WEBVTT

00:00:00.120 --> 00:00:07.950
[nhạc đếm ngược: 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1]
Internet: Gói tin, Định tuyến & Độ ổn định

00:00:07.950 --> 00:00:13.650
Xin chào, tôi là Lynn, kỹ sư phần mềm
tại Spotify và tôi thừa nhận trước rằng

00:00:13.650 --> 00:00:18.970
tôi thường coi thường độ ổn định
của Internet. Lượng thông tin khổng lồ

00:00:18.970 --> 00:00:23.170
có trên Internet thực sự đáng kinh ngạc.
Nhưng làm thế nào để chắc chắn từng mẩu

00:00:23.170 --> 00:00:29.080
dữ liệu sẽ được truyền đến bạn?
Nếu muốn phát nhạc trên Spotify, dường như

00:00:29.080 --> 00:00:33.989
máy tính nối thẳng đến máy chủ Spotify
rồi Spotify gửi bài hát cho bạn qua

00:00:33.989 --> 00:00:39.410
đường dẫn trực tiếp, riêng biệt. Thực ra,
Internet không hoạt động thế. Nếu Internet

00:00:39.410 --> 00:00:43.640
cấu thành từ kết nối riêng, trực tiếp
thì sẽ chẳng thể nào hoạt động được

00:00:43.640 --> 00:00:48.050
khi hàng triệu người cùng tham gia.
Nhất là khi không gì đảm bảo mọi đường dẫn

00:00:48.050 --> 00:00:53.350
và máy tính luôn hoạt động. Thay vào đó,
dữ liệu sẽ di chuyển trên Internet kiểu

00:00:53.350 --> 00:01:01.210
gián tiếp hơn. Cách đây rất lâu, vào đầu
những năm 1970, tôi và cộng sự Bob Kahn

00:01:01.210 --> 00:01:06.870
bắt đầu nghiên cứu thiết kế tiền thân của
Internet ngày nay. Bob và tôi có nhiệm vụ

00:01:06.870 --> 00:01:14.790
và cơ hội thiết kế các giao thức và
cấu trúc Internet. Rồi chúng tôi kiên trì

00:01:14.790 --> 00:01:20.000
tham gia phát triển và cải tiến
Internet suốt từ thời đó cho đến tận

00:01:20.000 --> 00:01:25.500
bây giờ. Cách thức truyền tải thông tin
từ máy tính này qua máy tính khác

00:01:25.500 --> 00:01:30.900
cũng rất thú vị, không cần theo đường dẫn
cố định, thực ra đường dẫn có thể thay đổi

00:01:30.900 --> 00:01:36.100
ngay khi hai máy đang trao đổi với nhau.
Thông tin trên Internet đi từ máy tính

00:01:36.100 --> 00:01:42.050
này sang máy tính kia dưới dạng gọi là
gói tin và cách gói tin di chuyển từ nơi này

00:01:42.050 --> 00:01:46.360
đến nơi khác trên Internet cũng rất giống với
cách chúng ta di chuyển giữa các nơi

00:01:46.360 --> 00:01:51.420
bằng xe hơi. Tùy thuộc vào mật độ giao thông
hay tình trạng đường sá, bạn có thể chọn hoặc

00:01:51.420 --> 00:01:59.000
buộc phải chọn tuyến đường khác để đi đến
nơi đó cho mỗi lần di chuyển. Và cũng giống

00:01:59.000 --> 00:02:03.980
việc bạn có thể vận chuyển mọi thứ đồ bên trong
xe hơi, cũng có rất nhiều loại thông tin số có thể

00:02:03.980 --> 00:02:10.359
được gửi đi bằng gói tin IP tuy nhiên, cũng có vài
hạn chế. Ví dụ giả sử bạn cần di chuyển

00:02:10.359 --> 00:02:14.200
tàu con thoi từ nơi xây dựng
đến nơi phóng tàu. Tàu sẽ không

00:02:14.200 --> 00:02:18.780
để vừa trong xe tải nên cần phải tách nó ra
thành nhiều phần và vận chuyển bằng cả đoàn

00:02:18.780 --> 00:02:23.099
xe tải. Các xe tải có thể đi các tuyến đường khác nhau
và đến điểm đích vào những thời điểm

00:02:23.099 --> 00:02:28.109
khác nhau. Nhưng một khi tất cả đã đến đó,
bạn có thể lắp ráp các phần thành

00:02:28.109 --> 00:02:34.329
con tàu con thoi hoàn chỉnh và có thể phóng nó lên.
Thông tin trên Internet cũng hoạt động tương tự.

00:02:34.329 --> 00:02:40.090
Nếu bạn muốn gửi một bức ảnh dung lượng lớn
cho bạn bè hoặc đăng lên trang web,

00:02:40.090 --> 00:02:44.819
bức ảnh đó có thể bao gồm cả hàng chục triệu
bit 1 và 0, quá nặng để gửi cùng

00:02:44.819 --> 00:02:49.810
trong một gói tin. Vì đó là dữ liệu trên máy tính,
máy tính gửi bức ảnh đó có thể nhanh chóng

00:02:49.810 --> 00:02:55.719
chia nhỏ nó ra thành hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn
phần nhỏ hơn gọi là gói tin. Không giống như xe hơi

00:02:55.719 --> 00:03:00.230
hay xe tải, những gói tin này không cần tài xế
và chúng không tự chọn đường đi cho mình. Mỗi gói tin

00:03:00.230 --> 00:03:04.650
sẽ có địa chỉ Internet của nơi nó đi
và nơi nó đến. Các máy tính đặc biệt

00:03:04.650 --> 00:03:09.430
trên Internet mang tên định tuyến đóng vai trò như
viên quản lý giao thông, đảm bảo cho các gói tin di chuyển

00:03:09.430 --> 00:03:15.239
thông suốt trên mạng. Nếu một định tuyến bị nghẽn,
các gói tin đơn lẻ có thể đi đường khác

00:03:15.239 --> 00:03:20.370
trên Internet và có thể sẽ đến
điểm đích vào thời gian hơi lệch một chút

00:03:20.370 --> 00:03:26.569
hoặc thậm chí là bị hư. Cùng tìm hiểu xem nó
diễn ra thế nào nào. Là một phần trong giao thức Internet,

00:03:26.569 --> 00:03:31.169
mỗi định tuyến sẽ theo dõi nhiều đường dẫn
để gửi gói tin và chọn đường dẫn phù hợp

00:03:31.169 --> 00:03:37.079
rẻ nhất cho từng mẩu dữ liệu dựa trên
địa chỉ IP của điểm đến cho gói tin.

00:03:37.079 --> 00:03:42.120
Rẻ nhất ở đây không phải chỉ chi phí
mà là thời gian và các yếu tố phi kỹ thuật như chính trị

00:03:42.120 --> 00:03:47.499
và quan hệ giữa các công ty. Thông thường,
định tuyến di chuyển tốt nhất của dữ liệu không nhất thiết

00:03:47.499 --> 00:03:53.150
phải là cái trực tiếp nhất. Có nhiều đường dẫn để lựa chọn
cho phép mạng có thể chấp nhận sai sót. Có nghĩa là

00:03:53.150 --> 00:03:57.700
mạng có thể liên tục gửi gói tin ngay cả khi
có lỗi nghiêm trọng ở đâu đó.

00:03:57.700 --> 00:04:04.849
Đây là cơ sở cho nguyên tắc chính của 
Internet: độ ổn định. Giờ, nếu bạn muốn

00:04:04.849 --> 00:04:09.349
yêu cầu một vài dữ liệu và không phải tất cả được
truyền đến thì sao? Giả sử bạn muốn nghe nhạc.

00:04:09.349 --> 00:04:14.829
Làm sao bạn chắc chắn được 100% rằng toàn bộ dữ liệu
sẽ được truyền đến để bài hát chạy thật mượt?

00:04:14.829 --> 00:04:21.440
Giới thiệu với bạn một người bạn mới, TCP
(giao thức điều khiển truyền nhận). TCP quản lý việc gửi

00:04:21.440 --> 00:04:26.530
và nhận toàn bộ dữ liệu của bạn dưới dạng gói tin.
Nó như kiểu dịch vụ gửi thư đảm bảo.

00:04:26.530 --> 00:04:31.669
Khi bạn yêu cầu một bài hát trên thiết bị của mình, Spotify
sẽ gửi đi một bài hát đã được chia nhỏ thành nhiều gói tin.

00:04:31.669 --> 00:04:37.210
Khi các gói tin của bạn đến nơi, TCP tiến hoàn kiểm định
toàn diện và gửi lại xác nhận

00:04:37.210 --> 00:04:42.840
đã nhận từng gói tin. Nếu tất cả các gói tin đều
ở đó, TCP sẽ ký nhận giao hàng và thế là

00:04:42.840 --> 00:04:54.819
hoàn tất. (bài hát được phát) Nếu TCP thấy thiếu
vài gói tin, nó sẽ không ký hoặc không thì

00:04:54.819 --> 00:04:59.930
bài hát của bạn sẽ nghe chẳng mượt hoặc có thể
bị thiếu vài đoạn. Với mỗi gói tin bị thiếu hoặc

00:04:59.930 --> 00:05:05.930
chưa hoàn chỉnh, Spotify sẽ tiến hành gửi lại.
Một khi TCP xác thực đã nhận được nhiều gói tin

00:05:05.930 --> 00:05:13.370
của bài hát yêu cầu, bài hát sẽ
bắt đầu được phát. TCP và hệ thống

00:05:13.370 --> 00:05:19.220
định tuyến tuyệt vời ở chỗ chúng có thể mở rộng.
Chúng có thể kết nối với 8 hoặc 8 tỷ thiết bị. Trên thực tế,

00:05:19.220 --> 00:05:23.449
nhờ những nguyên tắc chấp nhận sai sót
và dự phòng này mà chúng ta thêm càng nhiều định tuyến

00:05:23.449 --> 00:05:28.069
thì Internet lại càng ổn định. Điều tuyệt vời
nữa là chúng ta có thể phát triển và mở rộng Internet

00:05:28.069 --> 00:05:34.379
mà không làm gián đoạn dịch vụ của bất kỳ ai
đang sử dụng. Internet cấu thành từ hàng trăm nghìn

00:05:34.379 --> 00:05:39.280
mạng lưới và hàng tỷ máy tính
và thiết bị kết nối với nhau về mặt vật lý.

00:05:39.280 --> 00:05:44.360
Những hệ thống cấu thành nên Internet này
kết nối và giao tiếp với nhau

00:05:44.360 --> 00:05:51.289
và phối hợp với nhau nhờ vào những tiêu chuẩn đã
được thống nhất về cách thức gửi dữ liệu trên Internet.

00:05:51.289 --> 00:05:56.000
Thiết bị điện toán hay các định tuyến trên Internet
giúp tất cả các gói tin tìm được đường

00:05:56.000 --> 00:06:02.789
đến nơi chúng sẽ được tập hợp lại
theo thứ tự nếu cần. Việc này diễn ra hàng tỷ

00:06:02.789 --> 00:06:08.889
lần mỗi ngày bất kể khi bạn và
mọi người đang gửi email, lướt web

00:06:08.889 --> 00:06:13.870
gọi video, dùng ứng dụng điện thoại hay khi
các cảm biến hay thiết bị trên Internet

00:06:13.870 --> 00:06:14.910
giao tiếp với nhau.