WEBVTT

00:00:06.826 --> 00:00:09.884
Dünyanın gelmiş geçmiş 
en zengin kişisi sorulsa

00:00:09.884 --> 00:00:11.452
kimin ismini söylerdiniz?

00:00:11.452 --> 00:00:13.828
Belki milyarder bir bankacı ya da

00:00:13.828 --> 00:00:16.727
Bill Gates veya John D. Rockefeller 
gibi bir şirket patronu.

00:00:16.727 --> 00:00:20.640
Peki ya Afrikalı kral I. Musa Keita?

00:00:20.640 --> 00:00:24.105
M.S.14. yüzyılda 
Mali İmparatorluğu'nu yöneten

00:00:24.105 --> 00:00:26.719
Mansa Musa veya Krallar Kralı,

00:00:26.719 --> 00:00:29.409
yaşamış en varlıklı insanlardan biri

00:00:29.409 --> 00:00:33.099
olabilecek kadar servet biriktirdi.

00:00:33.099 --> 00:00:37.442
Ancak zengin mirası engin 
servetinin sadece bir kısmıydı.

00:00:37.442 --> 00:00:40.674
1312'de Mansa Musa tahta geçtiğinde

00:00:40.674 --> 00:00:44.436
Avrupa'nın büyük bölümü
kıtlık ve iç savaşlarla harabeye dönerken,

00:00:44.436 --> 00:00:48.519
pek çok Afrika krallığı 
ve İslam dünyası zenginleşiyordu.

00:00:48.519 --> 00:00:52.527
Mansa Musa, bu zenginliğin meyvelerini

00:00:52.527 --> 00:00:54.684
kendi krallığına kazandırmada 
büyük rol oynadı.

00:00:54.684 --> 00:00:57.541
Timbuktu şehrini stratejik olarak 
topraklarına katıp

00:00:57.541 --> 00:01:00.815
Gao şehri üzerinde tekrar güç elde ederek,

00:01:00.815 --> 00:01:03.545
Akdeniz ve Batı Afrika Kıyısı arasındaki

00:01:03.545 --> 00:01:07.074
önemli ticaret yollarının 
kontrolünü kazandı.

00:01:07.074 --> 00:01:12.213
Böylece Mali topraklarının önemli ölçüde 
genişlediği bir dönemi devam ettirdi.

00:01:12.213 --> 00:01:16.227
Mali İmparatorluğu toprakları,
altın ve tuz gibi doğal kaynaklar

00:01:16.227 --> 00:01:18.356
yönünden zengindi.

00:01:18.356 --> 00:01:22.855
Dünya, Mansa Musa'nın zenginliğinin 
ihtişamına ilk kez 1324'te

00:01:22.855 --> 00:01:25.516
Mekke'ye çıktığı hac 
yolculuğunda şahit oldu.

00:01:25.516 --> 00:01:27.376
Az parayla seyahat etmeyen biri olarak,

00:01:27.376 --> 00:01:31.170
görebileceğimiz en uzak noktaya 
uzanan bir kervan götürdü.

00:01:31.170 --> 00:01:34.952
Bu yolculuğun kayıtları, daha çok 
sözlü ifadelere ve değişiklik gösteren

00:01:34.952 --> 00:01:36.647
yazılı kaynaklara dayanıyor.

00:01:36.647 --> 00:01:40.223
Bu yüzden kesin ayrıntı vermek güç.

00:01:40.223 --> 00:01:44.750
Ama üzerinde anlaşılan şey, bu yolculuğun
savurgan bir ölçüde olduğu.

00:01:44.750 --> 00:01:48.664
Tarihçiler; beraberinde on binlerce asker,

00:01:48.664 --> 00:01:49.884
sivil ve kölenin yanı sıra,

00:01:49.884 --> 00:01:51.074
altın değnekli ve kaliteli ipek giysili

00:01:51.074 --> 00:01:55.114
500 kişiden oluşan kortejden,

00:01:55.114 --> 00:02:00.039
bolca külçe altın taşıyan 
deve ve atlardan bahseder.

00:02:00.039 --> 00:02:02.058
Kahire gibi şehirlerde durup

00:02:02.058 --> 00:02:05.524
Mansa Musa'nın fakirlere altın dağıtarak, 
armağanlar satın alarak,

00:02:05.524 --> 00:02:08.187
hatta yol üzerinde camiler inşa ettirerek

00:02:08.187 --> 00:02:11.400
çok fazla altın harcadığı söylenir.

00:02:11.400 --> 00:02:15.455
Aslında bu harcamaları, 
toplu enflasyona yol açarak

00:02:15.455 --> 00:02:18.147
bölge ekonomisini karıştırmış olabilir.

00:02:18.147 --> 00:02:22.660
Rivayete göre, bir yıl süren yolculuktan 
sonra Mansa Musa döndüğünde,

00:02:22.660 --> 00:02:27.584
akıl almaz serveti ile ilgili hikâyeler 
Akdeniz kıyılarına yayılmış bile.

00:02:27.584 --> 00:02:31.285
Mali ve kralı, 1375 
Katalan Atlası'na dâhil edilerek

00:02:31.285 --> 00:02:36.307
neredeyse efsanevi 
bir makama yükseltildi.

00:02:36.307 --> 00:02:39.857
Orta Çağ Avrupası'nın en önemli 
dünya haritalarından birinde,

00:02:39.857 --> 00:02:44.589
Kral elinde asa ve parıltılı 
altın külçesi ile resmedildi.

00:02:44.589 --> 00:02:49.848
Mansa Musa tam anlamıyla imparatorluğunu 
ve kendisini haritaya yazdırdı.

00:02:49.848 --> 00:02:52.963
Ancak kral, sadece maddi
zenginlik ile ilgilenmiyordu.

00:02:52.963 --> 00:02:56.782
Dini bütün bir Müslüman olan Kral, 
topraklarına katılmadan önce

00:02:56.782 --> 00:03:01.861
bir din ve öğreti merkezi hâline gelmiş 
Timbuktu'ya özel önem verdi.

00:03:01.861 --> 00:03:03.853
Hac ziyaretinden döndükten sonra,

00:03:03.853 --> 00:03:06.513
Büyük Djinguereber Camii'ni

00:03:06.513 --> 00:03:09.820
bir Endülüslü mimara yaptırmıştır.

00:03:09.820 --> 00:03:14.461
Aynı zamanda, şehrin itibarini yükselten, 
tüm İslam aleminden

00:03:14.461 --> 00:03:18.941
bilginleri ve öğrencileri çeken 
büyük bir üniversite inşa ettirmiştir.

00:03:18.941 --> 00:03:22.116
Mansa Musa hükümdarlığında, 
yüzlerce yoğun nüfuslu şehrinde

00:03:22.116 --> 00:03:26.517
okulları ve camileri ile 
imparatorluk şehirleşmiştir.

00:03:26.517 --> 00:03:29.315
Kralın zengin mirası nesiller 
boyunca süregelmiş

00:03:29.315 --> 00:03:33.015
ve bugüne dek Mali tarihinin 
altın çağının simgesi olarak

00:03:33.015 --> 00:03:38.051
türbeler, kütüphaneler 
ve camiler ayakta kalmıştır.