podziały.

305
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
Zastrzegam, że jestem za podtrzymaniem niektórych podziałów,

306
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
pod względem anatomii, w naszej kulturze.

307
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
Na przykład nie chcę

308
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
oferować rybie takich samych praw jak człowiekowi.

309
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Nie postuluję całkowitej rezygnacji z anatomii.

310
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
Nie twierdzę, że pięciolatkowi

311
00:11:47,000 --> 00:11:50,000
można pozwolić na uprawianie seksu albo zawarcie małżeństwa.

312
00:11:50,000 --> 00:11:52,000
Istnieją więc pewne podziały oparte na anatomii,

313
00:11:52,000 --> 00:11:55,000
które uznaję za sensowne i które, jak sądzę, powinniśmy podtrzymać.

314
00:11:55,000 --> 00:11:58,000
Ale wyzwaniem jest próba dojścia do tego, które zachować

315
00:11:58,000 --> 00:12:01,000
i dlaczego oraz jakie mają one znaczenie.

316
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
Wróćmy do dwóch istnień

317
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
poczętych na początku mojej wypowiedzi.

318
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
Mamy dwie osoby, obie poczęte

319
00:12:07,000 --> 00:12:10,000
w połowie 1979, dokładnie tego samego dnia.

320
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
Wyobraźmy sobie, że jedna z nich, Mary,

321
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
rodzi się trzy miesiące przed terminem,

322
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
czyli przychodzi na świat 1 stycznia 1980.

323
00:12:16,000 --> 00:12:18,000
Henry przeciwnie, rodzi się w terminie,

324
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
czyli przychodzi na świat 1 kwietnia 1980.

325
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Przez sam fakt,

326
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
że Mary urodziła się o trzy miesiące za wcześnie,

327
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
otrzymuje wszelakie prawa

328
00:12:27,000 --> 00:12:30,000
trzy miesiące wcześniej niż Henry -

329
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
prawo do uprawiania seksu,

330
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
prawo do głosowania, prawo do picia alkoholu.

331
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
Henry musi poczekać na to wszystko,

332
00:12:36,000 --> 00:12:39,000
nie z powodu faktycznej różnicy w biologicznym wieku,

333
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
a jedynie ze względu na datę urodzenia.

334
00:12:41,000 --> 00:12:44,000
Znajdziemy też inne dziwactwa w prawach, które posiadają.

335
00:12:44,000 --> 00:12:47,000
Henry, przez to, że jest uznawany za mężczyznę -

336
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
choć nie powiedziałam jeszcze, że to on jest przypadkiem z chromosomami XY -

337
00:12:49,000 --> 00:12:52,000
przez bycie uznanym za mężczyznę

338
00:12:52,000 --> 00:12:54,000
podlega poborowi do wojska,

339
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
o który Mary nie musi się martwić.

340
00:12:56,000 --> 00:12:58,000
Tymczasem Mary nie we wszystkich stanach

341
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
ma to samo prawo, które Henry posiada we wszystkich stanach,

342
00:13:00,000 --> 00:13:02,000
mianowicie prawo do zawarcia związku małżeńskiego.

343
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
Henry może w każdym stanie pobrać się z kobietą,

344
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
ale Mary jak na dzisiaj może pobrać się z kobietą tylko w kilku.

345
00:13:09,000 --> 00:13:12,000
Mamy więc trwałe anatomiczne kategorie,

346
00:13:12,000 --> 00:13:15,000
które stanowią problem i które można zakwestionować.

347
00:13:15,000 --> 00:13:17,000
Narzuca mi się pytanie:

348
00:13:17,000 --> 00:13:19,000
co robimy

349
00:13:19,000 --> 00:13:21,000
kiedy nasze narzędzia naukowe stają się tak dokładne

350
00:13:21,000 --> 00:13:23,000
w badaniu anatomii,

351
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
że docieramy do punktu, w którym musimy przyznać,

352
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
że demokracja oparta na anatomii

353
00:13:29,000 --> 00:13:31,000
może zacząć się załamywać?

354
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
Nie chcę rezygnować z nauki,

355
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
ale jednocześnie mam czasem wrażenie,

356
00:13:35,000 --> 00:13:37,000
że nauka wymyka nam się spod kontroli.

357
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
Zatem dokąd podążamy?

358
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
Wydaje się, że w naszej kulturze

359
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
dominuje pragmatyczne podejście:

360
00:13:43,000 --> 00:13:45,000
"Cóż, trzeba gdzieś wyznaczyć granicę,

361
00:13:45,000 --> 00:13:47,000
więc wyznaczmy gdzieś tę granicę."

362
00:13:47,000 --> 00:13:49,000
Ale wiele osób zostaje uwięzionych w bardzo dziwnym położeniu.

363
00:13:49,000 --> 00:13:51,000
Na przykład

364
00:13:51,000 --> 00:13:53,000
w stanie Teksas podjęto decyzję,

365
00:13:53,000 --> 00:13:55,000
że żeby poślubić mężczyznę,

366
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
nie można mieć chromosomu Y,

367
00:13:57,000 --> 00:13:59,000
a żeby poślubić kobietę, trzeba ten chromosom Y mieć.

368
00:13:59,000 --> 00:14:02,000
W praktyce nie bada się ludzi pod względem chromosomów.

369
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
Ale to też bardzo dziwne

370
00:14:04,000 --> 00:14:06,000
w świetle historii, którą wam opowiedziałam na początku,

371
00:14:06,000 --> 00:14:08,000
o zespole niewrażliwości na androgeny.

372
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
Jeden z ojców założycieli współczesnej demokracji,

373
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Dr Martin Luther King, proponuje nam rodzaj rozwiązania

374
00:14:13,000 --> 00:14:16,000
w swojej przemowie zaczynającej się od słów "Miałem sen".

375
00:14:16,000 --> 00:14:19,000
Głosi, że powinniśmy oceniać ludzi nie na podstawie koloru ich skóry,

376
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
ale ze względu na cechy charakteru,

377
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
wykraczając poza anatomię.

378
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
Chciałabym powiedzieć: "Hej, to świetny pomysł."

379
00:14:26,000 --> 00:14:28,000
Ale jak tego dokonać w praktyce?

380
00:14:28,000 --> 00:14:31,000
Jak oceniać ludzi po charakterze?

381
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
Chcę też zaznaczyć,

382
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
że nie jestem pewna, że to na tej podstawie powinnyśmy dawać ludziom prawa,

383
00:14:36,000 --> 00:14:39,000
ponieważ, muszę przyznać, znam golden retrivery

384
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
prawdopodobnie bardziej godne opieki społecznej

385
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
niż niektórzy ludzie, których znam.

386
00:14:43,000 --> 00:14:46,000
Znam też pewne labradory

387
00:14:46,000 --> 00:14:49,000
podejmujące bardziej świadome, inteligentne i dojrzałe decyzje

388
00:14:49,000 --> 00:14:52,000
co do ich życia seksualnego niż pewni znani mi 40-latkowie.

389
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
Jak zatem zoperacjonalizować

390
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
kwestię cech charakteru?

391
00:14:57,000 --> 00:14:59,000
Okazuje się to niezmiernie trudne.

392
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
Część mnie zastanawia się też,

393
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
co będzie jeśli cecha charakteru

394
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
okaże się w przyszłości możliwa do zbadania -

395
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
pozwoli na to funkcjonalny rezonans magnetyczny?

396
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Czy naprawdę warto do tego dążyć?

397
00:15:10,000 --> 00:15:12,000
Nie jestem pewna, do czego dążymy.

398
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
Ale wiem, że bardzo istotnym wydaje się

399
00:15:14,000 --> 00:15:17,000
rozważanie pozycji Stanów Zjednoczonych w czołówce

400
00:15:17,000 --> 00:15:19,000
wyznaczania kierunku demokracji.

401
00:15:19,000 --> 00:15:22,000
Wykonaliśmy już naprawdę dobrą robotę na polu demokracji

402
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
i sądzę, że jeszcze wiele zrobimy w przyszłości.

403
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
Nie mamy sytuacji takiej jak na przykład w Iranie,

404
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
gdzie mężczyzna czujący pociąg seksualny do innych mężczyzn

405
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
podlega karze śmierci,

406
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
chyba że zechce poddać się zmianie płci,

407
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
w którym to przypadku zostaje oszczędzone mu życie.

408
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
Nie mamy takiej sytuacji.

409
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
Mogę z zadowoleniem powiedzieć, że nie mamy takiej sytuacji z --

410
00:15:40,000 --> 00:15:42,000
rozmawiałam kilka lat temu z chirurgiem,

411
00:15:42,000 --> 00:15:45,000
który sprowadził bliźnięta nierozdzielone,

412
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
chcąc je rozdzielić, po części dla własnej sławy.

413
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
Ale kiedy rozmawiałam z nim przez telefon,

414
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
pytając dlaczego przeprowadzi tę operację -

415
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
to był zabieg bardzo wysokiego ryzyka -

416
00:15:53,000 --> 00:15:55,000
odpowiedział, że w tym innym kraju

417
00:15:55,000 --> 00:15:58,000
te dzieci byłyby bardzo źle traktowane, więc musi się podjąć rozdzielenia.

418
00:15:58,000 --> 00:16:01,000
Moja odpowiedź brzmiała: "A czy rozważał pan azyl polityczny

419
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
zamiast operacji rozdzielenia?"

420
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
Stany Zjednoczone oferują ogromne możliwości,

421
00:16:06,000 --> 00:16:09,000
by ludzie mogli być tacy, jacy są,

422
00:16:09,000 --> 00:16:12,000
bez przymusu poddawania się zmianom tylko przez wzgląd na państwo.

423
00:16:12,000 --> 00:16:14,000
Myślę, że musimy wieść prym.

424
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
Gwoli zakończenia, chcę wam zasugerować,

425
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
że wiele mówiłam o ojcach.

426
00:16:19,000 --> 00:16:22,000
Chcę zastanowić się nad tym,

427
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
jak może wyglądać demokracja, lub jak mogłaby wyglądać,

428
00:16:24,000 --> 00:16:27,000
gdyby więcej udziału miały matki.

429
00:16:27,000 --> 00:16:30,000
Powiem coś nieco radykalnego jak na feministkę,

430
00:16:30,000 --> 00:16:32,000
a mianowicie, że sądzę, iż mogą istnieć

431
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
różne rodzaje postrzegania

432
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
pochodzące z różnych rodzajów anatomii,

433
00:16:36,000 --> 00:16:39,000
zwłaszcza kiedy mówimy o procesach myślenia grupowego.

434
00:16:39,000 --> 00:16:41,000
Od lat, z racji zainteresowania interseksualizmem,

435
00:16:41,000 --> 00:16:43,000
interesuję się także badaniami na temat różnic płciowych.

436
00:16:43,000 --> 00:16:45,000
Jeden z aspektów, który wyjątkowo mnie interesuje

437
00:16:45,000 --> 00:16:48,000
to badanie różnic między płcią męską i żeńską

438
00:16:48,000 --> 00:16:51,000
pod względem myślenia i funkcjonowania w świecie.

439
00:16:51,000 --> 00:16:54,000
Z badań międzykulturowych wiemy,

440
00:16:54,000 --> 00:16:56,000
że średnio to kobiety -

441
00:16:56,000 --> 00:16:58,000
nie wszystkie, ale według średniej -

442
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
wykazują więcej skłonności do zważania

443
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
na złożone relacje społeczne

444
00:17:02,000 --> 00:17:04,000
i opiekę nad najbardziej wrażliwymi

445
00:17:04,000 --> 00:17:07,000
jednostkami w grupie.

446
00:17:07,000 --> 00:17:09,000
Zastanówmy się nad tym,

447
00:17:09,000 --> 00:17:11,000
a staniemy przed ciekawym przypadkiem.

448
00:17:11,000 --> 00:17:13,000
Lata temu, kiedy studiowałam,

449
00:17:13,000 --> 00:17:15,000
jeden z moich promotorów, wiedząc, że interesuję się feminizmem -

450
00:17:15,000 --> 00:17:18,000
uważałam się za feministkę i nadal tak jest -

451
00:17:18,000 --> 00:17:20,000
zadał mi naprawdę dziwne pytanie.

452
00:17:20,000 --> 00:17:23,000
Powiedział: "Wyjaśnij mi, co jest kobiecego w ruchu kobiecym."

453
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
Pomyślałam sobie: "To przecież najgłupsze pytanie, jakie kiedykolwiek słyszałam.

454
00:17:25,000 --> 00:17:28,000
Ruch kobiecy, feminizm, opiera się na obalaniu stereotypów płciowych,

455
00:17:28,000 --> 00:17:31,000
więc w ruchu kobiecym nie ma nic kobiecego."

456
00:17:31,000 --> 00:17:33,000
Ale im więcej myślałam o tym pytaniu,

457
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
tym bardziej przekonywałam się, że w ruchu kobiecym może być jednak coś kobiecego.

458
00:17:36,000 --> 00:17:39,000
Innymi słowy, może być, na poziomie uśrednienia,

459
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
coś różniącego żeńskie mózgi od męskich,

460
00:17:42,000 --> 00:17:44,000
co sprawia, że jesteśmy bardziej czułe

461
00:17:44,000 --> 00:17:47,000
na głęboko złożone relacje społeczne

462
00:17:47,000 --> 00:17:50,000
i bardziej skłonne do zajmowania się najsłabszymi.

463
00:17:50,000 --> 00:17:53,000
Podczas gdy ojcowie byli niesamowicie czuli

464
00:17:53,000 --> 00:17:56,000
na dochodzenie do tego, jak ochronić jednostkę przed państwem,

465
00:17:56,000 --> 00:17:58,000
być może matki, gdyby zostały włączone

466
00:17:58,000 --> 00:18:00,000
w tę koncepcję,

467
00:18:00,000 --> 00:18:02,000
otrzymalibyśmy w efekcie pomysł

468
00:18:02,000 --> 00:18:04,000
nie tylko na to, jak chronić,

469
00:18:04,000 --> 00:18:06,000
ale i jak dbać o siebie nawzajem.

470
00:18:06,000 --> 00:18:09,000
Może to kierunek, w którym powinniśmy zmierzać w przyszłości,

471
00:18:09,000 --> 00:18:11,000
sięgając demokracją poza anatomię -

472
00:18:11,000 --> 00:18:13,000
mniej rozpatrywać jednostkowe ciała

473
00:18:13,000 --> 00:18:15,000
jako podstawę tożsamości,

474
00:18:15,000 --> 00:18:17,000
więcej myśleć o relacjach.

475
00:18:17,000 --> 00:18:20,000
Jeśli mamy jako ludzie się zjednoczyć,

476
00:18:20,000 --> 00:18:23,000
pomyślmy, co możemy zrobić dla siebie nawzajem.

477
00:18:23,000 --> 00:18:25,000
Dziękuję.

478
00:18:25,000 --> 00:18:28,000
(Brawa)